Bu məqalədəki və ya bölmədəki məlumatlar köhnədir Səhifəyə yenilənmiş məlumatlar əlavə etməklə Vikipediyanı zənginləşdir

Ağdam rayonu — Azərbaycan Respublikasında inzibati – ərazi vahidi. Mərkəzi Ağdam şəhəridir. 8 avqust 1930-cu ildə yaradılıb. Sahəsi 1154 km², əhalisi 202.200 olan rayonun relyefi əsasən düzənlik, qismən dağlıqdır.

Ağdam rayonu
Rayon



Ölkə	Azərbaycan
Daxildir	Qarabağ
İnzibati mərkəz	Ağdam
İcra başçısı	Vaqif Həsənov
Tarixi və coğrafiyası
Yaradılıb	8 avqust 1930
Sahəsi	1 150 km²
Hündürlük	291 m
Saat qurşağı
Əhalisi
Əhalisi	202 200 nəfər
Rəqəmsal identifikatorlar
ISO kodu	AZ-AGM
Telefon kodu	+994 26
Poçt indeksi	AZ 0200
Avtomobil nömrəsi	02
Rəsmi sayt


Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Bu məqalə Ağdam rayonu haqqındadır. Ağdam şəhəri üçün Ağdam səhifəsinə baxın.

Erməni işğalından əvvəl rayonda 54 tibb müəssisəsi, 79 mədəniyyət ocağı, 15 şərab zavod, 1 şampan zavodu, 10 istirahət mərkəzi, Qarabağın ən böyük musiqi məktəbləri bu rayonda yerləşir.

Birinci Qarabağ müharibəsi zamanı Qəhrəman rayon adını alıb. Ağdamın şəhid sayı 6570 nəfər, Milli Qəhrəmanı 16 nəfər, döyüşlərdə iştirak edən ağdamlı sayı 40,000 nəfər, ağdamlı Qarabağ qazisi 4950 nəfər.

Qarabağ müharibəsinin ilk şəhidlərin Ağdam rayonu verib. 22 fevral 1988-ci ildə Əli Hacıyev və Bəxtiyar Quliyev.

Sərhəd rayonlar — Tərtər, Bərdə, Ağcabədi, Xocavənd, Xocalı, Ağdərə.

İnzibati quruluşu

Ağdam

Quzanlı

Leylatəpə

Gavurqala

Şahbulaq

Üzərliktəpə

Ağdam məscidi

Papravənd

Xaçıntürbətli

Ağdam rayonunun xəritəsi.

— şəhərlər,

— qəsəbələr,

— kəndlər

— arxeoloji obyektlər,

— türbələr,

— məscidlər,

— körpülər,

— qalalar

Azərbaycan Respublikasının 2023-cü il 1043-VIQ nömrəli Qanunu ilə bəzi kəndləri yeni yaradılan Ağdərə rayonuna verilmiş, 1044-VIQ nömrəli Qanunu ilə Xocavənd rayonundan bəzi torpaq əraziləri Ağdam rayonuna qatılmışdır.

Dövlət Statistiki Komitəsinin 2024-cü ildə verdiyi məlumata görə Ağdam rayonunda 1 şəhər, 14 qəsəbə, 113 kənd var (cəmi 128 yaşayış məntəqəsi). Qeyd olunan sənədə əsasən inzibati ərazi vahidləri aşağıdakı kimidir (siyahıda göstərilmiş inzibati ərazi dairələri Sovet dönəmində olan şəhər/qəsəbə/kənd sovetliklərinin ərazisi ilə üst-üstə düşür):

1. Ağdam şəhər inzibati ərazi dairəsi: Ağdam şəhəri.

2. Bağbanlar kənd inzibati ərazi dairəsi:

2.1. Bağbanlar kəndi;

2.2. İsmayılbəyli kəndi;

2.3. Muğanlı kəndi;

2.4. Pirzadlı kəndi;

2.5. Saybalı kəndi.

3. Bənövşələr qəsəbə inzibati ərazi dairəsi: Bənövşələr qəsəbəsi;

4. Birinci Alıbəyli qəsəbə inzibati ərazi dairəsi: Birinci Alıbəyli qəsəbəsi;

5. Birinci Baharlı qəsəbə inzibati ərazi dairəsi: Birinci Baharlı qəsəbəsi;

6. Birinci Dördyol qəsəbə inzibati ərazi dairəsi: Birinci Dördyol qəsəbəsi;

7. Birinci Quzanlı qəsəbə inzibati ərazi dairəsi: Birinci Quzanlı qəsəbəsi;

18. İkinci Alıbəyli qəsəbə inzibati ərazi dairəsi: İkinci Alıbəyli qəsəbəsi;

19. İkinci Baharlı qəsəbə inzibati ərazi dairəsi: İkinci Baharlı qəsəbəsi;

20. İkinci Dördyol qəsəbə inzibati ərazi dairəsi: İkinci Dördyol qəsəbəsi;

21. İmamqulubəyli kənd inzibati ərazi dairəsi:

21.1. İmamqulubəyli kəndi;

21.2. Çullu kəndi;

22. İmamqulubəyli qəsəbə inzibati ərazi dairəsi: İmamqulubəyli qəsəbəsi;

23. Kəngərli kənd inzibati ərazi dairəsi:

23.1. Kəngərli kəndi;

23.2. Qaraqaşlı kəndi;

23.3. Şirvanlı kəndi.

24. Qaradağlı kənd inzibati ərazi dairəsi:

24.1. Qaradağlı kəndi;

24.2. Evoğlu kəndi;

24.3. Rzalar kəndi.

25. Qasımbəyli qəsəbə inzibati ərazi dairəsi: Qasımbəyli qəsəbəsi;

26. Qasımlı kənd inzibati ərazi dairəsi:

26.1. Qasımlı kəndi;

26.2. ;

26.3. ;

26.4. Poladlı kəndi;

26.5. Şelli kəndi.

27. Qərvənd kənd inzibati ərazi dairəsi:

27.1. Baş Qərvənd kəndi;

27.2. ; 27.3. Orta Qərvənd kəndi;

27.4. Ayaq Qərvənd kəndi;

28. Qiyaslı kənd inzibati ərazi dairəsi:

28.1. Qiyaslı kəndi;

28.2. Ətyeməzli kəndi;

28.3. Keştazlı kəndi.

29. Quzanlı qəsəbə inzibati ərazi dairəsi:

29.1. Quzanlı qəsəbəsi;

29.2. Eyvazlı kəndi.

30. Maqsudlu kənd inzibati ərazi dairəsi:

30.1. Maqsudlu kəndi;

30.2. Çullu kəndi;

30.3. Eyvazxanbəyli kəndi;

30.4. Şahbulaq kəndi;

30.5. Salahsəmədlər kəndi;

30.6. Şişpapaqlar kəndi;

30.7. Talışlar kəndi;

30.8. Təpəməhlə kəndi;

30.9. Tərnöyüt kəndi;

30.10. Tükəzbanlı kəndi;

31. Mərzili kənd inzibati ərazi dairəsi: Mərzili kəndi;

32. Nəmirli kənd inzibati ərazi dairəsi:

32.1. Nəmirli kəndi;

32.2. Şotlanlı kəndi;

32.3. Şuraabad kəndi;

32.4. Təzəkənd kəndi;

32.5. Umudlu kəndi.

33. Novruzlu kənd inzibati ərazi dairəsi:

33.1. Novruzlu kəndi;

33.2. Acarlı qəsəbəsi.

34. Papravənd kənd inzibati ərazi dairəsi:

34.1. Papravənd kəndi;

34.2. Qarapirimli kəndi.

35. Sarıcalı kənd inzibati ərazi dairəsi:

35.1. Sarıcalı kəndi;

35.2. Qarazeynallı kəndi;

35.3. Qullar kəndi.

36. Seyidli kənd inzibati ərazi dairəsi:

36.1. Seyidli kəndi;

36.2. Bozpapaqlar kəndi;

36.3. Sarıhacılı kəndi.

37. Səfərli qəsəbə inzibati ərazi dairəsi: Səfərli qəsəbəsi;

38. Şıxbabalı kənd inzibati ərazi dairəsi:

38.1. Şıxbabalı kəndi;

38.2. .

39. Təzəkənd qəsəbə inzibati ərazi dairəsi: .

40. Üçoğlan kənd inzibati ərazi dairəsi:

40.1. Üçoğlan kəndi;

40.2. Alıbəyli kəndi;

40.3. Ballar kəndi;

40.4. Böyükbəyli kəndi;

40.5. Gül Baharlı kəndi;

40.6. Kiçikli kəndi;

40.7. Orta Qışlaq kəndi;

40.8. Yusifli kəndi.

41. Yusifcanlı kənd inzibati ərazi dairəsi: Yusifcanlı kəndi.

42. Zəngişalı kənd inzibati ərazi dairəsi:

42.1. Zəngişalı kəndi;

42.2. Mahrızlı kəndi.

Tarixi

Ağdam rayonu Əfətli kəndi yaxınlığında yerləşən Çalağantəpə yaşayış yerindən aşkarlanmış, e.ə. V minilliyə aid (Eneolit) üzərində trepanasiya izləri olan insan kəlləsi. Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyi

Ağdam rayonu 8 avqust 1930-cu ildə Ağdam qəzasının (mərkəzi Ağdam şəhəri olan indiki Ağdam, Bərdə, Tərtər, Ağcəbədi rayonlarını birləşdirən inzibati-əlarzi vahidi) və sonra Qarabağ dairəsinin ləğvi nəticəsində yaradılıb.

Sahəsi 1154 km² olan rayonun relyefi əsasən düzənlik, qismən dağlıqdır.

Ağdam rayonu Azərbaycanın qədim, füsunkar təbiətli torpağı olan Qarabağın mərkəzində — Qarabağ dağ silsiləsinin şimal-şərq ətəklərində, Kür-Araz ovalığının qərbində yerləşir. Gözəl Qarabağın ürəyi sayılan Ağdamın qədim tarixi abidələri günümüzə qədər gəlib çatmışdır. Rayonun ərazisində XX əsrin 50-ci illərindən başlayaraq aparılan arxeoloji tədqiqat işləri zamanı məlum olmuşdur ki, Ağdamın ərazisi qədim insanların yaşayış məskənlərindən biridir. Tanınmış arxeoloq İdeal Nərimanovun Üçoğlantəpə deyilən yerdə apardığı arxeoloji tədqiqatlar zamanı aydın oldu ki, ilk qədim insanlar rayon ərazisində 6–8 min il bundan əvvəl, yəni, Eneolit dövründə (e.ə. VI–IV minilliyi əhatə edir, "misdaş" dövrü adlanır) yaşamış, qədim əkinçilik və maldarlıq mədəniyyətinə bələd olmuşlar.

Alim rayonun digər ərazilərində qədim yaşayış məskəni olmuş Leylatəpə və Üzərliktəpə deyilən yerlərdə apardığı arxeoloji tədqiqatlar zamanı Eneolit və orta Tunc dövrünə aid (e.ə. II minilliyin birici yarısı) dulusçuluq, metaləritmə, zərgərlik və digər sahələrə aid maddi-mənəvi abidələr aşkar edib. Burdan tapılan taxıl və üzüm dənələri bir daha sübut etmişdir ki, yerli əhali oturaq həyat keçirmiş və yüksək əkinçilik mədəniyyətinə malik olmuşdur. Arxeoloqlar Üzərriktəpədə apardıqları tədqiqatlar nəticəsində tapılan maddi-mədəniyyət qalıqlarına əsaslanaraq qeyd edirlər ki, bura Qafqazda ilk şəhər tipli yaşayış məskəni və Zaqafqaziyada ən zəngin abidələri olan yerlərdən biri olmuşdur. XX əsrin 80-ci illərinin ortalarında rayonun Sarıçoban kəndi yaxınlığında tapılan son Tunc və Dəmir dövrünə aid (e.ə. XIX–XIII əsrləri əhatə edir) möhtəşəm kurqan tarixi cəhətdən çox qiymətli bir abidədir. Kurqanda aşkar edilən e.ə. XII–XIII əsrlərə aid maddi tapıntılar bu abidənin varlı bir insanın qəbri olduğundan xəbər verir. Bu isə həmin dövrdə Azərbaycanda ibtidai-icma quruluşunun dağılaraq sosial və əmək bərabərsizliyinin yaranmasına ən yaxşı əyani sübutdur.

Sonralar Azərbaycanda gedən tarixi proseslər nəticəsində ilk dövlət qurumları formalaşmağa başlayıb. Belə dövlətlərdən biri də Azərbaycanda yaranmış Albaniya dövləti idi. Mənbələrin verdiyi məlumata görə, qədim Albaniya ərazisində 26 tayfa var idi ki, bunlardan biri yüksək mədəniyyətə malik olan qarqarlar Ağdam ərazisindəki Qarqarçay boyunca məskunlaşmışdılar. Bu isə Ağdamın Azərbaycan ərazisində ilk formalaşan dövlət quruculuğunda mühüm rol oynadığını bir daha əyani sübut edir.

Azərbaycan ərazisində və Qafqaz Albaniyasında ilk qanunvericilik aktı Ağdam ərazisində yerləşən Aquen kilsəsində (Aquen kilsə Məclisində) 488-ci ildə qəbul edilmişdir. Elmi ədəbiyyatda bu akt "Aquen qanunları" adlanır, 3 fəsildə birləşdirilmiş 21 maddədən ibarətdir. "Aquen" sözü Qafqaz Albaniyasının dövət dilində "Ağ daşlardan ev" mənasına gəlir. həmin sənəddə Qafqaz Albaniyası "Ağ vəng" adlanır (Burada "vəng" hakim tayfanın adıdır).

1905–1906 illərdə bağ vermiş Azərbaycan- erməni müharibəsinin bir sıra epizodları da Ağdam ərazisində cərəyan etmişdir. Tiflis Məhkəmə palatası tərəfindən 27 fevral 1906-cı ildə vurulan 1029 nömrəli teleqramda Gəncə sancağına (Osmanlı arxiv sənədində Gəncə sancağı kimi qeyd olunasa da Yelizavetpol quberniyası nəzərdə tutulub) tabe olan Şuşa qəzası daxilində ermənilər tərəfindən dağıdılması qeyd edilən 19 kənddən aşağıdakılar Ağdam rayonunda yerləşir: Abdal, Kolanı (indiki Qalayçılar), Papravənd, Şelli, Qurdlar, Gülablı, Qaradağlı.

1918–1920-ci illərdə baş vermiş Azərbaycan-Ermənistan müharibəsi zamanı ağır döyüşlərin getdiyi ərazilərdən biri də Ağdam cəbhəsi olmuşdur.

1923-cü ildə Dağlıq Qarabağla yanaşı, mərkəzi Ağdam şəhəri olmaqla Aran Qarabağ Muxtar Vilayətinin yaradılması haqqında qanun layihəsi təqdim edilmiş, Moskva tərəfindən bu təklif qəbul edilməmişdir.

Ermənistan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilməsi

Dağlıq Qarabağ hadisələri başlayandan Ağdam burada cərəyan edən hadisələrin mərkəzi olmuşdur.

Mövcud dövlətini qədim Azərbaycan torpaqları üzərində qurmuş Ermənistan Azərbaycanın yeni bir ərazisini — Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayətini və ətraf rayonları işğal etmək məqsədilə 1988-ci ilin fevralından başladığı müharibəyə ilk olaraq məhz Ağdam rayonu cəlb olunmuş, hadisələrin ilk günlərindən ən böyük ağırlıqlar Ağdam rayonunun, onun əhalisinin üzərinə düşmüşdür.

1988-ci ilin son aylarında Ermənistandan öz ata-baba yurd yuvalarından, daha sonra Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayətindən doğma isti ocaqlarından silah gücünə amansız vəhşiliklərlə qovulub didərgin salınan on minlərlə azərbaycanlı məhz Ağdam rayonuna pənah gətirdi. Eyni zamanda 1988-ci idə Ağdam rayonu ərazisində yaşayın 102 nəfər erməni əsilli vətəndaş (Ağdam rayon Daxili İşlər İdarəsinin (РУВД) Pasport bölməsi tərəfindən verilmiş 1988-ci tarixli hesabatı) ərazini könüllü olaraq tərk etdi.

Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli qərarı ilə Ağdərə rayonu ləğv edilmiş, həmin rayonda yaşayan Azərbaycanlı əhalinin müdafiəsi məqsədilə onun Xatınbəyli, Qazançı, Maniklu (indiki Məlikli), Baş Güneypəyə, Orta Güneypəyə, Sırxavənd, Yeni Qaralar, Kiçan (indiki Ballıqaya ) kəndləri və onlara məxsus torpaq sahələri Ağdam rayonuna verilmişdir. Beləliklə də Ağdam rayonunun kənd və qəsəbələrinins sayı 118-dən 126-ya çatdırılmışdır.

1992-ci ildə Dağlıq Qarabağı bütünlüklə işğal edən Ermənistan Rusiya ordusuna arxalanaraq, bununla kifayətlənməyərək Dağlıq Qarabağın ətraf rayonlarına da hücum etdi. Xüsusən Ağdama olan hücumların ardı-arası kəsilmirdi. 1993-cü ildə Ağdamın müdafiəsi Surət Hüseynovun Gəncədə qaldırdığı qiyam nəticəsində xeyli zəifləmişdi. Ona tabe olan qüvvələr cəbhədəki mövqeləri qoyaraq, Bakıya doğru hücuma keçmişdilər. Ermənilər bu fürsətdən çox bacarıqla istifadə etdilər. 1993-cü ilin may ayının 11-dən etibarən qızışan bu hücum əməliyyatları həmin il iyul ayının 23-də Ağdam şəhərinin və ətraf kəndərinin süqutu ilə başa çatdı. Cəmi rayon ərazisinin 77,4% işal olundu.

Ağdam rayion icra hakimiyyətinin verdiyi məlumata əsasən Ağdam rayonunun bir hissəsinin işğalı zamanı (1993-cü il, 23 iyul) rayonun ümumi əhalisi 191 700 nəfər təşkil edib. İşğal nəticəsində onun təqribən 120 000 nəfəri məcburi köçkün statusu alıb, bu statusu almayaraq, xarici dövlətlərə köçən əhalinin sayı dəqiqləşdirilməyib. Bunda başqa, rayonun işıal altında olan ərazisində işqal gününə qədər qeydiyyatsız yaşamış əhalinin sayı barədə dəqiq məlumatlar mövcud deyil. Müxtəlif mənbələrdə 5 minə yaxın əhali göstərilir.

Ağdama edilən son hücumda 6.000 nəfər erməni-rus birləşmələrinin şəxsi heyəti iştirak edib. Onların arasında çoxlu sayda xaricdən gəlmiş ermənilər və muzdlu əsgərlər və rusiya silahlı qüvvələrinin hissələri də olub. Ağdam uğrunda gedən döyüşlərin birində bədnam erməni terrorçusu Monte Melkonyan Mərzili kəndi ərazisində 258 N-li PDM-in ekipajının açdığı atəş nəticəsində məhv edilir. Bundan sonra 1994-cü il mayın 12-dək davam edən hərbi təcavüz nəticəsində ermənilər Ağdam rayonunun 846,7 km², yəni ümumi ərazisinin 77,4 %-ni işğal etməyə nail oldu. Qarabağ uğrunda gedən döyüşlərdə 6.000-dən çox ağdamlı şəhid olub.

İşğal zamanı 122 kənd, 24 min 446 yaşayış binası, 48 sənaye və tikinti müəssisəsi, 160 məktəb binası (o cümlədən, köhnə üslubda inşa edilmiş 7 nömrəli Ağdam tam rus məktəbi), 65 səhiyyə mərkəzi, 373 mədəniyyət ocağı, 1 teatr, 3 məscid və 2 muzey yandırılıb tamamilə məhv edildi.

Erməni işlağından dərhal sonra Dağlıq Qarabağ separat rejimi Ağdam rayonunun işğal olunmuş ərazilərini Əsgəran rayonuna birləşdiriblər.

2010-cu ilin noyabr ayında Dağlıq Qarabağ separatçıları Ağdam şəhərinin adını erməniləşdirmək məqsədilə dəyişərək "Akna" qoyublar. Separatçı rejimin internetdə dərc etdiyi məlumata görə Ağdamın işğalda olan ərazilərində 360 nəfər insan daimi məskunlaşıb.

Ağdam rayonu işğaldan sonra 43 kəndi Alıbəyli, Ayaq Qərvənd, Baharlı, Ballar, Bəybabalar, Birinci Yüzbaşılı, Böyükbəyli, Çəmənli, Çıraxlı, Çullu, Dadaşlı, Evoğlu, Eyvazlı, Əfətli, Əhmədağalı, Gül Baharlı, Hacıməmmədli, Hacıturalı, Həsənxanlı, Xındırıstan, İkinci Yüzbaşılı, İmamqulubəyli, İsalar, Kəlbəhüseynli, Kiçikli, Kolqışlaq, Küdürlü, Qaradağlı, Qəhrəmanbəyli, Mahrızlı, Məmmədbağırlı, Mirəşelli, Orta Qərvənd, Orta Qışlaq, Paşabəyli, Rzalar, Sarıcalı, Sarıçoban, Şükürağalı, Təzəkənd, Üçoğlan, Yusifli, Zəngişalı və 13 qəsəbəsi Bənövşələr, Birinci Alıbəyli, Birinci Baharlı, Birinci Dördyol, Birinci Quzanlı, İkinci Alıbəyli, İkinci Baharlı, İkinci Dördyol, İmamqulubəyli, Qasımbəyli, Quzanlı, Səfərli, Təzəkənd Azərbaycanın nəzarətində idi.

Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən azad edilməsi

10 noyabr 2020-ci ildə Ermənistanın qol çəkdiyi 10 noyabr 2020-ci il üçtərəfli atəşkəs bəyanətında qeyd edilən Azərbaycan rayonlarının işğaldan azad edilməsi cədvəlinə uyğun olaraq, 20 noyabr 2020-ci ildə erməni silahlı birləşmələri Ağdam rayonunu tərk etdi. 20 noyabr 2020-ci ildə müzəffər Azərbaycan ordusu Ağdama daxil oldu və təhlükəsizliyin təmin edilməsi üçün zəruri tədbirlərin icrasına başlanıldı. Ağdam şəhərinin mərkəzində Azərbaycanın Dövlət Bayrağı ucaldıldı və Dövlət Himni səsləndirildi.

2021-ci ilin iyun ayında Ermənistan tərəfi 15 hərçisinin azad edilməsi müqabilində Ağdam rayonunun ərazisində basdırılmış bəzi minalanmış ərazilərin xəritəsini Azərbaycan tərəfində təhvil verib.

"Ağdərə rayonunun yaradılması haqqında" Azərbaycan Respublikasının 5 dekabr 2023-cü il tarixli 1043-VIQ nömrəli Qanununun 2.1-ci maddəsinə əsasən "Ağdam rayonunun Baş Güneypəyə kənd inzibati ərazi dairəsi tərkibindəki Baş Güneypəyə kəndi, Xatınbəyli kənd inzibati ərazi dairəsi tərkibindəki Xatınbəyli kəndi, Məlikli kənd inzibati ərazi dairəsi tərkibindəki Məlikli və Qazançı kəndləri, Orta Güneypəyə kənd inzibati ərazi dairəsi tərkibindəki Orta Güneypəyə kəndi, Sırxavənd kənd inzibati ərazi dairəsi tərkibindəki Sırxavənd, Ballıqaya, Bəşirlər və Qaraşlar kəndləri, Yeni Qaralar kənd inzibati ərazi dairəsi tərkibindəki Yeni Qaralar kəndi" Ağdərə rayonuna daxil edilib.

20 noyabr 2020-ci ildə üç tərəfli bəyanətə uyğun olaraq Ağdam rayonunun 1 şəhəri Ağdam 1 qəsəbəsi Acarlı və 77 kəndi Abdal, Abdınlı, Ağdamkənd, Bağbanlar, Baş Qərvənd, Boyəhmədli, Bozpapaqlar, Cavahirli, Cinli, Çuxurməhlə, Çullu, Eyvazxanbəyli, Əhmədavar, Əliağalı, Əlimədətli, Ətyeməzli, Göytəpə, Gülablı, Güllücə, Xaçındərbətli, Xıdırlı, İlxıçılar, İsmayılbəyli, Keştazlı, Kəngərli, Kosalar, Kotanbağ, Kürdlər, Qalayçılar, Qaradağlı, Qaraqaşlı, Qarapirimli, Qarazeynallı, Qasımlı, Qızıl Kəngərli, Qiyaslı, Qullar, Qurdlar, Maqsudlu, Mərzili, Mollalar, Mollalar, Muğanlı, Muğanlı, Muradbəyli, Nəmirli, Nəsirbəyli, Novruzlu, Papravənd, Pərioğlu, Pərioğlular, Pirzadlı, Poladlı, Salahlı Kəngərli, Salahsəmədlər, Ağdamkənd-Sarıcalı, Qaradağlı-Sarıcalı, Sarıhacılı, Saybalı, Seyidli, Sofulu, Suma, Şahbulaq, Şamlı, Şelli, Şıxbabalı, Şıxlar, Şirvanlı, Şişpapaqlar, Şotlanlı, Şuraabad, Tağıbəyli, Talışlar, Təpəməhlə, Tərnöyüt, Tükəzbanlı, Umudlu, Yusifcanlı Azərbaycana qaytarılıb.

Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinin 13 oktyabr 1992-ci il tarixli Qərarı ilə Ağdərə rayonu ləğv edilərkən həmin rayonun 10 kəndi Ağdam rayonunun tərkibinə verilmiş kəndlərdən 2-si Qazançı və Yeni Qaralar kəndləri 20 noyabr 2020-ci ildə Azərbaycana qaytarılıb. Yerdə qalan 8 kənd isə Ballıqaya, Baş Güneypəyə, Bəşirlər, Xatınbəyli, Qaraşlar, Məlikli, Orta Güneypəyə, Sırxavənd 19 sentyabr 2023-cü ildə aparılan lokal xarakterli antiterror əməliyyatları nəticəsində həmin ərazilər də Azərbaycanın suverenliyinə keçmişdir.

Əhalisi

Əsas məqalələr: Azərbaycan əhalisinin siyahıyaalınması (1999) və Azərbaycan əhalisinin siyahıyaalınması (2009)

İşğaldan əvvəl rayon əhalisinin tamamı Azərbaycanlılardan ibarət olmuşdur. Hazırda Ağdam əhalisinin böyük əksəriyyəti məcburi olaraq respublikanın digər rayon və şəhərlərində məskunlaşmışdır.

1 yanvar, 2009-cu ilin məlumatları əsasında)

ərazi
	cəmi		kişi		qadın
	nəfər	faiz	nəfər	faiz	nəfər	faiz
Ağdam rayonu	174575	100,0	80762	100,0	93813	100,0
Şəhər əhalisi	59261	33,95	26932	33,35	32329	34,46
Kənd əhalisi	115314	66,05	53830	66,65	61484	65,54

Etnik tərkibi

**Ağdam rayonu : 1939-cu il siyahıyaalması**
Etnik quplar	əhalinin Sayı (Nəfər)
Azərbaycan türkləri	57.654 (95,0%)
Talışlar	26 (0,1%)
Ruslar	1.636 (2,7%)
Ermənilər	736 (1,2%)
Ləzgilər	68 (0,1%)
Gürcülər	21 (0,1%)
Bütün rayon üzrə	60.663 (100%)

**Ağdam rayonu : 1959-cu il siyahıya alması**
Etnik quplar	əhalinin Sayı (Nəfər)
Azərbaycan türkləri	64.933 (97,1%)
Talışlar	— (-)
Ruslar	798 (1,2%)
Ermənilər	792 (1,2%)
Ləzgilər	42 (0,1%)
Gürcülər	21 (0,1%)
Bütün rayon üzrə	66.868 (100%)

**Ağdam rayonu : 1970-ci il siyahıya alması**
Etnik quplar	əhalinin Sayı(Nəfər)
Azərbaycan türkləri	92.028 (98,5%)
Talışlar	— (-)
Ruslar	526 (0,6%)
Ermənilər	529 (0,6%)
Ləzgilər	43 (0,1%)
Gürcülər	35 (0,1%)
Bütün rayon üzrə	93.422 (100%)

Coğrafiyası

Dəniz səviyyəsindən yüksəkliyi 410 metr, maksimum yüksəklik 1365 metrdir. İqlimi əsasən mülayim isti, quraq subtropikdir. Dağətəyi yerlərdə yüksəklik artdıqca iqlim mülayimləşir. Ən çox yağıntı dağətəyi sahələrə düşür. İllik yağıntı 300–550 mm-dir.

Rayonun ərazisindən Qarqarçay və Xaçınçay çayları axır.

Ağdam rayonun ərazisi Kiçik Qafqaz dağları ilə Kür-Araz ovalığının təmas zonasında yerləşir. Rayonun sahəsi 1094 km² , əhalisi 165 min nəfərdir (1998-ci il). Coğrafi mövqeyi yaşayış və təsərrüfat üçün çox əlverişli şərait yaradır. Rayon əsasən, Qarabağ düzünün dağətəyi hissəsində yerləşir. Burada düzənlik 40 kvadratkilometr (Ağdam şəhərinin yuxarısında), 20 kv.kl.m. (Güllücə-Qızıl Kəngərli sahəsində), 13 kv.kl.m. (Ağdam şəhərindən aşağıda) və 10 kv.kl.m. (Qaradağlı -Çəmənli kəndləri sahəsində) meyilliliyə malik olub, 450–500 m mütləq yüksəkliyə qədər qalxır. Dağlarla düzənlik arasında relyefdə yaxşı təzahür edən dərin tektonik yarıq keçir.

Bu relyef kəskin keçid əlamətləri yaradır. Şimal-Şərq istiqamətində Qarabağ düzənliyinin yüksəkliyi tədricən azalır və Ağdam rayonunun Tərtər, Bərdə, Ağcəbədi rayonları ilə sərhəddində 120–130 m qədər alçalır. Meyilliyin az olması ilə əlaqədar düzənliyin cəthi çox zəif parçalanmışdır. Erroziya kəsimi yalnız Qarqarçay, Xaçınçay çayları və onların tərk edilmiş qollarının yataqlarında artır və 6–7 metrə, 10–15 metrə çatır. Relyefin bu xüsusiyyəti bütün ərazini əkinçilik üçün yararlı olmasını təmin edir, suvarma işlərini və kənd təsərrüfatı maşınlarının istifadəsini asanlaşdırır, torpaqları erroziya proseslərindən qoruyur, onların münbitliyini və məhsuldarlığını artırır.

Səthin və torpaqların yuyulması başlıca olaraq suvarma ilə əlaqədar olub, çox cüzidir. Rayon ərazisi Qarqarçay, Xaçınçay, Qabartı, Paprəvənd (Gülyataq), Gülablı çaylarının dərəsi boyunca 15–16 km. Qarabağ silsiləsinin Şimal-Şərq ətəklərinə qədər uzanır. Bu yerlərdə mütləq yüksəklik 600–700 metrə çatır. Maksimum hündürlük 1365 (Kolanı) metrdir. Rayonun bu hissəsi, xüsusiilə, Xaçın çayının aşağılarında, Dərbənd çökəkliyində çox genişlənir. Dağların Ağdam rayonu ərazisinə düşən hissəsində bir sıra silsilə, tirə və təpələr yerləşmişdir.

Bunlardan ən əsası Ağdərə ilə Tərnöyüt kəndləri arasında meridiana yaxın istiqamətdə 20 km. Məsafədə uzanan Şahbulaq silsiləsidir. Silsilə təbaşir dövrünün əhəng daşlarından təşkil olunmuş və kəskin simmetrik quruluşa malikdir. Onun Cənub-Qərb yamacları dik və sıldırım, bəzi yerlərdə keçilməzdir. Şimal-Şərq yamacları uzun və nisbətən mailidir. Silsilənin su ayrıcı vaxtı ilə depudasiya prosesləri ilə hamarlanmış və sonradan tektonik hərəkətlərlə müasir yüksəkliyinə qaldırılmışdır. Səthi genişdir, qədim torpaq təbəqələri saxlayan qalın (15–20 m-rə qədər) karbonatla gillicə çöküntülərlə örtülmüşdür.

Relyefin belə olması burda zəngin biçənək və otların yayılmasına səbəb olmuşdur. Silsilənin ən yüksək yeri (820 m.) onun Şimal hissəsinə müvafik gəlir və Cənub-Şərq istiqamətində 500m. qədər alçalır. Silsiləni Xaçın, Qabartı, Gülyataq çaylarının dərələri kəsib keçir. Dərələrin dərinliyi çayların axım əmsalına müvafiq olaraq 100–180 m. arasında dəyişir və maksimum dərinliyə(180 m.) Xaçın çayında çatır. Şahbulaq silsiləsi Cənub-Şərqdə Ağdam şəhəri yaxınlığıda kəskin görünür və Çullu, Qiyaslı, Xıdırlı, kəndləri yaxınlığında nisbi yüksəkliyi 10–15 metrə çatan qayalı təpələr yaradır. Silsiləni təşkil edən əhəng daşları çox keyfiyətlidir, tikinti materialı və sement istehsalında xammal kimi istifadə edilir.

Ağdam-Ağdərə şose yolu silsilənin Şimal-Şərq dabanı boyunca uzanır. Yolun ustündə karxanalar yerləşir. Şahbulaq silsiləsinin uçub dağılmış hissəsindən Cənub-Qərbədə inturiziv(maqmatik) kütlənin yaratdığı yüksəklik 913 metrdir, yamacları çox meyilli və kəskin parçalanmışdır. Dağın faydalı qazıntı(mis, polumetal)saxlaması ehtimal olunur. O, Ağdərə rayonunda yerləşən və mis, polmetal yataqları olan Mehmanə, Qazançı dağları ilə eyni zonada yerləşmişdir. Yeddixirman dağı ilə Şahbulaq silsiləsinin zirvəsi arasında Bozdağ yerləşmişdir. Onunda əsasını inturuziv kütlə təşkil edir və xeyli hissəsində aşınma qabığı ilə örtülmüşdür. Ağdam şəhərindən bir qədər Cənub-Qərbdə Qarqarçay dərəsində Şahbulaq dağının geoloji əsası qövsvari əyilir, gömülür və parçalanır.

Alçaq dağlılığının və dağətəyinin burda əmələ gətirdiyi qövsün qabarıq hissəsi Cənub-Qərbə, Xankəndi çökəkliyinə doğru yönəlmiş, xeyli alçalmış və Əsgəran keçidini (darvazasını) əmələ gətirmişdir. Relyefin belə quruluşu Qarabağ düzü arasında hava, rütübət və istilik mübadiləsini xeyli asanlaşdırır. Qarqarçayın sağ sahilində yerləşən Mantar (580 m.) dağı və Şelli, Qasımlı, Şıxbabalı kəndlərinin bağlarında müşahidə edilən və təbaşir əhəng daşından təşkil olunmuş nisbi yüksəkliyi 5–15 m. arasında dəyişən təpələr Şahbulaq silsiləsinin geoloji davamında yerləşmişdir.

Bu təpələr sırası Mərzili kəndindən Cənubda yerləşən Qızılqaya tirəsi istiqamətinə yönəlmişdir. Mərzilidən Cənub-Şərqdə Ağdam Xocavənd yolu üstündə tabaşirin mergellərindən təşkil olunmuş və mütləq yüksəkliyi 416 m.-ə çatan tirəsi uzanır. Bu tirədən Şimalda mütləq hündürlüyü 100–150 m. Arasında dəyişən Ergi maili düzü yerləşmişdir. Düzənliyin səthi müvəqqəti axarlı dərələrin prolyuvi çöküntülərilə örtülmüş və yarğan, qobu şəbəkəsi ilə zəif parçalanmışdır. Düzənlik qış otlaqları kimi istifadə olunur. 70-ci illərdən başlayaraq bura su çıxarılması ilə əlaqədar əkinçilik, xüsusilə, yem bitkiçiliyi inkişaf etdirilir. Cənub istiqamətində yatağını dəyişən Qarqarçay vastəsilə yuyulmağa məruz qalmışdır. Yuyulma nəticəsində çay yatağının sağ yaxasında 3–5 m. hündürlükdə ərazi kəsimi yaranmışdır.

Ağdam rayonu ərazisində Qarqarçay, Xaçınçay, Qabartıçay, Gülyataqçay çayları düzənliyə çıxan yerdə gətirdikləri çığıldaşlı-gillicəli-alluviy və prolyuviy çöküntülərini çökdürərək öz gətirmə konuslarını yaradır. Qarqarçay zirvəsi Ağdam şəhəri yaxınlığında yerləşən və sahəsi 50kv. m. çatan gətirmə konusunu yaradır. Gətirmə konusu Qaradağlı, Mahrızlı və Zəngişalı kəndləri yaxınlığında 240–260 m. mütləq yüksəklikdə relyefdə yaxşı müşahidə edilən pillə ilə qurtarır. Zəngin yeraltı su ehtiyatı olan gətirmə konusundakı kəhrizlər bu pillədə səthə çıxardılır.

Bu pillədə Şimal-Şərqdə marfaloji cəhətdən relyefdə zəif təşəkkül tapan ikinci gətirmə konusu yerləşir və Quzanlı, Kələbədin kəndləri yaxınlığında Yuxarı Qarabağ kanalına çatar-çatmaz alçaq pillə ilə qurtarır. Birinci gətirmə konusu formalaşarkən Qarqarçay bir neçə qol axmışdı. Onların izləri Ağdam və Ağcəbədi rayon ərazisində indidə müşahidə edilir (Narlıdərə piri, Qobu, Sarcalı, Hüsülü, Kəhrizli). Dağətəyi, düzənlik və gətirmə konusu qalxdıqca Qarqar çayının axını indiki yatağında cəmləşmişdir.

Çayın yatağının bu istiqamətdə yerini dəyişməsi Qarqarçay dərininə tektonikyarığı ilə mürəkkəbləşən Hindarx basdırılmış köndələn sinkilinalının əyilməsi ilə əlaqədar olmuşdur. Gətirmə konusu səthində Qarqarçay və onun qollarının dərinliyi 10–15 m. və 6–7 m. arasında dəyişən erroziya kəsimləri əmələ gətirmişdir. İkinci gətirmə konusu ərazisində onların dərinliyi 1–3 m.-ə qədər azalır. Xaçın çayı da Ağdam rayonu ərazisində gətirmə konusları yaradır. Birinci konusun zirvəsi Qızıl Kəngərli ətəkləri ilə Baş Qərvənd kəndləri yaxınlığında yerləşmişdir. Sahəsi 30 m². qədərdir.

Xaçın çayının müasir yatağı gətirmə konusu ərazisində 10–15 m. aşağılarda isə 5–6 m. və 2–3 m. dərinlikdə errozion kəsimlər əmələ gətirmişdir. İkinci gətirmə konusu ərazisində onların dərinliyi 1–3 m. qədər azalır. Çay özünün qədim gətirmə konusunu formalaşdırdıqdan sonra Mirəşəlli, Xındırıstan və Çəmənli kəndləri istiqamətində Cənub-Şərqə axmış, özünün və Qarqarçayın gətirmə konuslarını yuyaraq errozion pillə yaratmışdır. Daha sonra Xaçın çayı Baş Qərvənd gömülmüş antiklinalının qalxmasının fəallaşması ilə əlaqədar olaraq Şimal-Qərb istiqamətində meyil edərək özünə yeni yataq yaratmışdır. Baş Qərvənd kəndi ilə Sultanbud kurqanı arasında çayın yatağı çox genişlənir və burda gərgin akkumulyasiya gedir.

Ağdam Mantar dağı (erməni işğalından sonra)

Yataq çaqıldaşların, qumun, gillicənin yığılması nəticəsində çox dayazlaşır və daşqın zamanı , Soğanverdilər kəndləri yaxınlığında daşqın sularının bir hissəsi yataqdan çıxaraq Şimal istiqamətində axır və özünə yataq əmələ gətirir. Sultanbuddan aşağıda çay 3–5 m.-ə qədər dərininə kəsilir və cavan alçaq tepras pilləri yaradır. Xaçın çayının ən qədim gətirmə konusu Şimal-Qərbdə Qabartı, Paprəvənd və başqa çayların gətirmə konusları ilə birləşərək Şahbulaq silsiləsinin Şimal-Şərq ətəklərində vahid dalğavari prolyuvial düzənlik törədir.

Bu çayların gətirmə konusları 240 m. mütləq hündürlüyündə qurtarır və burda Nəmirli,Seysulan,Qaynaq,Azad Qaraqoyunlu,Qapanlı kəndləri yaxınlığında düzənlik təşkil edən, Xaçın və Tərtər çaylarının gətirmə konusları arasında yerləşən çox az meyilli, bəzi yerlərdə bataqlaşmış, səthi parçalanmamış konusarası çökəklik təşkil edir. Bu sahədə Qabartı, Gülyataq çaylarının yataqları yoxdur(axımın çox müvəqqəti olması ilə əlaqədar). Ona görədə çayların hövzələrində uzun müddətli leysan yağışları olarkən böyük daşqınlar olur və bütün düzənlikləri basaraq böyük təlafat verir. Belə daşqınlar 1963-cü ildə müşahidə edilmiş və düzənlikdə bütün torpaqları, tarlaları yuyub aparmışdır. Ağdam rayonunun ərazisi quru subtropik iqlim zonasında yerləşmişdir.

Burada əsasən, qışda quru keçən mülayim-isti iqlim tipi hakimdir. Bu iqlim tipi mülayim nəmliyi, qışının yağıntılı və yumşaq, yayının isə mülayim-isti keçməsi ilə səciyələnir. Günəş parıltısının illik miqdarı 2300 saat, ümumi radiasiya 122.5 kkal/sm kv, radiasiya balansı isə 47.1 kkal/sm kv-dır. Havanın orta illik tempraturu 13.1 dərəcəyə çatır. Qış mülayimdir, ən soyuq ay (yanvar) tempraturu +1.8 dərəcə ilə −0.2 dərəcə, ən isti ayı (iyul) orta tempraturu isə + 23–26 dərəcəarasında dəyişir. Yay aylarında bəzən havanın orta illik mütləq minumum tempraturu −10 dərəcə olub, il ərzində +8 dərəcə ilə +15 dərəcə arasında dəyişir.

Bəzən havanın mütləq minimum tempraturu −17 dərəcədən aşağı düşür. İl ərzində torpaq səthinin orta aylıq tempraturu1–31 dərəcə arasında dəyişir. Havanın 5 dərəcədən yüksək olan tempraturunun illik miqdarı 4500–4600 dərəcə, 10 dərəcədən yüksək — 4100–4200 dərəcədir. Birinci payız şaxtası noyabr ayının üçüncü ongünlüyünə, axırıncı yaz şaxtası martın üçüncü ongünlüyünə düşür. Havanın orta illik nisbi rütubəti 69% olub, il ərzində 50–80% arasında dəyişir. İllik yağıntının miqdarı 400–500 mm.-dir. Yağıntılar çox bitkilərin vegetasiya dövrünə düşür, lakin səth örtüyündən ildə 800–900 mm. Mümkün buxarlanma gedir.

Küləyin orta illik sürəti 1.8m/san-dən çox olmayıb, əsasən Qərb və Şərq istiqamətində əsir. Güclü küləklərin (15 m. san-dən cox) illik sayı bir gündür. Ağ yelli günlərin sayı 20–25 çatır. Qarla torpağın örtülü günlərinin illik miqdarı 10–15 gündən çox olmur. İl ərzində cəmi 1–2 gün dolu düşür. Ərazi üzrə və il ərzində bu göstəricilər başqa rayonlarda olduğu kimi müvafik dəyişikliklərə uğrayır. Ağdam rayonu ərazisi hər km². Sahədə 5–1 lit. san axımı olan az axımlı zonada yerləşir. Burada çay şəbəkəsinin sıxlığı 0.1–0.4 am/km. arasında dəyişir. İllik axım hər bir km².-dən 2–5 lit/san; maksimum axım 25–50 lit/san; minimal axım isə 0.5–1 lit/san. bərabərdir. Rayon ərazisində çaylar tranzit xarekter daşıyır.

Öz axımlarını bütünlüklə Qarabağ silsiləsində və onun yamaclarında toplayır, Ağdam rayon ərazisində isə suvarmaya, filtirasiyaya və buxarlanmaya sərf olunur, heç bir qol qəbul etmir. Çaylar əksərən az suludur, ilin isti yarısında vegitasiya vaxtı quruyur. Rayonun nisbətən iri çayları Qarqarçay, Xaçınçay və Qabartıçay çaylarıdır. Qarqarçayın orta illik su sərfi 3.31m kub/san, orta illik axımı isə104.4 mln. kub metrdir. Xaçın və Qabartı çaylarında isə bu axım kəmiyyətləri müvafiq olaraq 1.4 kub met/san və 44.1 mln. kub metr, 0.2 kub met/san və 6.3 mln. kub metrdir.

Çay şəbəkəsinin sıxlığı və onların su əmsalı göstərir ki, rayonun su ehtiyatlarına və onlardan səmərəli istifadə edilməsinə böyük ehtiyac var.

Ona görə də çayların hər birinin üzərində su anbarının tikilməsi zəruridir. Hazırda rayon ərazisində yalnız bir su anbarı var-Xaçın çayı üzərində Dərbənd su anbarı. Ağdam rayonuna Tərtər çayı üzərindəki Sərsəng su anbarından da su gətirilir, lakin bunlar rayonun suya təlabatını tam ödəyə bilmir.

Rayon ərazisində relyef, iqlim və bitki örtüyünün xüsusiyyətlərindən asılı olaraq şabalıdı torpaqların müxtəlif növləri, dağ-meşə, qəhvəyi torpaqlar yayılmışdır. Qəhvəyi torpaqlar rayonun alçaq dağlıq və dağ ətəyi hissəsində, seyrək meşə və kolluqlar qırılmış və torpaqlar bozqırılaşmaya məruz qalmışdır. Düzənliklərin dağətəyi hissəsində tünd şabalıdı, ondan aşağıda isə şabalıdı və açıq şabalıdı torpaqlar yayılmışdır.

Rayonun Ağcabədi və Bərdə rayonları ilə sərhəddə yaxın yerlərində boz torpaqlara rast gəlinir. Ağdam rayonu ərazisində təbii landalar demək olar ki, bütünlüklə antrapogen landalarla əvəz edilmişdir. Burda taxıl zəmiləri, pambıq tarlaları, üzümlüklər, meyvə bağları, yem bitkilərinin əkini, biçənək və örüşlər geniş sahə tutur. Təbii bitki örtüyü yovşanlı-şoranlı otlu quru çöllərdən, çəmənliklərdən, ağotlu çöllərdən, kollardan, və seyrək meşələrdən ibarət olmuşdur. Hazırda meşələr yalnız dağ ətəklərində və alçaq dağlıq yerlərdə yerləşib, 1.7 min hektar sahə tutur. yaxınlığında hazırda qorunan saqqız ağacı, püstə seyrək meşələri salınmışdır.

Heyvanat aləmi əhalinin sıxlığı və insanın əmək fəaliyyəti ilə əlaqədar olaraq çox kasaddır. Burada heyvanlardan çaqqala, tülküyə, dovşana, canavara, sürünənlərə, quşlardan kəkliyə, çilə, turaca və s. rast gəlinir. Rayon ərazisində faydalı qazıntılardan əhəng daşı, gil, çakıldaş, qum, gillicə daha çoxdur.

Kütləvi informasiya vasitələri haqda məlumat

"Ağdam" qəzetinin ilk nömrəsi 1930-cu ildə işıq üzü görmüşdür. "Ağdam" qəzeti əvvəlcə "Kolxoz sədası", "Kolxozçu", 1934-cü ildən 1990-cı ilə kimi "Lenin yolu", 1990-cı ildən isə "Ağdam" adı ilə nəşr olunur. "Ağdam" qəzetinin redaksiyası 1993-cü ilin iyulundan Ağdam şəhərinin işğalından sonra əvvəlcə Mingəçevir, sonra Bərdə şəhərində, indi isə Ağdam rayonunun Quzanlı kəndində yerləşir. Təsisçisi Ağdam rayon İcra Hakimiyyəti Aparatı və qəzetin jurnalist kollektividir. "Qeyrət qalası" qəzeti 2004-cü ilin yanvarından işıq üzü görür

Təhsil ocaqları

Ağdam Muğam məktəbi

İqtisadiyyatı

Ağdam ağır yeyinti və yüngül sənayeyə, inkişaf etmiş kənd təsərrüfatına malik bir rayondur.

Ağdam rayonunda aşağıdakı müəssislələr fəaliyyət göstərir və ya işğaldan əvvəl fəaliyyət göstərib:

Ağdam Dəzgah Avadanlıqları Zavodu (Инструментальный завод);
Aerokosmik və Rabitə Cihazları Zavodu;
"Aghdam Metiz-furniture" mebel istehsalı müəssisəsi;
traktor və avtomobil təmiri müəssisəsi;
Ağdam Beton Zavodu (yeni sənaye parkında yerləşir);
Ağdam Asfalt-beton Zavodu (Quzanlı Qəsəbəsində yerləşir);
Ağdam Konserv Zavodu,
Çəmənli Süd Məhsullarının İstehsalı Sexi;
Ağdam Yağ Zavodu və digər yağ-pendir istehsalatı müəssisələri;
Ağdam Baramaçılıq Zavozu;
pambıq istehsalı müəssisələri;
şərab zavodları (işğaldan öncə 32 ədəd belə zavod olub);
Ağdam Şanpan Zavodu;
mexanikləşdirilmiş çörək zavodları;
xalça müəssisələri;
taxıl məhsulları müəssisələri;
Ağdam Tikinti Materialları Kombinatı;
Ağdam Ət Kombinatı;
İki dəmir yolu vağzalı (Ağdamkənd, Dörd çinar);
Ağdam Hava Limanı;
avtomobillərə texniki xidmət stansiyaları,;
Ağdam Məişət-Xidməti Kombinatı;
Ağdam Atçılıq Zavodu (Eyvazxanbəyli kəndi);
ötürücü və paylayıcı elektrik şəbəkəsi, endirici (gərginlik-alçaldıcı) elektrik yarımstansıyaları;
Su Elektrik Stansiyası (Xaçındərbənd kəndi);
kənd təsərrüfatının mexanikləşdirilməsi və elektrikləşdirilməsi müəssisəsi;
"Ü. Hacıbəyov" adına musiqi texnikumları;
Ə. Haqverdiyev adına Ağdam Dövlət Dram Teatrı;
Ağdam Dostluq kinoteatrı;
Abdal-Gülablı sanatoriyası;
Selli sanatoriyası;
"Şahbulaq" turizm mərkəzi;
Ağdam Avtovağzalı;
Kolxoz bazarları (işğaldan öncə Ağdam şəhərində və Baş Qərvənd kəndində, işğaldan sonra Quzanlı qəsəbəsində);
qonaq evləri və mehmanxanalar;
Ağdam İdman Kompleksi;
İdman klubları

Maraqçəkən haldır ki, Ağdam Dəzgah Avadanlıqları Zavodu SSRİ məkanında 2 bu tipli zavodlardan biridir və bütün SSRİ üçün dəzgahlar hazırlayıb. Birinci qarabağ müharibəsi dövründə bu Zavod hərbi sihlahlar istehsal edib. Zavodda tank istehsalı üçün cizgilər və mütəxəssislər olmasına baxmayaraq, müvafiq xammal olmadığından tank istehsalına başlanıla bilməyib.

Aerokosmik və Rabitə Cihazları Zavodu Azərbaycan ərazisində yenigə bu tipli zavod olub. İstehsal etdiyi məhsul Rusiya və Ukraynaya göndərilib.

İki istehsal xəttinə malik olan Ağdam Tikinti Materialları Kombinatı Azərbaycan SSR-də bu tipli iki müəssisədən biri idi.

Ağdam rayon ərazisinin 1700 hektarı meşəlik, 91,3 hektarı isə kənd təsərrüfatına yararlı torpaqlardan ibarət idi.

Kənd təsərrüfatının istiqaməti isə əsasən pambıqçılıq, üzümçülük və heyvandarlıqdır.

2021-ci ildən Ağdam rayoru Qarabağ İqtisadi Rayonuna aid edilib.

İdmanı

Futbol

Əsas məqalə: Qarabağ FK

Ağdamda futbol komandası 1951-ci ildə yaradılmışdı. Ağdamın yığma komandası Odessa vilayəti şəhərində Azərbaycanı uğurla təmsil edib. Ondan sonra Patarburnari rayonunda Ağdam komandası 38 klubun kubok yarışında finala çıxaraq 2-ci yeri tutub.

Müxtəlif illərdə Ağdam futbolunun şərəfini bu idmançılar qorumuşlar:

Hüseyin Əhmədov (Saşa), Nizami Qurbanov, Rasim Quliyev (Xaçı), Elxan Quliyev, Allahverdi Bağırov, Adil Əsgərov, Elbrus Abbasov, Adil Nadirov, Nazim Mehdiyev, Şahin Rüstəmov, Sərdar Abbasov, Vaqif Hüseynov (Qüsü), Rasim Məmmədov (Kötük), Ramiz Şahmmədov, İsrafil Əliyev (Cırtı), Səttar Əliyev, Nizami Əliyev, Yaşar Hüseynov, Ənvər Aundov (Şeqi)Müşfiq Hüseynov(sərçə) Cəmaləddin Əliyev , Təbriz Həsənov Cavansir Novruzov

Digər

İşğala (23.07.1993) qədər Ağdam Şahmat Klubu (1981) və Ağdam Güləş Klubu fəaliyyət göstərib.

Sadlq Murtuzayevin 1-ci katib olduğu dönəmdə Süleyman Sani Axundov küçəsində Ağdam İdman Kompleksi istismara verilmiş, bir sıra idman seksiyaları yaradılmışdır.

Tarixi və memarlıq abidələri

Ağdam rayonunun ərazisində qədim tarixə malik olan çoxlu memarlıq və incəsənt abidələri var. Ağdam şəhərində Üzərlik Təpə abidəsi, rayonun Xaçındərbənd kəndindəki Qutlu Sarı Musa oğlu günbəzi (1314-cü il), Kəngərli kəndindəki türbə və daş abidələr (XIV əsr), Papravənd kəndindəki türbələr, məscid (XVIII əsr), Xanoğlu türbəsi (XVII əsr), Qarabağ xanı Pənahəli xanın Ağdam şəhərindəki imarəti (XVIII əsr), Natəvan və onun oğlunun türbəsi (XIX əsr), Şahbulaq qalası və s. kimi tarixi və memarlıq abidələri var.

Ağdamdakı tarixi memarlıq abidələri müxtəlif tarixi dövrləri əks etdirən nadir nümunələrdir. Bu maddi-mənəvi abidələr müxtəlif bölgülər əsasında qruplaşdırılmış və hər biri tarixə əsaslanaraq, "Azərbaycan Respublikasının ərazisində dövlət mühafizəsinə götürülmüş daşınılmaz mədəniyyət abidələrinin əhəmiyyət dərəcəsinə görə bölgüsü" adlı kitaba daxil edilmişdir.

Ağdam Çörək muzeyi (erməni işğalından sonra)

Kiçan monastırı — Ballıqaya kəndi
Beşikdağ kilsəsi — Şahbulaq kəndi (köhnə adı — Aquen kilsəsi)
Şahbulaq məscidi — Şahbulaq kəndi
Şahbulaq qalası — Şahbulaq kəndi
Pənahəli xan sarayı — Ağdam şəhəri
Ağdam cümə məscidi — Ağdam şəhəri
Şıxbabalı türbəsi — Şıxbabalı kəndi
Gavurqala kilsəsi — Sofulu kəndi
Gavurqala yaşayış yeri — Boyəhmədli kəndi
Paprəvənd məscidi — Papravənd kəndi
Qutlu Musa türbəsi — Xaçındərbətli kəndi

Ağdamın yaşayış əraziləri üzrə abidələri

Çıraqtəpə yaşayış yeri — tunc dövrü (Ağdam şəhəri)
Qarahacı yaşayış yeri — ilk tunc dövrü (Ağdam-Xankəndi yolunun sağ tərəfində)
Qarahacılı nekropolu — tunc dövrü (Ağdam şəhəri)
Vəlixanpətə yaşayış yeri — eneolit dövrü (Ağdam-Ağcabədi şosesinin 1,5 km-də)
Kurqan — tunc dövrü (Üzümçülük sovxozu)
İlanlıtəpə yaşayış yeri — eneolit — dəmir dövrü (Baş Qərvənd kəndi)
Dəyirmantəpə kurqanı — tunc və dəmir dövrü (Orta Qərvənd və Mirəşəlli kəndlərinin arasında)
Yaşayış yeri — qədim dövr (Qərvənd kəndi)
Şomullutəpə yaşayış yeri — eneolit dövrü (Miəşrəfli kəndindən 1 km şimal-şərqdə)
Bənövşələr təpəsi yaşayış yeri — eneolit dövrü (Mirəşəlli və Umudlu kəndlərinin arasında)
Gültəpə yaşayış yeri — eneolit dövrü (Mirəşəlli kəndindən 300 m. şimal–şərqdə)
Yaşayış yeri- e.ə. II–I minilliklər (Armudlu kəndi)
Rəsultəpə yaşayış yeri — orta tunc dövrü, orta əsrlər (Armudlu kəndinin şimal qərbində)
Rəsultəpə kurqanları tunc dövrü (Armudlu kəndi, Rəsultəpə yaşayış yerinin 30–40 m. şimalında)
İsmayılbəy təpəsi yaşayış yeri — eneolit dövrü (Armudlu kəndi)
Kəbləhüseyn yaşayış yeri — eneolit dövrü (Kəbləhüseyn kəndi)
Mahmudun körpüsü — XIX əsr (Yusifcanlı kəndi)
Namazəli təpəsi yaşayış yeri — eneolit dövrü (Kəbləhüseyn kəndindən 500 m. şərqdə)
Boyəhmədli kəndi kurqanları (80-a qədər)- ilk tunc dövrü (Boyəhmədli, Qızıllı Kəngərli və Salahlı Kəngərli kəndlərinin arasında)
Gavurqala yaşayış yeri — ilk orta əsrlər (Boyəhmədli kəndinin cənubunda)
Daş qutusu nekropolu — ilk orta əsrlər (Boyəhmədli kəndinin cənubunda)
Papravənd-Boyəhmədli kurqanları (Möhülü təpələri, Əli kişi təpəsi, Molla Mustafa oğlu təpəsi, həmşəri təpəsi və.s)- tunc-dəmir dövrü- (Boyəhmədli kəndinin şimal-şərqində)
Qarapirim təpələri — tunc və ilk dəmir dövrü (Qarapirim kəndinin qərbində)
Güllütəpə — I yaşayış yeri — III–XIII əsrlər (Papravənd kəndi)
Güllütəpə — II yaşayış yeri — son tunc dövrü, ilk orta əsrlər (Papravənd kəndinin cənub-şərqində)
Misir qışlağı yaşayış yeri — son tunc, ilk dəmir dövrü (Papravənd kəndindən 250 m. şərqdə)
Kurqanlar — son tunc, ilk dəmir dövrü (Papravənd kəndindən 1 km. şərqdə)
Qala qalıqları — orta əsrlər (Tərnöyüt kəndi)
Nekropol — orta əsrlər (Kəngərli kəndi)
Şomullutəpə yaşayış yeri — e.ə. V–II minilliklər (Quzanlı kəndi)
Gülməmməd təpəsi yaşayış yeri- eneolit dövrü (Quzanlı kəndindən 2 km. cənub-şərqdə)
Çaqqalı təpənin yaşayış yeri — eneloit dövrü (Quzanlı kəndindən şimal-şərqdə)
Əjdahatəpə yaşayış yeri — eneloit dövrü (Quzanlı kəndindən 2,5 km. şərqdə)
Yaşayış yeri — e.ə. V–II minilliklər (Zəngişalı kəndi)
Yaşayış yeri — e.ə. V–II minilliklər (Mərzili kəndi)
Nekropol — qədim dövr (Seyidli kəndi)
Yaşayış yeri — antik dövrü (Əlimədədli kəndi)
Yaşayış yeri — antik dövrü (Göytəpə kəndi)
Göytəpə yaşayış yeri — tunc dövrü (Göytəpə kəndinin qərbində)
Göytəpə kurqanları — tunc dövrü (Göytəpə kəndinin qərbində)
Şümürlütəpə kurqanı — tunc dövrü (Əfətli kəndi)
Balatəpə kurqanı — tunc dövrü (Əfətli kəndi)
Yaşayış yeri — qədim dövr (Sarıhacılı kəndi)
Çinartəpə yaşayış yeri — e.ə. V–II minilliklər (Sarıhacılı kəndindən 3 km. cənub-şərqdə)
Sarıhacılı yaşayış yeri və nekropol — eneloit, tunc dövrü (Sarıhacılı kəndindən 2 km. cənub-şərqdə)
Sarıhacılı tayı yaşayış yeri — tunc dövrü (Sarıhacılı kəndindən 2,5–3 km. şərqdə)
Ağtəpə yaşayış yeri — tunc dövrü (Çəmənli kəndindən 3 km. şərqdə)
Çəmənli təpə kurqanı — eneloit, tunc dövrü (Çəmənli kəndindən 3 km. şərqdə)
Seyid Mustafa yaşayış yeri — eneloit (Bala Baharlı kəndindən 2 km. qərbdə)
Yaşayış yeri — e.ə. V–I minilliklər (Baharlı kəndi)
Yaşayış yeri — qədim dövr (Əhmədavar kəndi)
Qəhrəmanbəyli kurqanı — tunc dövrü (Qəhrəmanbəyli kəndi)
I və II Qoşatəpə yaşayış yeri — eneloit dövrü (Əhmədağalı kəndi)
Əhmədoğlu yaşayış yeri — eneloit (Əhmədağalı kəndi)
Məscidtəpə yaşayış yeri — eneloit (Əhmədağalı kəndi)
Əzginlitəpə yaşayış yeri — eneloit (Əhmədağalı kəndi)
Vəlibəy təpələri (4 ədəd) — eneloit, tunc dövrü və orta əsrlər (Əhmədağalı kəndində 2 km şərqdə)
Yaşayış yeri — qədim dövr (Poladlı kəndi)
Qasımtəpə yaşayış yeri — ilk tunc dövrü (Qiyaslı kəndi)
Çinartəpə yaşayış yeri — tunc dövrü (Qarqarçayın sol sahilində)
Yaşayış yeri — e.ə. V–I minilliklər (Evoğlu kəndi)
Qaradağlı kurqanları — tunc dövrü (Qaradağlı kəndinin qərbində)
Bəyliktəpə kurqanı — ilk tunc dövrü (Qaradağlı kəndinin şimal-şərqində)
Xırmantəpə kurqanı — ilk tunc dövrü (Çuxurməhlə kəndi)
Hüseyntəpə kurqanları — ilk tunc dövrü (Çuxurməhlə kəndinin qərbində)
Çuxurməhlə kurqanı — ilk tunc dövrü (Çuxurməhlə kəndi)
Qaratəpə yaşayış yeri — son tunc, ilk dəmir dövrü (Şıxbabalı kəndinin cənubunda)
Gülablı kurqanları — son tunc, ilk dəmir dövrü (Gülablı kəndinin şımal-şərqində)
Maqsudlu kurqanları — tunc dövrü (Maqsudlu kəndindən 3 km şərqdə)
Töyrətəpə kurqanları — tunc və dəmir dövrü (Güllücə kəndinin şimalında)
Karvansara təpə və Çaparyeri yaşayış yeri — ilk orta əsrlər (Güllücə kəndinin cənub-qərbində)
Yüzbaşlı təpəsi yaşayış yeri — eneloit (Yuxarı Yüzbaşlı kəndi)
Ağabəy təpəsi yaşayış yeri — eneloit (Yuxarı Yüzbaşlı kəndinin şımalında)
Abdüləzim təpəsi yaşayış yeri — eneloit (Aşağı Yüzbaşlı kəndindən 1,3 km şərqdə)
Şükürbəyli təpəsi yaşayış yeri — eneloit (Aşağı Yüzbaşlı kəndindən 2,3 km şımal-şərqdə)
Sarıçoban kurqanları — tunc dövrü (Sarıçoban kəndinin qərbində)
Bəşirtəpə yaşayış yeri — eneloit (Üçoğlan kəndi)
Böyüktəpə kurqanı və yaşayış yeri — tunc dövrü (Üçoğlan kəndi)
Kərimtəpə yaşayış yeri — eneloit (Üçoğlan kəndinin şımal-şərqində)
Qəbirstan təpəsi — tunc dövrü (Üçoğlan kəndi)
I və II Üçoğlan yaşayış yerləri və kurqanlar — tunc dövrü (Sarıçoban kəndi)
Qaçaytəpə yaşayış yeri və nekropol — tunc dövrü (Üçoğlan kəndi)
Güllütəpə yaşayış yeri — eneloit (Alıbəyli kəndindən 1 km. cənub şərqdə)
Kazımtəpə yaşayış yeri — eneloit (Alıbəyli kəndinin qərbində)
Sayadtəpə kurqanı — tunc dövrü (Səfərli kəndinin qərbində)
Səfərli təpələri yaşayış yeri — eneloit (Səfərlı kəndi)
Leyla təpəsi II yaşayış yeri — eneloit (Eyvazlı kəndi)
Nəsirbəy təpəsi yaşayış yeri — eneloit (Eyvazlı kəndindən cənub-qərbdə)
Kərimtəpə yaşayış yeri — eneloit (Eyvazlı kəndinin şərqində)
Əhəd təpəsi yaşayış yeri — eneloit (Eyvazlı kəndinin şərqində)
Düyü təpəsi yaşayış yeri — eneloit (Eyvazlı kəndindən 500 m. cənub- şərqdə)
Nazdıxan təpəsi yaşayış yeri — eneloit (Eyvazlı kəndindən 1,5 km. cənub-şərqdə)
— tunc dövrü (Çullu, İmamqulubəyli və Quzanlı kəndlərinin arasında)
— tunc dövrü (Çullu kəndindən qərbdə)
— tunc dövrü (İmamqulubəyli kəndinin şimal-qərbində)
Pənah xanın imarəti — XVIII əsr (Ağdam şəhəri)
Pənah xanın türbəsi — XVIII əsr (Ağdam şəhəri)
Xanoğlu türbəsi — XVIII əsr (Ağdam şəhəri)
Türbə — XIX əsr (Ağdam şəhəri)
Sərdabə — XV əsr (Ağdam şəhəri)
Körpü — XIV əsr (Madaqiz kəndi)
Hatəm Məlik qalası — XII əsr (Ağdam şəhəri)
Məscid — 1868-ci il Ağdam şəhəri
Məbəd — VI–VIII əsrlər Şahbulaq kəndi)
Məbəd — VI əsr (Kəngərli kəndi)
Məbəd — XIII əsr (Tərtər çayının yuxarı axarında)
Türbə — XIV əsr (Xaçındərbənd kəndi)
Türbə — XVIII əsr (Papravənd kəndi
Məscid — XVIII əsr Papravənd kəndi
İqamətgah — XVIII əsr Şahbulaq kəndi
Karvansara — XVIII əsr Şahbulaq kəndi
Bürc — XVIII əsr (Şahbulaq kəndi)
Məbəd — XV əsr (Maqsudlu kəndi)
Türbə — XVIII əsr (Maqsudlu kəndi)
Məscid — XVIII əsr (Qiyaslı kəndi)
Məbəd — XVI əsr (Salahlı Kəngərli kəndi)
Məscid — XIX əsr (Boyəhmədli kəndi)
Türbə — XIV əsr (Kəngərli kəndi)
Türbə — XIX əsr (Ağdam şəhəri)
Uğurlu bəyin türbəsi — XIX əsr (Ağdam şəhəri)
Türbə — XIX əsr Ağdam şəhərinin 5 kilometrliyində, Qaraağac qəbiristanlığında)
Gavur Qala şəhərgahı — orta əsrlər (Ağdam şəhəri)
Qəbiristanlıq — orta əsrlər (Papravənd kəndi)
Qəbiristanlıq — orta əsrlər (Qızıl Kəngərli kəndi)
Abıştəpə yaşayış yeri — orta əsrlər (Üçoğlan kəndi)
Qutlu Musa oğlu türbəsi — 1314-cü il (Türbətli kəndi)
Üzərliktəpə yaşayış yeri — tunc dövrü (Ağdam şəhəri)
Seyid Lazım Ağanın məqbərəsi — XX əsr (Çəmənli kəndi)

İşğal dövründə məhv edilən abidələr

Ağdamda olan dünya əhəmiyyətli daşınmaz tarixi və mədəniyyət abidələri sırasına XIV əsri əhatə edən qiymətli nümunələr daxildir. Məsələn, Ağdamın Xaçın-Dərbəndli kəndində olan Qulu Musaoğlu türbəsi 1314-cü ilə aid olan abidədir. Belə bir tarixi dövrü əhatə edən abidələrin işğal altında olması, ermənilərin Azərbaycanın tarixini saxtalaşdırmaq üçün müəyyən imkanlar açır.

Tarixi abidələri də — Xanoğlu türbəsi, Qarabağ xanı Pənahəli xanın imarəti (XVIII əsr) və türbəsi (XIX əsr), Şahbulaq kimi abidələr Ağdamın minillik tarixindən xəbər verirdi.

25 noyabr 2020-ci ildə bütün bu abidələr də işğaldan azad edilib. Ermənilər Ağdam rayonunda olan muzeylərdəki eksponatları da talayıb aparmışlar. Belə muzeylərdən Ağdamdakı Çörək Muzeyi, Tarix Ölkəşünaslıq Muzeyi, tarzən Qurban Pirimovun Xatirə Muzeyi, Ağdam Şəkil Qalereyasının adlarını çəkmək olar. Bununla belə, 2002-ci ildə Ağdam Tarix Ölkəşünaslıq muzeyi rayonun işğal altında olmayan Qaradağlı kəndində bərpa edilib.

Hazırda rayondakı tarixi, mədəni, dini abidələrinin əksəriyyəti erməni işğalçıları tərəfindən məhv edilmişdir. Rayonun Xaçındərbənd kəndindəki 1314-cü ildə tikilmiş , Kəngərli kəndindəki XIV əsrə aid Türbə və Daş abidələr, Papravənd kəndində XVIII əsrə aid gümbəz və məscid, Ağdamda İmarət deyilən yerdə XVIII əsrə aid abidələr, o cümlədən Xan qızı Xurşidbanu Natəvanın və onun oğlunun türbələri, Şahbulaq ərazisində Şahbulaq qalası və Karvansara vəhşicəsinə dağıdılmışdır. Bundan əlavə, dini ibadətgahlardan rayonun Papravənd kəndində yerləşən , , və digər ziyarətgahlar darmadağın edilmişdir.

Ağdam şəhərinin mərkəzində yerləşən qədim memarlıq abidəsi sayılan məscid və onun minarələri də vəhşicəsinə uçurulmuşdur.

Görkəmli şəxsləri

Alimlər

Abel Məhərrəmov - Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA) akademiki, kimyaçı alim, BDU-nun üzvi kimya kafedrasının müdiri
Adil Məmmədov - tarix elmləri doktoru, professor

Adilə Namazova - tibb elmləri doktoru, professor, SSRİ Tibb EA-nın müxbir üzvü, Azərbaycan EA-nın həqiqi üzvü, Rusiya Federasiyası Tibb EA-nın həqiqi üzvü

Aida Qasımova - Bakı Dövlət Universitetinin professoru, filologiya elmləri doktoru
Akif Nağı - tarix elmlər namizədi, dosent, siyasətçi
Akif Rüstəmov - filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, professor
Arif Babayev - professor (1996), Azərbaycan Milli Konservatoriyasının "Muğam" kafedrasının sabiq müdiri
Arif Rəhimov - texnika elmləri doktoru, professor
Asif Məmmədov - kimyaçı, kimya elmləri doktoru, professor
Aydın Dadaşov - filologiya üzrə elmlər doktoru, professor
Azad Sükürov - Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin (ADMİU) professoru
Bəxtiyar Əliyev - professor, psixologiya elmləri doktoru
Çingiz Axundov - tarix elmləri namizədi, dosent
Ədalət Muradov - Azərbaycan alimi, iqtisad elmləri doktoru (1998). Azərbaycan Dövlət İqtisad Universitetinin rektoru (2014-cü ildən)

Əkbər Bayramov - psixologiya elmləri doktoru, Azərbaycan SSR əməkdar elm xadimi, professor
Əziz Boran - tarix elmləri namizədi, BDU-nun Azərbaycan tarixi (humanitar fakültələr üzrə) kafedrasının dosenti
Əzizə Həsənova - fizika-riyaziyyat elimlər namizədi, dossent
Elçin Əliyev - qtisad elmləri doktoru, professor
Elçin Mehrəliyev - filologiya elmləri doktoru
Firdovsi Naibov - ADMİU "Teatr rejissorluğu" kafedrasının müdiri, professor

Əli Əliyev - kimya elmləri doktoru, professor

Əyyub Əyyubov - İqtisad elmləri doktoru, professor
Famil Mehdi - filologiya elmləri doktoru, professor
Habil Qurbanov - hüquq elmləri doktoru, professor
İdeal Nərimanov - tarix elmləri doktoru, professor, AMEA-nın müxbir üzvü
İradə Ələsgərova - tarix üzrə fəlsəfə doktoru (2015), Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin, Azərbaycan Naşirlər və Poliqrafistlər Birliyinin (2012) üzvü
Kamil Qafarov - iqtisad elmləri namizədi
Kamilə Sarıcalinskaya - "Əməkdar Hüquqşünas", hüquq elmləri doktoru, professor
Kərim Kərimov - geologiya, geologiya-mineralogiya elmləri doktoru, professor. AMEA-nın müxbir üzvü
Lətif Huseynov - hüquq elmləri doktoru, Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsinin hakimi
Maqbet Məmmədov - coğrafiya elmləri doktoru, professor

Məsum İbrahimov - Azərbaycan Milli Konservatoriyasının professoru
Nadir Mikayılov - coğrafiya elmləri doktoru, professor
Qurban Bayramov - filologiya üzrə fəlsəfə doktoru (1979), Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutunun aparıcı elmi işçisi
Oqtay Quliyev - Azərbaycan Milli Konservatoriyasının Xalq çalğı alətləri kafedrasının professoru, sənətşünaslıq namizədi, əməkdar incəsənət xadimi
Rafiq Əliyev - texnika elmləri doktoru (1975), professor (1976), AMEA-nın müxbir üzvü
Rasim Qarayev - iqtisad elmləri namizədi, professor
Rəşid Göyüşov - Azərbaycan arxeoloqu; tarix elmləri doktoru, professor
Sadir Məmmədov - hüquq üzrə fəlsəfə doktoru, dosent, polis polkovniki,
Samir Vəliyev - iqtisad elmləri namizədidir, energetika nazirinin müavini
Savalan Ocaqverdizadə - fizioloq, tibb elmləri doktoru (1959), professor (1961)
Süleyman Zeynalov - pedaqoji elmlər namizədi, dosent
Şamil Qafarov - iqtisad elmləri doktoru, professor
Şəmsəddin Əsədov - kənd təsərrüfatı elmləri doktoru, professor
Tamerlan Qarayev - hüquq elmləri doktoru
Teymur Vəliyev - görkəmli Azərbaycan iqtisadçısı, AMEA-nın müxbir üzvü (1983), əməkdar elm xadimi (1981)
Tofiq Mikayılov - biologiya elmləri doktoru, professor

Tofiq Vəliyev - tarix elmləri doktoru

Xudu Məmmədov - geoloq-kristalloqraf
Zakir Məmmədov - fəlsəfə elmləri doktoru; professor; AMEA-nın müxbir üzvü
Ziyəddin Göyüşov - fəlsəfə elmləri doktoru, professor, AMEA-nın müxbir üzvü
Valeh Baxşəliyev - texnika elmləri doktoru. Azərbaycan Texniki Universitetinin "Mexanika" kafedrasının müdiri

Məşhur bəylər

Cabbar bəy Vəlibəyov
Kərbəlayı Şirin bəy Çəmənli
Əhməd bəy Cavanşir
Qasım bəy Bədəlbəyov
Bəhram bəy Kəkilbəyov
Xosrov Əhmədov (Qərvənd Xosrov Kəkilbəyov)
Məmməd bəy Muradov
Museyib bəy Naibov

Generallar

Tofiq Babayev - Azərbaycan Respublikası Milli Təhlükəsizlik nazirinin sabiq müavini, general-mayor
Rövşən Əkbərov - Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı, ehtiyatda olan general-leytenant
Süleyman bəy Əfəndiyev - Azərbaycan Xalq Cumhuriyyəti generalı
Murtuz Quliyev - general-mayor, Azərbaycan SSR Ali Sovetinin IX çağırış deputatı
Yamən Yusifov - Azərbaycan Respublikası Prokurorunun müavini (1957–1962), III dərəcəli dövlət ədliyyə müşaviri (general)

Millət vəkilləri və digər dövlət adamları

Bayram Bayramov — Azərbaycan SSR Xalq yazıçısı, Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin deputatı
Bahadır Vəlibəyov - Azərbaycan sovet partiya və dövlət xadimi, Azərbaycan SSR Respublika Prokuroru
İradə Əliyeva - İsverçə deputatı
Bəxtiyar Sadıqov - Millət vəkili
Çimnaz Əliyeva - Millət vəkili
Burzu Əliyev - Ukraynanın Azərbaycan əsilli keçmiş deputatı (2006), Ukrayna Alpaqut Federasiyasının prezidenti (2018)
Yelmar Qarayev - Azərbaycan SSR Nəqliyyat prokuroru
Aşur Hüseynov - 1945-ci ildə "Bunker" əməliyyatında SSRİ xüsusi təyinatlı zəbt qrupunun tərkibində döyüşmüş ilk azərbaycanlı
Hüseyn bəy Şərifbəyov - çar zabiti, unter-ofitser
Mirzə Fərzalı bəy Fətəlibəyov - məmur, çar ordusunun zabiti, Tiflis Aleksandr Müəllimlər institutunun məzunu
Mustafa bəy Behbudov - dövlət məmuru, şair, Qasım bəy Zakirin qardaşıoğlu
Orxan Nəzərli - İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Dövlət Vergi Xidmətinin rəisi
Rəvan Həsənov - Bakı Beynəlxalq Multikulturalizm Mərkəzinin icraçı direktoru
Adil Məhərrəmov - 2008–2021-ci illərdə Azərbaycan Respublikası Hesablama Palatası sədrinin müavini

Əmək qəhrəmanları

Əminə Cəfərova - Sov.İKP-nin üzvü (1947), Sosialist Əməyi Qəhrəmanı (1949)
Sürəyya Kərimova - Sosialist Əməyi Qəhrəmanı (1948), Azərbaycan SSR pambıq ustası (1957). (1965)
Yaqub Rüstəmov - Sosialist Əməyi Qəhrəmanı
Məmməd Məmmədov (pambıqçı) - Sosialist Əməyi Qəhrəmanı (1951)
Süleyman Sani Axundov - Sosialist Əməyi Qəhrəmanı, dramaturq, nasir, maarif xadimi

Maarifçilər, yazıçılar

Allahverdi Allahverdiyev - tanınmış ziyalısı, ictimai-siyasi xadim, elmi işçi
Aşıq Xaspolad Gülablı (Coşqun) - XX əsr Azərbaycan aşığı
Cahangir Gözəlov - yazıçı, publisist, felyetonçu, əməkdar mədəniyyət işçisi
Cahid Hilaloğlu - rejissor. Sovet dövründə milli hərəkatçı, dissident
Camal Əhmədov - "Qanun-Hüquq" firmasının prezidenti, "Qızıl qələm" mükafatı laureatı (2010)
Ədalət Heydərov - SSRİ Jurnalistlər İttifaqının üzvü, Qarabağ pediatriya idarəsinin baş həkimi (general Arif Heydərovun əmisi oğlu)
Əlfi Qasımov - yazıçı, publisist, tərcüməçi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü
Əlfi Qasımov - yazıçı, publisist, tərcüməçi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü (1956)
Eyvaz Zeynalov - Azərbaycan yazıçısı, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin, Avrasiya Yazarlar Birliyinin, Gürcüstan Yazıçılar Milli Akademiyasının üzvü
Həmidə Məmmədquluzadə - Azərbaycanın ilk maarifçi
Mustafa Çəmənli - nasir, publisist, Əməkdar mədəniyyət işçisi (2018)
Nüşabə Məmmədli - yazıçı, publisist, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin və Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvü
Rimma Abdullayeva - Azərbaycanın əməkdar mədəniyyət işçisi (2007), film direktoru
Səfərəli bəy Vəlibəyov - görkəmli maarif xadimi, pedaqoq, publisist
Səlimə Rüstəmova - maarif xadimi, müəllimə, Azərbaycan SSR Ali Sovetinin deputatı
Sultan Mərzili - şair, 1994-cü ildən Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü
Vüsal Nuru - Azərbaycanlı yazıçı və ssenarist

Jurnalistlər

Allahverdi Əsədov — jurnalist
Aqil Abbas — yazıçı, jurnalist, "Ədalət" (1990-cı ildən), "Boz qurd" (1993-cü ildən) qəzetlərinin baş redaktoru
Asif Mərzili — publisist, yazıçı, "Təzadlar" qəzеtinin baş rеdaktоru
Aydın Bağırov — Azərbaycan Respublikasının Əməkdar jurnalisti, Qol.az saytının baş redaktoru, "525-ci qəzet"in redaktoru
Baxşeyiş Hətəmli — əməkdar jurnalist
Eldar İsmayılov — Azərbaycan İdman Jurnalistləri Assosiasiyasının (AİJA) prezidenti, Azərbaycan Respublikasının Əməkdar Jurnalisti
Etibar Toğrul — jurnalist, Azərbaycan Alpaqut Federasiyasının baş katibi, "Hüquqi Cəmiyyət" qəzetini təsisçisi
Həşim Həsənoğlu — "Sahil" qəzetinin baş redaktoru, jurnalist
Qulu Ağsəs — Ulduz jurnalının baş redaktoru, Azərbaycanın əməkdar jurnalisti (2015)
Rza Quliyev — İctimai xadim, görkəmli jurnalist və publisist
Səadət Məmmədova — ATV (Azad Azərbaycan telekanalı) prezidentinin informasiya yayımı üzrə müşaviri, Mətbuat Şurası sədrinin müavini, Azərbaycan Respublikasının Əməkdar jurnalisti
Telman Qarayev — Əməkdar jurnalist, publisist
Vahid Qazi — Azərbaycanlı yazıçı, publisist, bloger, Azərbaycan və İsveç Yazıçılar Birliyinin üzvü, tərcüməçi
Vüqar Haqverdiyev — Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin və Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvü
Fərid Pərdəşünas — informasiya texnologiyası üzrə mütəxəssis, Tovuz döyüşləri və İkinci Qarabağ Müharibəsi zamanı Azərbaycanın xeyrinə internetdə media fon yaradan bot proqramlarının (o cümlədən Tavuş Bot) müəllifi

İncəsənət adamları

Almaz Mustafayeva - Azərbaycan Dövlət Gənc Tamaşaçılar Teatrının aktrisası, Azərbaycanın əməkdar artisti
Aşıq Xosrov Məhəmmədoğlu - XX-XXI əsr Azərbaycan aşığı
Aşıq Məhəmməd Kolanlı - XX əsr Azərbaycan aşığı
Aydın Dadaşov — Azərbaycan kinoşünası, kinodramaturq, rejissor, Azərbaycan Respublikasının əməkdar incəsənət xadimi (2005), Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı laureatı (1988)
Bakir Haşımov - XX əsr xanəndəsi

Cabir Abdullayev - Azərbaycan xanəndəsi, Azərbaycan Respublikasının əməkdar artisti (2007)
Elman Bədəlov - kamançaçalan, Azərbaycan SSR əməkdar artisti (1982)
Elnur Ağdamlı - meyxana ustası
Əhməd Bədəlbəyli (Ağdamski) - Azərbaycan opera müğənnisi, Azərbaycan SSR Əməkdar İncəsənət Xadimi (1943)
Ənvər Abbasov - ejissor, aktyor, ssenarist, redaktor. Bozbaş Pictures, Komedixana layihlərinin ssenaristi
Firdovsi Naibov - aktyor, rejissor, Azərbaycan SSR əməkdar artisti (1978)
Günel Zeynalova (Azəri qızı Günel) - Əslən azərbaycanlı olan Türkiyə müğənnisi
Heydər Şəmsizadə - teatr aktyoru və rejissoru, Azərbaycan SSR əməkdar artisti (1943)
Xanlar Haqverdiyev - müğənni (lirik-dramatik tenor). Azərbaycan SSR (1956) və Türkmənistan SSR (1939) əməkdar artisti
Qədir Rüstəmov - xanəndə, muğam ifaçısı, Azərbaycan Respublikasının xalq artisti (1992)
Məsum İbrahimov - xanəndə, Azərbaycan Respublikasının xalq artisti (2005)
Murad Muradov - aktyor, teatr xadimi, Azərbaycan SSR əməkdar artisti
Murad Rzayev - bədii rəhbəri
Mürşüd Məmmədov - Muğam ustası, xanəndə
Ramiz Quliyev - Azərbaycan musiqiçisi, görkəmli tarzən, Azərbaycan SSR xalq artisti (1988)
Rəhim Rəhimli - azərbaycanlı müğənni, bəstəkar, aktyor
Sara Qədimova - Azərbaycan xanəndəsi, Azərbaycan SSR xalq artisti (1963)
Səxavət Məmmədov - Azərbaycan xanəndəsi
Təyyar Bayramov - Azərbaycan xanəndəsi, Azərbaycan Respublikasının əməkdar artisti (2009)
Teymur Mirzəyev - müğənni, bədii rəhbəri, Azərbaycan Respublikasının xalq artisti (1993)
Tofiq Qarayev - Azərbaycan SSR Əməkdar artisti (1982)

İdmançılar

Milli Qəhrəmanlar

Həmçinin bax

İstinadlar

"Arxivlənmiş surət" (PDF). 2016-03-06 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2020-07-19.
"Arxivlənmiş surət". 2020-06-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-05-02.
Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi. "İnzibati ərazi bölgüsü təsnifatı, 2024" (PDF) (az.). stat.gov.az. 2024-02-28. 2024-03-14 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2024-04-05.
Azərbaycan Respublikası, Dövlət Statistika Komitəsinin 2024-cü il üzrə inzibati ərazi bölgüsü təsnifatı. "Azərbaycan Respublikasının inzibati ərazi bölgüsü təsnifatı" (PDF). 29.02.2024. 2024-04-05 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2024-02-29.
. 2019-03-25 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-05-11.
"Ağdam rayonunun ermənilər tərəfindən işğal olunmasından 21 il ötür". Yeni Azərbaycan (ingilis). 2024-02-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-02-05.
. 2012-01-11 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-05-11.
"Москва приветствует передачу азербайджанской стороной 15 военных Армении". Sputnik Армения (rus). 2021-06-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-06-13.
"Баку передал 15 пленных Еревану при активном участии грузинского премьера Гарибашвили". Sputnik Армения (rus). 2021-06-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-06-13.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsinin Prezident Kitabxanası — İnzibati ərazi vahidləri : Ağdam rayonu ^{[ölü keçid]}
"Azərbaycan Əhalisi". 2012-03-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-10-29.
"Arxivlənmiş surət". 2022-03-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-12-28.
http://azerbaijan.news.az/index.php?Lng=aze&Pid=26479^{[ölü keçid]}

Xarici keçidlər

Virtual Qarabağ İKTM-də Ağdam rayonu

[1] "Arxivlənmiş surət" (PDF). 2016-03-06 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2020-07-19.

[2] "Arxivlənmiş surət". 2020-06-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-05-02.

[3] Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi. "İnzibati ərazi bölgüsü təsnifatı, 2024" (PDF) (az.). stat.gov.az. 2024-02-28. 2024-03-14 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2024-04-05.

[4] Azərbaycan Respublikası, Dövlət Statistika Komitəsinin 2024-cü il üzrə inzibati ərazi bölgüsü təsnifatı. "Azərbaycan Respublikasının inzibati ərazi bölgüsü təsnifatı" (PDF). 29.02.2024. 2024-04-05 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2024-02-29.

[5] . 2019-03-25 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-05-11.

[6] "Ağdam rayonunun ermənilər tərəfindən işğal olunmasından 21 il ötür". Yeni Azərbaycan (ingilis). 2024-02-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-02-05.

[7] . 2012-01-11 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-05-11.

[8] "Москва приветствует передачу азербайджанской стороной 15 военных Армении". Sputnik Армения (rus). 2021-06-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-06-13.

[9] "Баку передал 15 пленных Еревану при активном участии грузинского премьера Гарибашвили". Sputnik Армения (rus). 2021-06-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-06-13.

[10] Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsinin Prezident Kitabxanası — İnzibati ərazi vahidləri : Ağdam rayonu ^{[ölü keçid]}

[11] "Azərbaycan Əhalisi". 2012-03-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-10-29.

[anl.az-12] "Arxivlənmiş surət". 2022-03-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-12-28.

[13] ttp://azerbaijan.news.az/index.php?Lng=aze&Pid=26479^{[ölü keçid]}