Palaz – xovsuz xalçaların ən geniş yayılmış növlərindəndir.
Xalça | |
Palaz | |
---|---|
Azərbaycanda palazları hətta xalçaçılıq məntəqə və müəssisələrinin olmadığı ərazilərdə belə, toxunur. Ancaq Qarabağda istehsal olunan palazlar Şirvan və Təbriz palazlarından kobud olur.
Ümumi məlumat
Azərbaycanda xovsuz xalça texnikasının ən yayılmış növüdür. O demək olar ki, Azərbaycanın bütün ənənəvi toxuculuq mərkəzlərində istehsal olunurdu. Palazın istehsalında həm yun, həm də pambıq iplərdən istifadə edilir. Lakin yazılı mənbələr göstərir ki, Azərbaycanda əvvəllər ipəkdən hazırlanmış palazlar da toxunurdu. Palazın toxunma texnikası saya və ya tünd rəngli əriş iplərin arasından müxtəlif çalarlı arğac iplərinin ensiz zolaqlar şəklində buraxılmasından ibarətdir. Palaz texnikasında toxunmuş məmulatdan ev döşəmələrinin, alaçıqların üstünün örtülməsində müxtəlif əməli xarakerli məişət əşyalarının, hətta bəzən üst paltarların hazırlanmasında da istifadə olunurdu. Bakının Qobu kəndində və onunla qonşu olan Xocasən və Güzdəkdə qədimdən çiyi palaz adlanan texnikadan istifadə edilirdi. Çiyi palaz texnikasında arğac iplər üzərində saya iplərlə romb və kvadrat formalı relyefli naxışlar toxunur.
Bədii analiz
Xalçanın istehsalı prosesi naxışın sadə üsulla əsas hissədən keçirilməsindən ibarətdir. Xalçaçılar palazı bütün Azərbaycanda qəbul olunmuş üfiqi zolaqlardan ibarət ənənəvi naxışlarla bəzəyirlər. Ancaq hər bir xalçatoxuyan usta xalçanın koloritini və kopmozisiyasını özü qərərlaşdırırdı. Xalçatoxuyan qadınlar zolaqların ölçülərini dəyişməklə, rəng uyğunluqlarını də dəyişirdilər və nəticədə gözəl palazların saysız-hesabsız növlərini yaradırdılar. Bir qayda olaraq, xalçalar köbələnmir. "Çiy" adlanan palazlar original emal texnikasına malikdirlər. Burada xalçanın fonu digər palazlarda olduğu kimi sadə üsulla yerinə yetirilir, eyni zamanda "sancma" üsulu ilə naxışşəkilli saplarla xırda həndəsi naxış vurulur. Bu toxuma naxış effekti yaradır.
Texniki xüsusiyyətlər
Xarakterik xüsusiyyəti kilimdə olduğu kimi hər iki üzündən istifadə olunmasıdır, ancaq kilimdən fərqli olaraq palaz asan üsul ilə toxunur, yun ilə yanaşı pambıq və bəzən ipəkdən hazırlanır.
Həmçinin bax
Mənbə
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Palaz xovsuz xalcalarin en genis yayilmis novlerindendir XalcaPalaz Azerbaycanda palazlari hetta xalcaciliq menteqe ve muessiselerinin olmadigi erazilerde bele toxunur Ancaq Qarabagda istehsal olunan palazlar Sirvan ve Tebriz palazlarindan kobud olur Umumi melumatAzerbaycanda xovsuz xalca texnikasinin en yayilmis novudur O demek olar ki Azerbaycanin butun enenevi toxuculuq merkezlerinde istehsal olunurdu Palazin istehsalinda hem yun hem de pambiq iplerden istifade edilir Lakin yazili menbeler gosterir ki Azerbaycanda evveller ipekden hazirlanmis palazlar da toxunurdu Palazin toxunma texnikasi saya ve ya tund rengli eris iplerin arasindan muxtelif calarli argac iplerinin ensiz zolaqlar seklinde buraxilmasindan ibaretdir Palaz texnikasinda toxunmus memulatdan ev dosemelerinin alaciqlarin ustunun ortulmesinde muxtelif emeli xarakerli meiset esyalarinin hetta bezen ust paltarlarin hazirlanmasinda da istifade olunurdu Bakinin Qobu kendinde ve onunla qonsu olan Xocasen ve Guzdekde qedimden ciyi palaz adlanan texnikadan istifade edilirdi Ciyi palaz texnikasinda argac ipler uzerinde saya iplerle romb ve kvadrat formali relyefli naxislar toxunur Bedii analizXalcanin istehsali prosesi naxisin sade usulla esas hisseden kecirilmesinden ibaretdir Xalcacilar palazi butun Azerbaycanda qebul olunmus ufiqi zolaqlardan ibaret enenevi naxislarla bezeyirler Ancaq her bir xalcatoxuyan usta xalcanin koloritini ve kopmozisiyasini ozu qererlasdirirdi Xalcatoxuyan qadinlar zolaqlarin olculerini deyismekle reng uygunluqlarini de deyisirdiler ve neticede gozel palazlarin saysiz hesabsiz novlerini yaradirdilar Bir qayda olaraq xalcalar kobelenmir Ciy adlanan palazlar original emal texnikasina malikdirler Burada xalcanin fonu diger palazlarda oldugu kimi sade usulla yerine yetirilir eyni zamanda sancma usulu ile naxissekilli saplarla xirda hendesi naxis vurulur Bu toxuma naxis effekti yaradir Texniki xususiyyetlerXarakterik xususiyyeti kilimde oldugu kimi her iki uzunden istifade olunmasidir ancaq kilimden ferqli olaraq palaz asan usul ile toxunur yun ile yanasi pambiq ve bezen ipekden hazirlanir Hemcinin baxMenbeXarici kecidler