Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Qarabağ münaqişəsi zamanı dağıdılmış tarix-memarlıq abidələri və muzeylərin siyahısı — Qarabağ, eyni zamanda Azərbaycan ərazilərində Birinci və İkinci Qarabağ müharibələri zamanı qismən və ya tamamilə dağıdılmış talan edilmiş və ya hər hansı bir şəkildə zərər çəkmiş tarix-memarlıq abidələrini əks etdirən siyahı.
Siyahının hazırlanması zamanı Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2 avqust 2001-ci il tarixli, 132 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmiş dövlət qeydiyyatına alınmış daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin siyahısından istifadə edilmişdir. Tarix və memarlıq abidələri qeydiyyata alınma prinsipinə uyğun olaraq, dünya, ölkə və yerli əhəmiyyətliyinə görə üç başlıqda göstərilmişdir.
Cədvəllərdə abidələrinin sıralanma nömrəsi, adı, ünvanı ilə yanaşı qısa təsvir bölməsində tarixi və müvafiq mənbələr əsasında dağıdılması haqqında məlumatlar, mümkün şəkli (dağıdıldıqdan sonra və ya əvvəl) və dəqiq koordinantları qeyd edilmişdir.
Eyni zamanda, siyahıya müharibələr zamanı yuxarıda qeyd edilmiş ərazilərdə dağıdılmış və ya ziyan görmüş monumental-heykəltəraşlıq nümunələri və muzeylər də daxil edilmişdir.
Zəmin
Erməni komandiri Arkadi Ter-Tadevosyanın dediyinə görə, 1992-ci ildə Şuşa işğal edildikdən sonra şəhər yaxınlıqdakı Xankəndindən olan ermənilər tərəfindən talan və məhv edilmişdir. Ter-Tadevosyan demişdir ki, Qarabağ erməniləri azərbaycanlıların geri dönməməsi üçün evləri yandırmışdır. 2002-ci ildə, şəhərin erməni qüvvələri tərəfindən işğal edilməsindən on il sonra, şəhərin təxminən 80%-i xarabalıq halında idi. Ermənilər Şuşadan olan üç azərbaycanlı musiqiçi və şairin tarixi büstlərini də söküb satmışdır.
Avropada Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Təşkilatının (ATƏT) araşdırma missiyası 2005-ci ildə Füzuli şəhərinə səyahət etmiş və şəhərin xarabalıq olduğunu bildirmişdir.
Ağdam şəhəri erməni qüvvələrinin hücum əməliyyatı əsnasında və sonrasında dağıdılmışdır. Ermənilər geridə qoyulan xarabalıqları belə yağmalamışdır.
İslam Konfransı Təşkilatı
İslam Konfransı Təşkilatının 10/11 saylı qətnaməsində üzv dövlətlərin "işğal olunmuş Azərbaycan ərazilərində arxeoloji, mədəni və dini abidələrin (İslam abidələri də daxil olmaqla) talan və məhv edilməsindən" narahat olduqları bildirilir.
İslam Konfransı Təşkilatı Xarici İşlər Nazirləri Şurasının 10/37 saylı qətnaməsinin üçüncü hissəsində Azərbaycan ərazisində tarixi İslam abidələrinin məhv edilməsini pislənir. İslami müqəddəs yerlərin qorunması haqqında 2/37-C saylı qətnamənin İşğal altında olan Azərbaycan ərazilərində İslam tarixi və mədəni reliktlərinin və ziyarətgahlarının məhv edilməsi və ləkənməsi bölməsi altında üzv dövlətlərin Xarici İşlər Nazirləri Şurası Azərbaycan tarixinin, mədəniyyətinin, arxeologiyasının və etnoqrafiyasının İslam irsinin tərkib hissəsi olan qisminin Ermənistan tərəfindən işğal olunmuş ərazilərdə qalan nümunələrinin məhvi ilə bağlı narahatlıqlarını ifadə etmişdir. Həmçinin, burada Azərbaycan ərazisində etnik təmizləmə məqsədi ilə Azərbaycan məscidlərinin və digər İslam ziyarətgahlarının tamamilə və vəhşicəsinə məhv edilməsinin insanlığa qarşı cinayət olduğu bir daha təsdiqlənmişdir. Qətnamədə Ermənistan Respublikasının işğal etdiyi Azərbaycan ərazilərində Ermənistanın İslam irsinə təcavüzü nəticəsində, o cümlədən nadir qədim əsərlərin və İslam sivilizasiyasının, tarix və memarlıq abidələrinin, məscidlər, türbələr, məzarlar, arxeoloji qazıntılar, muzeylər, kitabxanalar, rəsm sərgi salonları və hökumət teatrları və konservatoriyalar, çoxlu miqdarda qiymətli xəzinələrin və milyonlarla kitabın və tarixi əlyazmanın məhv edilməsi və qaçaqmalçılıq yolu ilə ölkədən çıxarılması işğal olunmuş Azərbaycan ərazilərində İslam irsini tamamilə məhv etmək cəhdi kimi tanınmış və Azərbaycanın özünə vurulan ziyana görə adekvat təzminat almaq hüququ təsdiqlənmişdir. Burada həmçinin, Ermənistan Respublikasının bu cür əməllərə görə təzminat ödəmək məsuliyyəti olduğu qeyd edilmişdir.
Azərbaycan Ermənistana qarşı
2020-ci ilin sonunda həm Azərbaycan, həm də Ermənistan İkinci Qarabağ müharibəsi ilə əlaqədar bir-birinə qarşı məhkəmə işi açmışdır. Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsinin Böyük Palatası hər iki işə baxacaq.
Azərbaycan Ermənistana qarşı məhkəmə işində iddiaçı olan Azərbaycan tərəfi 2020-ci ilə qədər məscidlər, kitabxanalar, tarixi abidələr də daxil olmaqla Azərbaycan irsinə daxil olan abidələrin erməni tərəfi tərəfindən məhv edildiyini irəli sürmüşdür. Bura Şuşa qəbiristanlıqları və mövcud olmuş 67 məsciddən (və ya İslam ziyarətgahları) 65-i daxildir. Qalan iki məscid zədələnmişdir.
Tarix-Memarlıq abidələri
Dünya əhəmiyyətli tarix-memarlıq abidələri
Dünya əhəmiyyətli tarix-memarlıq abidələri arasında ən çox ziyan çəkəni e.ə. II minilliyin sonlarına aid olan və Orta Tunc dövrü insanlarının yaşayış izlərini daşıyan Üzərliktəpə arxeoloji abidəsidir. 1993-cü ildən ermənilərin işğalı altında olan abidə ərazisi 2019-cu ilə kimi mütəmmadi olaraq hər il ermənilər tərəfindən yandırılmışdır.
Ağdam rayonu ərazisindəki Qutlu Musa türbəsi baxımsızlıqdan qəzalı vəziyyətə düşmüş, türbənin fasadlarını bəzəyən unikal divar rəsmləri boyanaraq məhv edilmiş, interyerindəki oyma naxışlı daş plitələri isə dağıdılmışdır.Şuşa şəhərinin tarixi mərkəzində yerləşən abidələr şəhərin 90-cı illərdə ermənilər tərəfindən bombardman edilməsi zamanı ciddi zədə almışdır. 1992-ci ildə şəhərin ermənilər tərəfindən işğal edilməsindən sonra burda olan İslam memarlıq nümunələrinin hamısı tamamilə və ya qismən dağıdılmışdır.
XIII əsrə aid Gəncəsər monastırı 1990-cı illərdə erməni silahlı birləşmələri tərəfindən məşvərət yeri və silah anbarı kimi istifadə edildiyinə görə dəfələrlə Azərbaycanlı hərbi birləşmələrin hücumuna məruz qalmış, monastırın fasadına qismən zərər dəymişdir. 2000–2002-ci illərdə monastırın dam örtüyü və interyerlərində ciddi təmir işləri aparılmış və ilkin memarlıq xüsusiyyətlərinə uyğun olmayan elementlər əlavə edilmişdir. 2011-ci ildən etibarən monastırın fasadlarının memarlığına müdaxilə edilmiş, kompleksi əhatə edən qala divarları müasir daşlarla üzlənmişdir.
1992-ci ildə Laçın rayonunun işğal edilməsi ilə ermənilərin nəzarəti altına keçən Sisərnəvəng monastırı 1999–2000-ci illərdə əsaslı təmir edilmiş, bu zaman abidənin dam örtüyü, fasadları və interyerinə ciddi dəyişikliklər edilmişdir. 2020-ci il Dağlıq Qarabağ atəşkəs bəyanatına əsasən Laçın rayonu ərazisini tərk edən ermənilərin monasıtın həyətində yerləşən VI–IX əsrlər və sonrakı dövrlərə aid bədii təsvirli daşlar və xaç daşları aparmalarını əks etdirən fotolar sosial mediada yayımlanmışdır.
| № | Abidə | Ünvan | Qısa təsvir | Şəkil | Koordinantları |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Qutlu Musa türbəsi | Ağdam, Xaçındərbətli | Hülakülərin hakimiyyəti dövründə — 1314-cü ildə Şahbənzər adlı yerli memar tərəfindən inşa edilmiş Qutlu Musa türbəsi türbəsi aktiv döyüş mərkəzlərindən uzaq olsa da, əraziyə nəzarət edən erməni əhali tərəfindən ciddi dağıntıya məruz qalmışdır. Ümumilikdə türbənin dam örtüyü və divarları saxlansa da, dekorativ elementlərinə, xüsusilə unikal fasad rəsmlərinə zərər vurulmuşdur. Belə ki, türbənin fasad rəsmləri üzərinə sprey boya ilə xaç rəsmləri çəkilmiş və müxtəlif adlar yazılmış, interyeri bəzəyən dekorativ daşyonma sənəti nümunələri isə dağıdılmışdır. |  | |
| 2 | Gəncəsər monastırı | Kəlbəcər, Vəngli | 1216–1261-ci illərdə inşa edilmiş Gəncəsər monastırı 1990-cı illərdə erməni silahlı birləşmələri tərəfindən məşvərət yeri və silah anbarı kimi istifadə edildiyinə görə dəfələrlə Azərbaycanlı hərbi birləşmələrin hücumuna məruz qalmış, monastırın fasadına qismən zərər dəymişdir. 2000–2002-ci illərdə monastırın dam örtüyü və interyerlərində ciddi təmir işləri aparılmış və ilkin memarlıq xüsusiyyətlərinə uyğun olmayan elementlər əlavə edilmişdir. 2011-ci ildən etibarən monastırın fasadlarının memarlığına müdaxilə edilmiş, kompleksi əhatə edən qala divarları müasir daşlarla üzlənmişdir. |  | |
| 3 | Üzərliktəpə | Ağdam, Xındırıstan | Orta Tunc dövrünə aid Üzərliktəpə yaşayış yeri Qafqazda ilk şəhər tipli yaşayış məskəni hesab edilir. 1993-cü ildən ermənilərin nəzarəti altında olan Üzərliktəpə abidəsi ərazisində tədqiq edilmiş kurqanlar məhv edilib, ərazi hərbi məqsədlərlə istifadə olunub və dəfələrlə yandırılıb. | ||
| 4 | Şuşa Dövlət Tarix-Memarlıq Qoruğu | Şuşa |  | ||
| 5 | Sisərnəvəng monastırı | Laçın, Hüsülü | Hüsülü kənd ərazisini tərk edən ermənilər monastır ərazisindəki VI–XIII əsrlərə aid bədii tərtibatlı və oyma naxışlı qəbir daşlarını Ermənistana aparıblar. |  |
Ölkə əhəmiyyətli tarix-memarlıq abidələri
Yerli əhəmiyyətli tarix-memarlıq abidələri
Monumental və xatirə abidələri
| № | Abidə | Ünvan | Qısa təsvir | Şəkil | Koordinantları |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Ağdam | Birinci Qarabağ müharibəsindən sonra abidə tamamən dağıdılmış, qəbr təhqir olunmuş, Xurşudbanu Natavanın sümükləri isə çıxarılmışdır. |  | ||
| 2 | Böyük Vətən Müharibəsində həlak olanların xatirə abidəsi | Ağdam |  | ||
| 3 | Böyük Vətən Müharibəsində həlak olanların xatirə abidəsi | Cəbrayıl |  | ||
| 4 | Füzuli |  | |||
| 5 | Böyük Vətən Müharibəsində həlak olanların xatirə abidəsi | Füzuli | |||
| 6 | Böyük Vətən Müharibəsində həlak olanların xatirə abidəsi | Kəlbəcər | |||
| 7 | Qubadlı | ||||
| 8 | Böyük Vətən Müharibəsində həlak olanların xatirə abidəsi | Qubadlı | |||
| 9 | Böyük Vətən Müharibəsində həlak olanların xatirə abidəsi | Laçın |  | ||
| 10 | Molla Pənah Vaqifin büstü | Şuşa |  | ||
| 11 | Üzeyir Hacıbəyovun heykəli | Şuşa |  | ||
| 12 | Mir Möhsün Nəvvabın qəbirüstü abidəsi | Şuşa |  | ||
| 13 | Xankəndi | ||||
| 14 | Böyük Vətən Müharibəsində həlak olanların xatirə abidəsi | Xankəndi | |||
| 15 | Böyük Vətən Müharibəsində həlak olanların xatirə abidəsi | Xocavənd | |||
| 16 | Böyük Vətən Müharibəsində həlak olanların xatirə abidəsi | Zəngilan |
Muzeylər
Həmçinin bax
İstinadlar
Bu məqalədəki istinadlar müvafiq ilə göstərilməlidir. |
- Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2 avqust 2001-ci il tarixli, 132 nömrəli qərarına 1 nömrəli əlavə 2016-03-05 at the Wayback Machine, Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi, İstifadə tarixi:9 yanvar 2015
- "Шуша - цитадель Карабаха: почему она важна для азербайджанцев и армян" [Shusha is the citadel of Karabakh: why is it important for Azerbaijanis and Armenians]. BBC Russian Service (rus). 7 November 2020. 9 November 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 November 2020.
- "Shusha Armenians recall their bittersweet victory". Institute for War and Peace Reporting. 10 May 2002. 18 April 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 19 April 2021.
- de Waal, Thomas. "Shusha Armenians Recall Their Bittersweet Victory". Institute for War and Peace Reporting. 10 may 2002. 5 oktyabr 2015 tarixində . İstifadə tarixi: 5 oktyabr 2015.
- de Waal, Thomas (2003, 2013). Black Garden: Armenia and Azerbaijan through Peace And War. New York University Press, pp. 196-197.
- OSCE Minsk Group, 31 January-5 February 2005, Report of the OSCE Fact-Finding Mission (FFM) to the Occupied Territories of Azerbaijan Surrounding Nagorno-Karabakh (NK) (April 2005), pp. 7–8.
- P. Osterlund, “After the war: Touring Azerbaijan’s reclaimed territories”, Eurasianet (22 December 2020), available at https://eurasianet.org/after-the-war-touring-azerbaijans-reclaimedterritories[ölü keçid].
- (PDF). 2011-07-17 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-12-13.
- (PDF). 2010-12-27 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-12-13.
- "Organization of Islamic Conference. The Destruction and Desecration of Islamic Historical and Cultural Relics and Shrines in the Occupied Azerbaijan Territories Resulting From the Aggression of the Republic of Armenia Against the Republic of Azerbaijan" (PDF). İstifadə tarixi: 2010-12-14.[ölü keçid]
- R. Orujev. "Министры иностранных дел ОИК приняли три резолюции по Нагорному Карабаху" [Ministers of Foreign Affairs of OIC adopted three resolutions on Nagorno-Karabakh]. Ekho. 2010-05-20. 2021-12-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2010-12-14.
- Ghazanchyan, Siranush. "ECtHR Grand Chamber to examine two inter-state cases lodged by Armenia and Azerbaijan". Public Radio of Armenia. 12 May 2021. 17 August 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 28 September 2021.
- INTERNATIONAL COURT OF JUSTICE INTERPRETATION AND APPLICATION OF THE INTERNATIONAL CONVENTION ON THE ELIMINATION OF ALL FORMS OF RACIAL DISCRIMINATION (REPUBLIC OF AZERBAIJAN v. REPUBLIC OF ARMENIA) 2022-08-18 at the Wayback Machine. APPLICATION INSTITUTING PROCEEDINGS filed in the Registry of the Court on 23 September 2021
- "Beynəlxalq Abidələr və Tarixi Yerlər Günü". sputnik.az. Sputnik Azərbaycan. 18.04.2018. 2021-02-10 tarixində . İstifadə tarixi: 5 fevral 2021.
- ""Sarı Musa türbəsini "xaça çəkiblər"" (19 iyul). Ekspress. 2007. 2020-11-28 tarixində . İstifadə tarixi: 5 fevral 2021.
- "Появились кадры последствий утреннего обстрела Шуши". Известия. 3 ноября 2020. 2022-09-20 tarixində . İstifadə tarixi: 5 fevral 2021.
- "Нагорный Карабах заявил об обстреле персидской мечети в Шуши". Кавказский Узел. kavkaz-uzel.eu. 02 ноября 2020. 2022-07-05 tarixində . İstifadə tarixi: 5 fevral 2021.
- "Стало известно об осквернении часовни в контролируемом Азербайджаном Шуши". lenta.ru. 20 ноября 2020. 2020-11-29 tarixində . İstifadə tarixi: 5 fevral 2021.
- "Город Шуши в Карабахе подвергся ударам". ria.ru. Ria Novosti. 2 октября 2020. 2022-05-14 tarixində . İstifadə tarixi: 5 fevral 2021.
- "Три журналиста ранены при обстреле собора в Шуши". kavkaz-uzel.eu. 08 октября 2020. 2022-07-05 tarixində . İstifadə tarixi: 5 fevral 2021.
- Отчёт лорда Хилтона о посещении Нагорного Карабаха 2009-06-27 at the Wayback Machine Gandsazar Monastery: deliberately bombed by Azeri aircraft. A monastic building was destroyed but the Church was fortunately missed
- "Gandzasar facelift: Vandalism or restoration as tiling continues at Karabakh medieval church's fence?". ArmeniaNow. 12 July 2011. 2012-05-18 tarixində .
- Organova, Natalya. "Гандзасар: война амбиций". noev-kovcheg.ru (15). 2011. 2021-10-16 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-02-05.
«Когда Левон Айрапетян ремонтировал в 2000-2002 годах притвор церкви, когда выкладывал пол церкви плиткой, когда ремонтировал алтарь церкви, где были архитекторы?» – задается риторическим вопросом отец Григор.
- Məmmədova, Aidə. "Qarabağda tunc dövrü boyalı qablar istehsalı ocaqları". anl.az. Azərbaycan Milli Kitabxanası. 2021-04-18 tarixində . İstifadə tarixi: 5 fevral 2021.
- Məmmədov, Zaur. "Ağdam məscidinin qarşısından dünyaya göndərilən mesajlar". apa.az. APA. 25 Noyabr 2020. 2021-02-10 tarixində . İstifadə tarixi: 5 fevral 2021.
- "Məhv edilən mədəni irsimiz – Erməni işğalı nəticəsində Azərbaycana 23 trln. dollardan artıq zərər dəyib". xeberler.info.az. 10-09-2020. 2021-02-12 tarixində . İstifadə tarixi: 5 fevral 2021.
- Baghirova, Nazrin. "❗️Покидая Карабах, армянская сторона разгромила и разграбила множество древних албанских памятников христианской истории, а также вывезла древние надгробные камни". 3:14 PM · 8 янв. 2021. 2021-01-08 tarixində . İstifadə tarixi: 5 fevral 2021.
- "Salvaging our cultural heritage at Tsitsernavank to prevent cultural destruction by Azerbaijan". 2 декабря 2020 г. ·. İstifadə tarixi: 5 fevral 2021.
- "Mədəni irsə dəymiş ziyan". mfa.gov.az. Azərbaycan Respublikası Xarici İşlər Nazirliyi. İstifadə tarixi: 29 yanvar 2021.[ölü keçid]
- "Азербайджанцы осквернили храм Катаро на вершине Дизапайта". infoteka24.ru. 16 января, 2021. 2022-03-25 tarixində . İstifadə tarixi: 19 yanvar 2021.
- "Məşhur fotoqraf Ağdamda: "Natəvanın sümükləri qəbirdən çıxarılmışdı"". 2021-04-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-01-28.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qarabag munaqisesi zamani dagidilmis tarix memarliq abideleri ve muzeylerin siyahisi Qarabag eyni zamanda Azerbaycan erazilerinde Birinci ve Ikinci Qarabag muharibeleri zamani qismen ve ya tamamile dagidilmis talan edilmis ve ya her hansi bir sekilde zerer cekmis tarix memarliq abidelerini eks etdiren siyahi Siyahinin hazirlanmasi zamani Azerbaycan Respublikasi Nazirler Kabinetinin 2 avqust 2001 ci il tarixli 132 nomreli qerari ile tesdiq edilmis dovlet qeydiyyatina alinmis dasinmaz tarix ve medeniyyet abidelerinin siyahisindan istifade edilmisdir Tarix ve memarliq abideleri qeydiyyata alinma prinsipine uygun olaraq dunya olke ve yerli ehemiyyetliyine gore uc basliqda gosterilmisdir Cedvellerde abidelerinin siralanma nomresi adi unvani ile yanasi qisa tesvir bolmesinde tarixi ve muvafiq menbeler esasinda dagidilmasi haqqinda melumatlar mumkun sekli dagidildiqdan sonra ve ya evvel ve deqiq koordinantlari qeyd edilmisdir Eyni zamanda siyahiya muharibeler zamani yuxarida qeyd edilmis erazilerde dagidilmis ve ya ziyan gormus monumental heykelterasliq numuneleri ve muzeyler de daxil edilmisdir ZeminEsas meqale Qarabag muharibesi Ermeni komandiri Arkadi Ter Tadevosyanin dediyine gore 1992 ci ilde Susa isgal edildikden sonra seher yaxinliqdaki Xankendinden olan ermeniler terefinden talan ve mehv edilmisdir Ter Tadevosyan demisdir ki Qarabag ermenileri azerbaycanlilarin geri donmemesi ucun evleri yandirmisdir 2002 ci ilde seherin ermeni quvveleri terefinden isgal edilmesinden on il sonra seherin texminen 80 i xarabaliq halinda idi Ermeniler Susadan olan uc azerbaycanli musiqici ve sairin tarixi bustlerini de sokub satmisdir Avropada Tehlukesizlik ve Emekdasliq Teskilatinin ATET arasdirma missiyasi 2005 ci ilde Fuzuli seherine seyahet etmis ve seherin xarabaliq oldugunu bildirmisdir Agdam seheri ermeni quvvelerinin hucum emeliyyati esnasinda ve sonrasinda dagidilmisdir Ermeniler geride qoyulan xarabaliqlari bele yagmalamisdir Islam Konfransi Teskilati Esas meqale Islam Emekdasliq Teskilatinin Dagliq Qarabag munaqisesile bagli qetnameleri Islam Konfransi Teskilatinin 10 11 sayli qetnamesinde uzv dovletlerin isgal olunmus Azerbaycan erazilerinde arxeoloji medeni ve dini abidelerin Islam abideleri de daxil olmaqla talan ve mehv edilmesinden narahat olduqlari bildirilir Islam Konfransi Teskilati Xarici Isler Nazirleri Surasinin 10 37 sayli qetnamesinin ucuncu hissesinde Azerbaycan erazisinde tarixi Islam abidelerinin mehv edilmesini pislenir Islami muqeddes yerlerin qorunmasi haqqinda 2 37 C sayli qetnamenin Isgal altinda olan Azerbaycan erazilerinde Islam tarixi ve medeni reliktlerinin ve ziyaretgahlarinin mehv edilmesi ve lekenmesi bolmesi altinda uzv dovletlerin Xarici Isler Nazirleri Surasi Azerbaycan tarixinin medeniyyetinin arxeologiyasinin ve etnoqrafiyasinin Islam irsinin terkib hissesi olan qisminin Ermenistan terefinden isgal olunmus erazilerde qalan numunelerinin mehvi ile bagli narahatliqlarini ifade etmisdir Hemcinin burada Azerbaycan erazisinde etnik temizleme meqsedi ile Azerbaycan mescidlerinin ve diger Islam ziyaretgahlarinin tamamile ve vehsicesine mehv edilmesinin insanliga qarsi cinayet oldugu bir daha tesdiqlenmisdir Qetnamede Ermenistan Respublikasinin isgal etdiyi Azerbaycan erazilerinde Ermenistanin Islam irsine tecavuzu neticesinde o cumleden nadir qedim eserlerin ve Islam sivilizasiyasinin tarix ve memarliq abidelerinin mescidler turbeler mezarlar arxeoloji qazintilar muzeyler kitabxanalar resm sergi salonlari ve hokumet teatrlari ve konservatoriyalar coxlu miqdarda qiymetli xezinelerin ve milyonlarla kitabin ve tarixi elyazmanin mehv edilmesi ve qacaqmalciliq yolu ile olkeden cixarilmasi isgal olunmus Azerbaycan erazilerinde Islam irsini tamamile mehv etmek cehdi kimi taninmis ve Azerbaycanin ozune vurulan ziyana gore adekvat tezminat almaq huququ tesdiqlenmisdir Burada hemcinin Ermenistan Respublikasinin bu cur emellere gore tezminat odemek mesuliyyeti oldugu qeyd edilmisdir Azerbaycan Ermenistana qarsi 2020 ci ilin sonunda hem Azerbaycan hem de Ermenistan Ikinci Qarabag muharibesi ile elaqedar bir birine qarsi mehkeme isi acmisdir Avropa Insan Huquqlari Mehkemesinin Boyuk Palatasi her iki ise baxacaq Azerbaycan Ermenistana qarsi mehkeme isinde iddiaci olan Azerbaycan terefi 2020 ci ile qeder mescidler kitabxanalar tarixi abideler de daxil olmaqla Azerbaycan irsine daxil olan abidelerin ermeni terefi terefinden mehv edildiyini ireli surmusdur Bura Susa qebiristanliqlari ve movcud olmus 67 mescidden ve ya Islam ziyaretgahlari 65 i daxildir Qalan iki mescid zedelenmisdir Tarix Memarliq abideleriDunya ehemiyyetli tarix memarliq abideleri Dunya ehemiyyetli tarix memarliq abideleri arasinda en cox ziyan cekeni e e II minilliyin sonlarina aid olan ve Orta Tunc dovru insanlarinin yasayis izlerini dasiyan Uzerliktepe arxeoloji abidesidir 1993 cu ilden ermenilerin isgali altinda olan abide erazisi 2019 cu ile kimi mutemmadi olaraq her il ermeniler terefinden yandirilmisdir Agdam rayonu erazisindeki Qutlu Musa turbesi baximsizliqdan qezali veziyyete dusmus turbenin fasadlarini bezeyen unikal divar resmleri boyanaraq mehv edilmis interyerindeki oyma naxisli das pliteleri ise dagidilmisdir Susa seherinin tarixi merkezinde yerlesen abideler seherin 90 ci illerde ermeniler terefinden bombardman edilmesi zamani ciddi zede almisdir 1992 ci ilde seherin ermeniler terefinden isgal edilmesinden sonra burda olan Islam memarliq numunelerinin hamisi tamamile ve ya qismen dagidilmisdir XIII esre aid Genceser monastiri 1990 ci illerde ermeni silahli birlesmeleri terefinden mesveret yeri ve silah anbari kimi istifade edildiyine gore defelerle Azerbaycanli herbi birlesmelerin hucumuna meruz qalmis monastirin fasadina qismen zerer deymisdir 2000 2002 ci illerde monastirin dam ortuyu ve interyerlerinde ciddi temir isleri aparilmis ve ilkin memarliq xususiyyetlerine uygun olmayan elementler elave edilmisdir 2011 ci ilden etibaren monastirin fasadlarinin memarligina mudaxile edilmis kompleksi ehate eden qala divarlari muasir daslarla uzlenmisdir 1992 ci ilde Lacin rayonunun isgal edilmesi ile ermenilerin nezareti altina kecen Siserneveng monastiri 1999 2000 ci illerde esasli temir edilmis bu zaman abidenin dam ortuyu fasadlari ve interyerine ciddi deyisiklikler edilmisdir 2020 ci il Dagliq Qarabag ateskes beyanatina esasen Lacin rayonu erazisini terk eden ermenilerin monasitin heyetinde yerlesen VI IX esrler ve sonraki dovrlere aid bedii tesvirli daslar ve xac daslari aparmalarini eks etdiren fotolar sosial mediada yayimlanmisdir Abide Unvan Qisa tesvir Sekil Koordinantlari1 Qutlu Musa turbesi Agdam Xacinderbetli Hulakulerin hakimiyyeti dovrunde 1314 cu ilde Sahbenzer adli yerli memar terefinden insa edilmis Qutlu Musa turbesi turbesi aktiv doyus merkezlerinden uzaq olsa da eraziye nezaret eden ermeni ehali terefinden ciddi dagintiya meruz qalmisdir Umumilikde turbenin dam ortuyu ve divarlari saxlansa da dekorativ elementlerine xususile unikal fasad resmlerine zerer vurulmusdur Bele ki turbenin fasad resmleri uzerine sprey boya ile xac resmleri cekilmis ve muxtelif adlar yazilmis interyeri bezeyen dekorativ dasyonma seneti numuneleri ise dagidilmisdir 40 01 58 sm e 46 49 01 s u 2 Genceser monastiri Kelbecer Vengli 1216 1261 ci illerde insa edilmis Genceser monastiri 1990 ci illerde ermeni silahli birlesmeleri terefinden mesveret yeri ve silah anbari kimi istifade edildiyine gore defelerle Azerbaycanli herbi birlesmelerin hucumuna meruz qalmis monastirin fasadina qismen zerer deymisdir 2000 2002 ci illerde monastirin dam ortuyu ve interyerlerinde ciddi temir isleri aparilmis ve ilkin memarliq xususiyyetlerine uygun olmayan elementler elave edilmisdir 2011 ci ilden etibaren monastirin fasadlarinin memarligina mudaxile edilmis kompleksi ehate eden qala divarlari muasir daslarla uzlenmisdir 40 03 24 sm e 46 31 52 s u 3 Uzerliktepe Agdam Xindiristan Orta Tunc dovrune aid Uzerliktepe yasayis yeri Qafqazda ilk seher tipli yasayis meskeni hesab edilir 1993 cu ilden ermenilerin nezareti altinda olan Uzerliktepe abidesi erazisinde tedqiq edilmis kurqanlar mehv edilib erazi herbi meqsedlerle istifade olunub ve defelerle yandirilib 39 59 01 sm e 46 55 43 s u 4 Susa Dovlet Tarix Memarliq Qorugu Susa 39 45 30 sm e 46 44 54 s u 5 Siserneveng monastiri Lacin Husulu Husulu kend erazisini terk eden ermeniler monastir erazisindeki VI XIII esrlere aid bedii tertibatli ve oyma naxisli qebir daslarini Ermenistana apariblar 39 38 39 sm e 46 24 27 s u Olke ehemiyyetli tarix memarliq abideleri Abide Unvan Qisa tesvir Sekil Koordinantlari1 Argali turbesi Fuzuli Ehmedalilar 39 25 22 sm e 47 20 04 s u 2 Seyx Babi turbesi Fuzuli Babi 39 24 35 sm e 47 19 38 s u 3 Amaras monastiri Xocavend Sos 39 41 01 sm e 47 03 26 s u 4 Gurculu turbesi Qubadli Gurculu 39 25 36 sm e 46 27 54 s u 5 Melik Ejder turbesi Lacin Cicimli 39 30 43 sm e 46 30 59 s u 6 Susa qalasi Susa 39 45 58 sm e 46 45 04 s u 7 Qarabag xan sarayi Susa 39 45 43 sm e 46 45 32 s u 8 Qaraboyuk xanim sarayi Susa 39 45 58 sm e 46 45 10 s u 9 Haci Qulularin mulku Susa 39 45 42 sm e 45 32 00 s u 10 Xan qizi Natevanin sarayi Susa 39 45 53 sm e 46 45 03 s u 11 Esed beyin evi Susa 39 45 51 sm e 46 45 09 s u 12 Yuxari Govher aga mescidi Susa 39 45 36 sm e 46 45 08 s u 13 Asagi Govher aga mescidi Susa 39 45 42 sm e 46 45 12 s u 14 Susa 39 45 37 sm e 46 44 59 s u 15 Mehmandarovlarin evi Susa 39 45 24 sm e 46 45 11 s u 16 Ibrahimxelil xan sarayi Susa 39 45 41 sm e 46 45 44 s u 17 Isa bulagi Susa 39 44 40 sm e 46 42 36 s u 18 Uzeyir Hacibeyovun evi Susa 39 44 56 sm e 46 44 52 s u 19 Xanliq Muxtar karvansarayi Susa Seher 1992 ci ilde ermeniler terefinden isgal edildikden sonra karvansaradaki Islam elementleri ve ereb dilindeki yazilar ermeni xaci ve yazisi ile evezlenmisdir 39 45 47 sm e 46 45 03 s u 20 Aga Qehreman Mirsiyab oglunun karvansarayi Susa 39 44 06 sm e 46 44 06 s u 21 Zulfuqar Hacibeyovun evi Susa 39 45 44 sm e 46 45 07 s u 22 Saatli mescidi Susa Seher 1992 ci ilde ermeniler terefinden isgal edildikden sonra mesciddeki Islam elementleri ve ereb dilindeki yazilar ermeni xaci ve yazisi ile evezlenmisdir 39 45 46 sm e 46 45 03 s u 23 Susa 39 45 40 sm e 46 45 33 s u 24 Qazanci kilsesi Susa 39 45 32 sm e 46 44 50 s u 25 Yusif Vezir Cemenzeminlinin evi Susa 39 45 34 sm e 46 45 09 s u 26 Susa27 Seferov qardaslarinin karvansarayi Susa 39 45 40 sm e 46 45 24 s u 28 Sadiqcanin evi Susa 39 45 45 sm e 46 45 09 s u 29 Ugurlu beyin evi Susa 39 45 40 sm e 46 45 10 s u 30 Sirin su hamami Susa 39 45 47 sm e 46 45 07 s u 31 Seyid Susinskinin evi Susa 39 45 22 sm e 46 45 19 s u 32 Vaqif turbesi Susa 39 45 19 sm e 46 45 29 s u 32 Qasim bey Zakirin evi Susa 39 45 43 sm e 46 45 19 s u 33 Behbudovlarin evi Susa 39 45 15 sm e 46 45 14 s u 34 Susa 39 45 52 sm e 46 44 47 s u 35 Firudin bey Kocerlinin evi Susa 39 45 42 sm e 46 44 45 s u 36 Mir Mohsun Nevvabin evi Susa 39 45 38 sm e 46 45 00 s u 37 Bulbulun evi Susa 39 45 41 sm e 46 45 28 s u 38 Susa 39 45 32 sm e 46 45 16 s u 39 Susa 39 45 28 sm e 46 45 21 s u 40 Susa 39 45 35 sm e 46 45 05 s u 41 Susa 39 45 28 sm e 46 45 19 s u 42 Suleyman Sani Axundovun evi Susa 39 45 28 sm e 46 45 13 s u 43 Cabbar Qaryagdioglunun evi Susa 39 45 28 sm e 46 45 24 s u 44 Memmedbeyli turbesi Zengilan Memmedbeyli 39 10 00 sm e 46 48 00 s u 45 Zengilan Hacalli 39 07 11 sm e 46 48 02 s u 46 Serifan yasayis yeri ve serdabeleri Zengilan Serifan 39 07 57 sm e 46 47 57 s u 47 Mireli turbesi Fuzuli Asagi Veyselli 39 41 50 sm e 47 11 52 s u 48 Qargabazar karvansarasi Fuzuli Qargabazar 39 32 18 sm e 47 09 26 s u 49 Kataroveng monastiri Xocavend Ziyaret daginin zirvesi Kohne Taglar ve Susanliq kendlerinin arasi 2000 ci illerde ermeniler terefinden temir edilen abidenin orijinal dam ortuyu ve fasad elementleri deyisdirilmisdir Ikinci Qarabag muharibesinde Ziyaret daginin Azerbaycan Ordusu terefinden azad edilmesinden sonra abideye zerer yetirilmisdir Sosial sebekede namelum Azerbaycan esgeri terefinden yayimlanmis videoda monastirin dagidilmis giris qapisi ve abide etrafinda dagidilmis xac daslar gorunur 39 31 33 sm e 46 51 22 s u Yerli ehemiyyetli tarix memarliq abideleri Abide Unvan Qisa tesvir Sekil Koordinantlari1 Penah xanin imareti Agdam 39 59 35 sm e 56 20 05 s u 2 Agdam 39 59 33 sm e 56 56 19 s u 3 Xanoglu turbesi Agdam 39 59 33 sm e 56 56 19 s u 4 Agdam 39 59 33 sm e 56 56 19 s u 5 Papravend turbesi Agdam Papravend 40 09 26 sm e 46 50 30 s u 6 Agdam Papravend 40 09 26 sm e 46 50 30 s u 7 Agdam Maqsudlu 40 05 39 sm e 46 53 57 s u 8 Agdam Qiyasli 40 01 16 sm e 46 54 57 s u 9 Agdam Boyehmedli 40 07 50 sm e 46 51 48 s u 10 Agdam Kengerli 40 02 16 sm e 46 58 23 s u 11 Cebrayil 39 23 58 sm e 47 01 38 s u 12 Xudayarli turbeleri Cebrayil Xudayarli 39 11 42 sm e 46 55 40 s u 13 Cebrayil Sixlar 39 26 22 sm e 46 51 35 s u 14 Celebiler mescidi Cebrayil Celebiler 39 23 18 sm e 46 49 43 s u 15 Cebrayil Papi 39 24 10 sm e 47 04 29 s u 16 Cebrayil Daskesen 39 25 43 sm e 47 06 16 s u 17 Cebrayil Mezre 39 18 17 sm e 47 06 25 s u 18 Fuzuli 39 35 47 sm e 47 08 45 s u 19 Fuzuli 39 35 54 sm e 47 08 53 s u 20 Fuzuli Qorqan 39 33 35 sm e 47 16 59 s u 21 Haci Elekber mescidi Fuzuli 39 35 44 sm e 47 08 43 s u 22 Fuzuli Boyuk Behmenli 39 31 44 sm e 47 28 55 s u 23 Sah Abbas mescidi Fuzuli Qargabazar 39 32 18 sm e 47 09 27 s u 24 Qargabazar turbesi Fuzuli Qargabazar 39 32 14 sm e 47 09 36 s u 25 Fuzuli Dedeli 39 35 04 sm e 47 09 33 s u 26 Fuzuli Qacar 39 39 03 sm e 47 03 24 s u 27 Fuzuli Merdinli 39 35 47 sm e 47 15 57 s u 28 Fuzuli Gecegozlu 39 34 46 sm e 47 11 45 s u 29 Fuzuli Yuxari Veyselli 39 44 12 sm e 47 05 43 s u 30 Fuzuli Yuxari Veyselli 39 34 42 sm e 47 15 44 s u 31 Fuzuli Araz Dilagarda 39 33 59 sm e 47 36 15 s u 32 Fuzuli Qocehmedli 39 31 59 sm e 47 07 34 s u 32 Fuzuli Qaradagli 39 30 42 sm e 47 04 37 s u 33 Fuzuli Divanalilar 39 40 04 sm e 47 05 07 s u 34 Fuzuli Qaraxanbeyli 39 36 16 sm e 47 16 42 s u 35 Xocavend 39 47 53 sm e 47 06 29 s u 36 Xocavend 39 47 50 sm e 47 06 16 s u 37 Xocavend Qarakend 39 51 20 sm e 47 02 00 s u 38 Demirciler mescidi Qubadli Demirciler 39 19 09 sm e 46 36 03 s u 39 Col mescidi Qubadli Dondarli 39 18 43 sm e 46 36 30 s u 40 Qubadli Yusifbeyli 39 18 53 sm e 46 42 00 s u 41 Qubadli Boyuneker 39 14 48 sm e 46 38 20 s u 42 Qubadli Mollali 39 14 39 sm e 46 40 03 s u 43 Qubadli Mirler 39 18 02 sm e 46 37 58 s u 44 Qubadli Memer 39 15 06 sm e 46 41 39 s u 45 Qubadli Xelec 39 20 46 sm e 46 30 51 s u 46 Qubadli Mahruzlu 39 12 40 sm e 46 44 11 s u 47 Qubadli Mahruzlu 39 12 40 sm e 46 44 11 s u 48 Lacin Gulebird 39 29 37 sm e 46 36 03 s u 49 Hemze Sultan sarayi Lacin Husulu Husulu kend erazisini terk eden ermeniler saray erazisindeki XIV XV esrlere aid bedii tertibatli ve oyma naxisli qebir daslarini Ermenistana apariblar 39 38 39 sm e 46 24 28 s u 50 Lacin 39 38 20 sm e 46 25 23 s u 51 Lacin Zeyve 39 40 29 sm e 46 24 57 s u 52 Lacin Zeyve 39 40 29 sm e 46 24 57 s u 53 Lacin Qariqislaq 39 40 02 sm e 46 23 04 s u 54 Lacin Picenis 39 48 15 sm e 46 26 36 s u 55 Picenis mescidi Lacin Picenis 39 48 16 sm e 46 26 40 s u 56 Lacin Ehmedli 39 40 46 sm e 46 14 55 s u 57 Susa 39 45 12 sm e 46 44 37 s u 58 Susa 39 45 35 sm e 46 44 49 s u 59 Susa 39 45 40 sm e 46 45 27 s u 60 Merdinli mescidi Susa 39 45 45 sm e 46 45 10 s u 61 Culfalar mescidi Susa 39 45 27 sm e 46 45 16 s u 62 Susa 39 45 54 sm e 46 44 50 s u 63 Susa 39 45 56 sm e 46 44 49 s u 64 Kocerli mescidi Susa 39 45 56 sm e 46 44 46 s u 65 Mamayi mescidi Susa 39 45 42 sm e 46 45 00 s u 66 Susa 39 45 34 sm e 46 45 22 s u 67 Quyuluq mescidi Susa 39 45 35 sm e 46 45 19 s u 68 Xoca Mercanli bulagi Susa 39 45 37 sm e 46 45 04 s u 69 Zengilan Cume mescidi Zengilan 39 05 22 sm e 46 38 37 s u 70 Zengilan Malatkesin 39 06 11 sm e 46 38 36 s u 71 Zengilan Qiraq Muslan 39 03 51 sm e 46 40 53 s u Monumental ve xatire abideleri Abide Unvan Qisa tesvir Sekil Koordinantlari1 Agdam Birinci Qarabag muharibesinden sonra abide tamamen dagidilmis qebr tehqir olunmus Xursudbanu Natavanin sumukleri ise cixarilmisdir 39 59 33 sm e 46 59 19 s u 2 Boyuk Veten Muharibesinde helak olanlarin xatire abidesi Agdam 39 59 04 sm e 46 54 56 s u 3 Boyuk Veten Muharibesinde helak olanlarin xatire abidesi Cebrayil4 Fuzuli5 Boyuk Veten Muharibesinde helak olanlarin xatire abidesi Fuzuli6 Boyuk Veten Muharibesinde helak olanlarin xatire abidesi Kelbecer7 Qubadli8 Boyuk Veten Muharibesinde helak olanlarin xatire abidesi Qubadli9 Boyuk Veten Muharibesinde helak olanlarin xatire abidesi Lacin10 Molla Penah Vaqifin bustu Susa11 Uzeyir Hacibeyovun heykeli Susa12 Mir Mohsun Nevvabin qebirustu abidesi Susa 46 45 26 sm e 39 45 15 s u 13 Xankendi14 Boyuk Veten Muharibesinde helak olanlarin xatire abidesi Xankendi15 Boyuk Veten Muharibesinde helak olanlarin xatire abidesi Xocavend16 Boyuk Veten Muharibesinde helak olanlarin xatire abidesi ZengilanMuzeyler Abide Unvan Qisa tesvir Sekil Koordinantlari1 Qurban Pirimovun xatire muzeyi Agdam Gulabli 39 52 50 sm e 46 56 42 s u 2 Fuzuli Tarix Diyarsunasliq Muzeyi Fuzuli 39 36 21 sm e 47 09 11 s u 3 Sari Asigin xatire muzeyi Lacin Gulebird4 Bulbulun ev muzyi Susa5 Uzeyir Hacibeyovun ev muzyi Susa6 Mir Mohsun Nevvabin ev muzeyi Susa7 Zengilan Tarix Diyarsunasliq Muzeyi Zengilan8 Zengilan Das Heykeller Muzeyi Zengilan9 Lacin Tarix Diyarsunasliq Muzeyi Lacin10 Qubadli Tarix Diyarsunasliq Muzeyi Qubadli11 Esgeran12 Cebrayil Tarix Diyarsunasliq Muzeyi Cebrayil13 Agdam Tarix Diyarsunasliq Muzeyi Agdam Qaradagli14 Corek muzeyi Agdam15 Agdam16 Susa17 Agdam Seyidli18 Susa Tarix Diyarsunasliq Muzeyi Susa19 Azerbaycan Dovlet Qarabag Tarixi Muzeyi Susa20 Hadrut21 Xocavend22 Agdere23 Lacin Dovlet Resm Qalereyasi Lacin24 Susa Dovlet Resm Qalereyasi Susa25 Qubadli26 Agdam Dovlet Resm Qalereyasi AgdamHemcinin baxQarabag muharibesi incesenetdeIstinadlarBu meqaledeki istinadlar muvafiq istinad sablonlari ile gosterilmelidir Azerbaycan Respublikasi Nazirler Kabinetinin 2 avqust 2001 ci il tarixli 132 nomreli qerarina 1 nomreli elave 2016 03 05 at the Wayback Machine Azerbaycan Respublikasi Medeniyyet ve Turizm Nazirliyi Istifade tarixi 9 yanvar 2015 Shusha citadel Karabaha pochemu ona vazhna dlya azerbajdzhancev i armyan Shusha is the citadel of Karabakh why is it important for Azerbaijanis and Armenians BBC Russian Service rus 7 November 2020 9 November 2020 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 8 November 2020 Shusha Armenians recall their bittersweet victory Institute for War and Peace Reporting 10 May 2002 18 April 2021 tarixinde Istifade tarixi 19 April 2021 de Waal Thomas Shusha Armenians Recall Their Bittersweet Victory Institute for War and Peace Reporting 10 may 2002 5 oktyabr 2015 tarixinde Istifade tarixi 5 oktyabr 2015 de Waal Thomas 2003 2013 Black Garden Armenia and Azerbaijan through Peace And War New York University Press pp 196 197 OSCE Minsk Group 31 January 5 February 2005 Report of the OSCE Fact Finding Mission FFM to the Occupied Territories of Azerbaijan Surrounding Nagorno Karabakh NK April 2005 pp 7 8 P Osterlund After the war Touring Azerbaijan s reclaimed territories Eurasianet 22 December 2020 available at https eurasianet org after the war touring azerbaijans reclaimedterritories olu kecid PDF 2011 07 17 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 2010 12 13 PDF 2010 12 27 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 2010 12 13 Organization of Islamic Conference The Destruction and Desecration of Islamic Historical and Cultural Relics and Shrines in the Occupied Azerbaijan Territories Resulting From the Aggression of the Republic of Armenia Against the Republic of Azerbaijan PDF Istifade tarixi 2010 12 14 olu kecid R Orujev Ministry inostrannyh del OIK prinyali tri rezolyucii po Nagornomu Karabahu Ministers of Foreign Affairs of OIC adopted three resolutions on Nagorno Karabakh Ekho 2010 05 20 2021 12 05 tarixinde Istifade tarixi 2010 12 14 Ghazanchyan Siranush ECtHR Grand Chamber to examine two inter state cases lodged by Armenia and Azerbaijan Public Radio of Armenia 12 May 2021 17 August 2022 tarixinde Istifade tarixi 28 September 2021 INTERNATIONAL COURT OF JUSTICE INTERPRETATION AND APPLICATION OF THE INTERNATIONAL CONVENTION ON THE ELIMINATION OF ALL FORMS OF RACIAL DISCRIMINATION REPUBLIC OF AZERBAIJAN v REPUBLIC OF ARMENIA 2022 08 18 at the Wayback Machine APPLICATION INSTITUTING PROCEEDINGS filed in the Registry of the Court on 23 September 2021 Beynelxalq Abideler ve Tarixi Yerler Gunu sputnik az Sputnik Azerbaycan 18 04 2018 2021 02 10 tarixinde Istifade tarixi 5 fevral 2021 Sari Musa turbesini xaca cekibler 19 iyul Ekspress 2007 2020 11 28 tarixinde Istifade tarixi 5 fevral 2021 Poyavilis kadry posledstvij utrennego obstrela Shushi Izvestiya 3 noyabrya 2020 2022 09 20 tarixinde Istifade tarixi 5 fevral 2021 Nagornyj Karabah zayavil ob obstrele persidskoj mecheti v Shushi Kavkazskij Uzel kavkaz uzel eu 02 noyabrya 2020 2022 07 05 tarixinde Istifade tarixi 5 fevral 2021 Stalo izvestno ob oskvernenii chasovni v kontroliruemom Azerbajdzhanom Shushi lenta ru 20 noyabrya 2020 2020 11 29 tarixinde Istifade tarixi 5 fevral 2021 Gorod Shushi v Karabahe podvergsya udaram ria ru Ria Novosti 2 oktyabrya 2020 2022 05 14 tarixinde Istifade tarixi 5 fevral 2021 Tri zhurnalista raneny pri obstrele sobora v Shushi kavkaz uzel eu 08 oktyabrya 2020 2022 07 05 tarixinde Istifade tarixi 5 fevral 2021 Otchyot lorda Hiltona o poseshenii Nagornogo Karabaha 2009 06 27 at the Wayback Machine Gandsazar Monastery deliberately bombed by Azeri aircraft A monastic building was destroyed but the Church was fortunately missed Gandzasar facelift Vandalism or restoration as tiling continues at Karabakh medieval church s fence ArmeniaNow 12 July 2011 2012 05 18 tarixinde Organova Natalya Gandzasar vojna ambicij noev kovcheg ru 15 2011 2021 10 16 tarixinde Istifade tarixi 2021 02 05 Kogda Levon Ajrapetyan remontiroval v 2000 2002 godah pritvor cerkvi kogda vykladyval pol cerkvi plitkoj kogda remontiroval altar cerkvi gde byli arhitektory zadaetsya ritoricheskim voprosom otec Grigor Memmedova Aide Qarabagda tunc dovru boyali qablar istehsali ocaqlari anl az Azerbaycan Milli Kitabxanasi 2021 04 18 tarixinde Istifade tarixi 5 fevral 2021 Memmedov Zaur Agdam mescidinin qarsisindan dunyaya gonderilen mesajlar apa az APA 25 Noyabr 2020 2021 02 10 tarixinde Istifade tarixi 5 fevral 2021 Mehv edilen medeni irsimiz Ermeni isgali neticesinde Azerbaycana 23 trln dollardan artiq zerer deyib xeberler info az 10 09 2020 2021 02 12 tarixinde Istifade tarixi 5 fevral 2021 Baghirova Nazrin Pokidaya Karabah armyanskaya storona razgromila i razgrabila mnozhestvo drevnih albanskih pamyatnikov hristianskoj istorii a takzhe vyvezla drevnie nadgrobnye kamni 3 14 PM 8 yanv 2021 2021 01 08 tarixinde Istifade tarixi 5 fevral 2021 Salvaging our cultural heritage at Tsitsernavank to prevent cultural destruction by Azerbaijan 2 dekabrya 2020 g Istifade tarixi 5 fevral 2021 Medeni irse deymis ziyan mfa gov az Azerbaycan Respublikasi Xarici Isler Nazirliyi Istifade tarixi 29 yanvar 2021 olu kecid Azerbajdzhancy oskvernili hram Kataro na vershine Dizapajta infoteka24 ru 16 yanvarya 2021 2022 03 25 tarixinde Istifade tarixi 19 yanvar 2021 Meshur fotoqraf Agdamda Natevanin sumukleri qebirden cixarilmisdi 2021 04 14 tarixinde Istifade tarixi 2021 01 28