Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tarentli Aristoksenus (yun. Ἀριστόξενος ὁ Ταραντῖνος; təq. e.ə. 360 – təq. e.ə. 300, Afina) — yunan filosofu, musiqişünası, peripatetik məktəbin ən görkəmli nümayəndələrindən biri. O, musiqi nəzəriyyəsi üzrə antik dünyanın ən tanınmış alimlərindən biri idi və bu sahədə çoxlu əsərlər yazmışdır. Bundan başqa Aristoksenusun başqa əsərlərindən olan fraqmentləri də zamanımıza çatmışdır.
| Aristoksenus | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | təq. e.ə. 360 |
| Vəfat tarixi | təq. e.ə. 300 |
| Vəfat yeri | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
"Ritmikanın elementləri" və "Harmonikanın elementləri" adlı kitablar musiqi nəzəriyyəsi sahəsində yazılan və bu sahədə zamanımıza çatmış ilk əsərlərdir. Bu kitablarda musiqi nəzəriyyəsi ritmika, harmoniya və metrika kimi fəsillərə bölünmüşdür. Musiqi alətlərinin araşdırılması da ayrıca bir bölümdə verilmişdir. Bundan başqa, bu kitablarda yunan musiqisinin mənşəyi və növləri haqqında bilgi və onları izah edən istilahlar açıqlanmışdır. Musiqinin özü isə orada səslər, intervallar, sistemlər və cinslər kimi hissələrə bölmüşdür.
Həmçinin, Aristoksenus Pifaqor, Sokrat, Platon və digər filosofların həyat və yaradıcılıqlarını qələmə almışdır. Ancaq onlardan bəzilərinin (Platon və Sokratın) qüsurlarını qabartmış, bəzilərini isə (Arxitusu və Pifaqoru) rəğbətlə yad etmişdir. Bu da onun tərəfkeşliyindən irəli gəlirdi. Bir çox yazılarında o, pifaqorçulara və onların təlimlərinə üstünlük verirdi.
Aristoksenus peripatetizmə pifaqorçuluğun ənənələrini gətirmişdir. O, duyğularla alınan biliyin yanlış olmasını iddia edənlərə qarşı çıxış edirdi. Keçmişdə musiqiçi olduğuna görə Aristoksenus hesab edirdi ki, musiqi həm duyulmalı, həm də düşüncə ilə qavranılmalıdır. Onun fikrincə duyğular idrakın əsasında durur. Bunu iddia edərkən o, pifaqorçulara qarşı çıxış edirdi. Pifaqorçular hesab edirdilər ki, duyğular idrakın yalnız başlanğıcında durur, düşüncə isə onu tamamlayır. Aristoksenus isə idrak prosesində düşüncəni yalnız duyğulardan sonra gələn ikinci dərəcəli amil kimi qəbul edirdi.
Aristoksenusa görə musiqi həm də insanlarda igidlik hisslərini oyatmalıdır. O, hətta musiqi ilə xəstəliklərin müalicə edilməsini də mümkün saymışdır. Onun fikrincə dəbdə olan bayağı musiqi ilə bunları etmək olmur, onlar əxlaq pozuntusuna gətirib çıxardır.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Aristoxenus of Tarentum // Chambers's Encyclopædia. Vol. 1. London: George Newnes, 1961, p. 593.
- Sir John Hawkins, A general history of the science and practice of music, Volume 1, London: T. Payne and Son, 1868, pp. 66–67.
Mənbə
- Aydın Əlizadə. Antik fəlsəfə tarixi (PDF). 3 saylı Bakı Mətbəəsi ASC. 2016. s. 152-153. ISBN . 2016 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2016-08-16.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Tarentli Aristoksenus yun Ἀristo3enos ὁ Tarantῖnos teq e e 360 teq e e 300 Afina yunan filosofu musiqisunasi peripatetik mektebin en gorkemli numayendelerinden biri O musiqi nezeriyyesi uzre antik dunyanin en taninmis alimlerinden biri idi ve bu sahede coxlu eserler yazmisdir Bundan basqa Aristoksenusun basqa eserlerinden olan fraqmentleri de zamanimiza catmisdir AristoksenusDogum tarixi teq e e 360Vefat tarixi teq e e 300Vefat yeri Afina Vikianbarda elaqeli mediafayllarAntik felsefeYunan felsefeoncesi dovru e e VII yuzilliye qeder Orfizm Homer Hesiod Ferekid Yeddi yunan mudriki EpixarmQedim yunan felsefesi e e VII IV yuzillikler Milet mektebi Fales Anaksimandr Anaksimen Elea mektebi Ksenofan Parmenid Eleyali Zenon Melissus Musteqil filosoflar Heraklit Anaksaqor Empedokl Pifaqorcular Pifaqor Filolaus Hippas Arxitas Alkmeon Qedim yunan atomculari Levkipp Demokrit Sofistler Boyuk sofistler Protaqor Prodikus Qorqias Hippias Kicik sofistler Trasimaxus Likofron Kritius Alkidamas Klassik yunan felsefesi 1 Sokrat ve sokratcilar Kinikler Antisfen Diogen Bion Boristenes Kerkidas Kratet ve Hipparxia Kirenacilar Aristipp Hegesias Annikeris Teodorus Evhemerus Meqaracilar Evklides Stilpon Evbulides Diodorus Kronus Eretriyacilar Elidali Fedon Eretriyali Menedem 2 Platon ve erken platoncular Spevsippus Ksenokrates Polemon Krates Heraklides Eudoksus Arkesilaus 3 Aristotel ve erken peripatetikler Teofrastus Evdemus Straton Dikearxus Aristarxus Demetri AristoksenusEllinizm dovrunun felsefesi e e IV I yuzillikler Skeptisizm Pirron Enesidemus Aqrippa Epikurculuk Epikur Lukretius Peripatetizm Rodoslu Andronikus Platonizm Karneades Kliptomaxus Filon Larissali Stoaciliq Erken dovr Kitiyali Zenon Xrisippus Kleantes Orta dovr Panetius PosidoniusQedim Roma dovrunun felsefesi I V yuzillikler Skeptisizm Sekst Empirik Stoaciliq Seneka Epiktet Mark Avreli Siseron Peripatetizm Afrodisiali Aleksandr Orta platonizm Alkinous Apuleyus Qalen Plutarx Maksim Filon Selsus Teon Neoplatonizm Roma mektebi Ammonius Sakkas Plotin Porfirius Amelius Apameya mektebi Yamblix Sopater Perqama mektebi Sallustius Yulian Avqust Afina mektebi Afinali Plutarx Proklus Marinus Simplikius Damaskius Iskenderiyye mektebi Hierokles Hipatiya Ioann Filoponus Antik dini telimler Qnostisizm Hermetizm Mitraizm Neopifaqorculuq Apollonius Nikomaxus Numenius Moderatus Erken Xristian felsefesi Klement Origen Avqustin Avrelius Boesius Saxta Dionisius Areopagit Ritmikanin elementleri ve Harmonikanin elementleri adli kitablar musiqi nezeriyyesi sahesinde yazilan ve bu sahede zamanimiza catmis ilk eserlerdir Bu kitablarda musiqi nezeriyyesi ritmika harmoniya ve metrika kimi fesillere bolunmusdur Musiqi aletlerinin arasdirilmasi da ayrica bir bolumde verilmisdir Bundan basqa bu kitablarda yunan musiqisinin menseyi ve novleri haqqinda bilgi ve onlari izah eden istilahlar aciqlanmisdir Musiqinin ozu ise orada sesler intervallar sistemler ve cinsler kimi hisselere bolmusdur Hemcinin Aristoksenus Pifaqor Sokrat Platon ve diger filosoflarin heyat ve yaradiciliqlarini qeleme almisdir Ancaq onlardan bezilerinin Platon ve Sokratin qusurlarini qabartmis bezilerini ise Arxitusu ve Pifaqoru regbetle yad etmisdir Bu da onun terefkesliyinden ireli gelirdi Bir cox yazilarinda o pifaqorculara ve onlarin telimlerine ustunluk verirdi Aristoksenus peripatetizme pifaqorculugun enenelerini getirmisdir O duygularla alinan biliyin yanlis olmasini iddia edenlere qarsi cixis edirdi Kecmisde musiqici olduguna gore Aristoksenus hesab edirdi ki musiqi hem duyulmali hem de dusunce ile qavranilmalidir Onun fikrince duygular idrakin esasinda durur Bunu iddia ederken o pifaqorculara qarsi cixis edirdi Pifaqorcular hesab edirdiler ki duygular idrakin yalniz baslangicinda durur dusunce ise onu tamamlayir Aristoksenus ise idrak prosesinde dusunceni yalniz duygulardan sonra gelen ikinci dereceli amil kimi qebul edirdi Aristoksenusa gore musiqi hem de insanlarda igidlik hisslerini oyatmalidir O hetta musiqi ile xesteliklerin mualice edilmesini de mumkun saymisdir Onun fikrince debde olan bayagi musiqi ile bunlari etmek olmur onlar exlaq pozuntusuna getirib cixardir Hemcinin baxPeripatetiklerIstinadlarAristoxenus of Tarentum Chambers s Encyclopaedia Vol 1 London George Newnes 1961 p 593 Sir John Hawkins A general history of the science and practice of music Volume 1 London T Payne and Son 1868 pp 66 67 MenbeAydin Elizade Antik felsefe tarixi PDF 3 sayli Baki Metbeesi ASC 2016 s 152 153 ISBN 5 89968 061 X 2016 tarixinde PDF Istifade tarixi 2016 08 16