Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sadınlar — Azərbaycan Respublikasının Laçın rayonu Sadınlar kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 7 fevral 1991-ci il tarixli, 54-XII saylı Qərarı ilə Laçın rayonunun Sadınlar kəndi Hacılar kənd Sovetindən ayrılaraq, bu kənd mərkəz olmaqla Sadınlar kənd Soveti yaradılmışdır.
| Sadınlar | |
|---|---|
| Ölkə | |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Saat qurşağı | |
| | |
Tarixi
Tarixçi alim, professor Ziyadxan Nəbibəylinin araşdırmalarına görə (Z.Nəbibəyli. "Zəngəzurun altun tacı Laçın". Bakı-2009) Sadınlar kəndinin sakinləri en qədim türk xalqları olub.Adı lap qədim türk tayfası olan Sodok tayfasının adından götürülmüşdür. 1 dekabr 2020-ci ildə Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin nəzarətindədir.
Coğrafiyası və iqlimi
Sadınlar kəndi Laçın şəhərindən 45 km qərbdə, Qara göl silsiləsinin şərq ətəklərində, 39 dərəcə 39 dəq 12 san şimal en dairəsində, 46 dərəcə 20 dəq 52 san şərq uzunluğunda Sadınlar dərəsi adlanan böyük bir dərədə, uca dağların əhatəsində dəniz səviyyəsindən 1590 m yüksəklikdə, yaylaq yollarının üstündə əsrarəngiz bir guşədə yerləşir.
Qarıqışlaq, Quşçu, Hacılar və Ermənistanın Xoznavar kəndi ilə həmsərhəddir. Kənddən 5 km qərbdə Qoşnavr (Qoşanohur) Yaylağı, ona bitişik Qaraçılar düzü,Quru dərə,Novlu bulaq,Qaragöl Sadınlar əhalisinin yaylaq yerləridir.
Kəndin orta illik temperaturu 17-23 dərəcə arasında dəyişir. Relyefi dərin dərələrdən, hündür dağlardan və dağların yamaclarında qədim dövrlərdə hazırlanmış yerli əhalinin "Taxtalar" adlandırdıqları əkin yerlərindən ibarətdir. Ətraf əraziləri sıx meşələrdən, çılpaq güneylərdən və quzeylərdən ibarətdir. Meşələrdə cır armud, ulas, palıd, ağcaqayın, cır alma ağacları üstünlük təşkil edir.Kəndin ətraf ərazilərindəki yer adları bunlardır: Qara quzey, Səfilərin güneyi, Cülü əlik vuran, İmanların bulağı, Həcətkə dərəsi, Ağ yar, Ağ qayanın meşəsi, Dik daş, Qalacıq, Atlıgəzən dağı, Gözətin arası, Sultan bəy səngərləri, Mehralı ölən, Məminin yerləri, Dik yurd, Bərənin dərəsi, Allahverdinin meşəsi, Qaranlıq dərə, Şirinin meşəsi, Pənahın yurdu, Fətilərin çiməni, Qəysəfə, Orta çimən, taxtalar. və s.
Əhalisi
Kəndin indiki əhalisi XIX əsrdə Qarıqışlaq kəndindən köçüb gəlmiş Eyvazlılar, Allahverdi uşaqları, Ellazlar, XX əsrin əvvəllərində erməni təcavüzü nəticəsində Ermənistanın indiki Xoznavar kəndindən (Tarixi Azərbaycan torpaqlarından) deportasiya edilmiş Təhməzlilər tayfasından formalaşmışdır. Hazırda Sadınlar kəndinin əhalisi təqribən 650 nəfərdən çoxdur.
II Dünya müharibəsində 47 nəfər həlak olmuş və itkin düşmüşdür. Qarabağ müharibəsində 4 nəfər şəhid olmuşdur. Bunlar Orucov Nadir Şükür oğlu, Allahverdiyev Qaçay Fərhad oğlu, Rəhimov Cavanşir Sarı oğlu və İsgəndərov Qorxmaz İsgəndər oğlu.
Əhalinin bir hissəsi 1992-ci ildən Ağcabədi rayonun ərazisində məskunlaşmışdır. Kənddə tam orta məktəb, Mədəniyyət evi, Kitabxana fəaliyyət göstərir. Məktəbdə 20 nəfər müəllim uşaqların təlim-tərbiyyəsi ilə məşğul olur.
İqtisadiyyatı
Əsas təsərrüfatı heyvandarlıq və əkinçilikdən ibarətdir. Əhalinin bir hissəsi qışda heyvanları qışlamaq üçün aran rayonlarına, yayda isə yaylaqlara çıxarırdılar. Kəndin ətraf ərazilərində geniş otlaq sahələri, biçənəklər burada heyvandarlığın inkişafı üçün əlverişli baza yaradırdı. Lakin sovet dönəmində hökumətin sərt qərarı şəxsi mülkiyyətin inkişafına ciddi əngəl törədirdi. Hər bir ailəyə 15 baş qoyun, 1 baş inəkdən artıq saxlamağa imkan verilmirdi. Əhali əsasən Qoşanohur, Sonabulaq, Novlu, Qara göl yaylaqlarından istifadə edirdilər.
Bağçılıq qismən inkişaf etmişdi. Ən böyük bağlarından son dövrlərə qədər qalmış "İmanların bağı" ermənilər tərəfindən vəhşicəsinə qırılmışdır. Kənddə keçmişdən qalma və "Bəylər evinin dəyirmanı" adlanan su dəyirmanı ötən əsrin 70-ci illərinə qədər fəaliyyət göstərirdi. Kolxoz dövründən 4 böyük ictimai tövlə fəaliyyət göstərirdi. İctimai iaşə müəssisələrindən iri mağaza (qarışıq mallar mağazası) əhaliyə xidmət edirdi.
Mədəniyyəti
Kəndin mərkəzində Qədim Alban məbədi yerləşir. Bu məbədi uzunluğu təqribən 17 m 50 sm, eni 5 m 70 sm-ə yaxındır. Məbədin içəri tağlarında Alban əlifbası ilə yazılmış daş kitabələr var. Qarşı tərəfdən məbədin şərqində daşlar üzərində günəş və insan şəkilləri çəkilmişdir. Məbədin daşları üzərində albanlara məxsus xaç şəkilləri həkk olunmuşdur. Məbəd Sovet hakimiyyəti illərində kolxoz anbarı kimi istifadə olunurdu. 1980-ci ildən sonra təmir olunub mədəniyyət evi kimi istifadə olunmağa başladı. Kəndin qənşərindəki Alban dövrünə aid olan və yerli əhalinin "Xaç" adlandırdıqları Alban qəbristanlığında qəbirüstü daşlar üzərində eyni ilə kilsədəki kimi şəkillər həkk olunmuşdur. Təəssüf ki, zəngin tarixə malik bu ərazilərin tarixi demək olar ki, heç öyrənilməmişdir. Kəndin kənarında yerli əhalinin "Sulu Kaha" adlandırdıqları, uzunluğu 65 m, eni 22–25 m olan təbii mağara vardır. Mağaranın içərisinə iri qaya parçaları uçulub-töküldüyündən mağaranı öyrənmək mümkün deyildi. Amma mağarada tapılmış və laqeydlik nəticəsində dağıdılmış insan və heyvan sümükləri ehtimal ki, mağaranın ilk insan məskəni olduğunu göstərir.
Əhali qoyunçuluqla məşğul olduğundan xalçaçılıq sənəti inkişaf etmişdi. Mahir xalça ustalarından Tamaşa Məmmədova, Gilə İbrahimova, Xanpəri nənə və başqalarını göstərmək olar. Qadınlar əsasən palaz, cecim, fərməş, xurcun, çuval və digər sənət nümunələri hazırlayırdılar.
İstinadlar
- "Azərbaycan Respublikasının Bakı, Gəncə və Sumqayıt şəhərlərinin, Abşeron, Ağdaş, Ağsu, Ağcabədi, Balakən, Bərdə, Beyləqan, Vartaşen, Quba, Qutqaşen, Daşkəsən, İmişli, Yevlax, Kəlbəcər, Kürdəmir, Gədəbəy, Goranboy, Laçın, Lerik, Lənkəran, Mirbəşir, Puşkin, Saatlı, Füzuli, Cəbrayıl və Şamxor rayonlarının, Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti Şuşa rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 7 fevral 1991-ci il tarixli, 54-XII saylı Qərarı". 2022-05-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-09-21.
- Azərbaycan toponimləri. Ensiklopedik lüğət. 1966, səh. 595
Ədəbiyyat
- Zakir Orucov, Fehruz İsmayılov. Zamanov Şöhlət"Dağlarda qalan izlər". Bakı, "Elm və təhsil", 2016
Həmçinin bax
 | Laçın rayonu ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sadinlar Azerbaycan Respublikasinin Lacin rayonu Sadinlar kend inzibati erazi dairesinde kend Azerbaycan Respublikasi Ali Sovetinin 7 fevral 1991 ci il tarixli 54 XII sayli Qerari ile Lacin rayonunun Sadinlar kendi Hacilar kend Sovetinden ayrilaraq bu kend merkez olmaqla Sadinlar kend Soveti yaradilmisdir Sadinlar39 39 05 sm e 46 20 50 s u Olke AzerbaycanTarixi ve cografiyasiSaat qursagi UTC 04 00Xeriteni goster gizle SadinlarTarixiTarixci alim professor Ziyadxan Nebibeylinin arasdirmalarina gore Z Nebibeyli Zengezurun altun taci Lacin Baki 2009 Sadinlar kendinin sakinleri en qedim turk xalqlari olub Adi lap qedim turk tayfasi olan Sodok tayfasinin adindan goturulmusdur 1 dekabr 2020 ci ilde Azerbaycan Silahli Quvvelerinin nezaretindedir Cografiyasi ve iqlimiSadinlar kendi Lacin seherinden 45 km qerbde Qara gol silsilesinin serq eteklerinde 39 derece 39 deq 12 san simal en dairesinde 46 derece 20 deq 52 san serq uzunlugunda Sadinlar deresi adlanan boyuk bir derede uca daglarin ehatesinde deniz seviyyesinden 1590 m yukseklikde yaylaq yollarinin ustunde esrarengiz bir gusede yerlesir Qariqislaq Quscu Hacilar ve Ermenistanin Xoznavar kendi ile hemserheddir Kendden 5 km qerbde Qosnavr Qosanohur Yaylagi ona bitisik Qaracilar duzu Quru dere Novlu bulaq Qaragol Sadinlar ehalisinin yaylaq yerleridir Kendin orta illik temperaturu 17 23 derece arasinda deyisir Relyefi derin derelerden hundur daglardan ve daglarin yamaclarinda qedim dovrlerde hazirlanmis yerli ehalinin Taxtalar adlandirdiqlari ekin yerlerinden ibaretdir Etraf erazileri six meselerden cilpaq guneylerden ve quzeylerden ibaretdir Meselerde cir armud ulas palid agcaqayin cir alma agaclari ustunluk teskil edir Kendin etraf erazilerindeki yer adlari bunlardir Qara quzey Sefilerin guneyi Culu elik vuran Imanlarin bulagi Hecetke deresi Ag yar Ag qayanin mesesi Dik das Qalaciq Atligezen dagi Gozetin arasi Sultan bey sengerleri Mehrali olen Meminin yerleri Dik yurd Berenin deresi Allahverdinin mesesi Qaranliq dere Sirinin mesesi Penahin yurdu Fetilerin cimeni Qeysefe Orta cimen taxtalar ve s EhalisiKendin indiki ehalisi XIX esrde Qariqislaq kendinden kocub gelmis Eyvazlilar Allahverdi usaqlari Ellazlar XX esrin evvellerinde ermeni tecavuzu neticesinde Ermenistanin indiki Xoznavar kendinden Tarixi Azerbaycan torpaqlarindan deportasiya edilmis Tehmezliler tayfasindan formalasmisdir Hazirda Sadinlar kendinin ehalisi teqriben 650 neferden coxdur II Dunya muharibesinde 47 nefer helak olmus ve itkin dusmusdur Qarabag muharibesinde 4 nefer sehid olmusdur Bunlar Orucov Nadir Sukur oglu Allahverdiyev Qacay Ferhad oglu Rehimov Cavansir Sari oglu ve Isgenderov Qorxmaz Isgender oglu Ehalinin bir hissesi 1992 ci ilden Agcabedi rayonun erazisinde meskunlasmisdir Kendde tam orta mekteb Medeniyyet evi Kitabxana fealiyyet gosterir Mektebde 20 nefer muellim usaqlarin telim terbiyyesi ile mesgul olur IqtisadiyyatiEsas teserrufati heyvandarliq ve ekincilikden ibaretdir Ehalinin bir hissesi qisda heyvanlari qislamaq ucun aran rayonlarina yayda ise yaylaqlara cixarirdilar Kendin etraf erazilerinde genis otlaq saheleri bicenekler burada heyvandarligin inkisafi ucun elverisli baza yaradirdi Lakin sovet doneminde hokumetin sert qerari sexsi mulkiyyetin inkisafina ciddi engel toredirdi Her bir aileye 15 bas qoyun 1 bas inekden artiq saxlamaga imkan verilmirdi Ehali esasen Qosanohur Sonabulaq Novlu Qara gol yaylaqlarindan istifade edirdiler Bagciliq qismen inkisaf etmisdi En boyuk baglarindan son dovrlere qeder qalmis Imanlarin bagi ermeniler terefinden vehsicesine qirilmisdir Kendde kecmisden qalma ve Beyler evinin deyirmani adlanan su deyirmani oten esrin 70 ci illerine qeder fealiyyet gosterirdi Kolxoz dovrunden 4 boyuk ictimai tovle fealiyyet gosterirdi Ictimai iase muessiselerinden iri magaza qarisiq mallar magazasi ehaliye xidmet edirdi MedeniyyetiKendin merkezinde Qedim Alban mebedi yerlesir Bu mebedi uzunlugu teqriben 17 m 50 sm eni 5 m 70 sm e yaxindir Mebedin iceri taglarinda Alban elifbasi ile yazilmis das kitabeler var Qarsi terefden mebedin serqinde daslar uzerinde gunes ve insan sekilleri cekilmisdir Mebedin daslari uzerinde albanlara mexsus xac sekilleri hekk olunmusdur Mebed Sovet hakimiyyeti illerinde kolxoz anbari kimi istifade olunurdu 1980 ci ilden sonra temir olunub medeniyyet evi kimi istifade olunmaga basladi Kendin qenserindeki Alban dovrune aid olan ve yerli ehalinin Xac adlandirdiqlari Alban qebristanliginda qebirustu daslar uzerinde eyni ile kilsedeki kimi sekiller hekk olunmusdur Teessuf ki zengin tarixe malik bu erazilerin tarixi demek olar ki hec oyrenilmemisdir Kendin kenarinda yerli ehalinin Sulu Kaha adlandirdiqlari uzunlugu 65 m eni 22 25 m olan tebii magara vardir Magaranin icerisine iri qaya parcalari uculub tokulduyunden magarani oyrenmek mumkun deyildi Amma magarada tapilmis ve laqeydlik neticesinde dagidilmis insan ve heyvan sumukleri ehtimal ki magaranin ilk insan meskeni oldugunu gosterir Ehali qoyunculuqla mesgul oldugundan xalcaciliq seneti inkisaf etmisdi Mahir xalca ustalarindan Tamasa Memmedova Gile Ibrahimova Xanperi nene ve basqalarini gostermek olar Qadinlar esasen palaz cecim fermes xurcun cuval ve diger senet numuneleri hazirlayirdilar Istinadlar Azerbaycan Respublikasinin Baki Gence ve Sumqayit seherlerinin Abseron Agdas Agsu Agcabedi Balaken Berde Beyleqan Vartasen Quba Qutqasen Daskesen Imisli Yevlax Kelbecer Kurdemir Gedebey Goranboy Lacin Lerik Lenkeran Mirbesir Puskin Saatli Fuzuli Cebrayil ve Samxor rayonlarinin Dagliq Qarabag Muxtar Vilayeti Susa rayonunun inzibati erazi bolgusunde qismen deyisiklikler edilmesi haqqinda Azerbaycan Respublikasi Ali Sovetinin 7 fevral 1991 ci il tarixli 54 XII sayli Qerari 2022 05 02 tarixinde Istifade tarixi 2022 09 21 Azerbaycan toponimleri Ensiklopedik luget 1966 seh 595EdebiyyatZakir Orucov Fehruz Ismayilov Zamanov Sohlet Daglarda qalan izler Baki Elm ve tehsil 2016Hemcinin bax Lacin rayonu ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin