Azad Qaraqoyunlu — Azərbaycan Respublikasının Tərtər rayonunun inzibati-ərazi vahidində kənd.
Azad Qaraqoyunlu | |
---|---|
Ölkə | Azərbaycan |
Rayon | Tərtər rayonu |
Tarixi və coğrafiyası | |
Mərkəzin hündürlüyü | 119 m |
Saat qurşağı | |
Əhalisi | |
Rəsmi dili | Azərbaycan dili |
Tarixi
Azərbaycan Respublikası Dövlət Tarixi Arxivində saxlanılan 1823-cü ilə aid Qarabağ əyalətinin siyahıya alınmasına istinadən Azad Qaraqoyunlu kəndi Qaraqoyunlu kəndi adı ilə qeydə alınmışdır. Əsəd bəyin rəiyyətləri olan Qaraqoyunlu kəndinin kəndxudası Rəhim ağa olmuşdur. Bu tarixi sənəddə Qaraqoyunlu kəndinin 29 tüstüdən ibarət olması yazılmış, vergi ödəyənlərin, ödəməyənlərin sayı göstərilmişdir. Kəndin 15 vergi ödəyəni ilə yanaşı, 14 vergi ödəməyəni də olmuşdur. Kəndxuda Rəhim ağanın, onun iki rəncbərinin, Kəndxuda Rəhim ağanın yaxın qohumu Mənsur ağanın, onun iki rəncbərinin, bir mollanın, üç maafın, 1 çayçının, üç yoxsul və dul adamın adı vergi ödəməyənlərin siyahısında idi.
Azərbaycan Respublikası Dövlət Tarixi Arxivində saxlanılan əhalinin 1842, 1848, 1863-cü illərin siyahıya alınması sənədlərinə istinadən Azad Qaraqoyunlu kəndi III Qaraqoyunlu kəndi adı ilə qeydə alınmışdır. III Qaraqoyunlu Çar Rusiyası dövründə Yelizavetpol quberniyasının, Şuşa qəzasının kəndi kimi qeydə alınmışdır. 1848-ci ilə aid siyahıya alınmada III Qaraqoyunlu kəndinin əhalisi Əsəd bəy Rüstəm bəy oğlunun rəiyyətləri kimi siyahıya alınmışlar. III Qaraqoyunlu 1873-cü ilin siyahıya alınmasında Gəncə qəzasının, 1886-cı ilin siyahıya alınmasında Cavanşir qəzasının kəndi kimi qeydə alınmışdır. 1886-cı ilə aid siyahıya alınmada bu kəndin əhalisi III Qaraqoyunlu yaxud Qaraqoyunlu Əsəd bəyin kəndinin rəiyyətləri adı ilə siyahıya alınmışlar.
III Qaraqoyunlu 1842-ci ildə 30 tüstüdən ibarət olmuşdur. Əhalisinin ümumi sayı 123 nəfərdən ibarət III Qaraqoyunluda 71 kişi, 52 qadın yaşamışdır. 1848-ci ildə isə yalnız kişilərin siyahıya alınması aparılmışdır. Aparılmış siyahıya alınmaya görə, 65 nəfər kişi sakini olmuş III Qaraqoyunlu 21 tüstüdən ibarət idi. 1863, 1873, 1886-cı illərdə kişilərin adı ardıcıllıqla siyahıya alınmış, qadınların yalnız sayı göstərilmişdir.
1863-cü ildə aparılmış siyahıya alınmaya əsasən III Qaraqoyunlu 20 tüstüdən ibarət olmuşdur. III Qaraqoyunluda əhalinin ümumi sayı təxminən 119 nəfər olmaqla 64 kişi, 65 qadın yaşamışdır. 1873-cü ilə aid siyahıya alınmada 21 tüstüdən ibarət III Qaraqoyunlunun 114 sakini olmuşdur. 82 kişi siyahıya alınmış, 32 qadının sayı göstərilmişdir. 1886 ilin siyahıya alınmasına görə, III Qaraqoyunlu kəndi 20 tüstüdən ibarət olmuşdur. 70 nəfər əhalisi olmaqla 41 kişi, 29 qadın yaşamışdır.
Toponimikası
Azad Qaraqoyunlu Tərtər rayonunun eyniadlı inzibati-ərazi vahidində kənd. Qarabağ düzündə Tərtər çayının sahilindədir. Oykonim Azad (Azad bəy Cavanşirin adı) və qaraqoyunlu (etn.) sözlərindən düzəlib, "qaraqoyunlu tayfasının Azad bəyə mənsub tirəsi" mənasını ifadə edir və etnotoponim hesab olunur. Kənd yerli əhali arasında Azadağa bəy Cavanşirli və ya Azadağa Qaraqoyunlusu da adlanır. Keçmişdə yerli əhali qaraqoyunlu Azadağa bəy Cavanşirin rəiyyəti olduğundan kənd belə adlandırılmışdır. 1933-cu ildə Bərdə rayonunda Azatqoyunlu adlı başqa bir kənd də qeydə alınmışdır.
Şəxsiyyətləri
XIX əsrin ortalarında Əsədulla Allahverən oğlu (1813-...) III Qaraqoyunlu kəndinin yüzbaşısı idi. Əsədulla Yüzbaşı Banu xanımla evlənmiş, Mustafa, İsmayıl, Gülbahar adlı övladları dünyaya gəlmişdir. Mustafa 7 yaşında yaşında vəfat etmişdir. Əsədulla Yüzbaşının Mehdi adlı qardaşı olmuşdur.
Nəsrulla bəyin oğlanları Xanlar bəy (1853-...), Adil bəy (1862-...), nəvələri Teymur bəy (1884-...), Şahmar bəy (1884-...), Molla İsmayıl, Molla Məhəmmədəli (1838-...) III Qaraqoyunlu kəndinin XIX əsrdə yaşamış bəylərindən, din xadimlərindən sayılmışlar.
Təhsili
Ş.Rəhiməov adına tam orta məktəbi fəaliyyət göstərir.
Əhalisi
Əhalisinin sayı 1479 nəfərdir.
İqtisadiyyatı
Taxıl, Pambıq , Göy və digər əkin məhsular.
İstinadlar
- Orxan Zakiroğlu (Baharlı).Qaraqoyunlular. I kitab. Bakı, 2015
- ”Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti”. İki cilddə. I cild. Bakı, “Şərq-Qərb”, 2007, səh.95
- Azərbaycan Respublikası əhalisinin siyahıyaalınması 2009-cu il. I cild. Bakı - 2010
Mənbə
- Orxan Zakiroğlu (Baharlı).Qaraqoyunlular. I kitab. Bakı, 2015
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Qaraqoyunlu deqiqlesdirme Azad Qaraqoyunlu Azerbaycan Respublikasinin Terter rayonunun inzibati erazi vahidinde kend Azad Qaraqoyunlu40 16 36 sm e 47 03 31 s u Olke AzerbaycanRayon Terter rayonuTarixi ve cografiyasiMerkezin hundurluyu 119 mSaat qursagi UTC 04 00EhalisiResmi dili Azerbaycan diliXeriteni goster gizle Azad QaraqoyunluOrxan Zakiroglu Baharli Qaraqoyunlular I kitab Baki 2015 TarixiAzerbaycan Respublikasi Dovlet Tarixi Arxivinde saxlanilan 1823 cu ile aid Qarabag eyaletinin siyahiya alinmasina istinaden Azad Qaraqoyunlu kendi Qaraqoyunlu kendi adi ile qeyde alinmisdir Esed beyin reiyyetleri olan Qaraqoyunlu kendinin kendxudasi Rehim aga olmusdur Bu tarixi senedde Qaraqoyunlu kendinin 29 tustuden ibaret olmasi yazilmis vergi odeyenlerin odemeyenlerin sayi gosterilmisdir Kendin 15 vergi odeyeni ile yanasi 14 vergi odemeyeni de olmusdur Kendxuda Rehim aganin onun iki rencberinin Kendxuda Rehim aganin yaxin qohumu Mensur aganin onun iki rencberinin bir mollanin uc maafin 1 caycinin uc yoxsul ve dul adamin adi vergi odemeyenlerin siyahisinda idi Azerbaycan Respublikasi Dovlet Tarixi Arxivinde saxlanilan ehalinin 1842 1848 1863 cu illerin siyahiya alinmasi senedlerine istinaden Azad Qaraqoyunlu kendi III Qaraqoyunlu kendi adi ile qeyde alinmisdir III Qaraqoyunlu Car Rusiyasi dovrunde Yelizavetpol quberniyasinin Susa qezasinin kendi kimi qeyde alinmisdir 1848 ci ile aid siyahiya alinmada III Qaraqoyunlu kendinin ehalisi Esed bey Rustem bey oglunun reiyyetleri kimi siyahiya alinmislar III Qaraqoyunlu 1873 cu ilin siyahiya alinmasinda Gence qezasinin 1886 ci ilin siyahiya alinmasinda Cavansir qezasinin kendi kimi qeyde alinmisdir 1886 ci ile aid siyahiya alinmada bu kendin ehalisi III Qaraqoyunlu yaxud Qaraqoyunlu Esed beyin kendinin reiyyetleri adi ile siyahiya alinmislar III Qaraqoyunlu 1842 ci ilde 30 tustuden ibaret olmusdur Ehalisinin umumi sayi 123 neferden ibaret III Qaraqoyunluda 71 kisi 52 qadin yasamisdir 1848 ci ilde ise yalniz kisilerin siyahiya alinmasi aparilmisdir Aparilmis siyahiya alinmaya gore 65 nefer kisi sakini olmus III Qaraqoyunlu 21 tustuden ibaret idi 1863 1873 1886 ci illerde kisilerin adi ardicilliqla siyahiya alinmis qadinlarin yalniz sayi gosterilmisdir 1863 cu ilde aparilmis siyahiya alinmaya esasen III Qaraqoyunlu 20 tustuden ibaret olmusdur III Qaraqoyunluda ehalinin umumi sayi texminen 119 nefer olmaqla 64 kisi 65 qadin yasamisdir 1873 cu ile aid siyahiya alinmada 21 tustuden ibaret III Qaraqoyunlunun 114 sakini olmusdur 82 kisi siyahiya alinmis 32 qadinin sayi gosterilmisdir 1886 ilin siyahiya alinmasina gore III Qaraqoyunlu kendi 20 tustuden ibaret olmusdur 70 nefer ehalisi olmaqla 41 kisi 29 qadin yasamisdir ToponimikasiAzad Qaraqoyunlu Terter rayonunun eyniadli inzibati erazi vahidinde kend Qarabag duzunde Terter cayinin sahilindedir Oykonim Azad Azad bey Cavansirin adi ve qaraqoyunlu etn sozlerinden duzelib qaraqoyunlu tayfasinin Azad beye mensub tiresi menasini ifade edir ve etnotoponim hesab olunur Kend yerli ehali arasinda Azadaga bey Cavansirli ve ya Azadaga Qaraqoyunlusu da adlanir Kecmisde yerli ehali qaraqoyunlu Azadaga bey Cavansirin reiyyeti oldugundan kend bele adlandirilmisdir 1933 cu ilde Berde rayonunda Azatqoyunlu adli basqa bir kend de qeyde alinmisdir SexsiyyetleriXIX esrin ortalarinda Esedulla Allahveren oglu 1813 III Qaraqoyunlu kendinin yuzbasisi idi Esedulla Yuzbasi Banu xanimla evlenmis Mustafa Ismayil Gulbahar adli ovladlari dunyaya gelmisdir Mustafa 7 yasinda yasinda vefat etmisdir Esedulla Yuzbasinin Mehdi adli qardasi olmusdur Nesrulla beyin oglanlari Xanlar bey 1853 Adil bey 1862 neveleri Teymur bey 1884 Sahmar bey 1884 Molla Ismayil Molla Mehemmedeli 1838 III Qaraqoyunlu kendinin XIX esrde yasamis beylerinden din xadimlerinden sayilmislar TehsiliS Rehimeov adina tam orta mektebi fealiyyet gosterir EhalisiEhalisinin sayi 1479 neferdir IqtisadiyyatiTaxil Pambiq Goy ve diger ekin mehsular IstinadlarOrxan Zakiroglu Baharli Qaraqoyunlular I kitab Baki 2015 Azerbaycan toponimlerinin ensiklopedik lugeti Iki cildde I cild Baki Serq Qerb 2007 seh 95 Azerbaycan Respublikasi ehalisinin siyahiyaalinmasi 2009 cu il I cild Baki 2010MenbeOrxan Zakiroglu Baharli Qaraqoyunlular I kitab Baki 2015