Xaçınyalı — Azərbaycan Respublikasının Laçın rayonu Piçənis kənd inzibati ərazi dairəsində kənd.
Xaçınyalı | |
---|---|
Ölkə | |
Tarixi və coğrafiyası | |
Saat qurşağı | |
Xaçınyalı Laçın rayonunun Kürdhacı inzibati ərazi vahidində kənd. Qarabağ silsiləsinin ətəyindədir. Yaşayış məntəqəsi XIX əsrdə bir qrup ailənin Xaçınyalı adlı yüksəklikdə məskunlaşması nəticəsində yaranmışdır. Oykonim "Xaçının üstü" mənasındadır.
1992-ci ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. 1 dekabr 2020-ci ildə Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin nəzarətindədir.
Tarixi
Xaçın, Xaçin, Xaçen adları Azərbaycanda, Qazaxıstanda, Özbəkistanda, xüsusən Qarabağda, Zəngəzurda, ümumilikdə Qərbi Azərbaycanda daha çox təsadüf olunandır. Xaçınçay, Xaçın meşəsi, Xaçın dərəsi, Xaçın qalası, Xaçın yalı, Xaçen vilayəti, Xaçınbulaq, Xaçınabad, xaçındərbəndli kimi yer-yurd adları çoxdur. Xaçen qədim Qarabağın orta əsr qalalarından biri və eyniadlı vilayətin mərkəzi şəhəri olmuşdur. Beş yüz ildən artıq bir dövrdə mövcud olmuş bu şəhər Həsən Cəlalinin monqollar tərəfindən öldürülməsindən sonra, yəni 1227-ci ildə Şərəf əl-mülk tərəfindən dağıdılmışdır. Əbu Duləfin (X əsr tarixçisi) yazdığına görə, xaçen şəhəri Qapan dağlarının yaxınlığındadır. X əsrdə Qapan vilayəti təqribən indiki laçın və Qafan bölgələri ilə birlikdə onlar arasındakı sahələri əhatə edirdi. Onun yaxınlığındakı Xaçen indiki Xaçın çayının (Ağdam) axdığı yerlərə uyğun gəlir. Araşdırmalardan məlum olur ki, Xaçen qalası, Xaçen vilayəti və s. yer-yurd adları xaçen türk tayfasının adını özündə əks etdirir. Xaçen tayfalarında digər türk tayfaları kimi qoçaq və döyüşkən olmuşlar, onlar vətənimizin hərbi və siyasi həyatında fəal iştirak etmiş, xüsusən monqollarla mübarizədə fərqlənmişlər. Ona görə də Azərbaycanın bu bölgəsində rast gəlinən xaçenlə bağlı yer-yurd adlarına, xaçın sözünə qarşı diqqətli yanaşmalı və ermənilərə imkan vermək lazım deyildir ki, onlar bizi, yer-yurdumuzu xristianlığın xaçı ilə eyniləşdirib mənimsəsinlər. Deməli, Laçın bölgəsinin Xaçınyalı yaşayış yerinin mənası da adı Xaçen türk tayfasının ilə birbaşa bağlı olub "Xaçen tayfasına yalı", yaxud "xaçınların yalı" mənasını özündə əks etdirir.
Mədəniyyəti
Kənddə ibtidai məktəb, uşaq bağçası, kənd klubu, mağaza, tibb məntəqəsi olmuşdur.
Coğrafiyası və iqlimi
Rayon mərkəzindən şimal-qərb istiqamətində 47 km məsafədə yerləşir. Ağ qaya adlanan dağın ətrafında salınmışdır.Piçənis kənd icra nümayəndəliyinin tərkibindədir. Kənd dəniz səviyyəsindən 1555 m yüksəklikdə yerləşir. Kəndin cənubunda Şəlvə çayı keçir. Kəndin yaxın ətrafında Piçənis, kürdhacı, hacısamlı, kəndləri yerləşir. Kəndin yaxın ətrafında Sarıdərə, taronun yeri, Alçalı dərə adlanan ərazilər yerləşir. Kəndin ətrafında bir çox bulaqlar var. Bunlardan Ulaslı bulaq, Qamışlığın bulağı, Seyidlər bulağı və s.
Əhalisi
Tanınmış şəxsiyyətləri
- Məhəmmədov Seyid Məhəmməd Kərbalayi Kərim oğlu - din xadimi
- -Repressiya qurbanı
- Oqtay Güləliyev - Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı
- Səlim Səlimov - Azərbaycan Ali Sovetinin deputatı (1990-1995)
Kənd əhalisindən Qarabağ müharibəsi zamanı şəhid olanlar
- Alməmmədova Minarə Əli qızı
- Alməmmədova Kəmalə Şəmil qızı
- Alməmmədova Minarə Şəmil qızı
İqtisadiyyatı
Əsas təsərrüfatı heyvandarlıq idi.
Mənbə
- Ziyadxan Nəbibəyli. "Zəngəzurun altun tacı Laçın", kitab. səhifə 144, Bakı, 2009.
İstinadlar
- Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi. "İnzibati ərazi bölgüsü təsnifatı" (PDF) (az.). stat.gov.az. 2019. 2020-04-16 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2020-04-16.
- Xaçınyalı // Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti. I cild. Bakı: Şərq-Qərb. 2007. 304. ISBN .
Laçın rayonu ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
Kənd ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Xacinyali Azerbaycan Respublikasinin Lacin rayonu Picenis kend inzibati erazi dairesinde kend Xacinyali39 48 20 sm e 46 25 37 s u Olke AzerbaycanTarixi ve cografiyasiSaat qursagi UTC 04 00Xeriteni goster gizle Xacinyali Xacinyali Lacin rayonunun Kurdhaci inzibati erazi vahidinde kend Qarabag silsilesinin eteyindedir Yasayis menteqesi XIX esrde bir qrup ailenin Xacinyali adli yukseklikde meskunlasmasi neticesinde yaranmisdir Oykonim Xacinin ustu menasindadir 1992 ci ilde Ermenistan Respublikasi Silahli Quvveleri terefinden isgal edilib 1 dekabr 2020 ci ilde Azerbaycan Silahli Quvvelerinin nezaretindedir TarixiXacin Xacin Xacen adlari Azerbaycanda Qazaxistanda Ozbekistanda xususen Qarabagda Zengezurda umumilikde Qerbi Azerbaycanda daha cox tesaduf olunandir Xacincay Xacin mesesi Xacin deresi Xacin qalasi Xacin yali Xacen vilayeti Xacinbulaq Xacinabad xacinderbendli kimi yer yurd adlari coxdur Xacen qedim Qarabagin orta esr qalalarindan biri ve eyniadli vilayetin merkezi seheri olmusdur Bes yuz ilden artiq bir dovrde movcud olmus bu seher Hesen Celalinin monqollar terefinden oldurulmesinden sonra yeni 1227 ci ilde Seref el mulk terefinden dagidilmisdir Ebu Dulefin X esr tarixcisi yazdigina gore xacen seheri Qapan daglarinin yaxinligindadir X esrde Qapan vilayeti teqriben indiki lacin ve Qafan bolgeleri ile birlikde onlar arasindaki saheleri ehate edirdi Onun yaxinligindaki Xacen indiki Xacin cayinin Agdam axdigi yerlere uygun gelir Arasdirmalardan melum olur ki Xacen qalasi Xacen vilayeti ve s yer yurd adlari xacen turk tayfasinin adini ozunde eks etdirir Xacen tayfalarinda diger turk tayfalari kimi qocaq ve doyusken olmuslar onlar vetenimizin herbi ve siyasi heyatinda feal istirak etmis xususen monqollarla mubarizede ferqlenmisler Ona gore de Azerbaycanin bu bolgesinde rast gelinen xacenle bagli yer yurd adlarina xacin sozune qarsi diqqetli yanasmali ve ermenilere imkan vermek lazim deyildir ki onlar bizi yer yurdumuzu xristianligin xaci ile eynilesdirib menimsesinler Demeli Lacin bolgesinin Xacinyali yasayis yerinin menasi da adi Xacen turk tayfasinin ile birbasa bagli olub Xacen tayfasina yali yaxud xacinlarin yali menasini ozunde eks etdirir MedeniyyetiKendde ibtidai mekteb usaq bagcasi kend klubu magaza tibb menteqesi olmusdur Cografiyasi ve iqlimiRayon merkezinden simal qerb istiqametinde 47 km mesafede yerlesir Ag qaya adlanan dagin etrafinda salinmisdir Picenis kend icra numayendeliyinin terkibindedir Kend deniz seviyyesinden 1555 m yukseklikde yerlesir Kendin cenubunda Selve cayi kecir Kendin yaxin etrafinda Picenis kurdhaci hacisamli kendleri yerlesir Kendin yaxin etrafinda Saridere taronun yeri Alcali dere adlanan eraziler yerlesir Kendin etrafinda bir cox bulaqlar var Bunlardan Ulasli bulaq Qamisligin bulagi Seyidler bulagi ve s EhalisiTaninmis sexsiyyetleri Mehemmedov Seyid Mehemmed Kerbalayi Kerim oglu din xadimi Repressiya qurbani Oqtay Guleliyev Azerbaycanin Milli Qehremani Selim Selimov Azerbaycan Ali Sovetinin deputati 1990 1995 Kend ehalisinden Qarabag muharibesi zamani sehid olanlar Almemmedova Minare Eli qizi Almemmedova Kemale Semil qizi Almemmedova Minare Semil qiziIqtisadiyyatiEsas teserrufati heyvandarliq idi MenbeZiyadxan Nebibeyli Zengezurun altun taci Lacin kitab sehife 144 Baki 2009 IstinadlarAzerbaycan Respublikasinin Dovlet Statistika Komitesi Inzibati erazi bolgusu tesnifati PDF az stat gov az 2019 2020 04 16 tarixinde PDF Istifade tarixi 2020 04 16 Xacinyali Azerbaycan toponimlerinin ensiklopedik lugeti I cild Baki Serq Qerb 2007 304 ISBN 978 9952 34 155 3 Lacin rayonu ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Kend ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin