Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Pirron (yun. Πύρρων, təq. – təq. ) — qədim yunan filosofu, skeptisizmin yaradıcısı. Peloponnesus yarımadasının Elida şəhərindən idi.
| Pirron | |
|---|---|
| Πύρρων | |
 | |
| Doğum tarixi | təq. |
| Vəfat tarixi | təq. |
| Əsas maraqları | Skeptisizm |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Şübhəçilik fəlsəfəsi
Pirronun dünyagörüşü haqqında xəbər vermişdir. O hesab edirdi ki, heç bir şey haqqında qəti iddia yürütmək olmaz, çünki hər bir insan və ya hər hansı bir varlıq onu fərqli qavrayır (dərk edir və duyur). Eyni şey biri üçün xeyirli, başqası üçün ziyanlı ola bilər. Bu da o deməkdir ki, xeyir və şər əslində yoxdur. Həm də xarici amillər də şeylərin özəlliklərinə təsir edir. Məsələn, daş suda yüngül olur, havada isə ağırdır. Bu da o deməkdir ki, onun çəkisi haqqında qəti fikir yürüdülməz. Buna görə də, dünyanı dərk etmək olmaz. Belədirsə, onda hər bir iddiaya qarşı onu təkzib edən iddia yürütmək olar və onların heç biri başqasından üstün deyildir. Şeylərin təbiətini anlamaq imkansızdırsa, onda insan da bu barədə düşünməməli və həyatını adətlərlə gələn qanunlar üzərində qurmalıdır. Pirrona görə insan hər şeyin həqiqi yada yanlış olduğunu təyin edir və o hər şeyin ölçüsüdür.
Xoşbəxtliyə çatmanın şərtləri
Pirron öz fəlsəfəsində xoşbəxtliyin hansı yollarla əldə olunması probleminə diqqət yetirmişdir. Onun fikrincə xoşbəxtlik təmkinlik, sakitlik və iztirabların yoxluğu halıdır, bu da ataraksiya adlanır. Bu hala isə yalnız skeptiklərin dünyagörüşünə yiyələnərək nail olmaq olar. Pirrona görə xoşbəxt olmaq istəyən insan üç suala cavab verməlidir:
- Çevrəmizdə olan şeylərin mahiyyəti nədən ibarətdir və onların tərkibi nədir?
- Bizim onlara münasibətimiz necə olmalıdır?
- Onlara münasibət bildirməyimizdən biz nəyi qazanırıq?
Birinci suala insan cavab tapa bilməz, çünki hər hansı şeyin mahiyyəti ya da onun var olub-olmaması haqqında heç bir iddia yürütmək olmaz. Hər bir iddiaya qarşı onu inkar edən iddia vardır. Deməli, biz bir şey haqqında fikir yürüdürüksə, onun həqiqi ya da yanlış olduğu haqqında heç nə deyə bilmərik. İkinci suala gəldikdə isə insan heç nəyə birmənalı münasibət bildirməməlidir. Bu o demək deyil ki, hər hansı bir şey və ya olay haqqında bizim bilgimiz ola bilməz. Onlar haqqında bizə duyğularımız xəbər verir. Yanlışlıqlar isə onlar haqqında iddialar ortaya qoyanda ortaya çıxır. Üçüncü suala cavab verərkən Pirron deyirdi ki, xoşbəxtliyi axtaran kəs gərək hər hansı bir şey haqqında iddia ortaya qoymaqdan çəkinsin. Bununla da "ataraksiya" halını əldə etmək mümkündür. Belə olan halda isə bu hala çatmış insanı "filosof" adlandırmaq olar (5, 407).
Mənbə
- Aydın Əlizadə. Antik fəlsəfə tarixi (PDF). 3 saylı Bakı Mətbəəsi ASC. 2016. s. 123-125. ISBN . 2016 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2016-08-16.
Ədəbiyyat
- Aydın Əlizadə. Antik fəlsəfə tarixi (PDF). 3 saylı Bakı Mətbəəsi ASC. 2016. s. 123-125. ISBN . 2016 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2016-08-16.
- Flintoff E. Pyrrho and India // Phronesis XXV (1980)88–108
- McEvilley, Thomas Pyrrhonism and Mādhyamika // Philosophy East and West, Vol. 32, No. 1 (Jan., 1982), pp. 3–35
- Bett, Richard, "Aristocles on Timon on Pyrrho: The Text, Its Logic and its Credibility" Oxford Studies in Ancient Philosophy 12 (1994a): 137–181.
- Bett, Richard, "What did Pyrrho Think about the Nature of the Divine and the Good?" Phronesis 39 (1994b): 303–337.
- Bett, Richard, Pyrrho, his antecedents, and his legacy (Oxford: Oxford University Press, 2000).
- Striker, Gisela, "On the difference between the Pyrrhonists and the Academics" in G. Striker, Essays on Hellenistic Epistemology and Ethics (Cambridge: Cambridge University Press, 1996): 135–149.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- ABŞ Konqres Kitabxanası. 1800.
- Diogenes Laertius. Lives and Opinions of Eminent Philosophers / Translated by C. D. Yonge. London: Georg Bell & Sons, 1915, pp. 407–420.
- Асмус В.Ф. Античная философия 2020-09-25 at the Wayback Machine. М.: Высшая школа, 1976, s. 406.
- Асмус В.Ф. Античная философия 2020-09-25 at the Wayback Machine. М.: Высшая школа, 1976, s. 407.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Pirron yun Pyrrwn teq teq qedim yunan filosofu skeptisizmin yaradicisi Peloponnesus yarimadasinin Elida seherinden idi PirronPyrrwnDogum tarixi teq Vefat tarixi teq Esas maraqlari Skeptisizm Vikianbarda elaqeli mediafayllarAntik felsefeYunan felsefeoncesi dovru e e VII yuzilliye qeder Orfizm Homer Hesiod Ferekid Yeddi yunan mudriki EpixarmQedim yunan felsefesi e e VII IV yuzillikler Milet mektebi Fales Anaksimandr Anaksimen Elea mektebi Ksenofan Parmenid Eleyali Zenon Melissus Musteqil filosoflar Heraklit Anaksaqor Empedokl Pifaqorcular Pifaqor Filolaus Hippas Arxitas Alkmeon Qedim yunan atomculari Levkipp Demokrit Sofistler Boyuk sofistler Protaqor Prodikus Qorqias Hippias Kicik sofistler Trasimaxus Likofron Kritius Alkidamas Klassik yunan felsefesi 1 Sokrat ve sokratcilar Kinikler Antisfen Diogen Bion Boristenes Kerkidas Kratet ve Hipparxia Kirenacilar Aristipp Hegesias Annikeris Teodorus Evhemerus Meqaracilar Evklides Stilpon Evbulides Diodorus Kronus Eretriyacilar Elidali Fedon Eretriyali Menedem 2 Platon ve erken platoncular Spevsippus Ksenokrates Polemon Krates Heraklides Eudoksus Arkesilaus 3 Aristotel ve erken peripatetikler Teofrastus Evdemus Straton Dikearxus Aristarxus Demetri AristoksenusEllinizm dovrunun felsefesi e e IV I yuzillikler Skeptisizm Pirron Enesidemus Aqrippa Epikurculuk Epikur Lukretius Peripatetizm Rodoslu Andronikus Platonizm Karneades Kliptomaxus Filon Larissali Stoaciliq Erken dovr Kitiyali Zenon Xrisippus Kleantes Orta dovr Panetius PosidoniusQedim Roma dovrunun felsefesi I V yuzillikler Skeptisizm Sekst Empirik Stoaciliq Seneka Epiktet Mark Avreli Siseron Peripatetizm Afrodisiali Aleksandr Orta platonizm Alkinous Apuleyus Qalen Plutarx Maksim Filon Selsus Teon Neoplatonizm Roma mektebi Ammonius Sakkas Plotin Porfirius Amelius Apameya mektebi Yamblix Sopater Perqama mektebi Sallustius Yulian Avqust Afina mektebi Afinali Plutarx Proklus Marinus Simplikius Damaskius Iskenderiyye mektebi Hierokles Hipatiya Ioann Filoponus Antik dini telimler Qnostisizm Hermetizm Mitraizm Neopifaqorculuq Apollonius Nikomaxus Numenius Moderatus Erken Xristian felsefesi Klement Origen Avqustin Avrelius Boesius Saxta Dionisius AreopagitSubhecilik felsefesiPirronun dunyagorusu haqqinda xeber vermisdir O hesab edirdi ki hec bir sey haqqinda qeti iddia yurutmek olmaz cunki her bir insan ve ya her hansi bir varliq onu ferqli qavrayir derk edir ve duyur Eyni sey biri ucun xeyirli basqasi ucun ziyanli ola biler Bu da o demekdir ki xeyir ve ser eslinde yoxdur Hem de xarici amiller de seylerin ozelliklerine tesir edir Meselen das suda yungul olur havada ise agirdir Bu da o demekdir ki onun cekisi haqqinda qeti fikir yurudulmez Buna gore de dunyani derk etmek olmaz Beledirse onda her bir iddiaya qarsi onu tekzib eden iddia yurutmek olar ve onlarin hec biri basqasindan ustun deyildir Seylerin tebietini anlamaq imkansizdirsa onda insan da bu barede dusunmemeli ve heyatini adetlerle gelen qanunlar uzerinde qurmalidir Pirrona gore insan her seyin heqiqi yada yanlis oldugunu teyin edir ve o her seyin olcusudur Xosbextliye catmanin sertleriPirron oz felsefesinde xosbextliyin hansi yollarla elde olunmasi problemine diqqet yetirmisdir Onun fikrince xosbextlik temkinlik sakitlik ve iztirablarin yoxlugu halidir bu da ataraksiya adlanir Bu hala ise yalniz skeptiklerin dunyagorusune yiyelenerek nail olmaq olar Pirrona gore xosbext olmaq isteyen insan uc suala cavab vermelidir Cevremizde olan seylerin mahiyyeti neden ibaretdir ve onlarin terkibi nedir Bizim onlara munasibetimiz nece olmalidir Onlara munasibet bildirmeyimizden biz neyi qazaniriq Birinci suala insan cavab tapa bilmez cunki her hansi seyin mahiyyeti ya da onun var olub olmamasi haqqinda hec bir iddia yurutmek olmaz Her bir iddiaya qarsi onu inkar eden iddia vardir Demeli biz bir sey haqqinda fikir yurudurukse onun heqiqi ya da yanlis oldugu haqqinda hec ne deye bilmerik Ikinci suala geldikde ise insan hec neye birmenali munasibet bildirmemelidir Bu o demek deyil ki her hansi bir sey ve ya olay haqqinda bizim bilgimiz ola bilmez Onlar haqqinda bize duygularimiz xeber verir Yanlisliqlar ise onlar haqqinda iddialar ortaya qoyanda ortaya cixir Ucuncu suala cavab vererken Pirron deyirdi ki xosbextliyi axtaran kes gerek her hansi bir sey haqqinda iddia ortaya qoymaqdan cekinsin Bununla da ataraksiya halini elde etmek mumkundur Bele olan halda ise bu hala catmis insani filosof adlandirmaq olar 5 407 MenbeAydin Elizade Antik felsefe tarixi PDF 3 sayli Baki Metbeesi ASC 2016 s 123 125 ISBN 5 89968 061 X 2016 tarixinde PDF Istifade tarixi 2016 08 16 EdebiyyatAydin Elizade Antik felsefe tarixi PDF 3 sayli Baki Metbeesi ASC 2016 s 123 125 ISBN 5 89968 061 X 2016 tarixinde PDF Istifade tarixi 2016 08 16 Flintoff E Pyrrho and India Phronesis XXV 1980 88 108 McEvilley Thomas Pyrrhonism and Madhyamika Philosophy East and West Vol 32 No 1 Jan 1982 pp 3 35 Bett Richard Aristocles on Timon on Pyrrho The Text Its Logic and its Credibility Oxford Studies in Ancient Philosophy 12 1994a 137 181 Bett Richard What did Pyrrho Think about the Nature of the Divine and the Good Phronesis 39 1994b 303 337 Bett Richard Pyrrho his antecedents and his legacy Oxford Oxford University Press 2000 Striker Gisela On the difference between the Pyrrhonists and the Academics in G Striker Essays on Hellenistic Epistemology and Ethics Cambridge Cambridge University Press 1996 135 149 Hemcinin baxSkeptisizm Enesidemus Aqrippa Sekstus EmprikusIstinadlarBibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 ABS Konqres Kitabxanasi 1800 Diogenes Laertius Lives and Opinions of Eminent Philosophers Translated by C D Yonge London Georg Bell amp Sons 1915 pp 407 420 Asmus V F Antichnaya filosofiya 2020 09 25 at the Wayback Machine M Vysshaya shkola 1976 s 406 Asmus V F Antichnaya filosofiya 2020 09 25 at the Wayback Machine M Vysshaya shkola 1976 s 407