Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Əzizə Rəsul qızı Həsənova - AMEA N. Tusi adına Şamaxı Astrofizika Rəsədxanasının (ŞAR) aparıcı elmi işçisi, fizika-riyaziyyat elimlər namizədi, dossent, ŞAR Dissertasiya Şurasının Elmi katibi, Həmkarlar Təşkilatı bürosunun üzvü.
| Əzizə Həsənova | |
|---|---|
| azərb. Həsənova Əzizə Rəsul qızı | |
 | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | ,  Azərbaycan SSR |
| Vəfat tarixi | (61 yaşında) |
| Vəfat yeri | Bakı |
| Vətəndaşlığı | Azərbaycanlı |
| Milliyyəti | Azərbaycanlı |
| Həyat yoldaşı | |
| Elm sahələri | Astrofizika və ulduz astronomiyası |
| Elmi dərəcəsi | Fizika-riyaziyyat elmləri üzrə fəlsəfə doktoru |
| İş yeri | Nəsrəddin Tusi adına Şamaxı Astrofizika Rəsədxanası |
| Təhsili | BDU |
Uşaqlıq və gənclik illəri
25 oktyabr 1960-cı ildə Azərbaycan Respublikası Ağdam rayonu Gülablı kəndində ziyalı ailəsində anadan olmuşdur. 1967-ci ildə həmin kəndin "Qurban Primov" adına məktəbinin 1-ci sinfinə daxil olmuş, 1977-ci ildə həmin məktəbi müvəffəqiyyətlə bitirib BDU – nun fizika fakültəsinə daxil olmuşdur. 1982-ci ildə universiteti astrofizika ixtisası üzrə bitirərək təyinatla AMEA N. Tusi adına Şamaxı Astrofizika Rəsədxanasında elmi fəaliyyətə başlamışdır.
Elmi fəaliyyəti
1982 – 1983-cü illərdə keçmiş SSRİ EA Krım Astrofizika Rəsədxanasında akademik A. A. Boyarçukun rəhbərliyi ilə praktik astrofizika sahəsində təcrübə keçmişdir.
20.02.1984-cü ildə kiçik elmi işçi, 15.03.2002-ci ildən elmi işçi, 23.11.2007-ci ildən böyük elmi işçi və 13.05.2011-ci ildən etibarən isə aparıcı elmi işçi kimi fəaliyyət göstərmişdir.
Bu illər ərzində ŞAR-ın 2m teleskopunda "A "və "F" tipli ifratnəhəng ulduzların, o cümlədən Qalaktikanın kimyəvi təkamülünün öyrənilməsində mühüm yer tutan və yüksək enlikdə yerləşən, ifratnəhəng 89 Her ulduzunun müntəzəm müşahidələrini aparmış və bu obyektin tədqiqi sahəsində bir sıra yeni maraqlı elmi nəticələr əldə etmişdir.
2021-ci ilə qədər ŞAR-ın 2m teleskopunda quraşdırılmış müasir işıq qəbulediciləri vasitəsi ilə elmi-tədqiqat işlərini davam etdirmişdir.
Bir sıra MDB ölkələrinin alimləri ilə elmi əlaqələr qurmuş, onlarla əməkdaşlıq edir. Elmi nəticələr ŞAR-ın seminarlarında, BDU-nun Astrofizika kafedrasında, müxtəlif konfranslarda, Ukraynanın Krım Rəsədxanasında, Moskvada Beynəlxalq " Astronomiya cəmiyyəti " tərəfindən keçirilən " Astronomiya və astrofizika XXI əsrin başlanğıcında " elmi konfransında, həmçinin Ukraynada – Kirovqradda keçirilən beynəlxalq konfransda müzakirə edilmişdir.
15 oktyabr 2005-ci ildə 01.03.02 – "astrofizika, radioastronomiya" ixtisası üzrə "A" və "F" tipli ifratnəhəng ulduz atmosferlərinin spektrofotometrik tədqiqi" mövzusunda namizədlik dissertasiyasını müvəffəqiyyətlə müdafiə edib, fizika-riyaziyyat elmləri namizədi elmi dərəcəsi diplomunu almışdır.
49 elmi məqalənin müəllifidir. Bu məqalələr keçmiş SSRİ və Azərbaycan elmi jurnallarında nəşr olunmuşdur. ŞAR-ın ictimai həyatında fəal iştirak etmişdir. HT bürosunun üzvü, həmçinin ŞAR-da fəaliyyət göstərən dissertasiya şurasının elmi katibi olmuşdur. Əzizə Həsənova 15 fevral 2022-ci ilə vəfat etmişdir
Əzizə Həsənova, Qalaktika müstəvisində və yüksək enlikdə yerləşən nəhəng və ifratnəhəng ulduzların müşahidəsi və onların atmosferlərində baş verən qeyri-stasionar proseslərin fiziki təbiətinin aydınlaşdırılması, bu tip ulduz atmosferlərinin fiziki və fundamental parametrlərinin, həmçinin kimyəvi tərkibinin təyin olunması və təkamül xüsusiyyətlərinin tədqiqi ilə məşğuldur.
Əzizə Həsənova 15 oktyabr 2005-ci ildə 01.03.02 – "astrofizika, radioastronomiya" ixtisası üzrə "A" və "F" tipli ifratnəhəng ulduz atmosferlərinin spektrofotometrik tədqiqi" mövzusunda namizədlik dissertasiyasını müvəffəqiyyətlə müdafiə etmiş və fizika-riyaziyyat elmləri namizədi elmi dərəcəsi diplomunu almışdır. O, yeni işıqqəbuledicilərinin — CCD matrislərinin tətbiqi ilə alınmış spektrlərin işlənməsi metodikasının təkmilləşdirilməsi istiqamətində fəaliyyət göstərir. Ə. R. Həsənova B, A və F tipli ifratnəhəng ulduzların spektral tədqiqi sahəsində aparıcı mütəxəssisdir.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Ali Attestasiya Komissiysı 28 mart 2016-cı il tarixli qərarı ilə Əzizə Rəsul qızı Həsənovaya astrofizika və ulduz astronomiyası ixtisası üzrə DOSENT elmi adı verilmişdir.
Əsas elmi nailiyyətləri
- Qalaktika müstəvisində və yüksək Qalaktik enliklərdə yerləşən seçilmiş ifratnəhəng ulduzların fiziki parametrləri təyin edilmiş, bu ifratnəhənglərin kimyəvi tərkibinin fərqli olduğu aşkar edilmiş, onların mümkün genetik əlaqələri araşdırılmışdır. Model üsulu ilə 89 Her, φ Cas, ν Her, α Lyr, γ Gem ulduzlarının atmosfer parametrləri və kimyəvi tərkibi təyin edilmişdir.
- İlk dəfə tapılmışdır ki, 89 Her ulduzu spektrində müşahidə olunan Ha xətti profilində udulma komponentlərinin şüa sürətləri, udulma və şüalanma komponentlərinin ekvivalent enləri, həmçinin ulduzun parlaqlığı 283 günlük periodla sinxron olaraq dəyişir. Alınmış bu nəticələr ulduzun qoşalığı haqqında olan fərziyyələrlə tamamilə üst-üstə düşür.
Seçilmiş elmi əsərlərinin adları
- С. Q.Зейналов, А.М.Халилов, А.Р.Гасанова Спектроскопическое исследование сверхгиганта 89 Геркулеса //Киев (Украина), Кинематика и физика небесных тел, 1988, т.4, № 5, с.19–24.
- А.М.Халилов, З.А.Самедов, А.Р.Гасанова, Исследование сверхгиганта 89 Her //Москва (РФ) Астрономический журнал, 2008, т.85, № 10, с.940–945.
- А.Р.Гасанова, А.М.Халилов, Я.М.Магеррамов,
- Исследование спектральных линий Hα и дублета натрия NaD в спектре звезды post-AGB HD161796 //Kинематика и физика небесных тел, 2014, т.30, № 6, с.41–52.
Pedaqoji fəaliyyəti
Bakı Dövlət Universiteti
Digər fəaliyyəti
N. Tusi adına Şamaxı Astrofizika Rəsədxanasının nəzdində olan FD.01.241 Dissertasiya Şurasının Elmi katibi,
Həmkarlar Təşkilatı bürosunun üzvü.
İstinadlar
- "Həsənova Əzizə Rəsul qızı". https://science.gov.az. 2022-08-11 tarixində . İstifadə tarixi: 23 iyun 2022.
- "Şamaxı Astrofizika Rəsədxanasının aparıcı elmi işçisi vəfat edib". https://apa.az. 15 fevral 2022. 2022-03-16 tarixində . İstifadə tarixi: 23 iyun 2022.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ezize Resul qizi Hesenova AMEA N Tusi adina Samaxi Astrofizika Resedxanasinin SAR aparici elmi iscisi fizika riyaziyyat elimler namizedi dossent SAR Dissertasiya Surasinin Elmi katibi Hemkarlar Teskilati burosunun uzvu Ezize Hesenovaazerb Hesenova Ezize Resul qizi Dogum tarixi 25 oktyabr 1960Dogum yeri Azerbaycan SSRVefat tarixi 15 fevral 2022 61 yasinda Vefat yeri BakiVetendasligi AzerbaycanliMilliyyeti AzerbaycanliHeyat yoldasiElm saheleri Astrofizika ve ulduz astronomiyasiElmi derecesi Fizika riyaziyyat elmleri uzre felsefe doktoruIs yeri Nesreddin Tusi adina Samaxi Astrofizika ResedxanasiTehsili BDUUsaqliq ve genclik illeri25 oktyabr 1960 ci ilde Azerbaycan Respublikasi Agdam rayonu Gulabli kendinde ziyali ailesinde anadan olmusdur 1967 ci ilde hemin kendin Qurban Primov adina mektebinin 1 ci sinfine daxil olmus 1977 ci ilde hemin mektebi muveffeqiyyetle bitirib BDU nun fizika fakultesine daxil olmusdur 1982 ci ilde universiteti astrofizika ixtisasi uzre bitirerek teyinatla AMEA N Tusi adina Samaxi Astrofizika Resedxanasinda elmi fealiyyete baslamisdir Elmi fealiyyeti1982 1983 cu illerde kecmis SSRI EA Krim Astrofizika Resedxanasinda akademik A A Boyarcukun rehberliyi ile praktik astrofizika sahesinde tecrube kecmisdir 20 02 1984 cu ilde kicik elmi isci 15 03 2002 ci ilden elmi isci 23 11 2007 ci ilden boyuk elmi isci ve 13 05 2011 ci ilden etibaren ise aparici elmi isci kimi fealiyyet gostermisdir Bu iller erzinde SAR in 2m teleskopunda A ve F tipli ifratneheng ulduzlarin o cumleden Qalaktikanin kimyevi tekamulunun oyrenilmesinde muhum yer tutan ve yuksek enlikde yerlesen ifratneheng 89 Her ulduzunun muntezem musahidelerini aparmis ve bu obyektin tedqiqi sahesinde bir sira yeni maraqli elmi neticeler elde etmisdir 2021 ci ile qeder SAR in 2m teleskopunda qurasdirilmis muasir isiq qebuledicileri vasitesi ile elmi tedqiqat islerini davam etdirmisdir Bir sira MDB olkelerinin alimleri ile elmi elaqeler qurmus onlarla emekdasliq edir Elmi neticeler SAR in seminarlarinda BDU nun Astrofizika kafedrasinda muxtelif konfranslarda Ukraynanin Krim Resedxanasinda Moskvada Beynelxalq Astronomiya cemiyyeti terefinden kecirilen Astronomiya ve astrofizika XXI esrin baslangicinda elmi konfransinda hemcinin Ukraynada Kirovqradda kecirilen beynelxalq konfransda muzakire edilmisdir 15 oktyabr 2005 ci ilde 01 03 02 astrofizika radioastronomiya ixtisasi uzre A ve F tipli ifratneheng ulduz atmosferlerinin spektrofotometrik tedqiqi movzusunda namizedlik dissertasiyasini muveffeqiyyetle mudafie edib fizika riyaziyyat elmleri namizedi elmi derecesi diplomunu almisdir 49 elmi meqalenin muellifidir Bu meqaleler kecmis SSRI ve Azerbaycan elmi jurnallarinda nesr olunmusdur SAR in ictimai heyatinda feal istirak etmisdir HT burosunun uzvu hemcinin SAR da fealiyyet gosteren dissertasiya surasinin elmi katibi olmusdur Ezize Hesenova 15 fevral 2022 ci ile vefat etmisdir Ezize Hesenova Qalaktika mustevisinde ve yuksek enlikde yerlesen neheng ve ifratneheng ulduzlarin musahidesi ve onlarin atmosferlerinde bas veren qeyri stasionar proseslerin fiziki tebietinin aydinlasdirilmasi bu tip ulduz atmosferlerinin fiziki ve fundamental parametrlerinin hemcinin kimyevi terkibinin teyin olunmasi ve tekamul xususiyyetlerinin tedqiqi ile mesguldur Ezize Hesenova 15 oktyabr 2005 ci ilde 01 03 02 astrofizika radioastronomiya ixtisasi uzre A ve F tipli ifratneheng ulduz atmosferlerinin spektrofotometrik tedqiqi movzusunda namizedlik dissertasiyasini muveffeqiyyetle mudafie etmis ve fizika riyaziyyat elmleri namizedi elmi derecesi diplomunu almisdir O yeni isiqqebuledicilerinin CCD matrislerinin tetbiqi ile alinmis spektrlerin islenmesi metodikasinin tekmillesdirilmesi istiqametinde fealiyyet gosterir E R Hesenova B A ve F tipli ifratneheng ulduzlarin spektral tedqiqi sahesinde aparici mutexessisdir Azerbaycan Respublikasinin Prezidenti yaninda Ali Attestasiya Komissiysi 28 mart 2016 ci il tarixli qerari ile Ezize Resul qizi Hesenovaya astrofizika ve ulduz astronomiyasi ixtisasi uzre DOSENT elmi adi verilmisdir Esas elmi nailiyyetleriQalaktika mustevisinde ve yuksek Qalaktik enliklerde yerlesen secilmis ifratneheng ulduzlarin fiziki parametrleri teyin edilmis bu ifratnehenglerin kimyevi terkibinin ferqli oldugu askar edilmis onlarin mumkun genetik elaqeleri arasdirilmisdir Model usulu ile 89 Her f Cas n Her a Lyr g Gem ulduzlarinin atmosfer parametrleri ve kimyevi terkibi teyin edilmisdir Ilk defe tapilmisdir ki 89 Her ulduzu spektrinde musahide olunan Ha xetti profilinde udulma komponentlerinin sua suretleri udulma ve sualanma komponentlerinin ekvivalent enleri hemcinin ulduzun parlaqligi 283 gunluk periodla sinxron olaraq deyisir Alinmis bu neticeler ulduzun qosaligi haqqinda olan ferziyyelerle tamamile ust uste dusur Secilmis elmi eserlerinin adlariS Q Zejnalov A M Halilov A R Gasanova Spektroskopicheskoe issledovanie sverhgiganta 89 Gerkulesa Kiev Ukraina Kinematika i fizika nebesnyh tel 1988 t 4 5 s 19 24 A M Halilov Z A Samedov A R Gasanova Issledovanie sverhgiganta 89 Her Moskva RF Astronomicheskij zhurnal 2008 t 85 10 s 940 945 A R Gasanova A M Halilov Ya M Magerramov Issledovanie spektralnyh linij Ha i dubleta natriya NaD v spektre zvezdy post AGB HD161796 Kinematika i fizika nebesnyh tel 2014 t 30 6 s 41 52 Pedaqoji fealiyyetiBaki Dovlet UniversitetiDiger fealiyyeti N Tusi adina Samaxi Astrofizika Resedxanasinin nezdinde olan FD 01 241 Dissertasiya Surasinin Elmi katibi Hemkarlar Teskilati burosunun uzvu Istinadlar Hesenova Ezize Resul qizi https science gov az 2022 08 11 tarixinde Istifade tarixi 23 iyun 2022 Samaxi Astrofizika Resedxanasinin aparici elmi iscisi vefat edib https apa az 15 fevral 2022 2022 03 16 tarixinde Istifade tarixi 23 iyun 2022