Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Lampsakuslu Straton (yun. Στράτων, m. ö. – ) — Teofrastusun ən tanınmış öyrəncisi olmuşdur. O, 18 il peripatetik məktəbə başçılıq etmişdir. Ondan öncə isə o, məşhur Misir kralı II Ptolemeus Filadelfin müəllimi idi. Misirdə olarkən Straton Falerli Demetriusla birlikdə Museyonun yaradıcılarından biri olmuşdur. O da metafizika problemləri ilə məşğul olmuş, Demokritin atomlar nəzəriyyəsini tənqid etmişdi.
| Straton | |
|---|---|
| Στράτων | |
 | |
| Doğum tarixi | təq. |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | təq. |
| Vəfat yeri | |
| Dövr | Ellinizm |
| İstiqaməti | Peripatetizm |
| Əsas maraqları | Naturfəlsəfə, fizika |
| Təsirlənib | Aristotel, Teofrastus |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Fəlsəfəsi
Straton peripatetizmdə materialist ənənəsini davam etdirənlərdən idi. O, ilk növbədə metafizikanı, dərk olunmaz şeyləri inkar etmiş, təbiətin özünə istinad edərək onu izah etməyə çalışırdı. Onun fikrincə dünyanın yaradılışını tanrılarla bağlamaq lazım deyildir. Hər şeyi təbiət özü yaratmışdır. Stratona görə təbiət daxili zərurətlə fəaliyyət göstərən, hissiyyatlara və düşüncələrə malik olmayan özü özünü yaradan bir varlıqdır. O canlı olmasa da kosmosu yaratmışdır. Hər bir şeyin dəyişikliyinin səbəbi də təbiətdir.
Straton həm də Aristotelin “dünya ruhunun” olması fikri ilə razılaşmırdı. Onun təlimində ruh bədənlə birlikdə ölür.
Ancaq başqa tərəfdən Straton dünyanın atomlardan ibarət olduğunu inkar edərək bu fikrin Demokritin xəyalından doğulduğunu iddia etmişdir. Bəzən o, Demokritin fikirlərinə yaxınlaşsa da, ancaq Aristoteldən fərqli olaraq boşluqların var olmasını inkar etmirdi. Onun 150 fikrincə istinin və işığın yayılması kimi olaylar boşluqların varlığını sübut edir. Belədirsə, onda bütün şeylər hissəciklərdən ibarətdir və o hissəcikləri boşluqlar əhatə edir. Ancaq o, bu hissəcikləri atomlar adlandırmırdı.
Həmçinin, Stratona görə dünyanın əsasını iki bir birinə zidd qüvvə təşkil edir. Bunlar “isti” və “söyuq”dur. Dünyada baş verən olaylar isti və soyuğun mübarizəsinin nəticəsidir. Stratona görə “ağırlıq” xüsusi əhəmiyyətə malikdir. O hər bir hərəkətin mənşəyidir. Ağırlıq kosmosu düzənləyir; yerin, suyun havanın və odun yuxarıdan aşağı ardıcıl yerləşməsi prosesini yaradır və təmin edir. Straton cisimlərin sərbəst düşmə təcilinin açılmasına yaxınlaşmışdır. Aristotel hesab edirdi ki, düşən cisim eyni surətlə hərəkət edir. Ancaq ondan fərqli olaraq, Straton düşən (yıxılan) cisimlərin surətinin keçdikləri məsafədən asılı olaraq çoxalmasını təcrübələrlə sübut etmişdir. Ancaq bunu qanun şəklində ifadə edə bilməmişdir. Bunu iki min ildən sonra Qaliley edə bilmişdir. Straton Aristotelin zaman anlayışına verdiyi təriflə də razı olmamışdır. Aristotel hesab edirdi ki, zaman keçmişə və gələcəyə doğru hərəkət edən rəqəmdir. Stratona görə isə zaman hərəkət və sükunətin ölçüsüdür. O hesab edirdi ki, rəqəm sonludur, zaman isə sonsuz olduğuna görə rəqəmlərə sığa bilməz.
Mənbə
- Aydın Əlizadə. Antik fəlsəfə tarixi (PDF). 3 saylı Bakı Mətbəəsi ASC. 2016. s. 149-150. ISBN . 2016 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2016-08-16.
Ədəbiyyat
- Aydın Əlizadə. Antik fəlsəfə tarixi (PDF). 3 saylı Bakı Mətbəəsi ASC. 2016. s. 149-150. ISBN . 2016 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2016-08-16.
- David Furley, "Strato’s Theory of Void, " in his Cosmic Problems: Essays on Greek and Roman Philosophy of Nature, 149—160 (Cambridge, U.K.: Cambridge University Press, 1989).
- H. B. Gottschalk, "Strato of Lampsacus: Some Texts, " Proceedings of the Leeds Philosophical and Literary Society 9 (1965): 95-182.
- Стратон из Лампсака по прозвищу «Физик» // Физики: Биографический справочник / Под ред. . — Изд. 2-е, испр. и дополн. — М.: , 1983. — 400 с. — 200 000 экз. (в пер.)
Həmçinin bax
İstinadlar
- Diogenes Laertius. Lives and Opinions of Eminent Philosophers / Translated by C. D. Yonge. : Georg Bell & Sons, 1915, p. 203.
- Marcus Tullius Cicero. On the Nature of the Gods 2021-06-12 at the Wayback Machine / Translated by F. Brooks. London: Methuen, 1896, pp. 20-21.
- Лукулл // Марк Туллий Цицерон. Учение академиков 2017-06-29 at the Wayback Machine / Перевод Н. А. Федорова. М.: Индрик, 2004, s. 185.
- Две книги против физиков // Секст Эмпирик. Сочинения в двух томах 2022-07-09 at the Wayback Machine / Перевод А. Ф. Лосева. Том 1. М.: Мысль, 1976, s. 344.
- Две книги против физиков // Секст Эмпирик. Сочинения в двух томах 2022-07-09 at the Wayback Machine / Перевод А. Ф. Лосева. Том 1. М.: Мысль, 1976, s. 348.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Lampsakuslu Straton yun Stratwn m o Teofrastusun en taninmis oyrencisi olmusdur O 18 il peripatetik mektebe basciliq etmisdir Ondan once ise o meshur Misir krali II Ptolemeus Filadelfin muellimi idi Misirde olarken Straton Falerli Demetriusla birlikde Museyonun yaradicilarindan biri olmusdur O da metafizika problemleri ile mesgul olmus Demokritin atomlar nezeriyyesini tenqid etmisdi StratonStratwnDogum tarixi teq Dogum yeri Lampsak TurkiyeVefat tarixi teq Vefat yeri AfinaDovr EllinizmIstiqameti PeripatetizmEsas maraqlari Naturfelsefe fizikaTesirlenib Aristotel Teofrastus Vikianbarda elaqeli mediafayllarAntik felsefeYunan felsefeoncesi dovru e e VII yuzilliye qeder Orfizm Homer Hesiod Ferekid Yeddi yunan mudriki EpixarmQedim yunan felsefesi e e VII IV yuzillikler Milet mektebi Fales Anaksimandr Anaksimen Elea mektebi Ksenofan Parmenid Eleyali Zenon Melissus Musteqil filosoflar Heraklit Anaksaqor Empedokl Pifaqorcular Pifaqor Filolaus Hippas Arxitas Alkmeon Qedim yunan atomculari Levkipp Demokrit Sofistler Boyuk sofistler Protaqor Prodikus Qorqias Hippias Kicik sofistler Trasimaxus Likofron Kritius Alkidamas Klassik yunan felsefesi 1 Sokrat ve sokratcilar Kinikler Antisfen Diogen Bion Boristenes Kerkidas Kratet ve Hipparxia Kirenacilar Aristipp Hegesias Annikeris Teodorus Evhemerus Meqaracilar Evklides Stilpon Evbulides Diodorus Kronus Eretriyacilar Elidali Fedon Eretriyali Menedem 2 Platon ve erken platoncular Spevsippus Ksenokrates Polemon Krates Heraklides Eudoksus Arkesilaus 3 Aristotel ve erken peripatetikler Teofrastus Evdemus Straton Dikearxus Aristarxus Demetri AristoksenusEllinizm dovrunun felsefesi e e IV I yuzillikler Skeptisizm Pirron Enesidemus Aqrippa Epikurculuk Epikur Lukretius Peripatetizm Rodoslu Andronikus Platonizm Karneades Kliptomaxus Filon Larissali Stoaciliq Erken dovr Kitiyali Zenon Xrisippus Kleantes Orta dovr Panetius PosidoniusQedim Roma dovrunun felsefesi I V yuzillikler Skeptisizm Sekst Empirik Stoaciliq Seneka Epiktet Mark Avreli Siseron Peripatetizm Afrodisiali Aleksandr Orta platonizm Alkinous Apuleyus Qalen Plutarx Maksim Filon Selsus Teon Neoplatonizm Roma mektebi Ammonius Sakkas Plotin Porfirius Amelius Apameya mektebi Yamblix Sopater Perqama mektebi Sallustius Yulian Avqust Afina mektebi Afinali Plutarx Proklus Marinus Simplikius Damaskius Iskenderiyye mektebi Hierokles Hipatiya Ioann Filoponus Antik dini telimler Qnostisizm Hermetizm Mitraizm Neopifaqorculuq Apollonius Nikomaxus Numenius Moderatus Erken Xristian felsefesi Klement Origen Avqustin Avrelius Boesius Saxta Dionisius AreopagitFelsefesiStraton peripatetizmde materialist enenesini davam etdirenlerden idi O ilk novbede metafizikani derk olunmaz seyleri inkar etmis tebietin ozune istinad ederek onu izah etmeye calisirdi Onun fikrince dunyanin yaradilisini tanrilarla baglamaq lazim deyildir Her seyi tebiet ozu yaratmisdir Stratona gore tebiet daxili zeruretle fealiyyet gosteren hissiyyatlara ve dusuncelere malik olmayan ozu ozunu yaradan bir varliqdir O canli olmasa da kosmosu yaratmisdir Her bir seyin deyisikliyinin sebebi de tebietdir Straton hem de Aristotelin dunya ruhunun olmasi fikri ile razilasmirdi Onun teliminde ruh bedenle birlikde olur Ancaq basqa terefden Straton dunyanin atomlardan ibaret oldugunu inkar ederek bu fikrin Demokritin xeyalindan doguldugunu iddia etmisdir Bezen o Demokritin fikirlerine yaxinlassa da ancaq Aristotelden ferqli olaraq bosluqlarin var olmasini inkar etmirdi Onun 150 fikrince istinin ve isigin yayilmasi kimi olaylar bosluqlarin varligini subut edir Beledirse onda butun seyler hisseciklerden ibaretdir ve o hissecikleri bosluqlar ehate edir Ancaq o bu hissecikleri atomlar adlandirmirdi Hemcinin Stratona gore dunyanin esasini iki bir birine zidd quvve teskil edir Bunlar isti ve soyuq dur Dunyada bas veren olaylar isti ve soyugun mubarizesinin neticesidir Stratona gore agirliq xususi ehemiyyete malikdir O her bir hereketin menseyidir Agirliq kosmosu duzenleyir yerin suyun havanin ve odun yuxaridan asagi ardicil yerlesmesi prosesini yaradir ve temin edir Straton cisimlerin serbest dusme tecilinin acilmasina yaxinlasmisdir Aristotel hesab edirdi ki dusen cisim eyni suretle hereket edir Ancaq ondan ferqli olaraq Straton dusen yixilan cisimlerin suretinin kecdikleri mesafeden asili olaraq coxalmasini tecrubelerle subut etmisdir Ancaq bunu qanun seklinde ifade ede bilmemisdir Bunu iki min ilden sonra Qaliley ede bilmisdir Straton Aristotelin zaman anlayisina verdiyi terifle de razi olmamisdir Aristotel hesab edirdi ki zaman kecmise ve geleceye dogru hereket eden reqemdir Stratona gore ise zaman hereket ve sukunetin olcusudur O hesab edirdi ki reqem sonludur zaman ise sonsuz olduguna gore reqemlere siga bilmez MenbeAydin Elizade Antik felsefe tarixi PDF 3 sayli Baki Metbeesi ASC 2016 s 149 150 ISBN 5 89968 061 X 2016 tarixinde PDF Istifade tarixi 2016 08 16 EdebiyyatAydin Elizade Antik felsefe tarixi PDF 3 sayli Baki Metbeesi ASC 2016 s 149 150 ISBN 5 89968 061 X 2016 tarixinde PDF Istifade tarixi 2016 08 16 David Furley Strato s Theory of Void in his Cosmic Problems Essays on Greek and Roman Philosophy of Nature 149 160 Cambridge U K Cambridge University Press 1989 H B Gottschalk Strato of Lampsacus Some Texts Proceedings of the Leeds Philosophical and Literary Society 9 1965 95 182 Straton iz Lampsaka po prozvishu Fizik Fiziki Biograficheskij spravochnik Pod red Izd 2 e ispr i dopoln M 1983 400 s 200 000 ekz v per Hemcinin baxPeripatetiklerIstinadlarDiogenes Laertius Lives and Opinions of Eminent Philosophers Translated by C D Yonge Georg Bell amp Sons 1915 p 203 Marcus Tullius Cicero On the Nature of the Gods 2021 06 12 at the Wayback Machine Translated by F Brooks London Methuen 1896 pp 20 21 Lukull Mark Tullij Ciceron Uchenie akademikov 2017 06 29 at the Wayback Machine Perevod N A Fedorova M Indrik 2004 s 185 Dve knigi protiv fizikov Sekst Empirik Sochineniya v dvuh tomah 2022 07 09 at the Wayback Machine Perevod A F Loseva Tom 1 M Mysl 1976 s 344 Dve knigi protiv fizikov Sekst Empirik Sochineniya v dvuh tomah 2022 07 09 at the Wayback Machine Perevod A F Loseva Tom 1 M Mysl 1976 s 348