Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədəki və ya bölmədəki məlumatlar köhnədir. |
Zabux — Azərbaycan Respublikasının Laçın rayonu Zabux kənd inzibati ərazi dairəsində kənd.
| Zabux | |
|---|---|
 | |
| Ölkə |  Azərbaycan |
| Region | Laçın |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Saat qurşağı | |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
18 may 1992-ci ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilmişdir. 30 illik işğaldan sonra 26 avqust 2022-ci il tarixində Azərbaycan Respublikasının nəzarətinə keçmişdir.
Etimologiyası
Zabux kəndİ Zabux çayının sahilində, Qarabağ yaylasındadır. Keçmiş adı Xut Zabux olmuşdur. Əvəllər bu ərazidə Sus Zabux adlı başqa kənd də var idi. Tədqiqatgilara görə, oykonim kürd dillərindəki zaboq (dongo) sözündəndir. XIX əsrdə Şuşa-Gorus yolunun döngəsində poçt dayanacağı olmuş və mövqeyinə görə Zabox (Zabux) adlanmışdır. Sonralar yaxınlığındakı Baharlı və ona birləşən şadmanlı kəndləri də həmin adla adlanmışdır. XX əsrin əvvəllərinə aid mənbələrdə "Zabıx" adlanırdı.
İşğal dövrü
Kənddə işğal dövründə başçısı olan "Kürd konqresi" terrorçu qrupu yerləşdirilmişdir.
Coğrafiyası
Qonşu kəndlər (əhatəsi) – Sus kəndi, Fətəlipəyə kəndi (Həkərinin sol sahili), Cağazur kəndi (Zabux şayının sağ sahili), Ermənistan tərəfdən Gorus rayonunun Gorunzur kəndi və Dığ kəndi.
Zabux Həkəri çayı ilə Zabux çayının qovuşduğu yerdən (Çay qovuşan) bir qədər yuxarıda – iki çayın arasında, Zabux çayın sol sahilində yerləşirdi. Sonradan kənd böyümüş – çayın o tayında Alxan dərəsində də evlər tikilmişdi. Laçın ərazisindəki ikinci böyük körpü bu kəndin ərazisində – Zabux çayın (Minkənd çayı da deyirdilər) üstündə idi. Kənd Laçının bir çox kəndləri kimi Ermənistanla sərhəddə yerləşirdi. Ermənistana gedən Beynəlxalq avtomobil yolu və yeraltı rabitə xətti bu kəndin ərazisindən keçirdi. Üç kənddən ibarət (Zabux, Sus, Qızılca) "Komsomol" kolxozunun sovetliyi və bütün inzibati binalar, orta məktəb, mədəniyyət evi, bəzi iaşə obyektləri bu kənddə yerləşirdi. Kənddə qədimdən su dəyirmanı olub. Heyvandarlıq təsərrüfatı olduğu üçün Zabuxda silos quyuları, böyük anbarlar, geniş ərazidə ot taya yerləri vardı.
Mədəniyyəti
1992-ci il işğalından sonra bu kəndi talan edən ermənilər bu xaraba heç bir insanın yaşamadığı bir kənddə 2003-cü ildə ABŞ dövlətinin pul yardımı hesabına bir erməni kilsəsi tikdilər.
Kənd ərazisində XIX əsrə aid tarix mədəniyyət abidəsi olan iki körpü var.
Əhalisi
Bütün tarixi dövrlərdə, Zabux kəndinin etnik tərkibi tamamilə azərbaycanlılardan ibarət olmuşdur. Əhalinin əsas məşğuliyyəti bostançılıq, bağçılıq və heyvandarlıq idi. Əhalinin yaşayış evləri qara damlardan və sonralar müasirləşən evlərdən ibarət idi. Kənddə yerli Zabuxlularla yanaşı qonşu Fətəlipəyədən, Fətəlipəyə Qışlağından (Bağırbəylilər ), Sus Xallanlısından və Sümüklüdən köçüb gəlmiş insanlar da məskunlaşmışdı.
2006-cı ilin statstikasına görə kəndin əhali sayı 570 nəfər olmuşdur.
Tanınmış şəxsiyyətlər
- Gündüz İsmayılov — Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədr müavini (18 fevral 2011-ci ildən).
- Səfər Əşrəfov — "Üzvi Sintez" İstehsalat Birliyində 1983-2010 - cu illərdə Avtonəqliyyat rəisi olub, H.Z.Tağıyev qəsəbə Xalq Deputatı (1990–1995)
Şəhidləri
İqtisadiyyatı
Əsas təsərrüfatı heyvandarlıq idi. Zabux kəndində su altında xeyli bağlar vardı. Zabux körpüsünün altından dəhnə vurub həm məhlələri, həm də bağları suvarırdılar. Bağlarda tut, alma, üzüm, heyva, gilas, gilənar, gavalı, ərik, göyəm yetişdirirdilər. Tutdan xanımlar bəkməz və irçal bişirərdilər. Kişilər isə tutu çəlləkdə qıcqırdıb araq çəkirdilər. Tut ağacları çox olduğu üçün bu kənddə baramaçılıqla da məşğul olurdular. Bundan başqa tütün də əkilirdi. Hər üç kəndin (Zabux, Sus, Qızılca) əra¬zisində tütün emal etmək (qurutmaq üçün) tikililər varıdı. Kənddə hər kəsin bostan yeri vardı. Bostan ya həyətdə, ya da evdən aralı su tutan bir yerdə olurdu. Kələm, xiyar, pomidor, kartop, boranı, göyərti əkirdilər. Zabuxda həyətlərdə gözəl qızılgüllər becərirdilər. Mal, qoyun, keçi, camış saxlayardılar. Kənd çay sahilində olduğundan həyətlərdə çoxlu ördək qaz saxlayırdılar. Zabuxun əkin yerlərində bol buğda, arpa əkilirdi. Zabuxlular da çay balığı ovçuluğuna yaxşı bələd idilər. Zabuxda yaxşı divar ustaları və iri daşlardan başdaşı yonmaq peşəsinə yiyələnmiş ustalar vardı.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi. "İnzibati ərazi bölgüsü təsnifatı" (PDF) (az.). stat.gov.az. 2019. 2020-04-16 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2020-04-16.
- Zabux // Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti. II cild. Bakı: Şərq-Qərb. 2007. 304. ISBN .
- "Bu nə imiş?" (PDF). Azərbaycan (az.). 23 oktyabr 1918. 2023-09-05 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 5 sentyabr 2023.
- Azərbaycan tarixi. Yeddi cilddə. VII cild (1941-2002-ci illər). Bakı. "Elm". 2008. səh. 268. 2022-06-26 at the Wayback Machine (az.)
- "Azərbaycan Respublikası ərazisində dövlət mühafizəsinə götürülmüş daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin əhəmiyyət dərəcələrinə görə bölgüsünün təsdiq edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin qərarı". https://www.e-qanun.az/. Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabineti. 2022-08-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2 iyul 2022.
- "30 ili necə yaşamışıq, onu Allah bilir - Gündüz İsmayılov". 2022-08-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-08-26.
 | Laçın rayonu ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
 | Kənd ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaledeki ve ya bolmedeki melumatlar kohnedir Sehifeye yenilenmis melumatlar elave etmekle Vikipediyani zenginlesdirmeye komek ede bilersiniz Zabux Azerbaycan Respublikasinin Lacin rayonu Zabux kend inzibati erazi dairesinde kend Zabux39 35 13 sm e 46 32 46 s u Olke AzerbaycanRegion LacinTarixi ve cografiyasiSaat qursagi UTC 04 00Xeriteni goster gizle Zabux Zabux Vikianbarda elaqeli mediafayllar 18 may 1992 ci ilde Ermenistan Respublikasi Silahli Quvveleri terefinden isgal edilmisdir 30 illik isgaldan sonra 26 avqust 2022 ci il tarixinde Azerbaycan Respublikasinin nezaretine kecmisdir EtimologiyasiZabux kendI Zabux cayinin sahilinde Qarabag yaylasindadir Kecmis adi Xut Zabux olmusdur Eveller bu erazide Sus Zabux adli basqa kend de var idi Tedqiqatgilara gore oykonim kurd dillerindeki zaboq dongo sozundendir XIX esrde Susa Gorus yolunun dongesinde poct dayanacagi olmus ve movqeyine gore Zabox Zabux adlanmisdir Sonralar yaxinligindaki Baharli ve ona birlesen sadmanli kendleri de hemin adla adlanmisdir XX esrin evvellerine aid menbelerde Zabix adlanirdi Isgal dovru Kendde isgal dovrunde bascisi olan Kurd konqresi terrorcu qrupu yerlesdirilmisdir CografiyasiQonsu kendler ehatesi Sus kendi Fetelipeye kendi Hekerinin sol sahili Cagazur kendi Zabux sayinin sag sahili Ermenistan terefden Gorus rayonunun Gorunzur kendi ve Dig kendi Zabux Hekeri cayi ile Zabux cayinin qovusdugu yerden Cay qovusan bir qeder yuxarida iki cayin arasinda Zabux cayin sol sahilinde yerlesirdi Sonradan kend boyumus cayin o tayinda Alxan deresinde de evler tikilmisdi Lacin erazisindeki ikinci boyuk korpu bu kendin erazisinde Zabux cayin Minkend cayi da deyirdiler ustunde idi Kend Lacinin bir cox kendleri kimi Ermenistanla serhedde yerlesirdi Ermenistana geden Beynelxalq avtomobil yolu ve yeralti rabite xetti bu kendin erazisinden kecirdi Uc kendden ibaret Zabux Sus Qizilca Komsomol kolxozunun sovetliyi ve butun inzibati binalar orta mekteb medeniyyet evi bezi iase obyektleri bu kendde yerlesirdi Kendde qedimden su deyirmani olub Heyvandarliq teserrufati oldugu ucun Zabuxda silos quyulari boyuk anbarlar genis erazide ot taya yerleri vardi Medeniyyeti1992 ci il isgalindan sonra bu kendi talan eden ermeniler bu xaraba hec bir insanin yasamadigi bir kendde 2003 cu ilde ABS dovletinin pul yardimi hesabina bir ermeni kilsesi tikdiler Kend erazisinde XIX esre aid tarix medeniyyet abidesi olan iki korpu var EhalisiButun tarixi dovrlerde Zabux kendinin etnik terkibi tamamile azerbaycanlilardan ibaret olmusdur Ehalinin esas mesguliyyeti bostanciliq bagciliq ve heyvandarliq idi Ehalinin yasayis evleri qara damlardan ve sonralar muasirlesen evlerden ibaret idi Kendde yerli Zabuxlularla yanasi qonsu Fetelipeyeden Fetelipeye Qislagindan Bagirbeyliler Sus Xallanlisindan ve Sumukluden kocub gelmis insanlar da meskunlasmisdi 2006 ci ilin statstikasina gore kendin ehali sayi 570 nefer olmusdur Taninmis sexsiyyetler Gunduz Ismayilov Dini Qurumlarla Is uzre Dovlet Komitesinin sedr muavini 18 fevral 2011 ci ilden Sefer Esrefov Uzvi Sintez Istehsalat Birliyinde 1983 2010 cu illerde Avtoneqliyyat reisi olub H Z Tagiyev qesebe Xalq Deputati 1990 1995 SehidleriIqtisadiyyatiEsas teserrufati heyvandarliq idi Zabux kendinde su altinda xeyli baglar vardi Zabux korpusunun altindan dehne vurub hem mehleleri hem de baglari suvarirdilar Baglarda tut alma uzum heyva gilas gilenar gavali erik goyem yetisdirirdiler Tutdan xanimlar bekmez ve ircal bisirerdiler Kisiler ise tutu cellekde qicqirdib araq cekirdiler Tut agaclari cox oldugu ucun bu kendde baramaciliqla da mesgul olurdular Bundan basqa tutun de ekilirdi Her uc kendin Zabux Sus Qizilca era zisinde tutun emal etmek qurutmaq ucun tikililer varidi Kendde her kesin bostan yeri vardi Bostan ya heyetde ya da evden arali su tutan bir yerde olurdu Kelem xiyar pomidor kartop borani goyerti ekirdiler Zabuxda heyetlerde gozel qizilguller becerirdiler Mal qoyun keci camis saxlayardilar Kend cay sahilinde oldugundan heyetlerde coxlu ordek qaz saxlayirdilar Zabuxun ekin yerlerinde bol bugda arpa ekilirdi Zabuxlular da cay baligi ovculuguna yaxsi beled idiler Zabuxda yaxsi divar ustalari ve iri daslardan basdasi yonmaq pesesine yiyelenmis ustalar vardi Hemcinin baxLacin dehlizi SusIstinadlarAzerbaycan Respublikasinin Dovlet Statistika Komitesi Inzibati erazi bolgusu tesnifati PDF az stat gov az 2019 2020 04 16 tarixinde PDF Istifade tarixi 2020 04 16 Zabux Azerbaycan toponimlerinin ensiklopedik lugeti II cild Baki Serq Qerb 2007 304 ISBN 978 9952 34 156 0 Bu ne imis PDF Azerbaycan az 23 oktyabr 1918 2023 09 05 tarixinde PDF Istifade tarixi 5 sentyabr 2023 Azerbaycan tarixi Yeddi cildde VII cild 1941 2002 ci iller Baki Elm 2008 seh 268 2022 06 26 at the Wayback Machine az Azerbaycan Respublikasi erazisinde dovlet muhafizesine goturulmus dasinmaz tarix ve medeniyyet abidelerinin ehemiyyet derecelerine gore bolgusunun tesdiq edilmesi haqqinda Azerbaycan Respublikasi Nazirler Kabinetinin qerari https www e qanun az Azerbaycan Respublikasi Nazirler Kabineti 2022 08 12 tarixinde Istifade tarixi 2 iyul 2022 30 ili nece yasamisiq onu Allah bilir Gunduz Ismayilov 2022 08 30 tarixinde Istifade tarixi 2022 08 26 Lacin rayonu ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Kend ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin