Sarı Aşıq (XVI əsr, Laçın rayonu – XVII əsr, Güləbird) — bayatı ustadı.
Sarı Aşıq | |
---|---|
Doğum tarixi | XVI əsr |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | XVII əsr |
Vəfat yeri | |
Dəfn yeri | |
Fəaliyyəti | şair |
Əsərlərinin dili | Azərbaycan dili |
Janrlar | Bayatı, şeir |
Sarı Aşıq Vikimənbədə |
Həyatı
XVII əsr Azərbaycan aşıqlarından olan Sarı Aşığın doğum və ölüm tarixi dəqiq məlum deyil. Sarı Aşıq Laçın rayonunun Güləbird kəndinin yaxınlığında, Həkəri çayının sağ sahilində XVII-XIX əsrlərdə mövcud olan və hazırda xarabalıqları qalan Qaradağlı kəndində anadan olmuş, yaşamış və Qaradağlı kəndinin yaxınlığında hazırkı Güləbird kəndinin ərazisində dəfn olunmuşdur.
Aşığın qəbri Zəngəzur mahalının, indiki Laçın rayonunun Güləbird kəndində, Həkəri çayının yaxınlığındadır. Qəbrin baş daşına onun xəyali şəkli də həkk olunmuşdur.
Sarı Aşıq haqda ilk məlumatı Həsənəli xan Qaradaği vermişdir. Öz həmyerlisi, əsli Qaradağdan olub Zəngəzurun Güləbird kəndinə köçmüş Sarı Aşıq haqqında verdiyi məlumata, Sarı Aşığın bayatı və qoşmalarına görə Azərbaycan ədəbiyyatşünaslığı məhz Həsənəli xan Qaradağiyə borcludur. "Sarı Aşıq haqqında ilk məlumatı XIX əsrdə yaşamış Qaradaği vermişdir". 1927-ci ildə aşığın bayatılarından ibarət ilk kitabını S.Mümtaz çap etdirmişdir. Kitab "Aşıq Abdulla"adlanırdı. Qaradaği təzkirəsində göstərir ki,onun adı Qurbanəlidir,el arasında ona haqq aşığı deyirmişlər. S.Mümtaz ilk kitabında onun adını Abdulla yazmış,sonra isə Sarı Aşıq olduğu qənaətinə gəlmişdir. B.Behcət isə onun adının Sarıca Nəbi olduğunu söyləyir.
Arxeoloqlar 1927-ci ildə qəbri açaraq onun XVII əsrdə yaşadığını sübut etmişlər.
Sarı Aşığın həyatıyla bağlı xalq arasında "Yaxşı və Aşıq" dastanı təşəkkül tapmışdır.
Sarı Aşıq əsasən bayatılarıyla tanınır. O, "bayatı qoşmaq qadın işidir" deyənlərə meydan oxuyaraq yaradıcılığında bu janra üstünlük vermişdir.
Aşıq əsasən əxlaqi məsələlərə toxunan bu bayatılarında cinaslardan çox ustalıqla istifadə etmişdir.
Şeirlərində atalar sözlərini və məsəlləri tez-tez işlədən Sarı Aşıq çoxlu sayda sevgi şeirlərinin də müəllifidir.
1993-cü ildə erməni vandalları Sarı Aşığın qəbrini tamamilə dağıtmışlar.
Kitabları
- Sarı Aşıq. Seçmə bayatılar. Tərtib və ön söz: Hüseyn Kürdoğlu. Bakı: Sabah, 1993, 120 səh.
- Sarı Aşıq. Şeirlər. Tərtib və ön söz: Əhliman Axundov. Bakı: Azərnəşr, 1966, 90 səh.
- Sarı Aşıq. Gül dəftəri. Bakı: "Adiloğlu", 2011, 242 səh. (toplayanı və tərtib edəni: İlham Qəhrəman).
Ədəbiyyat
- P.Əfəndiyev. Azərbaycan şifahi xalq ədəbiyyatı. Bakı: 1981, s. 191-193.
- Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi. I cild. Bakı: 1960, s. 491-495.
- Mirzazade Mustafa Fahretdin. Azeri Âşıklarından Sarı Âşıq. Azerbaycan Yurt Bilgisi, 3 (28), Nisan 1934, s. 176-178.
- Telli saz ustadları. Bakı: 1964, s. 7-10.
- Vagif Vəliyev. Azərbaycan folkloru. Bakı: 1985, s. 142-146.
- Azərbaycan aşıqları və el şairləri. I cild. Bakı: 1983, s. 88-92.
- "Laçın yurdu" jurnalı, №1(1), 2011, Bakı, "Elm və təhsil", 2011
- Pirsultanlı, S. Sarı Aşığın poeziyası //Xalq cəbhəsi.- 2012.- 6 dekabr.- S. 14.
İstinadlar
- Qasımlı, M. Bayatılarımızın heyrət heykəli: Sarı Aşıq //Ədəbiyyat qəzeti.- 2015.- 5 sentyabr.- S.20-21.
- Hüseyn Kürdoğlu, "Sarı Aşıq", Bakı, "Sabah", 1993
- Paşa Əfəndiyev. Şifahi xalq ədəbiyyatı. Bakı.
- Uğur. Sarı Aşığın “Gül dəftəri”: [Atatürk Mərkəzində Sarı Aşığın eyni adlı kitabının (toplayanı İlham Qəhrəmandır) təqdimatı] //Xalq cəbhəsi.- 2012.- 31 yanvar.- S. 14.
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
- Sarı Aşıq - Bayatılar
- . "Virtual Qarabağ" İKT Mərkəzinin rəsmi portalı (az.). virtualkarabakh.az. 2013. 2017-12-22 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-10-14.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sari Asiq XVI esr Lacin rayonu XVII esr Gulebird bayati ustadi Sari AsiqDogum tarixi XVI esrDogum yeri Lacin rayonu Azerbaycan SSRVefat tarixi XVII esrVefat yeri Gulebird Qarabag xanligiDefn yeri GulebirdFealiyyeti sairEserlerinin dili Azerbaycan diliJanrlar Bayati seirSari Asiq VikimenbedeHeyatiXVII esr Azerbaycan asiqlarindan olan Sari Asigin dogum ve olum tarixi deqiq melum deyil Sari Asiq Lacin rayonunun Gulebird kendinin yaxinliginda Hekeri cayinin sag sahilinde XVII XIX esrlerde movcud olan ve hazirda xarabaliqlari qalan Qaradagli kendinde anadan olmus yasamis ve Qaradagli kendinin yaxinliginda hazirki Gulebird kendinin erazisinde defn olunmusdur Asigin qebri Zengezur mahalinin indiki Lacin rayonunun Gulebird kendinde Hekeri cayinin yaxinligindadir Qebrin bas dasina onun xeyali sekli de hekk olunmusdur Sari Asiq haqda ilk melumati Heseneli xan Qaradagi vermisdir Oz hemyerlisi esli Qaradagdan olub Zengezurun Gulebird kendine kocmus Sari Asiq haqqinda verdiyi melumata Sari Asigin bayati ve qosmalarina gore Azerbaycan edebiyyatsunasligi mehz Heseneli xan Qaradagiye borcludur Sari Asiq haqqinda ilk melumati XIX esrde yasamis Qaradagi vermisdir 1927 ci ilde asigin bayatilarindan ibaret ilk kitabini S Mumtaz cap etdirmisdir Kitab Asiq Abdulla adlanirdi Qaradagi tezkiresinde gosterir ki onun adi Qurbanelidir el arasinda ona haqq asigi deyirmisler S Mumtaz ilk kitabinda onun adini Abdulla yazmis sonra ise Sari Asiq oldugu qenaetine gelmisdir B Behcet ise onun adinin Sarica Nebi oldugunu soyleyir Arxeoloqlar 1927 ci ilde qebri acaraq onun XVII esrde yasadigini subut etmisler Sari Asigin heyatiyla bagli xalq arasinda Yaxsi ve Asiq dastani tesekkul tapmisdir Sari Asiq esasen bayatilariyla taninir O bayati qosmaq qadin isidir deyenlere meydan oxuyaraq yaradiciliginda bu janra ustunluk vermisdir Asiq esasen exlaqi meselelere toxunan bu bayatilarinda cinaslardan cox ustaliqla istifade etmisdir Seirlerinde atalar sozlerini ve meselleri tez tez isleden Sari Asiq coxlu sayda sevgi seirlerinin de muellifidir 1993 cu ilde ermeni vandallari Sari Asigin qebrini tamamile dagitmislar KitablariSari Asigin abidesi isgal zamani Sari Asiq Secme bayatilar Tertib ve on soz Huseyn Kurdoglu Baki Sabah 1993 120 seh Sari Asiq Seirler Tertib ve on soz Ehliman Axundov Baki Azernesr 1966 90 seh Sari Asiq Gul defteri Baki Adiloglu 2011 242 seh toplayani ve tertib edeni Ilham Qehreman EdebiyyatP Efendiyev Azerbaycan sifahi xalq edebiyyati Baki 1981 s 191 193 Azerbaycan edebiyyati tarixi I cild Baki 1960 s 491 495 Mirzazade Mustafa Fahretdin Azeri Asiklarindan Sari Asiq Azerbaycan Yurt Bilgisi 3 28 Nisan 1934 s 176 178 Telli saz ustadlari Baki 1964 s 7 10 Vagif Veliyev Azerbaycan folkloru Baki 1985 s 142 146 Azerbaycan asiqlari ve el sairleri I cild Baki 1983 s 88 92 Lacin yurdu jurnali 1 1 2011 Baki Elm ve tehsil 2011 Pirsultanli S Sari Asigin poeziyasi Xalq cebhesi 2012 6 dekabr S 14 IstinadlarQasimli M Bayatilarimizin heyret heykeli Sari Asiq Edebiyyat qezeti 2015 5 sentyabr S 20 21 Huseyn Kurdoglu Sari Asiq Baki Sabah 1993 Pasa Efendiyev Sifahi xalq edebiyyati Baki Ugur Sari Asigin Gul defteri Ataturk Merkezinde Sari Asigin eyni adli kitabinin toplayani Ilham Qehremandir teqdimati Xalq cebhesi 2012 31 yanvar S 14 Hemcinin baxBayatiXarici kecidlerVikimenbede Sari Asiq ile elaqeli melumatlar var Sari Asiq Bayatilar Virtual Qarabag IKT Merkezinin resmi portali az virtualkarabakh az 2013 2017 12 22 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2014 10 14