Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
| ||||||
| Ümumi | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Ad, İşarə, Nömrə | kalium, K, 19 | |||||
| Qrup, Dövr, Blok | 1, 4, s | |||||
| Xarici görünüşü |  | |||||
| Atom kütləsi | 39.0983 q/mol | |||||
| Elektron formulu | [Ar] 4s1 | |||||
| Fiziki xassələr | ||||||
| Halı | ||||||
| Sıxlığı | (0 °C, 101.325 kPa) q/L | |||||
| Ərimə temperaturu | 63.38 °C (336.53 K, 146.08 °F) | |||||
| Qaynama temperaturu | 759 °C (1032 K, 1398 °F) | |||||
| Elektromənfiliyi | ||||||
| Oksidləşmə dərəcəsi | ||||||
| Spektr = | ||||||
| İonlaşma enerjisi | kCmol-1 | |||||
Kalium (K) – D.İ. Mendeleyevin elementlərin dövri sistemində 19-cu element.
Kalium (K) – toхumalardakı suyun miqdarını nizama salır və ürəyin işini yaхşılaşdırır. Toхumalarda kaliumun mübadiləsi son dərəcə sürətlə gedir. Bitki mənşəli məhsulların külündə kaliumun miqdarı bəzən 50%-dən çoх olur. Ərzaq məhsullarında kaliumun miqdarı mq%-lə belədir: çovdar çörəyi – 227; buğda çörəyi – 208; lobya – 1144; kartof – 429; yerkökü – 284; kələm – 247; ərik qurusu – 1780; mal əti – 338; yumurta – 140; balıq – 162; inək südü – 143; pendir – 89; alma – 248. xiyar- pomidorda—yoxdur-bəzən-2 götürülür.
Kalium çox aktiv elemen olduğuna görə metallurgiyada istifadə olunmur, lakin onun nitrat duzu (selitra) əsrlərlə barıtın hazırlanmasında istifadə olunub, kalium karbonat (potaş) sabun istehsalında, alüminium-kalium sulfat xəmir hazırlanmasında, kalium hidrosulfit çaxırlara fermentasiya prosesinin qarşısını almaq üçün əlavə edilir, kalium benzoat isə konservant kimi istifadə edilir. Kalium bütün gübrələrin tərkibinə daxildir, bu səbəbdən onun filizinin illik hasilatı 35mln ton təşkil edir. Kalium hasilinin əsas bənbəyi silvin (kalium xlorid) mineralıdır. Kalium yuyucu vasitələrin, şüşənin, farmasevtik preparatların istehsalında istifadə olunur. İldə bu elementdən iki yüz ton istehsal olunur və onun çox hissəsi nadperoksidə çevrilir. Nadperoksid sualtı gəmilərdə, kosmik gəmilərində oksigen regeneratoru kimi tətbiq olunur. Kalium canlı orqanizmlərdə gedən bioloji proseslərin mühüm hissəsini təşkil edir və sinir sisteminin fəaliyyətində mühüm rol oynayır.
Kalium insan orqanizmində
kütləsi 70 kq olan insanın bədənində 140 qram kalium olur. Yaşlı adam sutkada qida ilə hər kiloqram kütləyə görə 2-3 mq, uşaq isə hər kiloqram çəkiyə görə 12-13 mq kalium istifadə etməlidir. Uşaq orqanizmi cavan bitkilər kimi yaşlı orqanizmə nisbətən daha çox kalium tələb edir.
Kaliumun orqanizmə daxil olma mənbələri çoxdur.
Tərəvəz: ispanaq, xiyar, kartof, kök, soğan, cəfəri, qulançar, qıtığotu, zəncirotu, noxud, soya, lobya, sarımsaq.
Meyvə: qara moruq, qara gavalı, kişmiş və s.
Kalium birləşmələri
KOH - kalium hidroksid;
KCl - kalium xlorid, silvin;
K2SO4 - kalium sulfat, arkanit;
KAl(SO4) 2. 12H2O - alüminium kalium zəyi
İstinadlar
- Musayev N.Х. "Ərzaq malları əmtəəşünaslığının nəzəri əsasları". Dərslik. Bakı, "Çaşıoğlu" nəşriyyatı, 2003 – 368 səh.
Ədəbiyyat
- Jon Emsli, 30 saniyə kimya haqqında kitabı, səh 18
Xarici keçidlər
- Sağlamlığınız üçün kalium[ölü keçid]
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
19 arqon kalium kalsiumNa K Rb dovri cedvelUmumiAd Isare Nomre kalium K 19Qrup Dovr Blok 1 4 sXarici gorunusuAtom kutlesi 39 0983 q molElektron formulu Ar 4s1Fiziki xasselerHaliSixligi 0 C 101 325 kPa q LErime temperaturu 63 38 C 336 53 K 146 08 F Qaynama temperaturu 759 C 1032 K 1398 F ElektromenfiliyiOksidlesme derecesiSpektr Ionlasma enerjisi kCmol 1 Kalium K D I Mendeleyevin elementlerin dovri sisteminde 19 cu element Kalium K tohumalardaki suyun miqdarini nizama salir ve ureyin isini yahsilasdirir Tohumalarda kaliumun mubadilesi son derece suretle gedir Bitki menseli mehsullarin kulunde kaliumun miqdari bezen 50 den coh olur Erzaq mehsullarinda kaliumun miqdari mq le beledir covdar coreyi 227 bugda coreyi 208 lobya 1144 kartof 429 yerkoku 284 kelem 247 erik qurusu 1780 mal eti 338 yumurta 140 baliq 162 inek sudu 143 pendir 89 alma 248 xiyar pomidorda yoxdur bezen 2 goturulur Kalium cox aktiv elemen olduguna gore metallurgiyada istifade olunmur lakin onun nitrat duzu selitra esrlerle baritin hazirlanmasinda istifade olunub kalium karbonat potas sabun istehsalinda aluminium kalium sulfat xemir hazirlanmasinda kalium hidrosulfit caxirlara fermentasiya prosesinin qarsisini almaq ucun elave edilir kalium benzoat ise konservant kimi istifade edilir Kalium butun gubrelerin terkibine daxildir bu sebebden onun filizinin illik hasilati 35mln ton teskil edir Kalium hasilinin esas benbeyi silvin kalium xlorid mineralidir Kalium yuyucu vasitelerin susenin farmasevtik preparatlarin istehsalinda istifade olunur Ilde bu elementden iki yuz ton istehsal olunur ve onun cox hissesi nadperokside cevrilir Nadperoksid sualti gemilerde kosmik gemilerinde oksigen regeneratoru kimi tetbiq olunur Kalium canli orqanizmlerde geden bioloji proseslerin muhum hissesini teskil edir ve sinir sisteminin fealiyyetinde muhum rol oynayir Kalium insan orqanizmindekutlesi 70 kq olan insanin bedeninde 140 qram kalium olur Yasli adam sutkada qida ile her kiloqram kutleye gore 2 3 mq usaq ise her kiloqram cekiye gore 12 13 mq kalium istifade etmelidir Usaq orqanizmi cavan bitkiler kimi yasli orqanizme nisbeten daha cox kalium teleb edir Kaliumun orqanizme daxil olma menbeleri coxdur Terevez ispanaq xiyar kartof kok sogan ceferi qulancar qitigotu zencirotu noxud soya lobya sarimsaq Meyve qara moruq qara gavali kismis ve s Kalium birlesmeleriKOH kalium hidroksid KCl kalium xlorid silvin K2SO4 kalium sulfat arkanit KAl SO4 2 12H2O aluminium kalium zeyiIstinadlarMusayev N H Erzaq mallari emteesunasliginin nezeri esaslari Derslik Baki Casioglu nesriyyati 2003 368 seh EdebiyyatJon Emsli 30 saniye kimya haqqinda kitabi seh 18Xarici kecidlerSaglamliginiz ucun kalium olu kecid Hemcinin baxKalium bromid Kalium gubreleri Kalium hidrosulfat Kalium nitrat