Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Qələvi torpaq metalları — Elementlərin dövrü cədvəlinin başdan ikinci sırasında (şaquli sırasında) olan elementlərdir. Sıxlıqla ağ rəngli olub, yumşaq və emal edilə bilər quruluşdadır. Həmçinin ərimə və qaynama istilikləri də daha aşağıdır. Ionlaşma enerjiləri də qələvi metallardan daha yüksəkdir. Torpaq elementləri adı, bu qrupdakı elementlərin torpaqda olan oksidlərinin, keçmiş tərəfindən ayrı bir element olaraq düşünülməsindən gəlir.
Ümumi məlumat
Qələvi-torpaq metallar dövri cədvəlin 2-ci qrup elementləridir: Berillium (Be), Maqnezium (Mg) Kalsium (Ca), Stronsium (Sr) Barium (Ba) və Radium (Ra). Qələvi torpaq metalları dövri cədvəldə qrup üzrə hərəkət etdikcə kimyəvi xassələrdə baş verən dəyişiklikləri izzah etmək üçün gözəl qrupdur. Qələvi torpaq metallar gümüşü rəngli, yumşaq (bıçaqla kəsilə bilən), zəif elektromənfilikli elementlərdir (hallogenlərlə reaksiyada elektronlarını asanlıqla itirirlər). Lakin onlar su ilə qələvi metallara nisbətən zəif reaksiyaya girirlər. Məsələn əgər Natrium və Kalium su ilə reaksiyaya otaq şəraitində gedirsə, Kalsium yalnız qızdırılma şəraitində su ilə reaksiyaya girir.
Berillium isə su ilə reakiyaya girmir. Bütün qələvi torpaq metallarda xarici energetik səviyyədə 2 elektron var. Raksiyalarda onlar bu iki elektronlarını itirərək 2 valentlilik göstərir (bu bəzi hallarda doğru olamya bilər ). Qələvi torpaq metalları adətən onların oksidlərinin adlarına görədə adlandırırlar (məs-berillya, maqneziya). Qələvi torpaq metallarına "Torpaq" sözü ilk kimyagərlər tərəfindən artırılmışdır. Bu adı suda həll olamadıqlarına görə (və başqa səbəblərə görə) almışlar.
Təbiətdə tapılmaları
Berillium suda az həll olması (praktiki həll olmaması) onun canlı orqanizmlərdə olmadığından xəbər verir. Berillium canlılarda təsadüf olunması zərərlidir; daha çox zəhərlidir. Maqnezium və Kalsium çox yayılmış, canlılarda tez-tez təsadüf olunan metalardır. Onlar ümümiyyətlə orqanizmdə bir rol oynamırlar; müxtəlif proseslərdə onlar yaxından iştirak edirlər. Məsələn Kalsium duzları sümüyün tərkibində var. Stronsium və Barium biosferdə (canlıların yaşadığı təbəqə) az təsadüf olunan elementlərdir. Onlar yalnız Acantharia adlı orqanizm tərəfindən xarici skeletini qurmaq üçün və [tibb]də istifadə olunur. Stronsium isə diş pastalarının tərkibinə daxil edilir. Radiumda təbiətdə az yayılıb. Lakin güclü radioaktivdir metaldır.
Ədəbiyyat
- Group 2 – Alkaline Earth Metals, Royal Chemistry Society.
- Hogan, C.Michael. 2010. Calcium. eds. A.Jorgensen, C. Cleveland. Encyclopedia of Earth. National Council for Science and the Environment.
- Maguire, Michael E. "Alkaline Earth Metals." Chemistry: Foundations and Applications. Ed. . Vol. 1. New York: Macmillan Reference USA, 2004. 33–34. 4 vols. Gale Virtual Reference Library. Thomson Gale.
- Silberberg, M.S., Chemistry: The molecular nature of Matter and Change (3e édition, McGraw-Hill 2009)
- Petrucci R.H., Harwood W.S. et Herring F.G., General Chemistry (8e édition, Prentice-Hall 2002)
İstinadlar
- Periyodik Cetvel 2016-11-25 at the Wayback Machine
| Qrup | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | ||
| Dövr | ||||||||||||||||||||
| 1 | 1 H | 2 He | ||||||||||||||||||
| 2 | 3 Li | 4 Be | 5 B | 6 C | 7 N | 8 O | 9 F | 10 Ne | ||||||||||||
| 3 | 11 Na | 12 Mg | 13 Al | 14 Si | 15 P | 16 S | 17 Cl | 18 Ar | ||||||||||||
| 4 | 19 K | 20 Ca | 21 Sc | 22 Ti | 23 V | 24 Cr | 25 Mn | 26 Fe | 27 Co | 28 Ni | 29 Cu | 30 Zn | 31 Ga | 32 Ge | 33 As | 34 Se | 35 Br | 36 Kr | ||
| 5 | 37 Rb | 38 Sr | 39 Y | 40 Zr | 41 Nb | 42 Mo | 43 Tc | 44 Ru | 45 Rh | 46 Pd | 47 Ag | 48 Cd | 49 In | 50 Sn | 51 Sb | 52 Te | 53 I | 54 Xe | ||
| 6 | 55 Cs | 56 Ba | 57 La | 72 Hf | 73 Ta | 74 W | 75 Re | 76 Os | 77 Ir | 78 Pt | 79 Au | 80 Hg | 81 Tl | 82 Pb | 83 Bi | 84 Po | 85 At | 86 Rn | ||
| 7 | 87 Fr | 88 Ra | 89 Ac | 104 Rf | 105 Db | 106 Sg | 107 Bh | 108 Hs | 109 Mt | 110 Ds | 111 Rg | 112 Cn | 113 Nh | 114 Fl | 115 Mc | 116 Lv | 117 Ts | 118 Og | ||
| 58 Ce | 59 Pr | 60 Nd | 61 Pm | 62 Sm | 63 Eu | 64 Gd | 65 Tb | 66 Dy | 67 Ho | 68 Er | 69 Tm | 70 Yb | 71 Lu | |||||||
| 90 Th | 91 Pa | 92 U | 93 Np | 94 Pu | 95 Am | 96 Cm | 97 Bk | 98 Cf | 99 Es | 100 Fm | 101 Md | 102 No | 103 Lr | |||||||
| Metallar | Metalloidlər | Qeyri-metallar | Təsirsiz qazlar | Lantanoidlər və Aktinoidlər |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qelevi torpaq metallari Elementlerin dovru cedvelinin basdan ikinci sirasinda saquli sirasinda olan elementlerdir Sixliqla ag rengli olub yumsaq ve emal edile biler qurulusdadir Hemcinin erime ve qaynama istilikleri de daha asagidir Ionlasma enerjileri de qelevi metallardan daha yuksekdir Torpaq elementleri adi bu qrupdaki elementlerin torpaqda olan oksidlerinin kecmis terefinden ayri bir element olaraq dusunulmesinden gelir Umumi melumatQelevi torpaq metallar dovri cedvelin 2 ci qrup elementleridir Berillium Be Maqnezium Mg Kalsium Ca Stronsium Sr Barium Ba ve Radium Ra Qelevi torpaq metallari dovri cedvelde qrup uzre hereket etdikce kimyevi xasselerde bas veren deyisiklikleri izzah etmek ucun gozel qrupdur Qelevi torpaq metallar gumusu rengli yumsaq bicaqla kesile bilen zeif elektromenfilikli elementlerdir hallogenlerle reaksiyada elektronlarini asanliqla itirirler Lakin onlar su ile qelevi metallara nisbeten zeif reaksiyaya girirler Meselen eger Natrium ve Kalium su ile reaksiyaya otaq seraitinde gedirse Kalsium yalniz qizdirilma seraitinde su ile reaksiyaya girir Mg 2H2O Mg OH 2 H2 displaystyle Mg 2H 2 O rightarrow Mg OH 2 H 2 Berillium ise su ile reakiyaya girmir Butun qelevi torpaq metallarda xarici energetik seviyyede 2 elektron var Raksiyalarda onlar bu iki elektronlarini itirerek 2 valentlilik gosterir bu bezi hallarda dogru olamya biler Qelevi torpaq metallari adeten onlarin oksidlerinin adlarina gorede adlandirirlar mes berillya maqneziya Qelevi torpaq metallarina Torpaq sozu ilk kimyagerler terefinden artirilmisdir Bu adi suda hell olamadiqlarina gore ve basqa sebeblere gore almislar Tebietde tapilmalariBerillium suda az hell olmasi praktiki hell olmamasi onun canli orqanizmlerde olmadigindan xeber verir Berillium canlilarda tesaduf olunmasi zererlidir daha cox zeherlidir Maqnezium ve Kalsium cox yayilmis canlilarda tez tez tesaduf olunan metalardir Onlar umumiyyetle orqanizmde bir rol oynamirlar muxtelif proseslerde onlar yaxindan istirak edirler Meselen Kalsium duzlari sumuyun terkibinde var Stronsium ve Barium biosferde canlilarin yasadigi tebeqe az tesaduf olunan elementlerdir Onlar yalniz Acantharia adli orqanizm terefinden xarici skeletini qurmaq ucun ve tibb de istifade olunur Stronsium ise dis pastalarinin terkibine daxil edilir Radiumda tebietde az yayilib Lakin guclu radioaktivdir metaldir EdebiyyatGroup 2 Alkaline Earth Metals Royal Chemistry Society Hogan C Michael 2010 Calcium eds A Jorgensen C Cleveland Encyclopedia of Earth National Council for Science and the Environment Maguire Michael E Alkaline Earth Metals Chemistry Foundations and Applications Ed Vol 1 New York Macmillan Reference USA 2004 33 34 4 vols Gale Virtual Reference Library Thomson Gale Silberberg M S Chemistry The molecular nature of Matter and Change 3e edition McGraw Hill 2009 Petrucci R H Harwood W S et Herring F G General Chemistry 8e edition Prentice Hall 2002 IstinadlarPeriyodik Cetvel 2016 11 25 at the Wayback MachineQrup 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18Dovr1 1 H 2 He2 3 Li 4 Be 5 B 6 C 7 N 8 O 9 F 10 Ne3 11 Na 12 Mg 13 Al 14 Si 15 P 16 S 17 Cl 18 Ar4 19 K 20 Ca 21 Sc 22 Ti 23 V 24 Cr 25 Mn 26 Fe 27 Co 28 Ni 29 Cu 30 Zn 31 Ga 32 Ge 33 As 34 Se 35 Br 36 Kr5 37 Rb 38 Sr 39 Y 40 Zr 41 Nb 42 Mo 43 Tc 44 Ru 45 Rh 46 Pd 47 Ag 48 Cd 49 In 50 Sn 51 Sb 52 Te 53 I 54 Xe6 55 Cs 56 Ba 57 La 72 Hf 73 Ta 74 W 75 Re 76 Os 77 Ir 78 Pt 79 Au 80 Hg 81 Tl 82 Pb 83 Bi 84 Po 85 At 86 Rn7 87 Fr 88 Ra 89 Ac 104 Rf 105 Db 106 Sg 107 Bh 108 Hs 109 Mt 110 Ds 111 Rg 112 Cn 113 Nh 114 Fl 115 Mc 116 Lv 117 Ts 118 Og58 Ce 59 Pr 60 Nd 61 Pm 62 Sm 63 Eu 64 Gd 65 Tb 66 Dy 67 Ho 68 Er 69 Tm 70 Yb 71 Lu90 Th 91 Pa 92 U 93 Np 94 Pu 95 Am 96 Cm 97 Bk 98 Cf 99 Es 100 Fm 101 Md 102 No 103 LrAcar Metallar Metalloidler Qeyri metallar Tesirsiz qazlar Lantanoidler ve Aktinoidler