Sekstus Emprikus (yun. Σέξτος Εμπειρικός, 160-210) —skeptisizmin Roma dövrünün ən tanınmış nümayəndəsi, bu məktəbin ənənələrinin davamçısı. İskəndəriyyə, Afina və Romada yaşamışdı. Sekstus Emprikus ixtisasca həkim idi. O, “Pirron müddəaları” (yun. Πυῤῥώνειοι ὑποτύπωσεις) və “Riyaziyyatçılara qarşı” (yun. Πρὸς μαθηματικούς) kimi bir neçə kitabın müəllifi idi. Bu kitablarda o şübhəçiliyin tarixi, əsasları və nəzəriyyəsini vermişdir.
Sekstus Emprikus | |
---|---|
Σέξτος Εμπειρικός | |
Doğum tarixi | təq. II əsr |
Vəfat tarixi | təq. III əsr[…] |
Vəfat yeri | |
Vətəndaşlığı | |
Dövr | Roma imperiyası |
Əsas maraqları | fəlsəfə |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Fəlsəfəsi
Sekstus Emprikus skeptik baxışlarını tibb elmi ilə əlaqələndirirdi. O həm də, skeptisizmi başqa fəlsəfi məktəblərin təlimlərindən ayırır, onlarla qarışmağa qarşı çıxırdı. Onun əsərlərində skeptisizm ətraflı və dolğun bir təlim kimi təqdim edilmişdir. Sekstus Emprikus Enesidemusdan sonra skeptisizmin əsaslarını sübuta yetirən 10 troposda yetərincə dəyişikliklər etmiş, onları yenidən sistemləşdirmişdir.
Bilindiyi kimi digər antik düşünürlər bilginin əldə olunmasının mümkünlüyünü iddia edirdilər. Sekstus Empirikus isə şübhəçilərin gələnəyini (ənənəsini) sürdürərək iddia edirdi ki, bilgi nisbidir. Ona görə də, problemlərin çözülməsi və şeylərin mahiyyətini açmaq cəhdlərindən çəkinmək lazımdır. Belə olarsa, insan kamilliyə çatmış olur. Onun fikrincə qanunlar, ənənələr, qaydalar və vərdişlərə riayət edilməlidir. Bu sırada sağlam düşüncəyə özəl yer də verilməlidir.
Qədim zamanlardan başlayaraq duyğular vasitəsi ilə əldə edilən biliyin nisbiliyini və ziddiyyətli olduğunu sübuta yetirmək istəyən düşünürlər öz dəlillərini Sekstus Empirikusun kitablarından gətirirdilər. Onun “problemlərin həllindən çəkinmə” prinsipi tibb, fiziologiya, zoologiya, fizika və digər elmlərdən alınmış faktlara əsaslanırdı.
Mənbə
- Aydın Əlizadə. Antik fəlsəfə tarixi (PDF). 3 saylı Bakı Mətbəəsi ASC. 2016. s. 132-133. ISBN . 2016 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2016-08-16.
Ədəbiyyat
- Aydın Əlizadə. Antik fəlsəfə tarixi (PDF). 3 saylı Bakı Mətbəəsi ASC. 2016. s. 132-133. ISBN . 2016 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2016-08-16.
- Bailey, Alan, Sextus Empiricus and Pyrrhonean scepticism, Oxford: Oxford University Press, 2002.
- Brennan, Tad, Ethics and Epistemology in Sextus Empiricus, London: Garland, 1999.
- Секст Эмпирик. Три книги Пирроновых положений. / Пер. Н. В. Брюлловой-Шаскольской, предисл. А. И. Малеина. СПб., 1913. 215 стр.
- Секст Эмпирик. Сочинения. В 2 т. / Пер. Н. В. Брюлловой-Шаскольской и А. Ф. Лосева. Общ. ред. и вступ. ст. А. Ф. Лосева. (Серия «Философское наследие»). М.: Мысль, 1976. 1250000 экз. Т. 1. 400 стр. Т. 2. 424 стр.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Sextus Empiricus // Internet Philosophy Ontology project (ing.).
- Sextus Empiricus // Post-Reformation Digital Library (ing.).
- Mary Mills Patrick. Sextus Empiricus and Greek Scepticism. Cambridge Deighton Bell & Co. London George Bell & Sons, 1899, p. 21.
- Mary Mills Patrick. Sextus Empiricus and Greek Scepticism. Cambridge Deighton Bell & Co. London George Bell & Sons, 1899, p. 22.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sekstus Emprikus yun Se3tos Empeirikos 160 210 skeptisizmin Roma dovrunun en taninmis numayendesi bu mektebin enenelerinin davamcisi Iskenderiyye Afina ve Romada yasamisdi Sekstus Emprikus ixtisasca hekim idi O Pirron muddealari yun Pyῤῥwneioi ὑpotypwseis ve Riyaziyyatcilara qarsi yun Prὸs ma8hmatikoys kimi bir nece kitabin muellifi idi Bu kitablarda o subheciliyin tarixi esaslari ve nezeriyyesini vermisdir Sekstus EmprikusSe3tos EmpeirikosDogum tarixi teq II esrVefat tarixi teq III esr Vefat yeri IsgenderiyyeVetendasligi Qedim RomaDovr Roma imperiyasiEsas maraqlari felsefe Vikianbarda elaqeli mediafayllarAntik felsefeYunan felsefeoncesi dovru e e VII yuzilliye qeder Orfizm Homer Hesiod Ferekid Yeddi yunan mudriki EpixarmQedim yunan felsefesi e e VII IV yuzillikler Milet mektebi Fales Anaksimandr Anaksimen Elea mektebi Ksenofan Parmenid Eleyali Zenon Melissus Musteqil filosoflar Heraklit Anaksaqor Empedokl Pifaqorcular Pifaqor Filolaus Hippas Arxitas Alkmeon Qedim yunan atomculari Levkipp Demokrit Sofistler Boyuk sofistler Protaqor Prodikus Qorqias Hippias Kicik sofistler Trasimaxus Likofron Kritius Alkidamas Klassik yunan felsefesi 1 Sokrat ve sokratcilar Kinikler Antisfen Diogen Bion Boristenes Kerkidas Kratet ve Hipparxia Kirenacilar Aristipp Hegesias Annikeris Teodorus Evhemerus Meqaracilar Evklides Stilpon Evbulides Diodorus Kronus Eretriyacilar Elidali Fedon Eretriyali Menedem 2 Platon ve erken platoncular Spevsippus Ksenokrates Polemon Krates Heraklides Eudoksus Arkesilaus 3 Aristotel ve erken peripatetikler Teofrastus Evdemus Straton Dikearxus Aristarxus Demetri AristoksenusEllinizm dovrunun felsefesi e e IV I yuzillikler Skeptisizm Pirron Enesidemus Aqrippa Epikurculuk Epikur Lukretius Peripatetizm Rodoslu Andronikus Platonizm Karneades Kliptomaxus Filon Larissali Stoaciliq Erken dovr Kitiyali Zenon Xrisippus Kleantes Orta dovr Panetius PosidoniusQedim Roma dovrunun felsefesi I V yuzillikler Skeptisizm Sekst Empirik Stoaciliq Seneka Epiktet Mark Avreli Siseron Peripatetizm Afrodisiali Aleksandr Orta platonizm Alkinous Apuleyus Qalen Plutarx Maksim Filon Selsus Teon Neoplatonizm Roma mektebi Ammonius Sakkas Plotin Porfirius Amelius Apameya mektebi Yamblix Sopater Perqama mektebi Sallustius Yulian Avqust Afina mektebi Afinali Plutarx Proklus Marinus Simplikius Damaskius Iskenderiyye mektebi Hierokles Hipatiya Ioann Filoponus Antik dini telimler Qnostisizm Hermetizm Mitraizm Neopifaqorculuq Apollonius Nikomaxus Numenius Moderatus Erken Xristian felsefesi Klement Origen Avqustin Avrelius Boesius Saxta Dionisius AreopagitFelsefesiSekstus Emprikus skeptik baxislarini tibb elmi ile elaqelendirirdi O hem de skeptisizmi basqa felsefi mekteblerin telimlerinden ayirir onlarla qarismaga qarsi cixirdi Onun eserlerinde skeptisizm etrafli ve dolgun bir telim kimi teqdim edilmisdir Sekstus Emprikus Enesidemusdan sonra skeptisizmin esaslarini subuta yetiren 10 troposda yeterince deyisiklikler etmis onlari yeniden sistemlesdirmisdir Bilindiyi kimi diger antik dusunurler bilginin elde olunmasinin mumkunluyunu iddia edirdiler Sekstus Empirikus ise subhecilerin geleneyini enenesini surdurerek iddia edirdi ki bilgi nisbidir Ona gore de problemlerin cozulmesi ve seylerin mahiyyetini acmaq cehdlerinden cekinmek lazimdir Bele olarsa insan kamilliye catmis olur Onun fikrince qanunlar eneneler qaydalar ve verdislere riayet edilmelidir Bu sirada saglam dusunceye ozel yer de verilmelidir Qedim zamanlardan baslayaraq duygular vasitesi ile elde edilen biliyin nisbiliyini ve ziddiyyetli oldugunu subuta yetirmek isteyen dusunurler oz delillerini Sekstus Empirikusun kitablarindan getirirdiler Onun problemlerin hellinden cekinme prinsipi tibb fiziologiya zoologiya fizika ve diger elmlerden alinmis faktlara esaslanirdi MenbeAydin Elizade Antik felsefe tarixi PDF 3 sayli Baki Metbeesi ASC 2016 s 132 133 ISBN 5 89968 061 X 2016 tarixinde PDF Istifade tarixi 2016 08 16 EdebiyyatAydin Elizade Antik felsefe tarixi PDF 3 sayli Baki Metbeesi ASC 2016 s 132 133 ISBN 5 89968 061 X 2016 tarixinde PDF Istifade tarixi 2016 08 16 Bailey Alan Sextus Empiricus and Pyrrhonean scepticism Oxford Oxford University Press 2002 Brennan Tad Ethics and Epistemology in Sextus Empiricus London Garland 1999 Sekst Empirik Tri knigi Pirronovyh polozhenij Per N V Bryullovoj Shaskolskoj predisl A I Maleina SPb 1913 215 str Sekst Empirik Sochineniya V 2 t Per N V Bryullovoj Shaskolskoj i A F Loseva Obsh red i vstup st A F Loseva Seriya Filosofskoe nasledie M Mysl 1976 1250000 ekz T 1 400 str T 2 424 str Hemcinin baxSkeptisizm Pirron Enesidemus AqrippaIstinadlarSextus Empiricus Internet Philosophy Ontology project ing Sextus Empiricus Post Reformation Digital Library ing Mary Mills Patrick Sextus Empiricus and Greek Scepticism Cambridge Deighton Bell amp Co London George Bell amp Sons 1899 p 21 Mary Mills Patrick Sextus Empiricus and Greek Scepticism Cambridge Deighton Bell amp Co London George Bell amp Sons 1899 p 22