Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
| ||||||
| Ümumi | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Ad, İşarə, Nömrə | Flüor, F, 9 | |||||
| Qrup, Dövr, Blok | 7, 2, p | |||||
| Xarici görünüşü | yaşıla çalan sarı qaz | |||||
| Atom kütləsi | 18.9984032 q/mol | |||||
| Elektron formulu | 1s2 2s2 2p5 | |||||
| Fiziki xassələr | ||||||
| Halı | ||||||
| Sıxlığı | (0 °C, 101.325 kPa) 1.7 q/L | |||||
| Ərimə temperaturu | -219.62 °C (53.53 K, -363.32 °F) | |||||
| Qaynama temperaturu | -188.12 °C (85.03 K, -306.62 °F) | |||||
| Elektromənfiliyi | ||||||
| Oksidləşmə dərəcəsi | ||||||
| Spektr = | ||||||
| İonlaşma enerjisi | kCmol-1 | |||||
Flüor (F) – D.İ. Mendeleyevin elementlərin dövri sistemində 9-cu elementdir. Atom radiusu qrupunun elementlərinə nisbətən kiçikdir, flüor atomu elektronu özünə daha güclü cəzb edir, yəni flüor kimyəvi cəhətdən daha aktivdir, oksidləşdiricilik qabiliyyəti daha yüksəkdir və elektromənfiliyi ən yüksək elementdir.
Tapılması,təbii birləşmələri
Flüor kimyəvi cəhətdən aktiv olduğuna görə yalnız birləşmələr şəklində rast gəlinir. Flüorun təbiətdə ən geniş yayılmış mineralı kalsium-Flüoriddir. Flüor müxtəlif dağ mədənlərinin tərkibində xüsusəndə apatitlərin tərkibində olur.
Atom xüsusiyyətləri
- Kristal quruluşu-kub
- Atom radiusu- 50 pm
- Atom radiusu(hes.)- 42 pm
- Kovalent radiusu-72 pm
Alınması
Flüor yüksək aktivliyinə görə sərbəst halda ayrılması çətindir. Halogenlərdən yalnız flüor duzların ərintisinin elektrolizi ilə alınır. Onu, az miqdarda qurğuşun aparaturada biflüorid KF*HF ərintisinin elektrolizi ilə alırlar.
Fiziki xassələri
Flüor adi şəraitdə açıq sarı rəngli, xarakterik kəskin iyli qazdır. Flüor hətta adi şəraitdə belə su ilə şiddətli reaksiyaya girir və buna görə də onun suda məhlulunu almaq mümkün deyil. Flüor −181.1oC-də maye hala keçir, −219.6oC-də isə bərkiyir. Bütün həll edicilər onun təsirindən dağılır.
Kimyəvi xassələri
Flüorun xarici elektron təbəqəsində 7 elektron (2s22p5) vardır. Bu elektron təbəqəsi xlor, brom və yoddan fərqli olaraq flüor atomunda nüvəyə daha yaxındır. Flüorun yüksək kimyəvi aktivliyi bununla izah olunur. Flüor həmişə elektron alır. O demək olar ki, bütün elementlərlə qarşılıqlı təsirdə olur. Bəzi metallar — Pb, Cu, Ni, Mg flüor ilə reaksiyaya girəndə səthində flüorid təbəqəsi əmələ gəlir ki, buda reaksiyanın sonrakı gedişinə mane olur. Qeyri-metallar toz halında flüor ilə çox güclü reaksiyaya girsədə, kompakt halda çox çətin reaksiyaya girir. Amorf kömür his şəklində flüor atmosferində yanır, ancaq qarfit isə yüksək temperaturda reaksiyaya girir. Oksigen və azotla flüor birbaşa reaksiyaya girmir.
Tətbiqi
Halogenlər içində tətbiqinə görə Xlordan sonra 2-ci yeri tutur. Ondan üzvi birləşmələrin ftorlaşdırılmasında istifadə edilir. Flüor və birləşmələri, uran başda olmaq üzrə, çox sayda ticari kimyəvi maddənin istehsalında istifadə olunur. Hidroflorik turşu, işıqlandırma lampalarının şüşələri üzərinə yazı yazılması əməliyyatında istifadə olunarkən; son illərdə ozon təbəqəsi üzərindəki zərərli təsirlərindən ötəri istehsalı və istifadəsi məhdudlaşdırılmağa çalışılan xloroflüorokarbon qazları (CFC) ventilyasiya və soyutma cihazlarından istifadə edilir. Teflon tərkibində də flüor yer alır. Flüor insan orqanizmində sümüklərdə vardır. Diş pastaları tərkibində olan flüorit, müəyyən bir faizin altında olduğu müddətcə, diş çürüklərinin meydana gəlməsini önləyər. Element halındakı flüor, yüksək spesifik itələyici gücü səbəbiylə, raketlərdə itələyici qüvvə təmin etmək məqsədilə sınanır. Flüor ən güclü qeyri-metal olduğundan heç bir atoma elektron vermir və maksimum oksidləşmə dərəcəsi digər halogenlər kimi +7 yox, 0 olur. Sərbəst halda flüor az tətbiq olunur.
İstinadlar
Xarici keçidlər
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
9 oksigen Fluor neon F Cl dovri cedvelUmumiAd Isare Nomre Fluor F 9Qrup Dovr Blok 7 2 pXarici gorunusu yasila calan sari qazAtom kutlesi 18 9984032 q molElektron formulu 1s2 2s2 2p5Fiziki xasselerHaliSixligi 0 C 101 325 kPa 1 7 q LErime temperaturu 219 62 C 53 53 K 363 32 F Qaynama temperaturu 188 12 C 85 03 K 306 62 F ElektromenfiliyiOksidlesme derecesiSpektr Ionlasma enerjisi kCmol 1 Fluor F D I Mendeleyevin elementlerin dovri sisteminde 9 cu elementdir Atom radiusu qrupunun elementlerine nisbeten kicikdir fluor atomu elektronu ozune daha guclu cezb edir yeni fluor kimyevi cehetden daha aktivdir oksidlesdiricilik qabiliyyeti daha yuksekdir ve elektromenfiliyi en yuksek elementdir Tapilmasi tebii birlesmeleriFluor kimyevi cehetden aktiv olduguna gore yalniz birlesmeler seklinde rast gelinir Fluorun tebietde en genis yayilmis minerali kalsium Fluoriddir Fluor muxtelif dag medenlerinin terkibinde xususende apatitlerin terkibinde olur Atom xususiyyetleriKristal qurulusu kub Atom radiusu 50 pm Atom radiusu hes 42 pm Kovalent radiusu 72 pmAlinmasiFluor yuksek aktivliyine gore serbest halda ayrilmasi cetindir Halogenlerden yalniz fluor duzlarin erintisinin elektrolizi ile alinir Onu az miqdarda qurgusun aparaturada bifluorid KF HF erintisinin elektrolizi ile alirlar Fiziki xasseleriFluor adi seraitde aciq sari rengli xarakterik keskin iyli qazdir Fluor hetta adi seraitde bele su ile siddetli reaksiyaya girir ve buna gore de onun suda mehlulunu almaq mumkun deyil Fluor 181 1oC de maye hala kecir 219 6oC de ise berkiyir Butun hell ediciler onun tesirinden dagilir Kimyevi xasseleriFluorun xarici elektron tebeqesinde 7 elektron 2s22p5 vardir Bu elektron tebeqesi xlor brom ve yoddan ferqli olaraq fluor atomunda nuveye daha yaxindir Fluorun yuksek kimyevi aktivliyi bununla izah olunur Fluor hemise elektron alir O demek olar ki butun elementlerle qarsiliqli tesirde olur Bezi metallar Pb Cu Ni Mg fluor ile reaksiyaya girende sethinde fluorid tebeqesi emele gelir ki buda reaksiyanin sonraki gedisine mane olur Qeyri metallar toz halinda fluor ile cox guclu reaksiyaya girsede kompakt halda cox cetin reaksiyaya girir Amorf komur his seklinde fluor atmosferinde yanir ancaq qarfit ise yuksek temperaturda reaksiyaya girir Oksigen ve azotla fluor birbasa reaksiyaya girmir TetbiqiHalogenler icinde tetbiqine gore Xlordan sonra 2 ci yeri tutur Ondan uzvi birlesmelerin ftorlasdirilmasinda istifade edilir Fluor ve birlesmeleri uran basda olmaq uzre cox sayda ticari kimyevi maddenin istehsalinda istifade olunur Hidroflorik tursu isiqlandirma lampalarinin suseleri uzerine yazi yazilmasi emeliyyatinda istifade olunarken son illerde ozon tebeqesi uzerindeki zererli tesirlerinden oteri istehsali ve istifadesi mehdudlasdirilmaga calisilan xlorofluorokarbon qazlari CFC ventilyasiya ve soyutma cihazlarindan istifade edilir Teflon terkibinde de fluor yer alir Fluor insan orqanizminde sumuklerde vardir Dis pastalari terkibinde olan fluorit mueyyen bir faizin altinda oldugu muddetce dis curuklerinin meydana gelmesini onleyer Element halindaki fluor yuksek spesifik iteleyici gucu sebebiyle raketlerde iteleyici quvve temin etmek meqsedile sinanir Fluor en guclu qeyri metal oldugundan hec bir atoma elektron vermir ve maksimum oksidlesme derecesi diger halogenler kimi 7 yox 0 olur Serbest halda fluor az tetbiq olunur IstinadlarXarici kecidlerHemcinin bax