Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kəngərli — Azərbaycan Respublikasının Ağdam rayonunun Kəngərli kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 29 noyabr 2002-ci il tarixli, 384-IIQ saylı Qərarı ilə Ağdam rayonunun Kəngərli kəndi Göytəpə kənd inzibati ərazi dairəsi tərkibindən ayrılaraq, bu kənd mərkəz olmaqla, Kəngərli kənd inzibati ərazi dairəsi yaradılmışdır. Kənd 1993-cü ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal olunmuşdur. 20 noyabr 2020-ci ildə Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin nəzarətindədir.
| Kəngərli | |
|---|---|
| Ölkə | |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Saat qurşağı | |
| Rəqəmsal identifikatorlar | |
| Poçt indeksi | AZ0228 |
| | |
Tarixi
Ağdam rayonuda yerləşən 3 Kəngərlidən biri Ağdam şəhərindən 5 km şimal-şərqdə Ağdam-Bərdə şose yolunun sağ sahilində, məşhur Uzundərə adlanan dərənin sağ sahilində yerləşir. Kənd Pirhəsənli tirəsinə aid olduğu (müdriklərin söyləmələrinə görə) üçün kəndə Pirhəsənli-Kəngərlisi deyilir (Ağsu rayonunda yerləşən Pirhəsənli camaatı ilə eyni tirədəndirlər). Uzundərənin sol sahilində daha 2 kiçik kənd Kəngərli tayfasına aid edilir. 1-ci kənd Şirvanlı, 2-ci kənd Qaraağaclar (1963-cü ilə kimi Kəngərli adlanıb) adlanır. Camaat öz aralarında sağ sahildəki kəndi o tay, soldakı kiçik kəndləri bu tay deyə fərqləndirirlər.
1993-cü ilə kimi o tay Kəngərlidə təxminən 300-350 ev, bu tayda Şirvanlıda 25-30, Qaraağaclarda isə 60 ev var idi. O tayda son vaxtlara qədər Hacı Abbas otağı deyilən yerdə qədim nar bağları qalmaqda idi. Həmin tikilini Hacı Rustam adında (Həcc ziyarətində olmuş imkanlı dindar) bir kişi özünün 6 oğlu üçün tikdiribmiş (əslində onun 7 oğlu olub. Bir oğlu kiçik yaşlarında dünyasını dəyişib). Oğlanları Hacı Abbas (həcc ziyarətində olmuş imkanlı kişi), Şükür, Balakişi, Yusif, Sadıx, Həsən (deyilənlərə görə təkcə Hacı Abbasın 1000 baş qoyunu, qaramal, at, dəvə sürüləri, çobanları, mehtərləri və s. var imiş). Hacı Abbası sovet hakimiyyəti illərində qolçomaq damğası ilə həbs etmək istəsələr də o sona qədər vuruşaraq hakimiyyətə tabe olmamış, erməni-rus birləşmələri ilə döyüşdə yoldaşları ilə birlikdə həlak olmuşdur (Kəlbəcər yaylaqlarında).
Coğrafiyası və iqlimi
Pirhəsənli Kəngərli adlanan hər 3 kənddə ancaq Kəngərli tayfasına məxsus əhali yaşayırdı. XX əsrin 90-cı illərinə qədər ailə həyatı qurmaq yalnız tayfa daxilində mümkün ola bilərdi. Belə ki, kənddən qonşu kəndlərə qız vermək və almaq yasaq idi (tək-tük istisna hallar, məsələn, qoşulub qaçma olardısa da, həmin ailənin başçısına dırnaqarası baxılardı). Kənd camaatı qapalı həyat tərzinə üstünlük verirdi. Belə ki, kənd əhalisi özünəməxsus danışıq ləhcəsini hal-hazıra qədər qoruyub saxlamaqdadır (Məsələn, Qarabağ ləhcəsində, azqrammatik dildə və yerli ləhcədə fərqli işlənən bəzi sözləri müqayisə edək: 1.ma—mənə—mə 2.sa—sənə—sə 3.hara—hara—harya 4.bura—bura—bırya 5.araba-araba-harava 6.ora-ora—orya 7.başına-başına-başaa 8.əlimə-əlimə-ələə 9.ayaqqabı-ayaqqabı-əəkqav 10.bu-bu-bı və.s)
Qaraağaclar və Şirvanlı kəndləri ilə qonşu Göytəpə kəndi etnik yerli Qarabağ camaatıdır. Kəngərlilər bu yerlərə gəlmə olduqlarından onlara yerristan camaatı deyirdilər (B.Budaqovun Pirhəsənli-Kəngərlinin Dərələyəz — indiki Ermənistan ərazisində vaxtilə mövcudluğu haqda araşdırmaları bir daha təsdiq olunur). Bəzi araşdırmaçı alim və mütəxəssislərin dediyi kimi, heç də kəngərlilər (söhbət Pirhəsənlidən gedir) Qarabağdan Naxçıvana yox, əksinə, Naxçıvandan və indiki Ermənistan (Dərələyəz) torpaqlarından məlum və ya naməlum səbəblərdən köç edərək Qarabağ ərazisinə hal-hazırkı yaşadıqları ərazilərdə məskunlaşıblar.
İstinadlar
- http://www.azerpost.az/?options=content&id=188.
- Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi. "İnzibati ərazi bölgüsü təsnifatı, 2024" (PDF) (az.). stat.gov.az. 2024-02-28. 2024-03-14 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2024-04-05.
- "Azərbaycan Respublikasının bəzi rayonlarının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 29 noyabr 2002-ci il tarixli, 384-IIQ saylı Qərarı". 2022-10-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-10-14.
Həmçinin bax
 | Ağdam rayonu ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Kengerli Kengerli Azerbaycan Respublikasinin Agdam rayonunun Kengerli kend inzibati erazi dairesinde kend Azerbaycan Respublikasi Milli Meclisinin 29 noyabr 2002 ci il tarixli 384 IIQ sayli Qerari ile Agdam rayonunun Kengerli kendi Goytepe kend inzibati erazi dairesi terkibinden ayrilaraq bu kend merkez olmaqla Kengerli kend inzibati erazi dairesi yaradilmisdir Kend 1993 cu ilde Ermenistan Respublikasi Silahli Quvveleri terefinden isgal olunmusdur 20 noyabr 2020 ci ilde Azerbaycan Silahli Quvvelerinin nezaretindedir Kengerli40 01 56 sm e 46 57 57 s u Olke AzerbaycanTarixi ve cografiyasiSaat qursagi UTC 04 00Reqemsal identifikatorlarPoct indeksi AZ0228Xeriteni goster gizle KengerliTarixiAgdam rayonuda yerlesen 3 Kengerliden biri Agdam seherinden 5 km simal serqde Agdam Berde sose yolunun sag sahilinde meshur Uzundere adlanan derenin sag sahilinde yerlesir Kend Pirhesenli tiresine aid oldugu mudriklerin soylemelerine gore ucun kende Pirhesenli Kengerlisi deyilir Agsu rayonunda yerlesen Pirhesenli camaati ile eyni tiredendirler Uzunderenin sol sahilinde daha 2 kicik kend Kengerli tayfasina aid edilir 1 ci kend Sirvanli 2 ci kend Qaraagaclar 1963 cu ile kimi Kengerli adlanib adlanir Camaat oz aralarinda sag sahildeki kendi o tay soldaki kicik kendleri bu tay deye ferqlendirirler 1993 cu ile kimi o tay Kengerlide texminen 300 350 ev bu tayda Sirvanlida 25 30 Qaraagaclarda ise 60 ev var idi O tayda son vaxtlara qeder Haci Abbas otagi deyilen yerde qedim nar baglari qalmaqda idi Hemin tikilini Haci Rustam adinda Hecc ziyaretinde olmus imkanli dindar bir kisi ozunun 6 oglu ucun tikdiribmis eslinde onun 7 oglu olub Bir oglu kicik yaslarinda dunyasini deyisib Oglanlari Haci Abbas hecc ziyaretinde olmus imkanli kisi Sukur Balakisi Yusif Sadix Hesen deyilenlere gore tekce Haci Abbasin 1000 bas qoyunu qaramal at deve suruleri cobanlari mehterleri ve s var imis Haci Abbasi sovet hakimiyyeti illerinde qolcomaq damgasi ile hebs etmek isteseler de o sona qeder vurusaraq hakimiyyete tabe olmamis ermeni rus birlesmeleri ile doyusde yoldaslari ile birlikde helak olmusdur Kelbecer yaylaqlarinda Cografiyasi ve iqlimiPirhesenli Kengerli adlanan her 3 kendde ancaq Kengerli tayfasina mexsus ehali yasayirdi XX esrin 90 ci illerine qeder aile heyati qurmaq yalniz tayfa daxilinde mumkun ola bilerdi Bele ki kendden qonsu kendlere qiz vermek ve almaq yasaq idi tek tuk istisna hallar meselen qosulub qacma olardisa da hemin ailenin bascisina dirnaqarasi baxilardi Kend camaati qapali heyat terzine ustunluk verirdi Bele ki kend ehalisi ozunemexsus danisiq lehcesini hal hazira qeder qoruyub saxlamaqdadir Meselen Qarabag lehcesinde azqrammatik dilde ve yerli lehcede ferqli islenen bezi sozleri muqayise edek 1 ma mene me 2 sa sene se 3 hara hara harya 4 bura bura birya 5 araba araba harava 6 ora ora orya 7 basina basina basaa 8 elime elime elee 9 ayaqqabi ayaqqabi eekqav 10 bu bu bi ve s Qaraagaclar ve Sirvanli kendleri ile qonsu Goytepe kendi etnik yerli Qarabag camaatidir Kengerliler bu yerlere gelme olduqlarindan onlara yerristan camaati deyirdiler B Budaqovun Pirhesenli Kengerlinin Dereleyez indiki Ermenistan erazisinde vaxtile movcudlugu haqda arasdirmalari bir daha tesdiq olunur Bezi arasdirmaci alim ve mutexessislerin dediyi kimi hec de kengerliler sohbet Pirhesenliden gedir Qarabagdan Naxcivana yox eksine Naxcivandan ve indiki Ermenistan Dereleyez torpaqlarindan melum ve ya namelum sebeblerden koc ederek Qarabag erazisine hal hazirki yasadiqlari erazilerde meskunlasiblar Istinadlarhttp www azerpost az options content amp id 188 Azerbaycan Respublikasinin Dovlet Statistika Komitesi Inzibati erazi bolgusu tesnifati 2024 PDF az stat gov az 2024 02 28 2024 03 14 tarixinde PDF Istifade tarixi 2024 04 05 Azerbaycan Respublikasinin bezi rayonlarinin inzibati erazi bolgusunde qismen deyisiklikler edilmesi haqqinda Azerbaycan Respublikasi Milli Meclisinin 29 noyabr 2002 ci il tarixli 384 IIQ sayli Qerari 2022 10 14 tarixinde Istifade tarixi 2022 10 14 Hemcinin baxErmeni helikopterinin vurulmasi 2014 Agdam rayonu ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin