Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
 | Bu məqalə Laçın rayonu haqqındadır. Şəhər üçün Laçın səhifəsinə baxın. |
Laçın rayonu — Azərbaycan Respublikasında inzibati – ərazi vahidi. İnzibati mərkəzi Laçın şəhəridir. Rayonda bir şəhər, bir qəsəbə (Qayğı qəsəbəsi), 125 kənd olmuşdur.
| Rayon | |
| Laçın rayonu | |
|---|---|
|
| |
| Ölkə | |
| Daxildir | Şərqi Zəngəzur |
| İnzibati mərkəz | Laçın |
| İcra başçısı | Aqil Nəzərli |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Yaradılıb | 8 avqust 1930 |
| Sahəsi | 1 835 km² |
| Hündürlük | 1.164 m |
| Əhalisi | |
| Əhalisi | 80.163 nəfər |
| Rəqəmsal identifikatorlar | |
| ISO kodu | AZ-LAC |
| Telefon kodu | +994 26 |
| Poçt indeksi | 4100 |
| Avtomobil nömrəsi | 41 |
| Rəsmi sayt | |
 | |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Azərbaycanın cənub-qərbində, dağlıq ərazidə yerləşir. Şimaldan Kəlbəcər, şərqdən Xocalı, Şuşa və Xocavənd, cənubdan Qubadlı rayonu ilə, qərbdən isə Ermənistanla həmsərhəddir. Rayon mərkəzinin Bakı şəhəri ilə şose yolla ara məsafəsi 450 km, Xankəndi dəmir yolu stansiyası ilə ara məsafəsi isə 60 km-dir.
Tarixi
Laçın abidələri hələ eramızdan əvvəl I–II minilliyə aid edilən Xocavənd rayonundakı Azıx və Cəbrayıl rayonundakı Tağlar mağaraları ilə müqayisə edilə biləcək qədər dəyərli və nadir abidələrdəndirlər.
1828-ci il Rusiya-İran müharibələrindən sonra bağlanan Türkmənçay müqaviləsinə əsasən, bölgə Şimali Azərbaycanın tərkibində Rusiyaya qatılıb. Rusiyanın himayəsi altında Cənubi Qafqaza Osmanlı dövlətindən və İrandan ermənilərin kütləvi şəkildə köçürülüb məskunlaşdırılmasına başlandı. Ancaq Laçın bölgəsinə ermənilərin məskunlaşdırılması mümkün olmadı.
Azərbaycanda xanlıqlar ləğv edildikdən sonra, Laçın bölgəsi 1829-cu ildən yeni yaradılan Qarabağ əyalətinə qatılıb, 1868-ci ildən isə indiki Laçın yeni yaradılan Zəngəzur qəzasına qatılır. Zəngəzur qəzası Yelizavetpol quberniyasına (Gəncə quberniyası) daxil idi, 1918-ci ildən 1922-ci ilədək isə Qarabağ quberniyasının tərkibində olmuşdur.
1905–1907 və 1914–1920-ci illərdə Laçının da daxil olduğu Zəngəzur bölgəsində silahlı erməni dəstələrinin törətdiyi qırğınlar nəticəsində təxminən yarım milyon müsəlman həlak olmuşdur.
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti yaradıldıqdan sonra da Qarabağı və Zəngəzuru mənimsəmək üçün ermənilərin ərazi iddiaları nəticəsində kütləvi qırğınlarla davam edir. Erməni komandanı Andronik nə yolla olursa-olsun öz silahlı qüvvələri ilə bərabər Gorus, Laçın, Şuşa istiqamətindən Qarabağa daxil olmaq, oranın erməni əhalisini Azərbaycan hökumətinə qarşı qaldırmaq, təxribatlar törətmək və bölgədə itaətsizlik yaratmaq istəyirdi. Bu məqsədlə Andronik bir neçə minlik ordu ilə Zabux kəndini keçərək Laçın istiqamətində irəliləməyə başladı. Bu məsələdən əvvəlcədən xəbər tutan, bölgənin nüfuz sahiblərindən biri, Qarabağın general qubernatoru Xosrov bəy Sultanovun qardaşı Sultan bəy Sultanov, öz partizan dəstəsi ilə Laçın-Zabux yolundakı bir dərədə pusqu quraraq Andronikin qoşununu mühasirəyə saldı. Burada təqribən bir günlük çox qanlı döyüşlər getdi. Bu döyüşlər zamanı general Andronik demək olar ki, bütün qüvvəsini itirərək bir neçə nəfərlə güclə qaçmağa imkan tapdı. Dərə bu döyüşdən sonra xalq arasında "Qanlı dərə" adlandırıldı.
Bu məğlubiyyətdən sonra da erməni silahlıları tez-tez bölgədə qırğınlar törədir. Andranik Azərbaycanın bu bölgəsində daim sabitliyi pozmaq, Zəngəzur və Qarabağ torpaqlarını işğal etmək üçün Rusiyanın maliyyə dəstəyi ilə yeni-yeni silahlı qruplar yaradırdı.
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökuməti ölkənin ərazi bütövlüyünü təmin etmək üçün Zəngəzura qoşun hissələrini göndərir. Dağ istiqamətində aparılan döyüşlərdə Sultan bəy Sultanovun rəhbərliyi ilə Laçın silahlı dəstələri də iştirak edir. Döyüşlər Azərbaycan qoşun hissələrinin uğuru ilə başlasa da, Dağı əldə saxlamaq mümkün olmadı. Tezliklə bölgə qızıl ordu hissələri tərəfindən işğal olundu.
1920-ci il noyabrın 30-da keçirilən Azərbacan K/b/P MK Siyasi və Təşkilat bürolarının birgə iclasının qəbul etdiyi qərarı ilə Zəngəzur bölgəsi 2 yerə bölündü və nəticədə Zəngəzur qəzasının 6.742 kv. verstlik ərazisindən [4] 3.105 kv. versti Laçın da daxil olmaqla Azərbaycan SSR tərkibində qaldı, 3.637 kv. verstlik hissəsi isə Ermənistana verildi. Azərbaycan SSR-in tərkibində qalan hissə Şuşa qəzasına daxil edildi. 1923-cü il iyulun 7-də DQMV-nin yaradılması nəticəsində Şuşa qəzası 2 hissəyə bölündü — Şuşa şəhəri də daxil olmaqla Şuşa rayonu DQMV-nin tərkibinə keçdi. Artıq bu dövrdə Şuşa qəzasının DQMV-nə daxil edilməyən hissəsində də hansısa bir inzibati idarə mərkəzi yaradılması zərurəti meydana gəlib. İndiki Laçın, Qubadlı və Kəlbəcər rayonlarının ərazisini əhatə edən ərazidə Kürdüstan qəzası yaradıldı. İnzibati mərkəz müvəqqəti olaraq Şuşa şəhərində yerləşsə də, elə həmin il — 1923-cü ildə Laçın və Abdallar kəndləri arasında kiçik bir şəhər salındı və qəza mərkəzi ora köçürüldü. Relyef və ora yaxın kəndin adı nəzərə alınmaqla Tağı Şahbazinin təşəbbüsü ilə şəhərə Laçın adı verildi.
Qəza inzibati cəhətdən Kəlbəcər, Qoturlu, Kürdhacı, Qarıqışlaq, Həkəri (Muradxanlı) və Püsyan (Qubadlı) nahiyələrindən ibarət idi. 1930-cu ildə Azərbaycan SSR-də qəza inzibati ərazi vahidləri ləğv edilərək onların ərazisində rayonlar yaradıldı. Kürdüstan qəzası ərazisində yuxarıda qeyd edildiyi kimi 3 rayon — Laçın, Qubadlı və Kəlbəcər rayonları yaradıldı.
Azərbaycanın qərb torpaqlarına sahib çıxaraq bu torpaqlar üzərində özlərinə dövlət quran ermənilər artıq Azərbaycana qarşı yeni, daha böyük ərazi iddiaları ilə çıxış etməyə başladılar. Onlar Qarabağı Ermənistana birləşdirilməsi məsələsini ortaya ataraq bir maneə kimi Laçın rayonunu aradan götürməyin yollarını düşündülər. Sovetlər dönəmində ermənilər dəfələrlə Laçın rayonunun bir inzibati mərkəz kimi ləğvinə çalışsalar da, təşəbbüsləri baş tutmamışdı. Bunun əvəzində onlar 1970–1980-ci illərdə Güləbird, Cicimli, Malıbəy, Qarıqışlaq, Sadınlar və digər kəndlərin yüz hektarlarla pay torpaqlarını və bütövlükdə Qaragöl yaylağını mənimsəməyə nail oldular.
Müasir dövr
Laçın şəhəri və ətraf ərazilər (Laçın dəhlizi) 18 may 1992-ci ildə erməni silahlı qüvvələri tərəfindən işğal edildi.
Qondarma Respublikanın baş naziri Vəkil Mustafayev seçilir və bu işin təşkilatçıları kürdləri Laçına çağırması bir nəticə verməmişdi.
2020-ci ildə Azərbaycan Ordusu tərəfindən keçirilmiş əks-hücum əməliyyatı nəticəsində 9 noyabrda Güləbird, Səfiyan, Türklər kəndləri işğaldan azad olunmuşdur.
Azərbaycan Respublikası, Rusiya Federasiyası Prezidentləri və Ermənistan Respublikası baş nazirinin imzaladığı Qarabağ atəşkəs bəyanatına əsasən 1 dekabr 2020-ci ildən etibarən Laçın rayonunun, Laçın dəhlizinə düşən ərazilər (Laçın şəhəri və Sus ilə Zabux kəndləri) istisna olmaqla 1 qəsəbəsi Qayğı qəsəbəsi və 122 kəndi Azərbaycan Respublikasının nəzarəti altına keçmişdir.
10 noyabr 2020-ci il tarixli üçtərəfli bəyanata uyğun olaraq mərkəzi Laçın şəhəri 2 kəndi Sus, Zabux (Laçın dəhlizi) Rusiya Sülhməramlı kontingentinin nəzarəti altına keçmişdir.
26 avqust 2022-ci ildə Laçın şəhəri və Sus, Zabux kəndi və Laçın dəhlizi Azərbaycanın nəzarətinə keçmişdir. 2022-ci ilin avqustundan etibarən Laçın dəhlizini əvəz edən alternativ yol işə düşdüyünə görə Laçın rayonunun 1 qəsəbəsi (Qayğı) və 7 kəndi Rusiya Sülhməramlı kontingentinin nəzarəti altına keçmişdir.
19 sentyabr 2023-cü ildə aparılan lokal xarakterli antiterror əməliyyatlarından sonra Qayğı qəsəbəsi, Ağanus, Dəyirmanyanı, Ərəb, Malxələf, Məlikpəyə, Mığıdərə, Unannovu kəndləri yenidən Azərbaycanın suverenliyinə keçmişdir.
Hər il 26 Avqust Laçın şəhəri günü kimi qeyd olunur.
Mədəniyyət, təhsil və səhiyyə müəssisələri
Laçın rayonunda 1 ədəd avtovağzal, 82 avtobus dayanacağı, 2130 km uzunluğunda avtomobil yolları, 92 ədəd körpü, 1187 km uzunluğunda su kəməri, 33 su anbarı, camaşırxana, 15 km uzunluğunda mərkəzi kanalizasiya, 20 km uzunluğunda istilik şəbəkəsi, 14 hamam, 8 ədəd yanacaqdoldurma stansiyası, 2636 km uzunluğunda elektrik hava xətləri, 498 km uzunluğunda qaz kəməri, 10200 km uzunluğunda radio-telefon kommunikasiya xətləri, 3 ədəd televiziya stansiyası və ötürücülər və sair mövcud olmuşdur.
Laçın ərazisində toxuculuq sənəti də inkişaf etmişdi. Burada yundan toxunan at çulu, palaz, kilim, xalça, zili, xurcun, fərməş xüsusi gözəlliyilə seçilib. Təsadüfi deyil ki, dünyada "Qasımuşağı" adı ilə tanınan xalçanın yaranması məhz bu bölgənin adıyla bağlıdır.
Abidələri
Coğrafiyası
Təbiəti
Səthi dağlıqdır və şimal hissəsi Qarabağ silsiləsinin cənub-qərb yamacında, şimalı Mıxtökən silsiləsinin cənub-şərq yamacında, cənub-qərbi Qarabağ yaylasındadır. Ən hündür nöqtəsi Qızılboğaz dağıdır (3594m). Ağoğlan dağı, Alagöllər, Altıntaxta, Böyük İşıqlı, Cüdələr, Çalbair, Dəlidağ, Farmaçtəpə, Hocaztəpə, İşıqlı, Keşiştəpə, Kiçik İşıqlı, Qabaqtəpə, Qatırdaş, Qəhrəmanbəy təpəsi, Qırxqız dağı, Qəzılboğaz, Qəzılqaya dağı, Qızıltəpə, Qoruğundağ, Qurqundağ, Tərxanyalı, Yəhərtəpə yüksəklikləri yerləşir. Çayları Həkəri və onun qollarıdır. Əsasən çimli, dağ-çəmən, qəhvəyi dağ-meşə və karbonatlı dağ qara torpaqlara malikdir. Bitki örtüyü kollu və seyrək meşəli çəmənliklərdən, enliyarpaqlı dağ meşələrindən (palıd, vələs, fıstıq), subalp və alp çəmənliklərindən ibarətdir. Heyvanat aləminə qayakeçisi, çölsiçanı, cüyür, çöldonuzu, sincab, süleysin və s. aiddirlər. Ərazinin çox yerində qışı quraq keçən mülayim isti və soyuq iqlim üstündür. Orta temperatur yanvarda −10 °C-dən 0 °C-yədək, iyulda 10–22 °C-dir. İllik yağıntı 600–900 mm-dir. Rayonun cəmi torpaq sahəsi 166488 hektardır. Ondan da 75781 hektarı kənd təsərrüfatına yararlı, 12102 hektarı isə əkin yeridir.
İnzibati-ərazi bölgüsü
Rayon bir şəhər, bir qəsəbə (Qayğı qəsəbəsi), 125 kənddən ibarətdir.Ağalaruşağı, Ağanus, Ağbulaq, Ağcakənd, Ağcayazı, Ağoğlan, Alxaslı, Alı Xəlifə ocağı, Alıcan, Alıqulu, Alpout, Arduşlu, Aşağı Cicimli, Aşağı Fərəcan, Aşağı Qarasaqqal, Avazlar, Ayıbasar, Baldırğanlı, Bəylik, Birinci İpək, Birinci Tığik, Bozdağan, Bozgüney, Bozlu, Budaqdərə, Bülövlük, Bülüldüz, Cağazur, Cicimli, Çəmbərəkənd, Çıraqlı, Çıraqlı, Çorman, Dambulaq, Daşlı, Dəyhan, Dəyirmanyanı, Əhmədli, Ələkçi, Ərdəşəvi, Ərəb, Ərikli, Əyrik, Fərraş, Fətəlipəyə, Fingə Güləbird,, Hacıxanlı, Hacılar, Hacısamlı, Haqnəzər, Hətəmlər, Hoçaz, Hüsülü, Xaçınyalı Xanalılar, Xırmanlar, Xumarta, İkinci Tığik, İmanlar, İrçan, Kaha, Kalafalıq, Kamallı, Katos, Kəravuz, Korcabulaq, Köhnə Çorman, Köhnəkənd, Kürdhacı, Qalaça, Qarabəyli, Qaraçanlı, Qarakeçdi, Qarasaqqal, Qarıkaha, Qarıqışlaq, Qazıdərə, Qılınclı, Qışlaq, Qızılca, Qorçu, Qoşasu, Qovuşuq, Qozlu, Quşçu, Lolabağırlı, Malxələf, Malıbəy, Mayis, Mazutlu, Məlikpəyə, Mığıdərə, Minkənd, Mirik, Mişni, Mollalar, Nağdalı, Narışlar, Nurəddin, Oğuldərə, Piçənis, Pircahan, Sadınlar, Sarıbaba, Seyidlər, Səfiyan, Sonasar, Soyuqbulaq, Suarası, Sus, Şamkənd, Şeylanlı, Şəlvə, Tərxanlı, Təzəkənd, Turşsu, Türklər, Uludüz, Unannovu, Vağazin, Vəlibəyli, Yuxarı Fərəcan, Zabux, Zağaltı, Zerti, Zeyvə, Ziyrik kəndləri aiddir. Abdallar, Babadin, İkinci İpək, Laçınkənd, Məzməzək, Muncuqlu, Yuxarı Qarasaqqal kəndləri ləğv olunmuşdur.
— şəhərlər, 
— kəndlər 
— arxeoloji obyektlər, 
— türbələr, 
— məbədlər 
— dağ zirvələri, 
— göllərƏhalisi
İşğal olunmuş rayonun yerli əhalisi 01 yanvar 2014-cü il tarixə 80 min nəfər olmaqla respublikanın 57 şəhər və rayonunda müvəqqəti məskunlaşıb. Ermənistan işğal etdiyi Azərbaycan ərazilərində demoqrafik strukturu süni şəkildə dəyişdirmək siyasətini həyata keçirir. Bu məqsədlə əvvəllər ümumiyyətlə ermənilər yaşamayan Laçın rayonuna ermənilərin qanunsuz məskunlaşdırılmasını həyata keçirir. ATƏT-in Faktaraşdırıcı Missiyası hesabatında Laçın rayonu ərazisində 8–11 min erməninin yerləşdirildiyini müəyyən edib. Azərbaycanın məlumatlarına görə isə bu rəqəm 13 mindən artıqdır.
Milli tərkibi
2009-cu il əhalinin siyahıyaalınması məlumatına əsasən rayon əhalisinin 66671 nəfərini azərbaycanlılar, 1914 nəfərini kürdlər, 464 nəfərini türklər, 28 nəfərini ruslar, 10 nəfərini isə digər millətlərin nümayəndələri təşkil edir.
| Etnik qrup | 1959 sa. | 1970 sa. | 1979 sa. | 1999 sa. | 2009 sa. |
|---|---|---|---|---|---|
| cəmi əhali | 24 734 | 35 642 | 47 261 | 63 162 | 69 087 |
| azərbaycanlı | 24 466 | 33 186 | 44 665 | 58 058 | 66 671 |
| kürd | 2 125 | 2 437 | 5 073 | 1 914 | |
| türk | … | … | … | 8 | 464 |
| rus | 84 | 130 | 27 | 12 | 28 |
| ukraynalı | … | 19 | 1 | 6 | … |
| ləzgi | 3 | 9 | 23 | 2 | 3 |
| tatar | … | 1 | 1 | 1 | 2 |
| avar | … | 5 | 10 | 1 | … |
| erməni | 137 | 72 | 34 | … | … |
| gürcü | 4 | 13 | 9 | … | … |
| yəhudi | 1 | 2 | 1 | … | … |
| udin | … | 2 | … | … | … |
| tat | … | 1 | 1 | … | … |
| digər | 39 | 77 | 53 | 1 | 5 |
- Qeyd
- kürdlər etnik azərbaycanlı olaraq siyahıya alınıblar
Məskunlaşma siyasəti
Qarabağ müharibəsindən sonra imzalanan atəşkəsdən dərhal sonra Ermənistan hakimiyyəti tərəfindən Laçın şəhərinin və rayonun bir neçə ətraf kəndin məskunlaşdırılmasına dair məxfi əmr verilmişdi. Ermənistan bununla Dağlıq Qarabağı aparan yeganə yolun keçdiyi strateji mühüm ərazini nəzarətdə saxlamağa çalışırdı. Ermənistan o vaxt hesab edirdi ki, Laçın rayonunun dörd yaşayış məntəqəsinin məskunlaşdırılması kifayətdir. Lakin ermənilərin və müharibə veteranlarının planları daha böyük idi. Onlar iddia etdilər ki, işğal etdikləri ərazilərin hamısında məskunlaşmağa haqları var, çünki bu ərazilər "qədim erməni torpaqlarıdır". Nəticədə 1995-ci ildə Laçın rayonunun 4 yox, 12 kəndində ermənilər qanunsuz məskunlaşmışdı. 2004-cü ildə isə Laçın və kəndlərində, o cümlədən digər ətraf rayonlarda yaşayan ermənilərin sayı 13.500-ə çatmışdı.
Tanınmış şəxsləri
- Ələsgər Novruzov — Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı, Qarabağ müharibəsi iştirakçısı.
- Əvəz Verdiyev — Sovet İttifaqı Qəhrəmanı, İkinci dünya müharibəsi iştirakçısı.
- Fazil Mehdiyev — Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı,Qarabağ müharibəsi iştirakçısı.
- Firudin Bəy Daryalı — Ordu generalı.
- İskəndər bəy Sultanov — daşnaksütyun və erməni terrorizminə qarşı mübarizənin fəal iştirakçısı.
- Nazim Abdullayev — Sağlığında ilə təltif edilmiş Qarabağ müharibəsi iştirakçısı və Şəhidi.
- İsrafil Şahverdiyev — Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı,Qarabağ müharibəsi iştirakçısı.
- Kamil Nəsibov — Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı,Qarabağ müharibəsi iştirakçısı.
- Müseyib İlyasov — Şuşada açılan darülmüəlliminin ilk təşkilatçı və müdiri.
- Hüseyn Kürdoğlu — filologiya elmləri namizədi,
- İlham Alışanlı - Əməkdar jurnalist
- Nurməmməd bəy Şahsuvarov — Azərbaycan Demokratik Respublikası naziri.
- Oqtay Güləliyev — Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı, Qarabağ müharibəsi iştirakçısı.
- Qara Murtuza bəy — XVIII əsr Pənahəli xan Sarıcalı-Cavanşirin sərkərdəsi,Qarabağın Hacısamlı nahiyəsinin bəyi.
- Qorxmaz Eyvazov — Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı,Qarabağ müharibəsi iştirakçısı.
- Rövşən Cavadov — Azərbaycan Daxili İşlər nazirinin müavini,OMON-nun komandiri
- Sarı Aşıq — XVII əsrdə yaşamış məşhur Azərbaycan aşığı.
- Sultan bəy Sultanov — xalq qəhrəmanı.
- Vüqar Novruzov — hüquq elmləri doktoru, Moldova Azərbaycanlıları Konqresinin sədri.
- Xanlar Məmmədov — Azərbaycan Kommunist Partiyasının Laçın Rayon Komitəsinin 1-ci katibi, Laçın Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı, Azərbaycan Respublikasının Xalq Deputatı, Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin Üzvü.
- Xosrov bəy Sultanov — Azərbaycan Demokratik Respublikasının ilk müdafiə naziri, Qarabağ General Qubernatoru, həkim.
- Zöhrab Qarayev — Azərbaycan Dövlət Tibb Universitetinin professoru
- Şirindil Alışanlı - Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutunun şöbə müdiri, professor
İstinadlar
Bu məqalədəki istinadlar müvafiq ilə göstərilməlidir. |
- "Azərbaycan Prezidentinin Rəsmi internet səhifəsi - SƏNƏDLƏR » Sərəncamlar A.A.Nəzərlinin Laçın Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı təyin edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı". www.president.az. 2021-05-11 tarixində . İstifadə tarixi: 16 iyun 2016.
- Ümumi məlumat. — Azərbaycan Respublikasının inzibati–ərazi vahidləri. — İnzibati kənd rayonları (01.01.2006), səhifə 12. // Azərbaycan Milli Ensiklopediyası. 25 cilddə. Məsul katib akademik T. M. Nağıyev. "Azərbaycan" cildi. Bakı: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi, 2007, 884 səhifə.
- Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsinin Prezident Kitabxanası – İnzibati ərazi vahidləri : Laçın rayonu[ölü keçid]
- . 2015-04-22 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-01-25.
- "PKK təxribatı". 2014-08-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-01-25.
- . 2015-10-15 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-12-26.
- . 2014-12-08 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-12-26.
- Ethno-Caucasus, Этнодемография Кавказа: Лачинский район (перепись 1959 года) 2022-06-19 at the Wayback Machine
- Ethno-Caucasus, Этнодемография Кавказа: Лачинский район (перепись 1970 года) 2022-06-19 at the Wayback Machine+Распределение русских и украинцев по административно-территориальным единицам Азербайджанской ССР (1970 г.)-(без Нагорно-Карабахской АО) Arxivləşdirilib 2015-06-27 at Archive.today+Распределение евреев и горских евреев по административно-территориальным единицам Азербайджанской ССР (1970 г.)-(без Нагорно-Карабахской АО) Arxivləşdirilib 2015-06-27 at Archive.today
- Ethno-Caucasus, Этнодемография Кавказа: Лачинский район (перепись 1979 года) 2022-06-19 at the Wayback Machine+Распределение русских и украинцев по административно-территориальным единицам Азербайджанской ССР (1979 г.)-(без Нагорно-Карабахской АО) Arxivləşdirilib 2015-06-27 at Archive.today+Распределение евреев и горских евреев по административно-территориальным единицам Азербайджанской ССР (1979 г.)-(без Нагорно-Карабахской АО) 2022-09-26 at the Wayback Machine
- Population statistics of Eastern Europe: Azerbaijan: Ethnic composition: 1999 census 2017-09-19 at the Wayback Machine
- Population statistics of Eastern Europe: Azerbaijan: Ethnic composition: 2009 census 2012-02-07 at the Wayback Machine
- "Qubadlıda bir hektar da boş yer qalmadı, işğalçılar Cəbrayıl və Füzuli torpaqlarını əkib-becərir". 2022-03-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-12-20.
Mənbə
- Azərbaycan Milli Ensiklopediyası. Bakı: 2007 səh. 866.
- Faiq İsmayılovun şəxsi arxivi.
- Azərbaycanın İşğal Olunmuş Ərazilərindəki Tarix və Mədəniyyət Abidələrini Müdafiə Təşkilatı ictimai birliyi.
Xarici keçidlər
- -də Laçın rayonu
- 20 il Laçınsız 2011-05-21 at the Wayback Machine
- Mənim Laçınım
- Gülxar. "Dadı Fransa şərabından gələn rayon: 7 milyardlıq zərərimiz - ARAŞDIRMA - FOTOLAR" (az.). publika.az. 3 İyul 2014 - 15:05. İstifadə tarixi: 2014-07-04.
- XƏYANƏT
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqale Lacin rayonu haqqindadir Seher ucun Lacin sehifesine baxin Lacin rayonu Azerbaycan Respublikasinda inzibati erazi vahidi Inzibati merkezi Lacin seheridir Rayonda bir seher bir qesebe Qaygi qesebesi 125 kend olmusdur RayonLacin rayonu39 38 sm e 46 33 s u Olke AzerbaycanDaxildir Serqi ZengezurInzibati merkez LacinIcra bascisi Aqil NezerliTarixi ve cografiyasiYaradilib 8 avqust 1930Sahesi 1 835 km Hundurluk 1 164 mEhalisiEhalisi 80 163 neferReqemsal identifikatorlarISO kodu AZ LACTelefon kodu 994 26Poct indeksi 4100Avtomobil nomresi 41Resmi sayt Vikianbarda elaqeli mediafayllar Azerbaycanin cenub qerbinde dagliq erazide yerlesir Simaldan Kelbecer serqden Xocali Susa ve Xocavend cenubdan Qubadli rayonu ile qerbden ise Ermenistanla hemserheddir Rayon merkezinin Baki seheri ile sose yolla ara mesafesi 450 km Xankendi demir yolu stansiyasi ile ara mesafesi ise 60 km dir TarixiLacin abideleri hele eramizdan evvel I II minilliye aid edilen Xocavend rayonundaki Azix ve Cebrayil rayonundaki Taglar magaralari ile muqayise edile bilecek qeder deyerli ve nadir abidelerdendirler 1828 ci il Rusiya Iran muharibelerinden sonra baglanan Turkmencay muqavilesine esasen bolge Simali Azerbaycanin terkibinde Rusiyaya qatilib Rusiyanin himayesi altinda Cenubi Qafqaza Osmanli dovletinden ve Irandan ermenilerin kutlevi sekilde kocurulub meskunlasdirilmasina baslandi Ancaq Lacin bolgesine ermenilerin meskunlasdirilmasi mumkun olmadi Azerbaycanda xanliqlar legv edildikden sonra Lacin bolgesi 1829 cu ilden yeni yaradilan Qarabag eyaletine qatilib 1868 ci ilden ise indiki Lacin yeni yaradilan Zengezur qezasina qatilir Zengezur qezasi Yelizavetpol quberniyasina Gence quberniyasi daxil idi 1918 ci ilden 1922 ci iledek ise Qarabag quberniyasinin terkibinde olmusdur 1905 1907 ve 1914 1920 ci illerde Lacinin da daxil oldugu Zengezur bolgesinde silahli ermeni destelerinin toretdiyi qirginlar neticesinde texminen yarim milyon muselman helak olmusdur Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti yaradildiqdan sonra da Qarabagi ve Zengezuru menimsemek ucun ermenilerin erazi iddialari neticesinde kutlevi qirginlarla davam edir Ermeni komandani Andronik ne yolla olursa olsun oz silahli quvveleri ile beraber Gorus Lacin Susa istiqametinden Qarabaga daxil olmaq oranin ermeni ehalisini Azerbaycan hokumetine qarsi qaldirmaq texribatlar toretmek ve bolgede itaetsizlik yaratmaq isteyirdi Bu meqsedle Andronik bir nece minlik ordu ile Zabux kendini kecerek Lacin istiqametinde irelilemeye basladi Bu meseleden evvelceden xeber tutan bolgenin nufuz sahiblerinden biri Qarabagin general qubernatoru Xosrov bey Sultanovun qardasi Sultan bey Sultanov oz partizan destesi ile Lacin Zabux yolundaki bir derede pusqu quraraq Andronikin qosununu muhasireye saldi Burada teqriben bir gunluk cox qanli doyusler getdi Bu doyusler zamani general Andronik demek olar ki butun quvvesini itirerek bir nece neferle gucle qacmaga imkan tapdi Dere bu doyusden sonra xalq arasinda Qanli dere adlandirildi Lacinlilar 1 dekabr 2020 ci il Qarabag muharibesindeki qelebeni qeyd etmek ucun evvelce Sehidler Xiyabanini ziyaret etdiler Bu meglubiyyetden sonra da ermeni silahlilari tez tez bolgede qirginlar toredir Andranik Azerbaycanin bu bolgesinde daim sabitliyi pozmaq Zengezur ve Qarabag torpaqlarini isgal etmek ucun Rusiyanin maliyye desteyi ile yeni yeni silahli qruplar yaradirdi Lacinin SSRI dovrundeki gerbi Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti hokumeti olkenin erazi butovluyunu temin etmek ucun Zengezura qosun hisselerini gonderir Dag istiqametinde aparilan doyuslerde Sultan bey Sultanovun rehberliyi ile Lacin silahli desteleri de istirak edir Doyusler Azerbaycan qosun hisselerinin uguru ile baslasa da Dagi elde saxlamaq mumkun olmadi Tezlikle bolge qizil ordu hisseleri terefinden isgal olundu 1920 ci il noyabrin 30 da kecirilen Azerbacan K b P MK Siyasi ve Teskilat burolarinin birge iclasinin qebul etdiyi qerari ile Zengezur bolgesi 2 yere bolundu ve neticede Zengezur qezasinin 6 742 kv verstlik erazisinden 4 3 105 kv versti Lacin da daxil olmaqla Azerbaycan SSR terkibinde qaldi 3 637 kv verstlik hissesi ise Ermenistana verildi Azerbaycan SSR in terkibinde qalan hisse Susa qezasina daxil edildi 1923 cu il iyulun 7 de DQMV nin yaradilmasi neticesinde Susa qezasi 2 hisseye bolundu Susa seheri de daxil olmaqla Susa rayonu DQMV nin terkibine kecdi Artiq bu dovrde Susa qezasinin DQMV ne daxil edilmeyen hissesinde de hansisa bir inzibati idare merkezi yaradilmasi zerureti meydana gelib Indiki Lacin Qubadli ve Kelbecer rayonlarinin erazisini ehate eden erazide Kurdustan qezasi yaradildi Inzibati merkez muveqqeti olaraq Susa seherinde yerlesse de ele hemin il 1923 cu ilde Lacin ve Abdallar kendleri arasinda kicik bir seher salindi ve qeza merkezi ora kocuruldu Relyef ve ora yaxin kendin adi nezere alinmaqla Tagi Sahbazinin tesebbusu ile sehere Lacin adi verildi Qeza inzibati cehetden Kelbecer Qoturlu Kurdhaci Qariqislaq Hekeri Muradxanli ve Pusyan Qubadli nahiyelerinden ibaret idi 1930 cu ilde Azerbaycan SSR de qeza inzibati erazi vahidleri legv edilerek onlarin erazisinde rayonlar yaradildi Kurdustan qezasi erazisinde yuxarida qeyd edildiyi kimi 3 rayon Lacin Qubadli ve Kelbecer rayonlari yaradildi Azerbaycanin qerb torpaqlarina sahib cixaraq bu torpaqlar uzerinde ozlerine dovlet quran ermeniler artiq Azerbaycana qarsi yeni daha boyuk erazi iddialari ile cixis etmeye basladilar Onlar Qarabagi Ermenistana birlesdirilmesi meselesini ortaya ataraq bir manee kimi Lacin rayonunu aradan goturmeyin yollarini dusunduler Sovetler doneminde ermeniler defelerle Lacin rayonunun bir inzibati merkez kimi legvine calissalar da tesebbusleri bas tutmamisdi Bunun evezinde onlar 1970 1980 ci illerde Gulebird Cicimli Malibey Qariqislaq Sadinlar ve diger kendlerin yuz hektarlarla pay torpaqlarini ve butovlukde Qaragol yaylagini menimsemeye nail oldular Muasir dovr Lacin seheri ve etraf eraziler Lacin dehlizi 18 may 1992 ci ilde ermeni silahli quvveleri terefinden isgal edildi Qondarma Respublikanin bas naziri Vekil Mustafayev secilir ve bu isin teskilatcilari kurdleri Lacina cagirmasi bir netice vermemisdi 2020 ci ilde Azerbaycan Ordusu terefinden kecirilmis eks hucum emeliyyati neticesinde 9 noyabrda Gulebird Sefiyan Turkler kendleri isgaldan azad olunmusdur Azerbaycan Respublikasi Rusiya Federasiyasi Prezidentleri ve Ermenistan Respublikasi bas nazirinin imzaladigi Qarabag ateskes beyanatina esasen 1 dekabr 2020 ci ilden etibaren Lacin rayonunun Lacin dehlizine dusen eraziler Lacin seheri ve Sus ile Zabux kendleri istisna olmaqla 1 qesebesi Qaygi qesebesi ve 122 kendi Azerbaycan Respublikasinin nezareti altina kecmisdir 10 noyabr 2020 ci il tarixli ucterefli beyanata uygun olaraq merkezi Lacin seheri 2 kendi Sus Zabux Lacin dehlizi Rusiya Sulhmeramli kontingentinin nezareti altina kecmisdir 26 avqust 2022 ci ilde Lacin seheri ve Sus Zabux kendi ve Lacin dehlizi Azerbaycanin nezaretine kecmisdir 2022 ci ilin avqustundan etibaren Lacin dehlizini evez eden alternativ yol ise dusduyune gore Lacin rayonunun 1 qesebesi Qaygi ve 7 kendi Rusiya Sulhmeramli kontingentinin nezareti altina kecmisdir 19 sentyabr 2023 cu ilde aparilan lokal xarakterli antiterror emeliyyatlarindan sonra Qaygi qesebesi Aganus Deyirmanyani Ereb Malxelef Melikpeye Migidere Unannovu kendleri yeniden Azerbaycanin suverenliyine kecmisdir Her il 26 Avqust Lacin seheri gunu kimi qeyd olunur Taxtakorpu qesebesinde yerlesen Lacin Rayon Icra Hakimiyyetinin binasiMedeniyyet tehsil ve sehiyye muessiseleriLacin rayonunda 1 eded avtovagzal 82 avtobus dayanacagi 2130 km uzunlugunda avtomobil yollari 92 eded korpu 1187 km uzunlugunda su kemeri 33 su anbari camasirxana 15 km uzunlugunda merkezi kanalizasiya 20 km uzunlugunda istilik sebekesi 14 hamam 8 eded yanacaqdoldurma stansiyasi 2636 km uzunlugunda elektrik hava xetleri 498 km uzunlugunda qaz kemeri 10200 km uzunlugunda radio telefon kommunikasiya xetleri 3 eded televiziya stansiyasi ve oturuculer ve sair movcud olmusdur Lacin erazisinde toxuculuq seneti de inkisaf etmisdi Burada yundan toxunan at culu palaz kilim xalca zili xurcun fermes xususi gozelliyile secilib Tesadufi deyil ki dunyada Qasimusagi adi ile taninan xalcanin yaranmasi mehz bu bolgenin adiyla baglidir Abideleri Esas meqale Lacin abideleriCografiyasiTebieti Sethi dagliqdir ve simal hissesi Qarabag silsilesinin cenub qerb yamacinda simali Mixtoken silsilesinin cenub serq yamacinda cenub qerbi Qarabag yaylasindadir En hundur noqtesi Qizilbogaz dagidir 3594m Agoglan dagi Alagoller Altintaxta Boyuk Isiqli Cudeler Calbair Delidag Farmactepe Hocaztepe Isiqli Kesistepe Kicik Isiqli Qabaqtepe Qatirdas Qehremanbey tepesi Qirxqiz dagi Qezilbogaz Qezilqaya dagi Qiziltepe Qorugundag Qurqundag Terxanyali Yehertepe yukseklikleri yerlesir Caylari Hekeri ve onun qollaridir Esasen cimli dag cemen qehveyi dag mese ve karbonatli dag qara torpaqlara malikdir Bitki ortuyu kollu ve seyrek meseli cemenliklerden enliyarpaqli dag meselerinden palid veles fistiq subalp ve alp cemenliklerinden ibaretdir Heyvanat alemine qayakecisi colsicani cuyur coldonuzu sincab suleysin ve s aiddirler Erazinin cox yerinde qisi quraq kecen mulayim isti ve soyuq iqlim ustundur Orta temperatur yanvarda 10 C den 0 C yedek iyulda 10 22 C dir Illik yaginti 600 900 mm dir Rayonun cemi torpaq sahesi 166488 hektardir Ondan da 75781 hektari kend teserrufatina yararli 12102 hektari ise ekin yeridir Inzibati erazi bolgusu Rayon bir seher bir qesebe Qaygi qesebesi 125 kendden ibaretdir Agalarusagi Aganus Agbulaq Agcakend Agcayazi Agoglan Alxasli Ali Xelife ocagi Alican Aliqulu Alpout Arduslu Asagi Cicimli Asagi Ferecan Asagi Qarasaqqal Avazlar Ayibasar Baldirganli Beylik Birinci Ipek Birinci Tigik Bozdagan Bozguney Bozlu Budaqdere Bulovluk Bululduz Cagazur Cicimli Cemberekend Ciraqli Ciraqli Corman Dambulaq Dasli Deyhan Deyirmanyani Ehmedli Elekci Erdesevi Ereb Erikli Eyrik Ferras Fetelipeye Finge Gulebird Hacixanli Hacilar Hacisamli Haqnezer Hetemler Hocaz Husulu Xacinyali Xanalilar Xirmanlar Xumarta Ikinci Tigik Imanlar Ircan Kaha Kalafaliq Kamalli Katos Keravuz Korcabulaq Kohne Corman Kohnekend Kurdhaci Qalaca Qarabeyli Qaracanli Qarakecdi Qarasaqqal Qarikaha Qariqislaq Qazidere Qilincli Qislaq Qizilca Qorcu Qosasu Qovusuq Qozlu Quscu Lolabagirli Malxelef Malibey Mayis Mazutlu Melikpeye Migidere Minkend Mirik Misni Mollalar Nagdali Narislar Nureddin Oguldere Picenis Pircahan Sadinlar Saribaba Seyidler Sefiyan Sonasar Soyuqbulaq Suarasi Sus Samkend Seylanli Selve Terxanli Tezekend Turssu Turkler Uluduz Unannovu Vagazin Velibeyli Yuxari Ferecan Zabux Zagalti Zerti Zeyve Ziyrik kendleri aiddir Abdallar Babadin Ikinci Ipek Lacinkend Mezmezek Muncuqlu Yuxari Qarasaqqal kendleri legv olunmusdur Lacin Melik Ejder turbesi Agoglan monastiri Husulu Qariqislaq Zeyve Mirik Ehmedli Zerti Kalafaliq Ferras Gulebird Malxelef Sefiyan 2397 2574 Kohnekend Zabux Minkend Qlisdag 3594 Qaradag 3406 Delidag 3617 Qirxqiz 2679 Qaragol Velibeyli Alxasli Qorcu Cicimli Kicik Isiqli 3450 PicenisAzerbaycanin Lacin rayonunun xeritesi seherler kendler arxeoloji obyektler turbeler mebedler dag zirveleri gollerEhalisiEsas meqaleler Azerbaycan ehalisinin siyahiyaalinmasi 1999 ve Azerbaycan ehalisinin siyahiyaalinmasi 2009 Isgal olunmus rayonun yerli ehalisi 01 yanvar 2014 cu il tarixe 80 min nefer olmaqla respublikanin 57 seher ve rayonunda muveqqeti meskunlasib Ermenistan isgal etdiyi Azerbaycan erazilerinde demoqrafik strukturu suni sekilde deyisdirmek siyasetini heyata kecirir Bu meqsedle evveller umumiyyetle ermeniler yasamayan Lacin rayonuna ermenilerin qanunsuz meskunlasdirilmasini heyata kecirir ATET in Faktarasdirici Missiyasi hesabatinda Lacin rayonu erazisinde 8 11 min ermeninin yerlesdirildiyini mueyyen edib Azerbaycanin melumatlarina gore ise bu reqem 13 minden artiqdir Milli terkibi 2009 cu il ehalinin siyahiyaalinmasi melumatina esasen rayon ehalisinin 66671 neferini azerbaycanlilar 1914 neferini kurdler 464 neferini turkler 28 neferini ruslar 10 neferini ise diger milletlerin numayendeleri teskil edir Lacin rayonunda ehalinin milli terkibi Etnik qrup 1959 sa 1970 sa 1979 sa 1999 sa 2009 sa cemi ehali 24 734 35 642 47 261 63 162 69 087azerbaycanli 24 466 33 186 44 665 58 058 66 671kurd 2 125 2 437 5 073 1 914turk 8 464rus 84 130 27 12 28ukraynali 19 1 6 lezgi 3 9 23 2 3tatar 1 1 1 2avar 5 10 1 ermeni 137 72 34 gurcu 4 13 9 yehudi 1 2 1 udin 2 tat 1 1 diger 39 77 53 1 5Qeydkurdler etnik azerbaycanli olaraq siyahiya aliniblar Meskunlasma siyaseti Qarabag muharibesinden sonra imzalanan ateskesden derhal sonra Ermenistan hakimiyyeti terefinden Lacin seherinin ve rayonun bir nece etraf kendin meskunlasdirilmasina dair mexfi emr verilmisdi Ermenistan bununla Dagliq Qarabagi aparan yegane yolun kecdiyi strateji muhum erazini nezaretde saxlamaga calisirdi Ermenistan o vaxt hesab edirdi ki Lacin rayonunun dord yasayis menteqesinin meskunlasdirilmasi kifayetdir Lakin ermenilerin ve muharibe veteranlarinin planlari daha boyuk idi Onlar iddia etdiler ki isgal etdikleri erazilerin hamisinda meskunlasmaga haqlari var cunki bu eraziler qedim ermeni torpaqlaridir Neticede 1995 ci ilde Lacin rayonunun 4 yox 12 kendinde ermeniler qanunsuz meskunlasmisdi 2004 cu ilde ise Lacin ve kendlerinde o cumleden diger etraf rayonlarda yasayan ermenilerin sayi 13 500 e catmisdi Taninmis sexsleriElesger Novruzov Azerbaycanin Milli Qehremani Qarabag muharibesi istirakcisi Evez Verdiyev Sovet Ittifaqi Qehremani Ikinci dunya muharibesi istirakcisi Fazil Mehdiyev Azerbaycanin Milli Qehremani Qarabag muharibesi istirakcisi Firudin Bey Daryali Ordu generali Iskender bey Sultanov dasnaksutyun ve ermeni terrorizmine qarsi mubarizenin feal istirakcisi Nazim Abdullayev Sagliginda Azerbaycan Bayragi ordeni ile teltif edilmis Qarabag muharibesi istirakcisi ve Sehidi Israfil Sahverdiyev Azerbaycanin Milli Qehremani Qarabag muharibesi istirakcisi Kamil Nesibov Azerbaycanin Milli Qehremani Qarabag muharibesi istirakcisi Museyib Ilyasov Susada acilan darulmuelliminin ilk teskilatci ve mudiri Huseyn Kurdoglu filologiya elmleri namizedi Ilham Alisanli Emekdar jurnalist Nurmemmed bey Sahsuvarov Azerbaycan Demokratik Respublikasi naziri Oqtay Guleliyev Azerbaycanin Milli Qehremani Qarabag muharibesi istirakcisi Qara Murtuza bey XVIII esr Penaheli xan Saricali Cavansirin serkerdesi Qarabagin Hacisamli nahiyesinin beyi Qorxmaz Eyvazov Azerbaycanin Milli Qehremani Qarabag muharibesi istirakcisi Rovsen Cavadov Azerbaycan Daxili Isler nazirinin muavini OMON nun komandiri Sari Asiq XVII esrde yasamis meshur Azerbaycan asigi Sultan bey Sultanov xalq qehremani Vuqar Novruzov huquq elmleri doktoru Moldova Azerbaycanlilari Konqresinin sedri Xanlar Memmedov Azerbaycan Kommunist Partiyasinin Lacin Rayon Komitesinin 1 ci katibi Lacin Rayon Icra Hakimiyyetinin bascisi Azerbaycan Respublikasinin Xalq Deputati Azerbaycan Respublikasi Milli Meclisinin Uzvu Xosrov bey Sultanov Azerbaycan Demokratik Respublikasinin ilk mudafie naziri Qarabag General Qubernatoru hekim Zohrab Qarayev Azerbaycan Dovlet Tibb Universitetinin professoru Sirindil Alisanli Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasinin Nizami Gencevi adina Edebiyyat Institutunun sobe mudiri professorIstinadlarBu meqaledeki istinadlar muvafiq istinad sablonlari ile gosterilmelidir Azerbaycan Prezidentinin Resmi internet sehifesi SENEDLER Serencamlar A A Nezerlinin Lacin Rayon Icra Hakimiyyetinin bascisi teyin edilmesi haqqinda Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin Serencami www president az 2021 05 11 tarixinde Istifade tarixi 16 iyun 2016 Umumi melumat Azerbaycan Respublikasinin inzibati erazi vahidleri Inzibati kend rayonlari 01 01 2006 sehife 12 Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi 25 cildde Mesul katib akademik T M Nagiyev Azerbaycan cildi Baki Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi Elmi Merkezi 2007 884 sehife ISBN 9789952441017 Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin Isler Idaresinin Prezident Kitabxanasi Inzibati erazi vahidleri Lacin rayonu olu kecid 2015 04 22 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2017 01 25 PKK texribati 2014 08 21 tarixinde Istifade tarixi 2017 01 25 2015 10 15 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2014 12 26 2014 12 08 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2014 12 26 Ethno Caucasus Etnodemografiya Kavkaza Lachinskij rajon perepis 1959 goda 2022 06 19 at the Wayback Machine Ethno Caucasus Etnodemografiya Kavkaza Lachinskij rajon perepis 1970 goda 2022 06 19 at the Wayback Machine Raspredelenie russkih i ukraincev po administrativno territorialnym edinicam Azerbajdzhanskoj SSR 1970 g bez Nagorno Karabahskoj AO Arxivlesdirilib 2015 06 27 at Archive today Raspredelenie evreev i gorskih evreev po administrativno territorialnym edinicam Azerbajdzhanskoj SSR 1970 g bez Nagorno Karabahskoj AO Arxivlesdirilib 2015 06 27 at Archive today Ethno Caucasus Etnodemografiya Kavkaza Lachinskij rajon perepis 1979 goda 2022 06 19 at the Wayback Machine Raspredelenie russkih i ukraincev po administrativno territorialnym edinicam Azerbajdzhanskoj SSR 1979 g bez Nagorno Karabahskoj AO Arxivlesdirilib 2015 06 27 at Archive today Raspredelenie evreev i gorskih evreev po administrativno territorialnym edinicam Azerbajdzhanskoj SSR 1979 g bez Nagorno Karabahskoj AO 2022 09 26 at the Wayback Machine Population statistics of Eastern Europe Azerbaijan Ethnic composition 1999 census 2017 09 19 at the Wayback Machine Population statistics of Eastern Europe Azerbaijan Ethnic composition 2009 census 2012 02 07 at the Wayback Machine Qubadlida bir hektar da bos yer qalmadi isgalcilar Cebrayil ve Fuzuli torpaqlarini ekib becerir 2022 03 27 tarixinde Istifade tarixi 2019 12 20 MenbeAzerbaycan Milli Ensiklopediyasi Baki 2007 seh 866 Faiq Ismayilovun sexsi arxivi Azerbaycanin Isgal Olunmus Erazilerindeki Tarix ve Medeniyyet Abidelerini Mudafie Teskilati ictimai birliyi Xarici kecidler de Lacin rayonu 20 il Lacinsiz 2011 05 21 at the Wayback Machine Menim Lacinim Gulxar Dadi Fransa serabindan gelen rayon 7 milyardliq zererimiz ARASDIRMA FOTOLAR az publika az 3 Iyul 2014 15 05 Istifade tarixi 2014 07 04 XEYANETHemcinin bax Lacinin azad olunmasina gore medali Lacin ugrunda doyusler 1992 Mi 2 helikopterinin vurulmasi 1992 Lacin erazi ozunumudafie batalyonu Lacin abideleri Lacin Beynelxalq Hava Limani Lacin Kurd Respublikasi