Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədəki və ya bölmədəki məlumatlar köhnədir. |
Suqovuşan (əvvəlki adı: Madagiz) — Azərbaycan Respublikasının Ağdərə rayonunun Çaylı kənd inzibati ərazi dairəsində kənd.
| Suqovuşan | |
|---|---|
 | |
| Ölkə | |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Mərkəzin hündürlüyü | 434 m |
| Saat qurşağı | |
| Əhalisi | |
| Əhalisi |
|
| Rəqəmsal identifikatorlar | |
| Poçt indeksi | AZ5900 |
| Nəqliyyat kodu | 14 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 6 oktyabr 2020-ci il tarixli, 173-VIQ saylı Qərarı ilə Tərtər rayonunun Çaylı kənd inzibati ərazi dairəsi tərkibindəki Madagiz kəndi Suqovuşan kəndi adlandırılmışdır. Kənd 3 oktyabr 2020-ci il tarixində Qarabağda gedən döyüşlər zamanı Talış kəndi ilə bərabər Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən azad edilmişdir.
5 dekabr 2023-cü ildə kənd Ağdərə rayonunun tərkibinə daxil edilib.
Coğrafiyası
Bölgə əsasən dərin yarğanlarla kəsilmiş yüksək, seyrək meşəlik çəmənliklərdən ibarətdir. Qəsəbə ərazisindən Tərtər çayı axır. Bölgədə əhəngdaşı ehtiyatları mövcuddur.
Tarixi
Suqovuşan kəndi 1923-cü ildə təşkil edilmiş Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayətində Ağdərə rayonu inzibati ərazisinə daxil edildi. 1943-cü ildə Suqovuşana şəhər tipli qəsəbə statusu verilmişdi. 1949-cu ildə burada mebel fabriki və əhəng istehsalı sexi olan sənaye kompleksi yerləşirdi. 1953-cü ildə qəsəbədə orta məktəb açıldı. 1992-ci ildə Ağdərə rayonu ləğv edilərək ərazisi qonşu Ağdam rayonu, Tərtər rayonu və Kəlbəcər rayonu arasında bölüşdürüldü. Suqovuşan kəndi də Tərtər rayonuna birləşdirilən kəndlərdən biridir.
Suqovuşan ilk dəfə 1992-ci ilin iyun-iyul aylarında Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğaldan azad edilib. 1994-cü ilin aprel ayında Manvel Qriqoryanın başçılığı altında Ermənistan ordusunun Eçmiədzin könüllülər dəstəsi yenidən Suqovuşanı işğal edib.
1992-ci ilin sentyabr ayında Qarabağda formalaşdırılan beşinci müdafiə rayonu hərbi hissəsi Qarabağ döyüşlərində bir çox təxribatçı əməliyyatlarda iştirak edib və azad edilənədək işğalçı Ermənistan ordusunun Qarabağdakı ən yaxşı hərbi hissələrindən biri hesab olunurdu. Hərbi hissənin nömrəsi 49971 idi. 5-ci müdafiə rayonu, dağatıcı alay, 49971 nömrəli hərbi hissə olaraq, 10-cu dağatıcı diviziyanın tərkibinə daxil idi. Ehtimal edilir ki, hərbi hissə Ağdərəyə yaxın ərazilərdən Madagiz yaşayış məntəqəsi hüdudlarınadək döyüş növbətçiliyinə cəlb olunurdu. Bura aprel döyüşlərində Azərbaycan ordusunun əsas hədəflərindən biri olub. Bundan başqa erməni ordusunun 6-cı müdafiə rayonu kimi qeyd etdiyi 33651 nömrəli hərbi hissə də Madagizdə yerləşirdi.
Azərbaycan kütləvi informasiya vasitələrində 2016-cı il aprelin 4-dən 5-nə keçən gecə baş verən ağır döyüşlərdən sonra Suqovuşan kəndinin Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğaldan azad edildiyi xəbəri yayılsa da, bu barədə Azərbaycan Respublikası Müdafə Nazirliyi tərəfindən heç bir açıqlama verilməmiş, erməni tərəfi isə xəbərin dezinformasiya olduğunu bildirmişdir.
3 oktyabr 2020-ci il Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğaldan azad edilmişdir.Azərbaycan Respublikası Prezidenti İlham Əliyev tərəfindən tarixi adı bərpa edilərək Suqovuşan adlandırılmışdır.
Əhalisi
2016-cı ilin aprel ayına qədər bu yaşayış məntəqəsində 500 nəfərə qədər erməni yaşayırdı.
- Milli tərkibi
| Siyahıyaalma ili | ||
| Ermənilər | 418 (88,7 %) | ▼236 (87,1 %) |
| Azərbaycanlılar | 30 (6,4 %) | ▬30 (11,1 %) |
| Ruslar | 14 (3,0 %) | ▼2 (0,7 %) |
| Digərləri | 9 (1,9 %) | 3 (1,1 %) |
| Cəmi | 471 (100 %) | 271 (100 %) |
Tarixi abidələr
Suqovuşan kəndi ərazisində üç tarix-memarlıq abidəsi qeydiyyata alınmışdır:
- Müqəddəs Yelisey monastırı (4035) — XII əsrə aid Alban monastırı.
- Körpü (4034)
- Kilsə (4488) — 1898-ci ildə inşa edilib
İnfrastruktur
Kənd ərazisində Suqovuşan su anbarı və Suqovuşan-1 və Suqovuşan-2 su elektrik stansiyaları yerləşir. Kənddə 2014-cü ildə balıqartırma zavodu tikilib. Aprel döyüşləri zamanı elektrik stansiyası və balıqartırma zavoduna ziyan dəysə də, onlar sonradan yenidən bərpa ediliblər. 2022–23-cü illərdə Suqovşandan başqa ölkələrə balıq və qara kürü ixracının başlanması planlaşdırılmışdı.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi. "İnzibati ərazi bölgüsü təsnifatı, 2024" (PDF) (az.). stat.gov.az. 2024-02-28. 2024-03-14 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2024-04-05.
- "Azərbaycan Respublikasının Tərtər rayonunun Madagiz kəndinin Suqovuşan kəndi adlandırılması haqqında haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 6 oktyabr 2020-ci il tarixli, 173-VIQ saylı Qərarı". 2022-06-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-06-15.
- Ayna.az. "Azərbaycan Prezidenti elan etdi: Madagiz işğaldan azad olunub" (az.). Ayna.az. 03.10.2020. 2021-06-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-10-03.
- "Azərbaycan Respublikasının Ağdərə rayonunun yaradılması haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanunu" (az.). president.az (2023-12-28 tarixində nəşr olunub). 2023-12-05. 2023-12-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-27.
- Melnikov S. A., İbrahimov Ç. H. (сост.). Azərbaycan SSR inzibati ərazi bölgüsü 2018-11-27 at the Wayback Machine. Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı. Bakı, 1979.
- "Madagiz", Böyük Sovet Ensiklopediyası, 1949.
- . 2019-07-16 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-07-16.
- . 2019-07-16 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-07-16.
- Teleqraf.com. "Prezident Madagizin tarixi adını bərpa etdi" (az.). Teleqraf.com. 03.10.2020. 2021-01-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-10-04.
- "Этнокавказ. 1959-cu il siyahıyaalınmasına görə Mardakert rayonu əhalisinin etnik tərkibi". 2020-10-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-08-04.
- "Этнокавказ. 1970-ci il siyahıyaalınmasına görə Mardakert rayonu əhalisinin etnik tərkibi". 2020-06-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-08-04.
- "Matagisdən qara kürü". 2021-06-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-07-15.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Suqovusan Bu meqaledeki ve ya bolmedeki melumatlar kohnedir Sehifeye yenilenmis melumatlar elave etmekle Vikipediyani zenginlesdirmeye komek ede bilersiniz Suqovusan evvelki adi Madagiz Azerbaycan Respublikasinin Agdere rayonunun Cayli kend inzibati erazi dairesinde kend Suqovusan40 19 33 sm e 46 45 00 s u Olke AzerbaycanTarixi ve cografiyasiMerkezin hundurluyu 434 mSaat qursagi UTC 04 00EhalisiEhalisi 404 nef 2005 Reqemsal identifikatorlarPoct indeksi AZ5900Neqliyyat kodu 14Suqovusan Vikianbarda elaqeli mediafayllar Azerbaycan Respublikasi Milli Meclisinin 6 oktyabr 2020 ci il tarixli 173 VIQ sayli Qerari ile Terter rayonunun Cayli kend inzibati erazi dairesi terkibindeki Madagiz kendi Suqovusan kendi adlandirilmisdir Kend 3 oktyabr 2020 ci il tarixinde Qarabagda geden doyusler zamani Talis kendi ile beraber Azerbaycan Silahli Quvveleri terefinden azad edilmisdir 5 dekabr 2023 cu ilde kend Agdere rayonunun terkibine daxil edilib CografiyasiBolge esasen derin yarganlarla kesilmis yuksek seyrek meselik cemenliklerden ibaretdir Qesebe erazisinden Terter cayi axir Bolgede ehengdasi ehtiyatlari movcuddur TarixiSuqovusan kendi 1923 cu ilde teskil edilmis Dagliq Qarabag Muxtar Vilayetinde Agdere rayonu inzibati erazisine daxil edildi 1943 cu ilde Suqovusana seher tipli qesebe statusu verilmisdi 1949 cu ilde burada mebel fabriki ve eheng istehsali sexi olan senaye kompleksi yerlesirdi 1953 cu ilde qesebede orta mekteb acildi 1992 ci ilde Agdere rayonu legv edilerek erazisi qonsu Agdam rayonu Terter rayonu ve Kelbecer rayonu arasinda bolusduruldu Suqovusan kendi de Terter rayonuna birlesdirilen kendlerden biridir Suqovusan ilk defe 1992 ci ilin iyun iyul aylarinda Azerbaycan Silahli Quvveleri terefinden isgaldan azad edilib 1994 cu ilin aprel ayinda Manvel Qriqoryanin basciligi altinda Ermenistan ordusunun Ecmiedzin konulluler destesi yeniden Suqovusani isgal edib 1992 ci ilin sentyabr ayinda Qarabagda formalasdirilan besinci mudafie rayonu herbi hissesi Qarabag doyuslerinde bir cox texribatci emeliyyatlarda istirak edib ve azad edilenedek isgalci Ermenistan ordusunun Qarabagdaki en yaxsi herbi hisselerinden biri hesab olunurdu Herbi hissenin nomresi 49971 idi 5 ci mudafie rayonu dagatici alay 49971 nomreli herbi hisse olaraq 10 cu dagatici diviziyanin terkibine daxil idi Ehtimal edilir ki herbi hisse Agdereye yaxin erazilerden Madagiz yasayis menteqesi hududlarinadek doyus novbetciliyine celb olunurdu Bura aprel doyuslerinde Azerbaycan ordusunun esas hedeflerinden biri olub Bundan basqa ermeni ordusunun 6 ci mudafie rayonu kimi qeyd etdiyi 33651 nomreli herbi hisse de Madagizde yerlesirdi Azerbaycan kutlevi informasiya vasitelerinde 2016 ci il aprelin 4 den 5 ne kecen gece bas veren agir doyuslerden sonra Suqovusan kendinin Azerbaycan Silahli Quvveleri terefinden isgaldan azad edildiyi xeberi yayilsa da bu barede Azerbaycan Respublikasi Mudafe Nazirliyi terefinden hec bir aciqlama verilmemis ermeni terefi ise xeberin dezinformasiya oldugunu bildirmisdir 3 oktyabr 2020 ci il Azerbaycan Silahli Quvveleri terefinden isgaldan azad edilmisdir Azerbaycan Respublikasi Prezidenti Ilham Eliyev terefinden tarixi adi berpa edilerek Suqovusan adlandirilmisdir Ehalisi2016 ci ilin aprel ayina qeder bu yasayis menteqesinde 500 nefere qeder ermeni yasayirdi Milli terkibiSiyahiyaalma ili 1959 1970Ermeniler 418 88 7 236 87 1 Azerbaycanlilar 30 6 4 30 11 1 Ruslar 14 3 0 2 0 7 Digerleri 9 1 9 3 1 1 Cemi 471 100 271 100 Tarixi abidelerMuqeddes Yelisey monastirinin zeng qullesi ve esas girisi Suqovusan kendi erazisinde uc tarix memarliq abidesi qeydiyyata alinmisdir Muqeddes Yelisey monastiri 4035 XII esre aid Alban monastiri Korpu 4034 Kilse 4488 1898 ci ilde insa edilibInfrastrukturKend erazisinde Suqovusan su anbari ve Suqovusan 1 ve Suqovusan 2 su elektrik stansiyalari yerlesir Kendde 2014 cu ilde baliqartirma zavodu tikilib Aprel doyusleri zamani elektrik stansiyasi ve baliqartirma zavoduna ziyan deyse de onlar sonradan yeniden berpa edilibler 2022 23 cu illerde Suqovsandan basqa olkelere baliq ve qara kuru ixracinin baslanmasi planlasdirilmisdi Hemcinin baxSuqovusan su anbari Talis Terter IstinadlarAzerbaycan Respublikasinin Dovlet Statistika Komitesi Inzibati erazi bolgusu tesnifati 2024 PDF az stat gov az 2024 02 28 2024 03 14 tarixinde PDF Istifade tarixi 2024 04 05 Azerbaycan Respublikasinin Terter rayonunun Madagiz kendinin Suqovusan kendi adlandirilmasi haqqinda haqqinda Azerbaycan Respublikasi Milli Meclisinin 6 oktyabr 2020 ci il tarixli 173 VIQ sayli Qerari 2022 06 15 tarixinde Istifade tarixi 2022 06 15 Ayna az Azerbaycan Prezidenti elan etdi Madagiz isgaldan azad olunub az Ayna az 03 10 2020 2021 06 15 tarixinde Istifade tarixi 2020 10 03 Azerbaycan Respublikasinin Agdere rayonunun yaradilmasi haqqinda Azerbaycan Respublikasinin Qanunu az president az 2023 12 28 tarixinde nesr olunub 2023 12 05 2023 12 27 tarixinde Istifade tarixi 2023 12 27 Melnikov S A Ibrahimov C H sost Azerbaycan SSR inzibati erazi bolgusu 2018 11 27 at the Wayback Machine Azerbaycan Dovlet Nesriyyati Baki 1979 Madagiz Boyuk Sovet Ensiklopediyasi 1949 2019 07 16 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 07 16 2019 07 16 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 07 16 Teleqraf com Prezident Madagizin tarixi adini berpa etdi az Teleqraf com 03 10 2020 2021 01 20 tarixinde Istifade tarixi 2020 10 04 Etnokavkaz 1959 cu il siyahiyaalinmasina gore Mardakert rayonu ehalisinin etnik terkibi 2020 10 18 tarixinde Istifade tarixi 2021 08 04 Etnokavkaz 1970 ci il siyahiyaalinmasina gore Mardakert rayonu ehalisinin etnik terkibi 2020 06 17 tarixinde Istifade tarixi 2021 08 04 Matagisden qara kuru 2021 06 13 tarixinde Istifade tarixi 2019 07 15 Xarici kecidlerVikianbarda Suqovusan ile elaqeli mediafayllar var