Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Zenon (yun. Ζήνων, m. ö. 336 – 264) — filosofu, stoa fəlsəfi məktəbinin yaradıcısı.
| Zenon | |
|---|---|
| Ζήνων | |
 | |
| Doğum tarixi | təq. e.ə. 334 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | |
| Vətəndaşlığı | |
| Dövr | Ellinizm |
| İstiqaməti | stoaçılıq |
| Əsas maraqları | məntiq, etika |
| Təsirlənib | Kinik məktəbi, Sokrat |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı və fəlsəfəsi
Zenon Kipr adasının Kitiya şəhərindən idi. 315-ci ildə ticarət məqsədilə Afinaya gəlmiş, orada məskunlaşmışdır. Orada fəlsəfəyə böyük maraq göstərmiş və bir müddət kinik məktəbin nümayəndəsi olan Kratesin, daha sonra akademik məktəbin təmsilçiləri olan Stilpon və Ksenokratesin öyrəncisi olmuşdur. Zenon Afinada "Stoa Poykile" (yun. στοά ποικίλη – naxışlı portikus) adlı portikusda (binaya bitişik olan sütünlu açıq tikilidir) öyrəncilər üçün dərslər keçmişdir. Buna görə də məktəbin ardıcıllarını "stoaçılar" adlandırmışdırlar.
görə, bəlkə də məhz Zenon "İnsan təbiəti haqında" əsərində ilk dəfə təbiətin qanunlarına uyğun ərdəmli həyat sürmək fikrini dilə gətirmişdir. Bununla da o, stoaçılığı etik problemlərin çözülmənsə yönəltmiş oldu. Həmçinin Zenon hesab edirdi ki, fəlsəfə üç tərkib hissədən: məntiq, fizika və etikadan ibarətdir və onlar vahid bir sistemdə birləşdirilməlidirlər. Bu prinsipləri o özü həyatı boyu tətbiq etmiş, sonda isə intihar etmişdir.
Roma filosofu Sisero yazırdı ki, Zenon təbii qanunu tanrı sayırdı. Onun fikrincə tanrının sifəti və şəxsiyyəti yoxdur. O bu dünyanın qanunauyğunluğudur ya da bir Əqldir. Buna görə də ona ibadət edilməz. Zenonun öyrəncilərindən bəziləri hesab edirdilər ki, bəzi ərdəmli insanları gələcəkdə tanrılaşdırmışdırlar. Həm də Zenona görə kainat canlı və diri varlıqdır. Hər şeyin əsasını isə "yaradıcı od" təşkil edir. Bu fikrin ifadə edilməsi ilə Zenon Heraklitin baxışlarını təkrarlamış olurdu.
Zenon və onun öyrənciləri Xeyir anlayışına önəm verirdilər. Bunu edərkən onlar Platonu təkrarlayırdılar. Zenonun fikrincə həyatın gözəlliyi vahid bir xeyirdədir, xoşbəxtliyə isə yalnız müdrik insan çatır. Eyni zamanda, nəfslər və mənfi ehtiraslar düşüncəyə qarşı duran və təbiətə zidd olan şeylərdir.
İstinadlar
- Diogenes Laertius.Lives and Opinions of Eminent Philosophers / Translated by C. D. Yonge. London: Georg Bell & Sons, 1915, pp. 259–260.
- Diogenes Laertius. Lives and Opinions of Eminent Philosophers / Translated by C. D. Yonge. London: Georg Bell & Sons, 1915, p. 274.
- Marcus Tullius Cicero. On the Nature of the Gods 2021-06-12 at the Wayback Machine / Translated by F. Brooks. London: Methuen, 1896, p. 30.
- Marcus Tullius Cicero. On the Nature of the Gods 2021-06-12 at the Wayback Machine / Translated by F. Brooks. London: Methuen, 1896, p. 109.
- Cicero. Tusculan disputations / Translated by Andrew P. Peabody. Boston: Little, Brown, and Company, 1886, p. 271.
- Cicero. Tusculan disputations / Translated by Andrew P. Peabody. Boston: Little, Brown, and Company, 1886, p. 202.
Mənbə
- Aydın Əlizadə. Antik fəlsəfə tarixi (PDF). 3 saylı Bakı Mətbəəsi ASC. 2016. s. 162-163. ISBN . 2016 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2016-08-16.
Ədəbiyyat
- Aydın Əlizadə. Antik fəlsəfə tarixi (PDF). 3 saylı Bakı Mətbəəsi ASC. 2016. s. 162-163. ISBN . 2016 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2016-08-16.
- Hunt, Harold. A Physical Interpretation of the Universe. The Doctrines of Zeno the Stoic. Melbourne: Melbourne University Press, 1976.
- Long, Anthony A., Sedley, David N. The Hellenistic Philosophers, Volume 1. Cambridge: Cambridge University Press, 1987.
- Pearson, Alfred C. Fragments of Zeno and Cleanthes, (1891). Greek/Latin fragments with English commentary.
- Scaltsas Theodore, and Mason Andrew S. (eds.), The philosophy of Zeno. Larnaca: The Municipality of Larnaca, 2002.
- Schofield, Malcolm. The Stoic Idea of the City. cambridge: Cambridge University Press, 1991.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Zenon yun Zhnwn m o 336 264 filosofu stoa felsefi mektebinin yaradicisi ZenonZhnwnDogum tarixi teq e e 334Dogum yeri Kition Kition Ehemeniler imperiyasiVefat tarixiVefat yeri Afina Qedim Afina Makedoniya ImperiyasiVetendasligi KitionDovr EllinizmIstiqameti stoaciliqEsas maraqlari mentiq etikaTesirlenib Kinik mektebi Sokrat Vikianbarda elaqeli mediafayllarAntik felsefeYunan felsefeoncesi dovru e e VII yuzilliye qeder Orfizm Homer Hesiod Ferekid Yeddi yunan mudriki EpixarmQedim yunan felsefesi e e VII IV yuzillikler Milet mektebi Fales Anaksimandr Anaksimen Elea mektebi Ksenofan Parmenid Eleyali Zenon Melissus Musteqil filosoflar Heraklit Anaksaqor Empedokl Pifaqorcular Pifaqor Filolaus Hippas Arxitas Alkmeon Qedim yunan atomculari Levkipp Demokrit Sofistler Boyuk sofistler Protaqor Prodikus Qorqias Hippias Kicik sofistler Trasimaxus Likofron Kritius Alkidamas Klassik yunan felsefesi 1 Sokrat ve sokratcilar Kinikler Antisfen Diogen Bion Boristenes Kerkidas Kratet ve Hipparxia Kirenacilar Aristipp Hegesias Annikeris Teodorus Evhemerus Meqaracilar Evklides Stilpon Evbulides Diodorus Kronus Eretriyacilar Elidali Fedon Eretriyali Menedem 2 Platon ve erken platoncular Spevsippus Ksenokrates Polemon Krates Heraklides Eudoksus Arkesilaus 3 Aristotel ve erken peripatetikler Teofrastus Evdemus Straton Dikearxus Aristarxus Demetri AristoksenusEllinizm dovrunun felsefesi e e IV I yuzillikler Skeptisizm Pirron Enesidemus Aqrippa Epikurculuk Epikur Lukretius Peripatetizm Rodoslu Andronikus Platonizm Karneades Kliptomaxus Filon Larissali Stoaciliq Erken dovr Kitiyali Zenon Xrisippus Kleantes Orta dovr Panetius PosidoniusQedim Roma dovrunun felsefesi I V yuzillikler Skeptisizm Sekst Empirik Stoaciliq Seneka Epiktet Mark Avreli Siseron Peripatetizm Afrodisiali Aleksandr Orta platonizm Alkinous Apuleyus Qalen Plutarx Maksim Filon Selsus Teon Neoplatonizm Roma mektebi Ammonius Sakkas Plotin Porfirius Amelius Apameya mektebi Yamblix Sopater Perqama mektebi Sallustius Yulian Avqust Afina mektebi Afinali Plutarx Proklus Marinus Simplikius Damaskius Iskenderiyye mektebi Hierokles Hipatiya Ioann Filoponus Antik dini telimler Qnostisizm Hermetizm Mitraizm Neopifaqorculuq Apollonius Nikomaxus Numenius Moderatus Erken Xristian felsefesi Klement Origen Avqustin Avrelius Boesius Saxta Dionisius AreopagitHeyati ve felsefesiZenon Kipr adasinin Kitiya seherinden idi 315 ci ilde ticaret meqsedile Afinaya gelmis orada meskunlasmisdir Orada felsefeye boyuk maraq gostermis ve bir muddet kinik mektebin numayendesi olan Kratesin daha sonra akademik mektebin temsilcileri olan Stilpon ve Ksenokratesin oyrencisi olmusdur Zenon Afinada Stoa Poykile yun stoa poikilh naxisli portikus adli portikusda binaya bitisik olan sutunlu aciq tikilidir oyrenciler ucun dersler kecmisdir Buna gore de mektebin ardicillarini stoacilar adlandirmisdirlar gore belke de mehz Zenon Insan tebieti haqinda eserinde ilk defe tebietin qanunlarina uygun erdemli heyat surmek fikrini dile getirmisdir Bununla da o stoaciligi etik problemlerin cozulmense yoneltmis oldu Hemcinin Zenon hesab edirdi ki felsefe uc terkib hisseden mentiq fizika ve etikadan ibaretdir ve onlar vahid bir sistemde birlesdirilmelidirler Bu prinsipleri o ozu heyati boyu tetbiq etmis sonda ise intihar etmisdir Roma filosofu Sisero yazirdi ki Zenon tebii qanunu tanri sayirdi Onun fikrince tanrinin sifeti ve sexsiyyeti yoxdur O bu dunyanin qanunauygunlugudur ya da bir Eqldir Buna gore de ona ibadet edilmez Zenonun oyrencilerinden bezileri hesab edirdiler ki bezi erdemli insanlari gelecekde tanrilasdirmisdirlar Hem de Zenona gore kainat canli ve diri varliqdir Her seyin esasini ise yaradici od teskil edir Bu fikrin ifade edilmesi ile Zenon Heraklitin baxislarini tekrarlamis olurdu Zenon ve onun oyrencileri Xeyir anlayisina onem verirdiler Bunu ederken onlar Platonu tekrarlayirdilar Zenonun fikrince heyatin gozelliyi vahid bir xeyirdedir xosbextliye ise yalniz mudrik insan catir Eyni zamanda nefsler ve menfi ehtiraslar dusunceye qarsi duran ve tebiete zidd olan seylerdir IstinadlarDiogenes Laertius Lives and Opinions of Eminent Philosophers Translated by C D Yonge London Georg Bell amp Sons 1915 pp 259 260 Diogenes Laertius Lives and Opinions of Eminent Philosophers Translated by C D Yonge London Georg Bell amp Sons 1915 p 274 Marcus Tullius Cicero On the Nature of the Gods 2021 06 12 at the Wayback Machine Translated by F Brooks London Methuen 1896 p 30 Marcus Tullius Cicero On the Nature of the Gods 2021 06 12 at the Wayback Machine Translated by F Brooks London Methuen 1896 p 109 Cicero Tusculan disputations Translated by Andrew P Peabody Boston Little Brown and Company 1886 p 271 Cicero Tusculan disputations Translated by Andrew P Peabody Boston Little Brown and Company 1886 p 202 MenbeAydin Elizade Antik felsefe tarixi PDF 3 sayli Baki Metbeesi ASC 2016 s 162 163 ISBN 5 89968 061 X 2016 tarixinde PDF Istifade tarixi 2016 08 16 EdebiyyatAydin Elizade Antik felsefe tarixi PDF 3 sayli Baki Metbeesi ASC 2016 s 162 163 ISBN 5 89968 061 X 2016 tarixinde PDF Istifade tarixi 2016 08 16 Hunt Harold A Physical Interpretation of the Universe The Doctrines of Zeno the Stoic Melbourne Melbourne University Press 1976 Long Anthony A Sedley David N The Hellenistic Philosophers Volume 1 Cambridge Cambridge University Press 1987 Pearson Alfred C Fragments of Zeno and Cleanthes 1891 Greek Latin fragments with English commentary Scaltsas Theodore and Mason Andrew S eds The philosophy of Zeno Larnaca The Municipality of Larnaca 2002 Schofield Malcolm The Stoic Idea of the City cambridge Cambridge University Press 1991 Hemcinin baxStoaciliq