59 serium prazeodim neodim Pr Pa dövri cədvəlümumiAd işarə Nömrə prazeodim Pr 59Qrup Dövr Blok 6 fXarici görünüşüAtom kü

59

serium ← prazeodim → neodim

-
↑
Pr
↓
Pa

dövri cədvəl

Ümumi

Ad, İşarə, Nömrə

prazeodim, Pr, 59

Qrup, Dövr, Blok

, 6, f

Xarici görünüşü

Atom kütləsi

140.90765 q/mol

Elektron formulu

[Xe] 4f³ 6s²

Fiziki xassələr

Halı

Sıxlığı

(0 °C, 101.325 kPa)
q/L

Ərimə temperaturu

935 °C
(1208 K, 1715 °F)

Qaynama temperaturu

3520 °C
(3793 K, 6368 °F)

Elektromənfiliyi

Oksidləşmə dərəcəsi

Spektr =

İonlaşma enerjisi

kCmol^-1

Prazeodim (lat. Praseodymium), Pr – kimyəvi element; elementlərin dövri sisteminin III qrupundandır, lantanoidlərə mənsub nadir metaldır (Yer qabığında miqdarı 7x10⁴%-dir), at.n. 59, atom kütləsi 140,9077-dir. Təbii prazeodim stabil ¹⁴¹Pr izotopundan ibarətdir. Kütlə ədədləri 134–140 və 142–148 olan 14 süni izotopu alınmışdır. Təzə cilalanmış prazeodim gümüşü-ağ rəngdədir. Havada asanlıqla oksidləşdiyindən rəngi saralır. 1841-ci ildə K. Mosander "lantan torpağını" iki yeni "torpağa" (oksidlər nəzərdə tutulur) ayırdı. Onlardan biri lantanın oksidi idi, digəri isə ona çox oxşar idi və "didimiya" adını aldı, yunan sözü didimos – "ekiz". 1882-ci ildə Avstriya kimyaçısı Karl Auer fon Velsbax (1858–1919) didimiyanı da komponentlərə ayıra bildi. Aydın oldu ki, o da iki yeni elementin oksidlərinin qarışığıdır. Onlardan biri yaşıl rəngli duz verdi və Auer bu elementə prazeodim adını verdi, başqa sözlə "yaşıl ekiz" (yunanca prasinos – "açıq-yaşıl"). İkinci element qızılgül – qırmızı rəngli duz əmələ gətirir və o, neodim adlandırıldı, başqa sözlə, "yeni ekiz". Sıxlığı (25 °S-də) 6,772 q/sm²-dir, 935 °S-də əriyir. 3212 °S-də qaynayır, paramaqnitdir. Başqa lantanoidlər kimi prazeodim də kimyəvi aktivdir. Birləşmələrində, əsasən +3, bəzən də +4 oksidləşmə dərəcəsi göstərir. Prazeodimun üçlü yarımkeçirici birləşmələri ilk dəfə Azərbaycanda öyrənilmişdir. Prazeodim ərintilərindən əlvan metalların və poladın legirlənməsində, şüşəçi və qaynaqçı gözlükləri üçün xüsusi şüşə istehsalında (aşqar kimi), kondensator hazırlanmasında və s. istifadə edilir.

İstinadlar

http://www.nkpi.az/?page=addread&id=3099^{[ölü keçid]}

Kimyəvi element haqqında olan bu məqalə halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. Etdiyiniz redaktələri mənbə və istinadlarla əsaslandırmağı unutmayın.

[1] ttp://www.nkpi.az/?page=addread&id=3099^{[ölü keçid]}