Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Güləbird — Azərbaycan Respublikasının Laçın rayonu Güləbird kənd inzibati ərazi dairəsində kənd.
| Güləbird | |
|---|---|
 | |
| Ölkə | |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Saat qurşağı | |
| | |
Güləbird kəndi Həkəri çayının sahilində, dağətəyi ərazidədir. Rayon mərkəzindən düz xət üzrə 18 km, avtomobil yolu ilə 36 km məsafədədir.
1993-cü ilin avqust ayının otuzbirində Birinci Qarabag müharibəsində Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal olunmuşdur.
2020-ci il noyabrın 9-u Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğaldan azad olunmuşdur.
Tarixi
1822-ci ildə Qarabağ xanlığı ləğv olunana qədər hazırkı Güləbird kəndi və ətaf əraziləri mərkəzi Şuşa şəhərində yerləşən Qarabağ xanlığına tabe olmuşdur. 1822-1840-cı Qarabağ xanlığı dağıldıqdan sonra ərazi komendatlıq üsuli-idarəsi ilə idarə olunmuş, 1840-cı ildən Qarabağ əyaləti Şuşa qəzasına çevrilmişdir. 1868-ci ildə Yelizavetpol quberniyası yaradılarkən Şuşa quberniyası bu quberniyaya tabe edilmişdir. 1924-cü ildə yeni Zəngəzur qəzası yaradılaraq Laçın rayonunun əksər hissəsi bu qəzanın tərkibinə verilmişdir. 1929-cu ildə qəzalar ləğv olundu və 1930-cu ildə Laçın rayonu yaradıldı. Məskunlaşması XVI-XVII əsrlərdən başlayan Novruzalılar, Yuxarı Məzməzək, Aşağı Məzməzək, Orta oba, Abas qışlağı, Rəfi, Bayramuşağı kəndləri Laçın rayonunun tərkibinə verildi.
1905–1907 və 1914–1920-ci illərdə bu kəndlərin də daxil olduğu Zəngəzur bölgəsində silahlı erməni dəstələrinin törətdiyi qırğınlar nəticəsində xeyli insanan həlak olmuşdur və bu kəndlər tam yandırılaraq talan edilmiş, əhali isə indiki Cəbrayıl rayonu ərazisinə sıgınaraq xeyli sonra geri qayıtmışdır.
1956-cı ildə bir-birinə yaxın olan qədim tarixləri olan Novruzalılar, Yuxarı Məzməzək, Aşagı Məzməzək, Orta oba, Abaş qışlağı, Rəfi, Bayramuşağı kəndlərinin birləşməsindən yaranıb. Qədim Zəngəzur mahalının bir kəndi olub. Güləbird kəndi Laçın rayonunun əhalisinin sayına, ərazisinin genişliyinə, təsərrüfatının çoxtərəfliliyinə, əlverişli iqlim və coğrafi mövqeyinə görə seçilən kəndlərindəndir. Güləbird kəndi Həkəri çayının sağ sahilində, Laçın rayonunun cənub bölgəsində sonuncu kəndidir. Qubadlı rayonu və Ermənistan Respublikasının kilometrlərlə uzanan sərhəddində yerləşir.
Keçmiş Güləbird kəndinin tarixi ərazisində salınmış bu kənd Azərbaycanda və digər ölkələrdə məşhur bayatı ustadı aşıq-şair Sarı Aşığın doğulduğu və yaşadığı kənd kimi tanınır.
Toponimikası
"Güləbird" toponimi haqqında elmi etimilogiyaya əsasən bu ərazilərin qədim türk torpaqları olduğu və aborigen əhalinin türk olmağı haqqında tarixi-coğrafi, mədəni-ədəbi bilgilər yetrincədir.
Yaşayış məntəqəsi Güləbird qalasının yaxınlığında yerləşdiyi üçün belə adlanmışdır. Güləbird qalasının adı isə "gil qalası, gellərə məxsus qala" deməkdir.
Qaradağlı, Şahyolu, Şahtaxtı, Sarıqaya və s. yer-yurd adları var.
Güləbird sözü türk dilindən olan "gül" və fars mənşəlli "bert" qala mənasın verən gül qalası deməkdir. Türkiyədə də eyni adlı kənd mövcud olmuşdur. Türkiyənin Ardahan ilinin Çamlıçatak kəndi 1959 cu ilə qədər Güləbird (Gülebert) adlandırılmışdır.
Abidələri
XVII əsrdə yaradılan Sarı Aşıq türbəsi, Qədim qəbiristanlıq, qəbiristanlıqda çoxlu sayda oyma, yonma, cızma üsulu ilə daş üzərində həkk olunmuş bədii daş nümunələri var.
Kənd tarixi abidələri ilə zəngindir. Qədim qəbiristanlıq, Qız qəbri, Sultanbud künbəzi, Sarı Aşıq və sevgilisi Yaxşının qəbirüstü abidələri, Nəzər xırmanı, Köhnə Məzməzək, Novruzalılar yaşayış məskənləri və s.
1993-cı ildə erməni vandalları Sarı Aşıgın qəbrini tamamilə dağıtmışlar.
Coğrafiyası və iqlimi
Güləbird kəndi Həkəri çayının sahilində Qubadlı rayonu ilə sərhəddə yerləşir, rayon mərkəzindən 36 km məsafədədədir.
İqtisadiyyatı
Əsas təsərrüfatı heyvandarlıq və əkinçilikdir.
15 fevral 2021-ci ildə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev Həkəri çayı üzərində yerləşən 8 meqavat gücündə işə salıb. Bu stansiya təxminən 7000 nəfər əhalinin elektrik enerjisi ilə təminatında mühüm rol oynayacaq, Qubadlı rayonunun Xanlıq kəndini, Laçın rayonunun cənub hissəsini və ərazidə yerləşən digər infrastruktur layihələrini elektrik enerjisi ilə təmin edəcək.
Əhalisi
2006-cı ilin statstikasına görə kəndin əhali sayı 1460 nəfər olmuşdur.
Əhalisinin bir qismi Cənubi Azərbaycanın Qaradağlı mahalından gələn türk tayfaları təşkil edir. Məşguliyətləri əkinçilik və maldarlıq olub.
Tanınmışları
•Səbahəddin Rüstəmov --Zəngəzur qəzetinin baş redaktoru
- Sarı Aşıq — bayatı ustadı.
- Hüseyn Abdullayev — Zəngəzur Qəza İcraiyyə Komitəsi sədrinin müavini (1921-1922).
- Qorxmaz Eyvazov-Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı
- — Professor, Fizika-riyaziyyat elmləri doktoru.
- Sevindik Hətəmov — icra başçısı.
- Aqil Nəzərli — Laçın RİH-nin başçıçı
- Rövşən Atakişioğlu — yazıçı, publisist.
- — Azərbaycan Respublikasının Əməkdar Kənd Təsərrüfatı işçisi.
- Mahir Abbaszadə — Azərbaycan iqtisadçı alimi, iqtisad elmləri üzrə fəlsəfə doktoru. Milli Məclisin deputatı
- və ya Vüsal Mətləboğlu — tanınmış jurnalist.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi. "İnzibati ərazi bölgüsü təsnifatı" (PDF) (az.). stat.gov.az. 2019. 2020-04-16 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2020-04-16.
- Güləbird // Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti. I cild. Bakı: Şərq-Qərb. 2007. 304. ISBN .
- Güləbird // Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti. I cild. Bakı: Şərq-Qərb. 2007. səh. 302. ISBN .
- "5". http://www.fallingrain.com/world/TU/86/Camlicatak.html. 2016-07-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-02-05.
- ""Güləbird" SES-in işə salınmasının görüntüləri". 2022-04-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-03-22.
Xarici keçidlər
- “Azərenerji”: “Güləbird” kiçik su elektrik stansiyası tezliklə istismara veriləcək
 | Laçın rayonu ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
 | Kənd ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Gulebird Azerbaycan Respublikasinin Lacin rayonu Gulebird kend inzibati erazi dairesinde kend Gulebird39 28 48 sm e 46 36 31 s u Olke AzerbaycanTarixi ve cografiyasiSaat qursagi UTC 04 00Xeriteni goster gizle Gulebird Gulebird kendi Hekeri cayinin sahilinde dageteyi erazidedir Rayon merkezinden duz xet uzre 18 km avtomobil yolu ile 36 km mesafededir 1993 cu ilin avqust ayinin otuzbirinde Birinci Qarabag muharibesinde Ermenistan Respublikasi Silahli Quvveleri terefinden isgal olunmusdur 2020 ci il noyabrin 9 u Azerbaycan Silahli Quvveleri terefinden isgaldan azad olunmusdur Tarixi1822 ci ilde Qarabag xanligi legv olunana qeder hazirki Gulebird kendi ve etaf erazileri merkezi Susa seherinde yerlesen Qarabag xanligina tabe olmusdur 1822 1840 ci Qarabag xanligi dagildiqdan sonra erazi komendatliq usuli idaresi ile idare olunmus 1840 ci ilden Qarabag eyaleti Susa qezasina cevrilmisdir 1868 ci ilde Yelizavetpol quberniyasi yaradilarken Susa quberniyasi bu quberniyaya tabe edilmisdir 1924 cu ilde yeni Zengezur qezasi yaradilaraq Lacin rayonunun ekser hissesi bu qezanin terkibine verilmisdir 1929 cu ilde qezalar legv olundu ve 1930 cu ilde Lacin rayonu yaradildi Meskunlasmasi XVI XVII esrlerden baslayan Novruzalilar Yuxari Mezmezek Asagi Mezmezek Orta oba Abas qislagi Refi Bayramusagi kendleri Lacin rayonunun terkibine verildi 1905 1907 ve 1914 1920 ci illerde bu kendlerin de daxil oldugu Zengezur bolgesinde silahli ermeni destelerinin toretdiyi qirginlar neticesinde xeyli insanan helak olmusdur ve bu kendler tam yandirilaraq talan edilmis ehali ise indiki Cebrayil rayonu erazisine siginaraq xeyli sonra geri qayitmisdir 1956 ci ilde bir birine yaxin olan qedim tarixleri olan Novruzalilar Yuxari Mezmezek Asagi Mezmezek Orta oba Abas qislagi Refi Bayramusagi kendlerinin birlesmesinden yaranib Qedim Zengezur mahalinin bir kendi olub Gulebird kendi Lacin rayonunun ehalisinin sayina erazisinin genisliyine teserrufatinin coxterefliliyine elverisli iqlim ve cografi movqeyine gore secilen kendlerindendir Gulebird kendi Hekeri cayinin sag sahilinde Lacin rayonunun cenub bolgesinde sonuncu kendidir Qubadli rayonu ve Ermenistan Respublikasinin kilometrlerle uzanan serheddinde yerlesir Kecmis Gulebird kendinin tarixi erazisinde salinmis bu kend Azerbaycanda ve diger olkelerde meshur bayati ustadi asiq sair Sari Asigin doguldugu ve yasadigi kend kimi taninir Toponimikasi Gulebird toponimi haqqinda elmi etimilogiyaya esasen bu erazilerin qedim turk torpaqlari oldugu ve aborigen ehalinin turk olmagi haqqinda tarixi cografi medeni edebi bilgiler yetrincedir Yasayis menteqesi Gulebird qalasinin yaxinliginda yerlesdiyi ucun bele adlanmisdir Gulebird qalasinin adi ise gil qalasi gellere mexsus qala demekdir Qaradagli Sahyolu Sahtaxti Sariqaya ve s yer yurd adlari var Gulebird sozu turk dilinden olan gul ve fars menselli bert qala menasin veren gul qalasi demekdir Turkiyede de eyni adli kend movcud olmusdur Turkiyenin Ardahan ilinin Camlicatak kendi 1959 cu ile qeder Gulebird Gulebert adlandirilmisdir AbideleriXVII esrde yaradilan Sari Asiq turbesi Qedim qebiristanliq qebiristanliqda coxlu sayda oyma yonma cizma usulu ile das uzerinde hekk olunmus bedii das numuneleri var Kend tarixi abideleri ile zengindir Qedim qebiristanliq Qiz qebri Sultanbud kunbezi Sari Asiq ve sevgilisi Yaxsinin qebirustu abideleri Nezer xirmani Kohne Mezmezek Novruzalilar yasayis meskenleri ve s 1993 ci ilde ermeni vandallari Sari Asigin qebrini tamamile dagitmislar Cografiyasi ve iqlimiGulebird kendi Hekeri cayinin sahilinde Qubadli rayonu ile serhedde yerlesir rayon merkezinden 36 km mesafedededir IqtisadiyyatiEsas teserrufati heyvandarliq ve ekincilikdir 15 fevral 2021 ci ilde Azerbaycan Respublikasinin Prezidenti Ilham Eliyev Hekeri cayi uzerinde yerlesen 8 meqavat gucunde ise salib Bu stansiya texminen 7000 nefer ehalinin elektrik enerjisi ile teminatinda muhum rol oynayacaq Qubadli rayonunun Xanliq kendini Lacin rayonunun cenub hissesini ve erazide yerlesen diger infrastruktur layihelerini elektrik enerjisi ile temin edecek Ehalisi2006 ci ilin statstikasina gore kendin ehali sayi 1460 nefer olmusdur Ehalisinin bir qismi Cenubi Azerbaycanin Qaradagli mahalindan gelen turk tayfalari teskil edir Mesguliyetleri ekincilik ve maldarliq olub Taninmislari Sebaheddin Rustemov Zengezur qezetinin bas redaktoru Sari Asiq bayati ustadi Huseyn Abdullayev Zengezur Qeza Icraiyye Komitesi sedrinin muavini 1921 1922 Qorxmaz Eyvazov Azerbaycanin Milli Qehremani Professor Fizika riyaziyyat elmleri doktoru Sevindik Hetemov icra bascisi Aqil Nezerli Lacin RIH nin bascici Rovsen Atakisioglu yazici publisist Azerbaycan Respublikasinin Emekdar Kend Teserrufati iscisi Mahir Abbaszade Azerbaycan iqtisadci alimi iqtisad elmleri uzre felsefe doktoru Milli Meclisin deputati ve ya Vusal Metleboglu taninmis jurnalist Hemcinin baxIstinadlarAzerbaycan Respublikasinin Dovlet Statistika Komitesi Inzibati erazi bolgusu tesnifati PDF az stat gov az 2019 2020 04 16 tarixinde PDF Istifade tarixi 2020 04 16 Gulebird Azerbaycan toponimlerinin ensiklopedik lugeti I cild Baki Serq Qerb 2007 304 ISBN 978 9952 34 155 3 Gulebird Azerbaycan toponimlerinin ensiklopedik lugeti I cild Baki Serq Qerb 2007 seh 302 ISBN 978 9952 34 155 3 5 http www fallingrain com world TU 86 Camlicatak html 2016 07 03 tarixinde Istifade tarixi 2023 02 05 Gulebird SES in ise salinmasinin goruntuleri 2022 04 01 tarixinde Istifade tarixi 2021 03 22 Xarici kecidler Azerenerji Gulebird kicik su elektrik stansiyasi tezlikle istismara verilecek Lacin rayonu ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Kend ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin