Çıraqlı — Azərbaycan Respublikasının Laçın rayonu Kamallı kənd inzibati ərazi dairəsində kənd.
Çıraqlı | |
---|---|
Ölkə | |
Tarixi və coğrafiyası | |
Mərkəzin hündürlüyü | 1.990 m |
Saat qurşağı | |
Tarixi
Kənd rayon mərkəzindən 56 km qərbdə yerləşir. Çıraqlı kəndi rayonun Alxaslı, Qarakeçdi, Minkənd, Kamallı və Bozlu kəndlərinin əhatəsində yerləşmişdir. Kəndin ərazisində Alban mədəniyyətinin yadigarı olan, qədim məbəd mövcud olmuşdur. Məbədin uzunluğu 45 eni isə 10 metr olmaqla yerin üst qatına çıxan hissəsində qədim daş kitabə yerləşmişdir. Kitabənin yan fiqurları qoç heykəlləri ilə bəzədilmişdir.
Çiraqlı toponimi "Siraklı"nın fonetik formasıdır. Türkdilli etnos olan sirakların bir hissəsi Azərbaycana da gəlmiş və Çiraklı adı ilə yaşamış, bu adı toponimlərdə əbədiləşdirmişlər. Azərbaycanın Ağdam, Daşkəsən, Laçın, Kəlbəcər, Şamaxı rayonlarının ərazisində, Qərbi Azərbaycanın Şörəyel mahalında, İrəvan quberniyasının Şərur-Dərələyəz qəzasında, indiki Paşalı (Əzizbəyov, Vayk) rayonu, Aleksandropol qəzasında, indi Düzkənd (Axuryan) rayonunun əazisində kənd, Tiflis quberniyasının Loru-Borçalı qəzasında, indiki Barana (Noemberyan) rayonunda qışlaq adları bunun sübutudur.
1992-ci ildə Ermənistan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. 2020-ci ildə İkinci Qarabağ müharibəsi sonunda imzalanmış atəşkəs bəyanatına əsasən 1 dekabr 2020-ci ildə Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğaldan azad olunub.
Toponimikası
"Çıraqlı" etnotoponimdir. Q.Qeybullayevin fikrincə "Çıraqlı" toponimi "Siraklı"nın fonetik formasıdır. Türkdilli etnos olan sirakların bir hissəsi Azərbaycana da gəlmiş və "Çiraklı" adı ilə yaşamış, bu adı toponimlərdə əbədiləşdirmişlər. Azərbaycanın Ağdam, Daşkəsən, Laçın, Kəlbəcər, Şamaxı rayonlarının ərazisində, Qərbi Azərbaycanın Şörəyel mahalında, İrəvan quberniyasının Şərur-Dərələyəz qəzasında, indiki Paşalı (Əzizbəyov, Vayk) rayonu, Aleksandropol qəzasında, indi Düzkənd (Axuryan) rayonunun ərazisində kənd, Tiflis quberniyasının Loru-Borçalı qəzasında, indiki Barana (Noemberyan) rayonunda qışlaq adları bunun sübutudur.
Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğətində isə toponimin özündə qızılbaşların çıraqlı tayfasının adını əks etdirdiyi yazılır. Səfəvilərin hakimiyyəti dövründə çıraqlıların bir hissəsi Şirvana köçürülmüşdü. XIX əsrdə onların bir qolunun Cavad qəzasında yaşaması haqqında məlumat verilir. Dağıstanda Çirak (kənd, çay), İrəvan quberniyasında Çıraxlı (iki kənd və bir kənd xarabalığı), Cənubi Azərbaycanda Çıraxlı (kənd) toponimlərinin qeydə alınması bu etnotoponimin yayılma arealının genişliyindən xəbər verir.
Coğrafiyası və iqlimi
Kəndin ərazisi Kiçik Qafqaz dağ massivinə mənsub olan Minkənd çayının şimal tərəfində, Qarabağ silsiləsinin ətəyində, dəniz səviyyəsindən 1620 metr yüksəklikdə, Laçın rayonunun şimal qərbində yerləşir.
Əhalisi
Kəndin əhalisinin milli tərkibi əsasən kürdlərdən ibarət olmaqla ümumi sayı 619 nəfər 162 ailədən ibarətdir. (01 yanvar 2011-ci il tarixli məlumata əsasən)
İqtisadiyyatı
Əsas təsərrüfatı heyvandarlıq idi.
Kənd əhalisinin əsas məşğuliyyəti heyvandarlıq, əkinçilik, bostançılıq və arıçılıqdan ibarət olmuşdur. Əhalinin istehsal etdiyi əsas məhsullar ət, yağ, pendir, yun, bal və müxtəlif taxıl məhsulları, xalça və müxtəlif tərəvəzlərdən ibarət idi.
Mədəniyyəti
Kənddə orta məktəb, kitabxana, feldşer-tibb məntəqəsi, rabitə evi, uşaq baxçası və mağaza əhaliyə xidmət göstərirdi. Kənd elektrik və rabitə xətləri ilə təhciz edilmişdir.
İstinadlar
- Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi. "İnzibati ərazi bölgüsü təsnifatı" (PDF) (az.). stat.gov.az. 2019. 2020-04-16 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2020-04-16.
- Qeybullayev Q. Qədim türklər və Ermənistan. B. : Azərnəşr, 1992, səh. 81
- Qeybullayev Q. Qədim türklər və Ermənistan. Bakı: Azərnəşr, 1992, səh.81
- Çıraqlı (Laçın) // Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti. I cild. Bakı: Şərq-Qərb. 2007. səh. 427. ISBN .
Laçın rayonu ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
Kənd ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Ciraqli Ciraqli Azerbaycan Respublikasinin Lacin rayonu Kamalli kend inzibati erazi dairesinde kend Ciraqli39 43 50 sm e 46 18 58 s u Olke AzerbaycanTarixi ve cografiyasiMerkezin hundurluyu 1 990 mSaat qursagi UTC 04 00Xeriteni goster gizle CiraqliTarixiKend rayon merkezinden 56 km qerbde yerlesir Ciraqli kendi rayonun Alxasli Qarakecdi Minkend Kamalli ve Bozlu kendlerinin ehatesinde yerlesmisdir Kendin erazisinde Alban medeniyyetinin yadigari olan qedim mebed movcud olmusdur Mebedin uzunlugu 45 eni ise 10 metr olmaqla yerin ust qatina cixan hissesinde qedim das kitabe yerlesmisdir Kitabenin yan fiqurlari qoc heykelleri ile bezedilmisdir Ciraqli toponimi Sirakli nin fonetik formasidir Turkdilli etnos olan siraklarin bir hissesi Azerbaycana da gelmis ve Cirakli adi ile yasamis bu adi toponimlerde ebedilesdirmisler Azerbaycanin Agdam Daskesen Lacin Kelbecer Samaxi rayonlarinin erazisinde Qerbi Azerbaycanin Soreyel mahalinda Irevan quberniyasinin Serur Dereleyez qezasinda indiki Pasali Ezizbeyov Vayk rayonu Aleksandropol qezasinda indi Duzkend Axuryan rayonunun eazisinde kend Tiflis quberniyasinin Loru Borcali qezasinda indiki Barana Noemberyan rayonunda qislaq adlari bunun subutudur 1992 ci ilde Ermenistan Silahli Quvveleri terefinden isgal edilib 2020 ci ilde Ikinci Qarabag muharibesi sonunda imzalanmis ateskes beyanatina esasen 1 dekabr 2020 ci ilde Azerbaycan Silahli Quvveleri terefinden isgaldan azad olunub Toponimikasi Ciraqli etnotoponimdir Q Qeybullayevin fikrince Ciraqli toponimi Sirakli nin fonetik formasidir Turkdilli etnos olan siraklarin bir hissesi Azerbaycana da gelmis ve Cirakli adi ile yasamis bu adi toponimlerde ebedilesdirmisler Azerbaycanin Agdam Daskesen Lacin Kelbecer Samaxi rayonlarinin erazisinde Qerbi Azerbaycanin Soreyel mahalinda Irevan quberniyasinin Serur Dereleyez qezasinda indiki Pasali Ezizbeyov Vayk rayonu Aleksandropol qezasinda indi Duzkend Axuryan rayonunun erazisinde kend Tiflis quberniyasinin Loru Borcali qezasinda indiki Barana Noemberyan rayonunda qislaq adlari bunun subutudur Azerbaycan toponimlerinin ensiklopedik lugetinde ise toponimin ozunde qizilbaslarin ciraqli tayfasinin adini eks etdirdiyi yazilir Sefevilerin hakimiyyeti dovrunde ciraqlilarin bir hissesi Sirvana kocurulmusdu XIX esrde onlarin bir qolunun Cavad qezasinda yasamasi haqqinda melumat verilir Dagistanda Cirak kend cay Irevan quberniyasinda Ciraxli iki kend ve bir kend xarabaligi Cenubi Azerbaycanda Ciraxli kend toponimlerinin qeyde alinmasi bu etnotoponimin yayilma arealinin genisliyinden xeber verir Cografiyasi ve iqlimiKendin erazisi Kicik Qafqaz dag massivine mensub olan Minkend cayinin simal terefinde Qarabag silsilesinin eteyinde deniz seviyyesinden 1620 metr yukseklikde Lacin rayonunun simal qerbinde yerlesir EhalisiKendin ehalisinin milli terkibi esasen kurdlerden ibaret olmaqla umumi sayi 619 nefer 162 aileden ibaretdir 01 yanvar 2011 ci il tarixli melumata esasen IqtisadiyyatiEsas teserrufati heyvandarliq idi Kend ehalisinin esas mesguliyyeti heyvandarliq ekincilik bostanciliq ve ariciliqdan ibaret olmusdur Ehalinin istehsal etdiyi esas mehsullar et yag pendir yun bal ve muxtelif taxil mehsullari xalca ve muxtelif terevezlerden ibaret idi MedeniyyetiKendde orta mekteb kitabxana feldser tibb menteqesi rabite evi usaq baxcasi ve magaza ehaliye xidmet gosterirdi Kend elektrik ve rabite xetleri ile tehciz edilmisdir IstinadlarAzerbaycan Respublikasinin Dovlet Statistika Komitesi Inzibati erazi bolgusu tesnifati PDF az stat gov az 2019 2020 04 16 tarixinde PDF Istifade tarixi 2020 04 16 Qeybullayev Q Qedim turkler ve Ermenistan B Azernesr 1992 seh 81 Qeybullayev Q Qedim turkler ve Ermenistan Baki Azernesr 1992 seh 81 Ciraqli Lacin Azerbaycan toponimlerinin ensiklopedik lugeti I cild Baki Serq Qerb 2007 seh 427 ISBN 978 9952 34 155 3 Lacin rayonu ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Kend ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin