Azərbaycanca AzərbaycancaБеларускі БеларускіDansk DanskDeutsch DeutschEspañola EspañolaFrançais FrançaisIndonesia IndonesiaItaliana Italiana日本語 日本語Қазақ ҚазақLietuvos LietuvosNederlands NederlandsPortuguês PortuguêsРусский Русскийසිංහල සිංහලแบบไทย แบบไทยTürkçe TürkçeУкраїнська Українська中國人 中國人United State United StateAfrikaans Afrikaans
Dəstək
www.wikimedia.az-az.nina.az

Fiziologiya və ya tibb üzrə Nobel mükafatı isv Nobelpriset i fysiologi eller medicin Karolinska institutu tərəfindən fiz

Fiziologiya və tibb üzrə Nobel mükafatı laureatlarının siyahısı

Fiziologiya və tibb üzrə Nobel mükafatı laureatlarının siyahısı

Fiziologiya və ya tibb üzrə Nobel mükafatı — (isv. Nobelpriset i fysiologi eller medicin) Karolinska İnstitutu tərəfindən fiziologiya və ya tibbin müxtəlif sahələri üzrə alimlərə və həkimlərə təqdim olunan illik mükafat. Bu mükafat Alfred Nobelin 1895-ci ildəki vəsiyyəti əsasında təsis edilmiş edilmiş beş Nobel mükafatından biridir. Bu mükafatlar kimya, fizika, ədəbiyyat, sülh və fiziologiya və ya tibb sahələri üzrə əlamətdar töhfələr verənlərə təqdim olunur.Nobelin vəsiyyətinə əsasən, mükafat Nobel Fondu tərəfindən idarə olunur və beş üzvdən ibarət bir komitə və Karolinska İnstitutu tərəfindən seçilmiş bir icra katibi tərəfindən verilir. Əsasən Tibb üzrə Nobel mükafatı olaraq adlandırılsa da, Nobel vəsiyyətində mükafatın xüsusi ilə "fiziologiya və ya tibb" üzrə veriləcəyini qeyd etmişdir. Bu səbəbdən mükafat daha geniş sahələr üzrə verilə bilər. Fiziologiya və ya tibb üzrə ilk Nobel mükafatı 1901-ci ildə almaniyalı Emil fon Berinqə verildi. Hər laureat bir medal, bir diplom və illər ərzində dəyişən miqdarda pul mükafatı alır. 1901-ci ildə Behrinqə verilən mükafat məbləği 150.782 isveç kronu idi, bu məbləğ 2008-ci ilin dekabr ayında 7.731.004 isveç kronuna bərabər idi. Mükafat Stokholmda 10 dekabr — Alfred Nobelin ölüm ildönümü ilə bağlı illik mərasimdə təqdim olunur.

image
Fiziologiya və ya tibb üzrə Nobel mükafatı İsveç kimyaçısı Alfred Nobelin 1895-ci ildəki vəsiyyəti əsasında təsis edilmişdir.

Laureatlar fiziologiya və ya tibb ilə əlaqəli geniş sahələr üzrə Nobel mükafatını qazanmışlar. 2009-cu ildən etibarən G zülalları və ikinci rabitəçi tərəfindən siqnal ötürülməsi üzrə tədqiqatlarına görə 8 nəfər, neyrobiologiya sahəsindəki xidmətlərinə görə 13 nəfər və vasitəçi metabolizm üzrə tədqiqatlarına görə isə 13 nəfər laureat oldu. 1939-cu ildə almaniyalı hökuməti tərəfindən mükafatı qəbul etməyə icazə verilmədi. Sonradan medal və diplom təqdim edildi, amma mükafat məbləği verilmədi. 2021-ci il etibarilə mükafat 224 şəxsə verildi, onlardan 12-si qadın idi: (1947), Rozalin Sasmen Yalou (1977), (1983), Rita Levi-Montalcini (1986), Gertrud Elion (1988), (1995), (2004), (2008), (2009), (2009), Mey-Britt Mozer (2014) və Tu Yuyu (2015).

1915–1918, 1921, 1925, 1940–1942-ci illərdə Fiziologiya və ya tibb üzrə Nobel mükafatı verilmədi. Həmçinin Fiziologiya və ya tibb üzrə Nobel mükafatı 5 dəfə bir il müdətinə təxirə salınmışdı. Nobel komitəsinin qərarına əsasən, 1914-cü ildə heç bir namizədin zəruri kriteriyaya sahib olmaması səbəbi ilə Fiziologiya və ya tibb üzrə Nobel mükafatı verilməmişdi, lakin 1915-ci ildə mükafat Robert Baraniyə verildi və 1914-cü ilin mükafatı olaraq sayıldı. Həmçinin 1922-ci ilin mükafatı 1923-cü ildə və , 1926-cı ilin mükafatı 1927-ci ildə , 1938-ci ilin mükafatı 1939-cu ildə və 1943-cü ilin mükafatı 1944-cü ildə Henrik Dam və verildi.

Laureatlar

İl Şəkil Laureat Ölkə Əsaslanma Ref
1901 image Emil fon Berinq image Almaniya İmperiyası "Serum terapiyası ilə əlaqəli tədqiqatlarına, xüsusilə difteriyaya qarşı tətbiqinə görə, xəstəlik və ölümə qarşı həkimlərin əlinə güclü və effektiv bir silah verərək tibb elmində yeni bir yol açmışdır."
1902 image Ronald Ross image Böyük Britaniya
Britaniya Hindistanı 		"Malyariya ilə əlaqəli çalışmalarına görə. Bu çalışmalarına ilə parazitin orqanizmə necə girdiyini aşkar etmiş və bununla da bu xəstəlik və onunla mübarizə metodları üzərində uğurlu tədqiqatların əsasını qoymuşdur."
1903 image Nils Finzen image Danimarka
(image Farer adaları) 		"Xəstəliklərin, xüsusən lupus vulgarisin yoğunlaşdırılmış işıq radiasiyası ilə müalicəsinə verdiyi töhfələri ilə tibb elmində yeni bir yol açdığına görə."
1904 image İvan Pavlov image Rusiya İmperiyası "Həzm fiziologiyası ilə bağlı tədqiqatlarına görə."
1905 image Robert Kox image Almaniya İmperiyası "Vərəm xəstəliyi ilə əlaqəli araşdırmalarına və kəşflərinə görə."
1906 image Kamillo Qolci image İtaliya Krallığı "Sinir sisteminin quruluşu üzrə tədqiqatlarına görə"
image Santyaqo Ramon-i-Kaxal image İspaniya
1907 image Şarl Laveran image Fransa "Protozoanın xəstəliklərin yaranmasındakı rolu üzrə tədqiqatlarına görə"
1908 image İlya Meçnikov image Rusiya İmperiyası "İmmunitet üzrə tədqiqatlarına görə"
image Paul Erliş image Almaniya İmperiyası
1909 image image İsveçrə "Qalxanabənzər vəzin fiziologiyası, patologiyası və cərrahiyyəsi üzrə tədqiqatlarına görə."
1910 image image Almaniya İmperiyası "Nuklein turşuları da daxil olmaqla zülallarla əlaqəli tədqiqatları nəticəsində hüceyrə kimyası haqqında biliklərimizə verdiyi töhfələrə görə."
1911 image Alvar Qulstrand image İsveç "Gözün dioptrikası üzərə tədqiqatlarına görə"
1912 image Aleksis Karrel image Fransa "Damar tikişi və qan damarlarının və orqanlarının transplantasiyası üzərə tədqiqatlarına görə"
1913 image image Fransa "Anafilaksiya üzərə tədqiqatlarına görə"
1914 image Robert Barani Avstriya-Macarıstan "Vestibulyar aparatın fiziologiyası və patologiyası ilə əlaqədar çalışmalarına görə"
1915 zzzMükafat verilmədi
1916
1917
1918
1919 image Jül Borde image Belçika "İmmunitetlə əlaqədar kəşflərinə görə"
1920 image image Danimarka "Kapillyarlardaki motor tənzimləmə mexanizmini kəşf etdiyinə görə"
1921 zzzMükafat verilmədi
1922 image image Böyük Britaniya "Əzələlərdəki istilik istehsalına dair kəşfinə görə"
image image Almaniya "Oksigen istehlakı və əzələdəki laktik turşu metabolizmi arasındakı sabit əlaqəni kəşf etdiyinə görə"
1923 image image Kanada "İnsulini kəşf etdiklərinə görə"
image image Böyük Britaniya
1924 image image Niderland "Elektrokardioqramın mexanizminin kəşfinə görə"
1925 zzzMükafat verilmədi
1926 image image Danimarka "Spiroptera karsinomunun kəşfinə görə"
1927 image image Avstriya "Demans iflicinin müalicəsində malyariya inokulyasiyasının müalicəvi əhəmiyyətinin kəşfinə görə"
1928 image image Fransa "Tif xəstəliyi üzrə çalışmalarına görə"
1929 image image Niderland "Antinevritik vitaminin kəşfinə görə"
image image Böyük Britaniya "Böyüməni stimullaşdıran vitaminlərin kəşfinə görə"
1930 image image Avstriya "İnsan qan qruplarının kəşfinə görə"
1931 image image Almaniya "Tənəffüs fermentinin təbiətini və fəaliyyət rejiminin kəşfinə görə"
1932 image image Böyük Britaniya "Neyronların funksiyaları ilə bağlı kəşflərinə görə"
image Edqar Duqlas Edrian image Böyük Britaniya
1933 image Morqan Tomas Hant image ABŞ "Xromosomların irsiyyətdə rolu ilə bağlı kəşflərinə görə"
1934 image image ABŞ "Anemiya hallarında qaraciyər terapiyası ilə bağlı kəşflərinə görə"
image image ABŞ
image image ABŞ
1935 image image Üçüncü Reyx "Embrion inkişafındakı təşkilatçı effektinin kəşfinə görə"
1936 image image Böyük Britaniya "Sinir impulslarının kimyəvi ötürülməsi ilə əlaqəli kəşflərinə görə"
image image Avstriya
image Üçüncü Reyx
1937 image Albert Sent-Cörci image Macarıstan "Bioloji yanma prosesləri ilə əlaqəli kəşflərinə görə"
1938 image image Belçika "Tənəffüsün tənzimlənməsində sinus və aorta mexanizmlərinin oynadığı rolun kəşfinə görə"
1939 image image Üçüncü Reyx "Prontozilin antibakterial təsirlərinin kəşfinə görə"
1940 zzzMükafat verilmədi
1941
1942
1943 image Henrik Dam image Danimarka "K vitamininin kəşfinə görə"
image image ABŞ "K vitamininin kimyəvi təbiətinin kəşfinə görə"
1944 image Cozef Erlanqer image ABŞ "Tək sinir liflərinin yüksək dərəcədə fərqliləşmiş funksiyaları ilə əlaqəli kəşflərinə görə"
image image ABŞ
1945 image Aleksandr Fleminq image Böyük Britaniya "Penisilinin və onun müxtəlif yoluxucu xəstəliklərdə müalicəvi təsirinin kəşfinə görə"
image image Böyük Britaniya
image image Avstraliya
1946 image image ABŞ "Rentgen şüalanmasına məruz qalmaqla mutasiyaların yaranmasının kəşfinə görə"
1947 image image ABŞ "Qlikogenin katalitik çevrilməsinin gedişatını kəşf etdiklərinə görə"
image image ABŞ
image image Argentina "Şəkər metabolizmasında ön hipofiz lobu hormonunun oynadığı rolun kəşfinə görə"
1948 image image İsveçrə "Bir çox buğumayaqlılara qarşı kontakt zəhəri olaraq DDT-nin yüksək effektinin kəşfinə görə"
1949 image image İsveçrə "Daxili orqanların fəaliyyətinin koordinatoru olaraq ara beynin funksional düzəninin kəşfinə görə"
image image Portuqaliya "Müəyyən psixozlarda lobotomiyanın terapevtik əhəmiyyətinin kəşfinə görə"
1950 image image ABŞ "Adrenal korteksin hormonları, onların quruluşu və bioloji təsiri ilə əlaqəli kəşflərinə görə"
image image ABŞ
image image İsveçrə
image Polşa
1951 image Maks Teyler image ABŞ "Sarı qızdırma və onunla necə mübarizə aparmaqla əlaqəli kəşflərinə görə"
1952 image image ABŞ "Vərəmə qarşı ilk təsirli antibiotik olan streptomisinin kəşfinə görə"
1953 image image Böyük Britaniya "Krebs dövrünün kəşfinə görə"
image image ABŞ "Koferment A-nın və onun ara metabolizmdəki əhəmiyyətinin kəşfinə görə"
1954 image image ABŞ "Poliomielit viruslarının müxtəlif toxumalarda inkişaf edə bilmə qabiliyytənin kəşfinə görə"
image image ABŞ
image image ABŞ
1955 image image İsveç "Oksidləşmə fermentlərinin təbiəti və fəaliyyət rejimi ilə əlaqəli kəşflərinə görə"
1956 image image ABŞ "Qan dövranı sistemindəki patoloji dəyişikliklər və ürək kateterizasiyası ilə əlaqəli kəşflərinə görə"
image image Qərbi Almaniya
image image ABŞ
1957 image image İtaliya "Antihistaminlərin və xüsusi ilə onların damar sistemi və sklet əzələlərindəki təsiri ilə bağlı kəşflərinə görə "
1958 image Corc Uels Bidl image ABŞ "Müəyyən kimyəvi hadisələrin tənzimlənməsində genlərin rolunu kəşf etdiklərinə görə"
image image ABŞ
image image ABŞ "Genetik rekombinasiya və bakteriyaların genetik materialının təşkili ilə bağlı kəşflərinə görə"
1959 image image ABŞ "Ribonuklein turşusu və deoksiribonuklein turşusunun bioloji sintezindəki mexanizmləri kəşf etdiklərinə görə"
image image ABŞ
image İspaniya
1960 image Frenk Makfarleyn Börnet image Avstraliya "Qazanılmış immunoloji tolerantlığın kəşfinə görə"
image image Braziliya
image Böyük Britaniya
1961 image Dyörd von Bekeşi image ABŞ "İlbiz daxilindəki fiziki stimullaşdırma mexanizminin kəşfinə görə"
1962 image image Böyük Britaniya "Nuklein turşularının molekulyar quruluşu və canlı materialdakı məlumat ötürmə əhəmiyyəti ilə əlaqədar kəşflərinə görə"
image Ceyms Uotson image ABŞ
image Moris Uilkins image Yeni Zelandiya
image Böyük Britaniya
1963 image image Avstraliya "Sinir hüceyrə membranının periferik və mərkəzi hissələrində həyəcanlanma və inhibasiya hadisələrində rol alan ion mexanizmləri ilə əlaqədar kəşflərinə görə"
image image Böyük Britaniya
image image Böyük Britaniya
1964 image image ABŞ "Yağ turşusu metabolizmi və xolesterol tənzimlənməsi və mexanizmi ilə əlaqədar kəşflərinə görə"
image image Qərbi Almaniya
1965 image image Fransa "Fermentlərin genetik kontrolu və virus sintezi ilə əlaqədar kəşflərinə görə"
image image Fransa
image image Fransa
1966 image image ABŞ "Şiş yaradan virusların kəşfinə görə"
image ABŞ "Prostat xərçənginin hormonal müalicəsi ilə bağlı kəşflərinə görə"
1967 image image Finlandiya
image İsveç 		"Gözün ilkin fizioloji və kimyəvi vizual prosesləri ilə bağlı kəşflərinə görə"
image image ABŞ
image image ABŞ
1968 image image ABŞ "Genetik kodun və onun zülal sintezindəki funksiyasının interpretasiyasına görə"
image image ABŞ
image image ABŞ
1969 image image ABŞ "Virusların replikasiya mexanizmləri və genetik strukturları ilə bağlı kəşflərinə görə"
image image ABŞ
image image İtaliya
image ABŞ
1970 image image ABŞ "Neyromediatorlar və onların saxlanılması, buraxılması və inaktivasiyası ilə bağlı kəşflərinə görə"
image image İsveç
image image Böyük Britaniya
1971 image image ABŞ "Hormonların təsir mexanizmləri ilə əlaqədar kəşflərinə görə"
1972 imageimage image ABŞ "Anticismlərin kimyəvi strukturu ilə əlaqəli kəşflərinə görə"
image Böyük Britaniya
1973 image image Qərbi Almaniya "Fərdi və sosial davranış modellərinin təşkili və seçilməsi ilə bağlı kəşflərinə görə"
image Konrad Lorenz image Avstriya
image image Niderland
1974 image image ABŞ "Hüceyrənin struktural və funksional təşkili ilə bağlı kəşflərinə görə"
image Kristian de Dyuv image Belçika
image Corc Palade image ABŞ
image Rumıniya
1975 image image ABŞ "Şiş virusları və hüceyrənin genetik materialı arasındakı qarşılıqlı təsir ilə əlaqəli kəşflərinə görə"
image Renato Dulbekko image İtaliya
image ABŞ
image image ABŞ
1976 image Barux Semyuel Blamberq image ABŞ "Yoluxucu xəstəliklərin əmələ gəlməsi və yayılması ilə əlaqəli yeni mexanizmlər barədə kəşflərinə görə"
image image ABŞ
1977 image image ABŞ "Beynin peptid hormonu istehsalı ilə bağlı kəşflərinə görə"
image image Kanada
image Polşa
image ABŞ
image Rozalin Sasmen Yalou image ABŞ "Peptid hormonlarının radyoimunoanalizini təkmilləşdirdiyinə görə"
1978 image image İsveçrə "Məhdudlaşdırıcı fermentlərin kəşfi və onların molekulyar genetika problemlərinə tətbiqi ilə bağlı kəşflərinə görə"
image image ABŞ
image image ABŞ
1979 image Allan Kormak image Cənubi Afrika Respublikası
image ABŞ 		"Kompüter tomoqrafiyasını təkmilləşdirdiklərinə görə"
image Qodfri Haunsfild image Böyük Britaniya
1980 image image Venesuela
image ABŞ 		"İmmunoloji reaksiyaları tənzimləyən hüceyrə səthindəki genetik olaraq təyin edilmiş quruluşlara dair kəşflərinə görə"
image image Fransa
image image ABŞ
1981 image image ABŞ "Beyin yarımkürələrinin funksional ixtisaslaşmasına dair kəşflərinə görə"
image image Kanada
image ABŞ 		"Vizual sistemdə məlumatların işlənməsi ilə bağlı kəşflərinə görə"
image image İsveç
1982 image image İsveç "Prostaglandinlər və əlaqəli bioloji aktiv maddələrlə bağlı kəşflərinə görə"
image image İsveç
image image Böyük Britaniya
1983 image image ABŞ "Transpozonların kəşfinə görə"
1984 image Nils Kay Yerne image Danimarka "İmmunitet sisteminin inkişafı və idarə edilməsinin spesifikliyi ilə əlaqəli nəzəriyələrə və monoklonal anticismlərin istehsal prinsipinin kəşfinə görə"
image image Qərbi Almaniya
image image Argentina
image Böyük Britaniya
1985 image image ABŞ "Xolesterol mübadiləsinin tənzimlənməsi ilə bağlı kəşflərinə görə"
image image ABŞ
1986 image image ABŞ "Böyümə faktorlarının kəşfinə görə"
image Rita Levi-Montalcini image İtaliya
1987 image image Yaponiya "Anticisim müxtəlifliyinin yaranmasını üçün genetik prinsipin kəşfinə görə"
1988 image Ceyms Blek image Böyük Britaniya "Narkotik müalicəsinin vacib prinsiplərinin kəşfinə görə"
image Gertrud Elion image ABŞ
image Corc Hitçinqs image ABŞ
1989 image Con Maykl Bişop image ABŞ "Retroviral onkogenlərin hüceyrə mənşəsi ilə əlaqəli kəşflərnə görə"
image image ABŞ
1990 image Cozef Mürrey image ABŞ "İnsan xəstəliklərinin müalicəsində orqan və hüceyrə transpantasiyası ilə əlaqəli kəşflərinə görə"
image image ABŞ
1991 image image Almaniya "Hüceyrələrdəki vahid ion kanallarının funksiyası ilə bağlı kəşflərinə görə"
image image Almaniya
1992 image image İsveçrə
image ABŞ 		"Bioloji tənzimləmə mexanizmi olaraq geri qaytarılan protein fosforlaşmasına dair kəşflərinə görə"
image image ABŞ
1993 image image Böyük Britaniya "Bölünmüş genlərin kəşfinə görə"
image image ABŞ
1994 image image ABŞ "G-zülallarının və bu zülalların hüceyrələrdə siqnal transduksiyasının rolunun kəşfinə görə"
image image ABŞ
1995 image image ABŞ "Erkən embrional inkişafın genetik kontrolu ilə bağlı kəşflərinə görə"
image image Almaniya
image image ABŞ
1996 image image Avstraliya "Hüceyrə vasitəli immun müdafiəsinin spesifikliyi ilə bağlı kəşflərinə görə"
image Rolf Tsinkernagel image İsveçrə
1997 image Stenli Pruziner image ABŞ "Prionların kəşfinə görə — infeksiyanın yeni bioloji prinsipi"
1998 image Robert Furxqott image ABŞ "Azot oksidinin ürək-damar sisteminin tənzimlənməsində siqnal vermə molekulu olaraq rolunun kəşfinə görə"
image image ABŞ
image Fərid Murad image ABŞ
1999 image Günter Blobel image Almaniya
image ABŞ 		"Zülallların hüceyrədə lokalizasiya və nəqliyyatını idarə edən daxili siqnallarının kəşfinə görə"
2000 image Arvid Karlsson image İsveç "Sinir sistemindəki siqnal ötürülməsi ilə əlaqədar kəşflərinə görə"
image image ABŞ
image image ABŞ
2001 image image ABŞ "Hüceyrə dövrünün əsas tənzimləyicilərini kəşf etdiklərinə görə"
image image Böyük Britaniya
image image Böyük Britaniya
2002 image Sidney Brenner image Cənubi Afrika Respublikası "Orqan inkişafının və proqramlaşdırılmış hüceyrə ölümünün genetik tənzimlənməsi ilə bağlı kəşflərinə görə"
image image ABŞ
image image Böyük Britaniya
2003 image Pol Loterbur image ABŞ "Maqnit rezonans tomoqrafiyası ilə bağlı kəşflərinə görə"
image image Böyük Britaniya
2004 image Riçard Aksel image ABŞ "Odorant reseptorların və qoxu sisteminin təşkilinin kəşfinə görə"
image image ABŞ
2005 image Berri Marşall image Avstraliya "Helicobacter pylori bakteriyası və onun qastrit və mədə xorası xəstəliklərindəki rolunun kəşfinə görə"
image Robin Uorren image Avstraliya
2006 image image ABŞ "RNT interferensiyasının kəşfinə görə — cüt telli RNT tərəfindən gen susdurulması"
image Kreyq Mello image ABŞ
2007 image image ABŞ
image İtaliya 		"Embrion kök hüceyrələrinin istifadəsi ilə siçanlarda müəyyən gen modifikasiyalarnın prinsiplərini kəşf etdiklərinə görə"
image image Böyük Britaniya
image image Böyük Britaniya
image ABŞ
2008 image Harald tsur Hauzen image Almaniya "Servikal xərçəngə səbəb olan insan papillomavirusunun kəşfinə görə"
image image Fransa "İnsanın immunçatışmazlığı virusunun kəşfinə görə"
image image Fransa
2009 image image ABŞ
image Avstraliya 		"Xromosomların telomerlərlə və telomeraza fermenti ilə necə qorunduğunu kəşf etdiklərinə görə"
image image ABŞ
image image ABŞ
2010 image Robert Edvards image Böyük Britaniya "İn vitro mayalandırmanın təkmilləşdirilməsinə görə"
2011 image Brüs Bötler image ABŞ "Anadangəlmə immunitetin aktivləşdirilməsi ilə bağlı kəşflərinə görə"
image

wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer

Fiziologiya ve ya tibb uzre Nobel mukafati isv Nobelpriset i fysiologi eller medicin Karolinska Institutu terefinden fiziologiya ve ya tibbin muxtelif saheleri uzre alimlere ve hekimlere teqdim olunan illik mukafat Bu mukafat Alfred Nobelin 1895 ci ildeki vesiyyeti esasinda tesis edilmis edilmis bes Nobel mukafatindan biridir Bu mukafatlar kimya fizika edebiyyat sulh ve fiziologiya ve ya tibb saheleri uzre elametdar tohfeler verenlere teqdim olunur Nobelin vesiyyetine esasen mukafat Nobel Fondu terefinden idare olunur ve bes uzvden ibaret bir komite ve Karolinska Institutu terefinden secilmis bir icra katibi terefinden verilir Esasen Tibb uzre Nobel mukafati olaraq adlandirilsa da Nobel vesiyyetinde mukafatin xususi ile fiziologiya ve ya tibb uzre verileceyini qeyd etmisdir Bu sebebden mukafat daha genis saheler uzre verile biler Fiziologiya ve ya tibb uzre ilk Nobel mukafati 1901 ci ilde almaniyali Emil fon Berinqe verildi Her laureat bir medal bir diplom ve iller erzinde deyisen miqdarda pul mukafati alir 1901 ci ilde Behrinqe verilen mukafat meblegi 150 782 isvec kronu idi bu mebleg 2008 ci ilin dekabr ayinda 7 731 004 isvec kronuna beraber idi Mukafat Stokholmda 10 dekabr Alfred Nobelin olum ildonumu ile bagli illik merasimde teqdim olunur Fiziologiya ve ya tibb uzre Nobel mukafati Isvec kimyacisi Alfred Nobelin 1895 ci ildeki vesiyyeti esasinda tesis edilmisdir Laureatlar fiziologiya ve ya tibb ile elaqeli genis saheler uzre Nobel mukafatini qazanmislar 2009 cu ilden etibaren G zulallari ve ikinci rabiteci terefinden siqnal oturulmesi uzre tedqiqatlarina gore 8 nefer neyrobiologiya sahesindeki xidmetlerine gore 13 nefer ve vasiteci metabolizm uzre tedqiqatlarina gore ise 13 nefer laureat oldu 1939 cu ilde almaniyali hokumeti terefinden mukafati qebul etmeye icaze verilmedi Sonradan medal ve diplom teqdim edildi amma mukafat meblegi verilmedi 2021 ci il etibarile mukafat 224 sexse verildi onlardan 12 si qadin idi 1947 Rozalin Sasmen Yalou 1977 1983 Rita Levi Montalcini 1986 Gertrud Elion 1988 1995 2004 2008 2009 2009 Mey Britt Mozer 2014 ve Tu Yuyu 2015 1915 1918 1921 1925 1940 1942 ci illerde Fiziologiya ve ya tibb uzre Nobel mukafati verilmedi Hemcinin Fiziologiya ve ya tibb uzre Nobel mukafati 5 defe bir il mudetine texire salinmisdi Nobel komitesinin qerarina esasen 1914 cu ilde hec bir namizedin zeruri kriteriyaya sahib olmamasi sebebi ile Fiziologiya ve ya tibb uzre Nobel mukafati verilmemisdi lakin 1915 ci ilde mukafat Robert Baraniye verildi ve 1914 cu ilin mukafati olaraq sayildi Hemcinin 1922 ci ilin mukafati 1923 cu ilde ve 1926 ci ilin mukafati 1927 ci ilde 1938 ci ilin mukafati 1939 cu ilde ve 1943 cu ilin mukafati 1944 cu ilde Henrik Dam ve verildi LaureatlarIl Sekil Laureat Olke Esaslanma Ref1901 Emil fon Berinq Almaniya Imperiyasi Serum terapiyasi ile elaqeli tedqiqatlarina xususile difteriyaya qarsi tetbiqine gore xestelik ve olume qarsi hekimlerin eline guclu ve effektiv bir silah vererek tibb elminde yeni bir yol acmisdir 1902 Ronald Ross Boyuk Britaniya Britaniya Hindistani Malyariya ile elaqeli calismalarina gore Bu calismalarina ile parazitin orqanizme nece girdiyini askar etmis ve bununla da bu xestelik ve onunla mubarize metodlari uzerinde ugurlu tedqiqatlarin esasini qoymusdur 1903 Nils Finzen Danimarka Farer adalari Xesteliklerin xususen lupus vulgarisin yogunlasdirilmis isiq radiasiyasi ile mualicesine verdiyi tohfeleri ile tibb elminde yeni bir yol acdigina gore 1904 Ivan Pavlov Rusiya Imperiyasi Hezm fiziologiyasi ile bagli tedqiqatlarina gore 1905 Robert Kox Almaniya Imperiyasi Verem xesteliyi ile elaqeli arasdirmalarina ve kesflerine gore 1906 Kamillo Qolci Italiya Kralligi Sinir sisteminin qurulusu uzre tedqiqatlarina gore Santyaqo Ramon i Kaxal Ispaniya1907 Sarl Laveran Fransa Protozoanin xesteliklerin yaranmasindaki rolu uzre tedqiqatlarina gore 1908 Ilya Mecnikov Rusiya Imperiyasi Immunitet uzre tedqiqatlarina gore Paul Erlis Almaniya Imperiyasi1909 Isvecre Qalxanabenzer vezin fiziologiyasi patologiyasi ve cerrahiyyesi uzre tedqiqatlarina gore 1910 Almaniya Imperiyasi Nuklein tursulari da daxil olmaqla zulallarla elaqeli tedqiqatlari neticesinde huceyre kimyasi haqqinda biliklerimize verdiyi tohfelere gore 1911 Alvar Qulstrand Isvec Gozun dioptrikasi uzere tedqiqatlarina gore 1912 Aleksis Karrel Fransa Damar tikisi ve qan damarlarinin ve orqanlarinin transplantasiyasi uzere tedqiqatlarina gore 1913 Fransa Anafilaksiya uzere tedqiqatlarina gore 1914 Robert Barani Avstriya Macaristan Vestibulyar aparatin fiziologiyasi ve patologiyasi ile elaqedar calismalarina gore 1915 zzz Mukafat verilmedi1916191719181919 Jul Borde Belcika Immunitetle elaqedar kesflerine gore 1920 Danimarka Kapillyarlardaki motor tenzimleme mexanizmini kesf etdiyine gore 1921 zzz Mukafat verilmedi1922 Boyuk Britaniya Ezelelerdeki istilik istehsalina dair kesfine gore Almaniya Oksigen istehlaki ve ezeledeki laktik tursu metabolizmi arasindaki sabit elaqeni kesf etdiyine gore 1923 Kanada Insulini kesf etdiklerine gore Boyuk Britaniya1924 Niderland Elektrokardioqramin mexanizminin kesfine gore 1925 zzz Mukafat verilmedi1926 Danimarka Spiroptera karsinomunun kesfine gore 1927 Avstriya Demans iflicinin mualicesinde malyariya inokulyasiyasinin mualicevi ehemiyyetinin kesfine gore 1928 Fransa Tif xesteliyi uzre calismalarina gore 1929 Niderland Antinevritik vitaminin kesfine gore Boyuk Britaniya Boyumeni stimullasdiran vitaminlerin kesfine gore 1930 Avstriya Insan qan qruplarinin kesfine gore 1931 Almaniya Teneffus fermentinin tebietini ve fealiyyet rejiminin kesfine gore 1932 Boyuk Britaniya Neyronlarin funksiyalari ile bagli kesflerine gore Edqar Duqlas Edrian Boyuk Britaniya1933 Morqan Tomas Hant ABS Xromosomlarin irsiyyetde rolu ile bagli kesflerine gore 1934 ABS Anemiya hallarinda qaraciyer terapiyasi ile bagli kesflerine gore ABS ABS1935 Ucuncu Reyx Embrion inkisafindaki teskilatci effektinin kesfine gore 1936 Boyuk Britaniya Sinir impulslarinin kimyevi oturulmesi ile elaqeli kesflerine gore Avstriya Ucuncu Reyx1937 Albert Sent Corci Macaristan Bioloji yanma prosesleri ile elaqeli kesflerine gore 1938 Belcika Teneffusun tenzimlenmesinde sinus ve aorta mexanizmlerinin oynadigi rolun kesfine gore 1939 Ucuncu Reyx Prontozilin antibakterial tesirlerinin kesfine gore 1940 zzz Mukafat verilmedi194119421943 Henrik Dam Danimarka K vitamininin kesfine gore ABS K vitamininin kimyevi tebietinin kesfine gore 1944 Cozef Erlanqer ABS Tek sinir liflerinin yuksek derecede ferqlilesmis funksiyalari ile elaqeli kesflerine gore ABS1945 Aleksandr Fleminq Boyuk Britaniya Penisilinin ve onun muxtelif yoluxucu xesteliklerde mualicevi tesirinin kesfine gore Boyuk Britaniya Avstraliya1946 ABS Rentgen sualanmasina meruz qalmaqla mutasiyalarin yaranmasinin kesfine gore 1947 ABS Qlikogenin katalitik cevrilmesinin gedisatini kesf etdiklerine gore ABS Argentina Seker metabolizmasinda on hipofiz lobu hormonunun oynadigi rolun kesfine gore 1948 Isvecre Bir cox bugumayaqlilara qarsi kontakt zeheri olaraq DDT nin yuksek effektinin kesfine gore 1949 Isvecre Daxili orqanlarin fealiyyetinin koordinatoru olaraq ara beynin funksional duzeninin kesfine gore Portuqaliya Mueyyen psixozlarda lobotomiyanin terapevtik ehemiyyetinin kesfine gore 1950 ABS Adrenal korteksin hormonlari onlarin qurulusu ve bioloji tesiri ile elaqeli kesflerine gore ABS Isvecre Polsa1951 Maks Teyler ABS Sari qizdirma ve onunla nece mubarize aparmaqla elaqeli kesflerine gore 1952 ABS Vereme qarsi ilk tesirli antibiotik olan streptomisinin kesfine gore 1953 Boyuk Britaniya Krebs dovrunun kesfine gore ABS Koferment A nin ve onun ara metabolizmdeki ehemiyyetinin kesfine gore 1954 ABS Poliomielit viruslarinin muxtelif toxumalarda inkisaf ede bilme qabiliyytenin kesfine gore ABS ABS1955 Isvec Oksidlesme fermentlerinin tebieti ve fealiyyet rejimi ile elaqeli kesflerine gore 1956 ABS Qan dovrani sistemindeki patoloji deyisiklikler ve urek kateterizasiyasi ile elaqeli kesflerine gore Qerbi Almaniya ABS1957 Italiya Antihistaminlerin ve xususi ile onlarin damar sistemi ve sklet ezelelerindeki tesiri ile bagli kesflerine gore 1958 Corc Uels Bidl ABS Mueyyen kimyevi hadiselerin tenzimlenmesinde genlerin rolunu kesf etdiklerine gore ABS ABS Genetik rekombinasiya ve bakteriyalarin genetik materialinin teskili ile bagli kesflerine gore 1959 ABS Ribonuklein tursusu ve deoksiribonuklein tursusunun bioloji sintezindeki mexanizmleri kesf etdiklerine gore ABS Ispaniya1960 Frenk Makfarleyn Bornet Avstraliya Qazanilmis immunoloji tolerantligin kesfine gore Braziliya Boyuk Britaniya1961 Dyord von Bekesi ABS Ilbiz daxilindeki fiziki stimullasdirma mexanizminin kesfine gore 1962 Boyuk Britaniya Nuklein tursularinin molekulyar qurulusu ve canli materialdaki melumat oturme ehemiyyeti ile elaqedar kesflerine gore Ceyms Uotson ABSMoris Uilkins Yeni Zelandiya Boyuk Britaniya1963 Avstraliya Sinir huceyre membraninin periferik ve merkezi hisselerinde heyecanlanma ve inhibasiya hadiselerinde rol alan ion mexanizmleri ile elaqedar kesflerine gore Boyuk Britaniya Boyuk Britaniya1964 ABS Yag tursusu metabolizmi ve xolesterol tenzimlenmesi ve mexanizmi ile elaqedar kesflerine gore Qerbi Almaniya1965 Fransa Fermentlerin genetik kontrolu ve virus sintezi ile elaqedar kesflerine gore Fransa Fransa1966 ABS Sis yaradan viruslarin kesfine gore ABS Prostat xercenginin hormonal mualicesi ile bagli kesflerine gore 1967 Finlandiya Isvec Gozun ilkin fizioloji ve kimyevi vizual prosesleri ile bagli kesflerine gore ABS ABS1968 ABS Genetik kodun ve onun zulal sintezindeki funksiyasinin interpretasiyasina gore ABS ABS1969 ABS Viruslarin replikasiya mexanizmleri ve genetik strukturlari ile bagli kesflerine gore ABS Italiya ABS1970 ABS Neyromediatorlar ve onlarin saxlanilmasi buraxilmasi ve inaktivasiyasi ile bagli kesflerine gore Isvec Boyuk Britaniya1971 ABS Hormonlarin tesir mexanizmleri ile elaqedar kesflerine gore 1972 ABS Anticismlerin kimyevi strukturu ile elaqeli kesflerine gore Boyuk Britaniya1973 Qerbi Almaniya Ferdi ve sosial davranis modellerinin teskili ve secilmesi ile bagli kesflerine gore Konrad Lorenz Avstriya Niderland1974 ABS Huceyrenin struktural ve funksional teskili ile bagli kesflerine gore Kristian de Dyuv BelcikaCorc Palade ABS Ruminiya1975 ABS Sis viruslari ve huceyrenin genetik materiali arasindaki qarsiliqli tesir ile elaqeli kesflerine gore Renato Dulbekko Italiya ABS ABS1976 Barux Semyuel Blamberq ABS Yoluxucu xesteliklerin emele gelmesi ve yayilmasi ile elaqeli yeni mexanizmler barede kesflerine gore ABS1977 ABS Beynin peptid hormonu istehsali ile bagli kesflerine gore Kanada Polsa ABSRozalin Sasmen Yalou ABS Peptid hormonlarinin radyoimunoanalizini tekmillesdirdiyine gore 1978 Isvecre Mehdudlasdirici fermentlerin kesfi ve onlarin molekulyar genetika problemlerine tetbiqi ile bagli kesflerine gore ABS ABS1979 Allan Kormak Cenubi Afrika Respublikasi ABS Komputer tomoqrafiyasini tekmillesdirdiklerine gore Qodfri Haunsfild Boyuk Britaniya1980 Venesuela ABS Immunoloji reaksiyalari tenzimleyen huceyre sethindeki genetik olaraq teyin edilmis quruluslara dair kesflerine gore Fransa ABS1981 ABS Beyin yarimkurelerinin funksional ixtisaslasmasina dair kesflerine gore Kanada ABS Vizual sistemde melumatlarin islenmesi ile bagli kesflerine gore Isvec1982 Isvec Prostaglandinler ve elaqeli bioloji aktiv maddelerle bagli kesflerine gore Isvec Boyuk Britaniya1983 ABS Transpozonlarin kesfine gore 1984 Nils Kay Yerne Danimarka Immunitet sisteminin inkisafi ve idare edilmesinin spesifikliyi ile elaqeli nezeriyelere ve monoklonal anticismlerin istehsal prinsipinin kesfine gore Qerbi Almaniya Argentina Boyuk Britaniya1985 ABS Xolesterol mubadilesinin tenzimlenmesi ile bagli kesflerine gore ABS1986 ABS Boyume faktorlarinin kesfine gore Rita Levi Montalcini Italiya1987 Yaponiya Anticisim muxtelifliyinin yaranmasini ucun genetik prinsipin kesfine gore 1988 Ceyms Blek Boyuk Britaniya Narkotik mualicesinin vacib prinsiplerinin kesfine gore Gertrud Elion ABSCorc Hitcinqs ABS1989 Con Maykl Bisop ABS Retroviral onkogenlerin huceyre mensesi ile elaqeli kesflerne gore ABS1990 Cozef Murrey ABS Insan xesteliklerinin mualicesinde orqan ve huceyre transpantasiyasi ile elaqeli kesflerine gore ABS1991 Almaniya Huceyrelerdeki vahid ion kanallarinin funksiyasi ile bagli kesflerine gore Almaniya1992 Isvecre ABS Bioloji tenzimleme mexanizmi olaraq geri qaytarilan protein fosforlasmasina dair kesflerine gore ABS1993 Boyuk Britaniya Bolunmus genlerin kesfine gore ABS1994 ABS G zulallarinin ve bu zulallarin huceyrelerde siqnal transduksiyasinin rolunun kesfine gore ABS1995 ABS Erken embrional inkisafin genetik kontrolu ile bagli kesflerine gore Almaniya ABS1996 Avstraliya Huceyre vasiteli immun mudafiesinin spesifikliyi ile bagli kesflerine gore Rolf Tsinkernagel Isvecre1997 Stenli Pruziner ABS Prionlarin kesfine gore infeksiyanin yeni bioloji prinsipi 1998 Robert Furxqott ABS Azot oksidinin urek damar sisteminin tenzimlenmesinde siqnal verme molekulu olaraq rolunun kesfine gore ABSFerid Murad ABS1999 Gunter Blobel Almaniya ABS Zulalllarin huceyrede lokalizasiya ve neqliyyatini idare eden daxili siqnallarinin kesfine gore 2000 Arvid Karlsson Isvec Sinir sistemindeki siqnal oturulmesi ile elaqedar kesflerine gore ABS ABS2001 ABS Huceyre dovrunun esas tenzimleyicilerini kesf etdiklerine gore Boyuk Britaniya Boyuk Britaniya2002 Sidney Brenner Cenubi Afrika Respublikasi Orqan inkisafinin ve proqramlasdirilmis huceyre olumunun genetik tenzimlenmesi ile bagli kesflerine gore ABS Boyuk Britaniya2003 Pol Loterbur ABS Maqnit rezonans tomoqrafiyasi ile bagli kesflerine gore Boyuk Britaniya2004 Ricard Aksel ABS Odorant reseptorlarin ve qoxu sisteminin teskilinin kesfine gore ABS2005 Berri Marsall Avstraliya Helicobacter pylori bakteriyasi ve onun qastrit ve mede xorasi xesteliklerindeki rolunun kesfine gore Robin Uorren Avstraliya2006 ABS RNT interferensiyasinin kesfine gore cut telli RNT terefinden gen susdurulmasi Kreyq Mello ABS2007 ABS Italiya Embrion kok huceyrelerinin istifadesi ile sicanlarda mueyyen gen modifikasiyalarnin prinsiplerini kesf etdiklerine gore Boyuk Britaniya Boyuk Britaniya ABS2008 Harald tsur Hauzen Almaniya Servikal xercenge sebeb olan insan papillomavirusunun kesfine gore Fransa Insanin immuncatismazligi virusunun kesfine gore Fransa2009 ABS Avstraliya Xromosomlarin telomerlerle ve telomeraza fermenti ile nece qorundugunu kesf etdiklerine gore ABS ABS2010 Robert Edvards Boyuk Britaniya In vitro mayalandirmanin tekmillesdirilmesine gore 2011 Brus Botler ABS Anadangelme immunitetin aktivlesdirilmesi ile bagli kesflerine gore img

Nəşr tarixi:
Yuxarı