Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Qastrit — mədənin selikli qişasında iltihabi və ya iltihabi-distrofik dəyişiklikləri ilə müşayət olunan, adətən uzunmüddətli gedişə malik xəstəliyidir. Qastrit morfoloji diaqnoz sayılır. Həkim, mədə selikli qişasının bioptatının morfoloji tədqiqatı olmadığı hallarda digər müvafiq müayinələrin nəticələrinə və xəstənin şikayətlərinə əsasən ancaq "funksional dispepsiya" diaqnozu qoya bilər. Qastrit gedişinə görə kəskin və xroniki olar bilər. Qarın nahiyəsində təkrarlanan şiddətli ağrı və qusma appendisitin əlaməti ola bilər. Appendisit çox vaxt qastritlə səhv salınır. Müalicə olunmayan appendisit həyati təhlükə yarada bilər.
| Qastrit | |
|---|---|
 | |
| XBT-10 | K—K29.7 |
| XBT-10-KM | K29.7 |
| XBT-9 | — |
| XBT-9-KM | 535.41, 535.4, 535.40, 535.00, 535.01, 535.0 |
| DiseasesDB | 29503 |
| MedlinePlus | 001150 |
| MeSH | D005756 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Kəskin qastrit
Kəskin qastrit mədənin hansısa səbəbdən kəskin qıcıqlanmasının nəticəsində əmələ gəlir və öz növbəsində 4 tipə ayrılır :
Kataral və ya sadə qastrit - çox vaxt yüngül zəhərlənmələr və qeyri-düzgün qidalanma nəticəsində yaranır .
Fibrinoz qastrit - adətən turşularla zəhərlənmələr və ya ağır infeksion xəstəliklər zamanı yaranır .
Korroziv qastrit ( nekrotik, toksiki-kimyəvi qastrit) - ağır metalların, qatı halda turşuların və qələvilərin mədəyə düşməsi zamanı yaranır.
Fleqmonoz ( irinli ) qastrit - ağır gedişli Xora xəstəliyindən, xərçəng xəstəliyindən , bəzi infeksion xəstəliklərdən və travmalardan sonra yaranır.
Xroniki qastrit
daha çox rast gəlinir və əsas olaraq 3 tipə ayrılır ( Hyuston klassifikasiyasına görə )
A - autoimmun qastrit
B - bakterial qastrit ( 90 % hallarda mənşəli )
C - reflüks qastrit ( adətən öd turşularının mədəyə əks axımı, yəni duodenoqastral reflüks nəticəsində yaranır )
Bundan başqa daha az rast gəlinən xronik qastrit tiplərinə - eozinofil , limfositar, qranulematoz və radiason qastritlər aiddir.
Bundan başqa qastritləri mədə turşusunun səviyyəsinə görə - hiperasid, hipoasid, anasid tip qastritə, zədələnmə nahiyələrinə görə - panqastrit, antral qastrit , fundal qastrit , selikli qişadakı morfoloji dəyişiklərlə görə isə şərti olaraq - hipertrofik, hipotrofik, atrofik qastritlərə bölürlər.
Qastritin əmələ gəlmə səbəbləri
Xarici və daxili səbəbləri ayırd etmək olar :
Xarici səbəblərə aiddir :
- H.Pylori və digər bakteriyalar, nadir hallarda göbələklərlə yoluxma
- qidalanma pozğunluqları
- spirtli içkilərin və siqaretin həddindən çox istifadəsi
- uzun müddət mədə selikli qişasını zədələyən dərmanların istifadəsi ( əsasən qeyri-steroid iltihab əleyhinə preparatlar )
- radiasiya və kimyəvi maddələrlə zədələnmə
- parazitlərlə invaziya
- xroniki stress
Daxili səbəblərə aiddir :
- genetik meyillik
- duodenoqastral reflüks
- autoimmun prosseslər
- endogen intoksikasiyalar
- hipoksemiya
- maddələr mübadiləsi pozğunluğu
- bəzi vitaminlərin çatmamazlığı
- digər orqanların xəstəliklərinin reaktiv, reflektor təsiri
Qastritin əlamətləri
Qastrit xəstəliyinin əlamətləri yerli və ümumi olaraq iki qrupa bölünür. Bu əlamətlər adətən qastritin kəskinləşdiyi hallarda üzə çıxır .
Yerli əlamətlər dispepsiya simptomları ilə xarakterizə olunur
- mədə nahiyəsinə ağırlıq, gərilmə, dolma hissiyatı
- öyümə, gəyirmə, ürəkbulanma
- ağızda acılıq
- göynəmə, yandırma hissiyatı
- iştahsızlıq ( turşuluğun yüksəlməsi ilə gedən hallarda iştahın çoxalması da müşahidə oluna bilər )
Bu əlamətlər adətən yemək yeyilən zaman və ya yemək yedikdən sonra başlayır . Lakin bəzən qastritə xarakterik əlamətlər ac halda da meydana çıxa bilər ( məsələn refllüks-qastrit ) zamanı .
Ümumi əlamətlərə aiddir :
- ümumi zəiflik , tez qıcıqlanma, qan-damar sisteminin funksional pozğunluqları
- atrofik qastrit zamanı mədənin sürətli boşalması ( a oxşar simptomokompleks )
- mədə cisminin zədələnməsi və B12-defisitli anemiyanın inkişafı xəstələrdə zəiflik, yuxululuq, həyat tonusunun düşməsi, süstlük, ətraflarda paresteziyalar ( hissiyat pozğunluqları ) ilə müşayət olunur.
- turşuluğun artması ilə gedən qastritlərdə xora xəstəliyinə uyğun şikayətlər meydana çıxa bilər.
Diaqnostika
- Kliniki diaqnostika - xəstənin şikayətlərinə, anamnezinə , obyektiv müayinələrə əsasən qoyulur və adətən diaqnozu dəqiqləşdirməkdən ötrü instrumental müayinələrə göndərir
- - qastritə şübhə olduğu vacib müayinə sayılır. Həkim ( fibroezofaqoqastroduodenoskopiya ) etməklə acqarına mədə möhtəviyyatının həcmini və xarakterini, mədə selikli qişasının görüntüsünü, rəngini, parlaqlığını, büküşlərin vəziyyətini, mədənin tonusunu və peristaltikasını , ocaqlı dəyişilikləri qiymətləndirir və morfoloji olaraq diaqnozu təsdiq etmək üçün biopsiya götürür. Həmçinin endoskopik müayinə zamanı pH ( turşuluq ) və H.Pylori yoluxmasını da təyin etmək olar .
- Rentgenoskopik müayinə - xəstə kontrast maddə içməklə rentgeneloq-həkim mədənin selikli qişasının vəziyyətini, mədənin peristaltika və tonusunu, boşalmasını və ocaqlı prosseslərin olub-olmamasını təyin edir .
- Laborator diaqnostika - qanın ümumi və biokimyəvi analızı, sidiyin ümumi analizi, nəcisin ümumi analizi və gizli qana görə müayinəsi . Həmçinin H.Pylori yoluxmasının təyini
- Ultrasəs müayinəsi - ətraf orqanların ( mədəaltı vəz, qaraciyər, öd yolları, öd kisəsi, qaraciyər ) xəstəliklərini aşkara çıxardır .
Bundan başqa xəstə nəfəs testi ( H.Pylorinin təsdiqi üçün ureaza testi ) , elektroqastroenteroqrafiya, mədədaxili pH-metriya, manometriya və s. metodlar ilə müayinə oluna bilər.
Müalicəsi
Qastritin müalicəsi onun gedişatından, yaranma səbəblərindən, morfoloji formasından, əlamətlərinin ağırlığından və ümumi pozğunluqların olub olmamasından asılıdır.
Xroniki qastritin kəskinləşməsinin müalicəsi adətən ambulator şəraitdə aparılır . Qastrit çox hallarda turşuluğun artması və mədə selikli qişasına aqressiyası ilə müşayət olunduğuna görə bu tip pozğunluqlarda antasid, antisekretor , bürüyücü, qoruyucu preparatlardan istifadə olunur. Bundan əlavə H.Pylori yoluxması təsdiqlənərsə sxemləri təyin edilir ( antibiotiklər + bismut preparatı + proton nasosu ingibitoru ) . Həmçinin selikli qişada bərpa prosseslərini gücləndirən preparatlar təyin oluna bilər ( metilurasil, çaytikanı yağı, U və B5 vitaminləri ). Qastritin digər formalarında da xəstəliyin səbəbinə, gedişatina, əlamətlərinə uyğun müalicə təyin edilir. Məsələn, reflüks-qastrit zamanı mədə-onikibarmaq bağırsaq motorikasını nizamlayan prokinetiklər ( məsələn domperidon) və öd turşularınının selikli qişaya aqressiyasını neytrallaşdıran preparatlar ( məsələn ) istifadə edilir. Atrofik, hipoasid , anasid qastritlərdə isə xəstəyə əvəzedici preparatlar təyin edilir. Bundan başqa digər orqanların da xəstəlikləri aşkara çıxarılıb mütləq müalicə olunmalıdır ( məsələn, , öd daşı xəstəliyi , Kron xəstəliyi və s. ) .
Xəstəyə dərman müalicəsi ilə yanaşı mütləq müalicəvi pəhriz və düzgün qidalanma rejimi tövsüyyə edilir . Xəstə az porsiyalarla gün ərzində 5-6 dəfə qidalanmalı, ədviyyatlı, tomatlı, konservləşdirilmiş, çox yağlı və qızardılmış qidalardan istifadə etməməli, spitrli içkilərdən və tütün məmulatlarından uzaq olmalıdır. Qiqalar asan həzm olunan olmalı, yaxşı bişməli, ağızda yaxşı çeynəməli, çox isti və ya soyuq olmamalıdır. Reflüks-qastritlərdə və tuşluğun artması ilə gedən qastritlərdə kofe, şokalad, tünd çay, qazlı içiklər məsləhət görülmür. Qastrit həzm sisteminin ən yayılmış xəstəliklərindən biridir. Son elmi araşdırmalar göstərir ki, qastrit və həmçinin xora xəstəliyinin əsas səbəbi Helicobacter pylori mikrobudur. Hazırda həkimlər bir neçə preparatın kombinasiyası ilə bu mikrobu uğurla müalicə edirlər. Əsas müalicədən əlavə həkimlə məsləhətləşdikdən sonra xalq təbabəti vasitələrindən də istifadə edə bilərsiniz. Saglamolun.az Rusiya KİV-lərinə istinadla bildirir ki, ən populyar belə vasitələrdən biri kartof şirəsidir. Kartof şirəsi xalq təbabətində mədə problemlərinin müalicəsində qədimdən istifadə olunur. Qastrit zamanı mədənin selikli qişası zədələnir, iltihablaşır. Kartof şirəsi selikli qişaya büzücü, iltihabəleyhinə və yarasağaldan təsir edir, həzm proseslərini yaxşılaşdırır, mədə ağrılarını azaldır. Fitoterapevtlər qastritin müəlicəsi üçün yalnız təzə sıxılmış kartof şirəsindən istifadə etməyi tövsiyə edirlər. 2-3 orta ölçüdə kartofun şirəsi sıxılır və dərhal içilir (saxlamaq olmaz!). Bunu səhər tezdən acqarına etmək lazımdır. Yarım saatdan sonra səhər yeməyi yemək olar. Müalicə kursu – 10 gün. Müalicə zamanı pəhriz saxlamaq lazımdır. Pəhriz qastrit və xora xəstəliyi zamanı həm də müalicəvi təsir edir. (Bu haqda saytımızda çoxlu məlumatlar var.)
Nəzərə almaq lazımdır ki, şəkərli diabet xəstələrinə kartof şirəsini içmək olmaz.
İstinadlar
- Monarch Disease Ontology release 2018-06-29. 2018-06-29 2018.
 | Tibb ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Qastrit medenin selikli qisasinda iltihabi ve ya iltihabi distrofik deyisiklikleri ile musayet olunan adeten uzunmuddetli gedise malik xesteliyidir Qastrit morfoloji diaqnoz sayilir Hekim mede selikli qisasinin bioptatinin morfoloji tedqiqati olmadigi hallarda diger muvafiq muayinelerin neticelerine ve xestenin sikayetlerine esasen ancaq funksional dispepsiya diaqnozu qoya biler Qastrit gedisine gore keskin ve xroniki olar biler Qarin nahiyesinde tekrarlanan siddetli agri ve qusma appendisitin elameti ola biler Appendisit cox vaxt qastritle sehv salinir Mualice olunmayan appendisit heyati tehluke yarada biler QastritXBT 10 K29 0 K29 7XBT 10 KM K29 7XBT 9 535 0 535 5XBT 9 KM 535 41 535 4 535 40 535 00 535 01 535 0DiseasesDB 29503MedlinePlus 001150MeSH D005756 Vikianbarda elaqeli mediafayllar Keskin qastrit Keskin qastrit medenin hansisa sebebden keskin qiciqlanmasinin neticesinde emele gelir ve oz novbesinde 4 tipe ayrilir Kataral ve ya sade qastrit cox vaxt yungul zeherlenmeler ve qeyri duzgun qidalanma neticesinde yaranir Fibrinoz qastrit adeten tursularla zeherlenmeler ve ya agir infeksion xestelikler zamani yaranir Korroziv qastrit nekrotik toksiki kimyevi qastrit agir metallarin qati halda tursularin ve qelevilerin medeye dusmesi zamani yaranir Fleqmonoz irinli qastrit agir gedisli Xora xesteliyinden xerceng xesteliyinden bezi infeksion xesteliklerden ve travmalardan sonra yaranir Xroniki qastrit daha cox rast gelinir ve esas olaraq 3 tipe ayrilir Hyuston klassifikasiyasina gore A autoimmun qastrit B bakterial qastrit 90 hallarda menseli C refluks qastrit adeten od tursularinin medeye eks aximi yeni duodenoqastral refluks neticesinde yaranir Bundan basqa daha az rast gelinen xronik qastrit tiplerine eozinofil limfositar qranulematoz ve radiason qastritler aiddir Bundan basqa qastritleri mede tursusunun seviyyesine gore hiperasid hipoasid anasid tip qastrite zedelenme nahiyelerine gore panqastrit antral qastrit fundal qastrit selikli qisadaki morfoloji deyisiklerle gore ise serti olaraq hipertrofik hipotrofik atrofik qastritlere bolurler Qastritin emele gelme sebebleriQastritin sxematik tesviri Xarici ve daxili sebebleri ayird etmek olar Xarici sebeblere aiddir H Pylori ve diger bakteriyalar nadir hallarda gobeleklerle yoluxma qidalanma pozgunluqlari spirtli ickilerin ve siqaretin heddinden cox istifadesi uzun muddet mede selikli qisasini zedeleyen dermanlarin istifadesi esasen qeyri steroid iltihab eleyhine preparatlar radiasiya ve kimyevi maddelerle zedelenme parazitlerle invaziya xroniki stress Daxili sebeblere aiddir genetik meyillik duodenoqastral refluks autoimmun prossesler endogen intoksikasiyalar hipoksemiya maddeler mubadilesi pozgunlugu bezi vitaminlerin catmamazligi diger orqanlarin xesteliklerinin reaktiv reflektor tesiriQastritin elametleriQastrit xesteliyinin elametleri yerli ve umumi olaraq iki qrupa bolunur Bu elametler adeten qastritin keskinlesdiyi hallarda uze cixir Yerli elametler dispepsiya simptomlari ile xarakterize olunur mede nahiyesine agirliq gerilme dolma hissiyati oyume geyirme urekbulanma agizda aciliq goyneme yandirma hissiyati istahsizliq tursulugun yukselmesi ile geden hallarda istahin coxalmasi da musahide oluna biler Bu elametler adeten yemek yeyilen zaman ve ya yemek yedikden sonra baslayir Lakin bezen qastrite xarakterik elametler ac halda da meydana cixa biler meselen reflluks qastrit zamani Umumi elametlere aiddir umumi zeiflik tez qiciqlanma qan damar sisteminin funksional pozgunluqlari atrofik qastrit zamani medenin suretli bosalmasi a oxsar simptomokompleks mede cisminin zedelenmesi ve B12 defisitli anemiyanin inkisafi xestelerde zeiflik yuxululuq heyat tonusunun dusmesi sustluk etraflarda paresteziyalar hissiyat pozgunluqlari ile musayet olunur tursulugun artmasi ile geden qastritlerde xora xesteliyine uygun sikayetler meydana cixa biler DiaqnostikaKliniki diaqnostika xestenin sikayetlerine anamnezine obyektiv muayinelere esasen qoyulur ve adeten diaqnozu deqiqlesdirmekden otru instrumental muayinelere gonderir qastrite subhe oldugu vacib muayine sayilir Hekim fibroezofaqoqastroduodenoskopiya etmekle acqarina mede mohteviyyatinin hecmini ve xarakterini mede selikli qisasinin goruntusunu rengini parlaqligini bukuslerin veziyyetini medenin tonusunu ve peristaltikasini ocaqli deyisilikleri qiymetlendirir ve morfoloji olaraq diaqnozu tesdiq etmek ucun biopsiya goturur Hemcinin endoskopik muayine zamani pH tursuluq ve H Pylori yoluxmasini da teyin etmek olar Rentgenoskopik muayine xeste kontrast madde icmekle rentgeneloq hekim medenin selikli qisasinin veziyyetini medenin peristaltika ve tonusunu bosalmasini ve ocaqli prosseslerin olub olmamasini teyin edir Laborator diaqnostika qanin umumi ve biokimyevi analizi sidiyin umumi analizi necisin umumi analizi ve gizli qana gore muayinesi Hemcinin H Pylori yoluxmasinin teyini Ultrases muayinesi etraf orqanlarin medealti vez qaraciyer od yollari od kisesi qaraciyer xesteliklerini askara cixardir Bundan basqa xeste nefes testi H Pylorinin tesdiqi ucun ureaza testi elektroqastroenteroqrafiya mededaxili pH metriya manometriya ve s metodlar ile muayine oluna biler MualicesiQastritin mualicesi onun gedisatindan yaranma sebeblerinden morfoloji formasindan elametlerinin agirligindan ve umumi pozgunluqlarin olub olmamasindan asilidir Xroniki qastritin keskinlesmesinin mualicesi adeten ambulator seraitde aparilir Qastrit cox hallarda tursulugun artmasi ve mede selikli qisasina aqressiyasi ile musayet olunduguna gore bu tip pozgunluqlarda antasid antisekretor buruyucu qoruyucu preparatlardan istifade olunur Bundan elave H Pylori yoluxmasi tesdiqlenerse sxemleri teyin edilir antibiotikler bismut preparati proton nasosu ingibitoru Hemcinin selikli qisada berpa prosseslerini guclendiren preparatlar teyin oluna biler metilurasil caytikani yagi U ve B5 vitaminleri Qastritin diger formalarinda da xesteliyin sebebine gedisatina elametlerine uygun mualice teyin edilir Meselen refluks qastrit zamani mede onikibarmaq bagirsaq motorikasini nizamlayan prokinetikler meselen domperidon ve od tursularininin selikli qisaya aqressiyasini neytrallasdiran preparatlar meselen istifade edilir Atrofik hipoasid anasid qastritlerde ise xesteye evezedici preparatlar teyin edilir Bundan basqa diger orqanlarin da xestelikleri askara cixarilib mutleq mualice olunmalidir meselen od dasi xesteliyi Kron xesteliyi ve s Xesteye derman mualicesi ile yanasi mutleq mualicevi pehriz ve duzgun qidalanma rejimi tovsuyye edilir Xeste az porsiyalarla gun erzinde 5 6 defe qidalanmali edviyyatli tomatli konservlesdirilmis cox yagli ve qizardilmis qidalardan istifade etmemeli spitrli ickilerden ve tutun memulatlarindan uzaq olmalidir Qiqalar asan hezm olunan olmali yaxsi bismeli agizda yaxsi ceynemeli cox isti ve ya soyuq olmamalidir Refluks qastritlerde ve tuslugun artmasi ile geden qastritlerde kofe sokalad tund cay qazli icikler meslehet gorulmur Qastrit hezm sisteminin en yayilmis xesteliklerinden biridir Son elmi arasdirmalar gosterir ki qastrit ve hemcinin xora xesteliyinin esas sebebi Helicobacter pylori mikrobudur Hazirda hekimler bir nece preparatin kombinasiyasi ile bu mikrobu ugurla mualice edirler Esas mualiceden elave hekimle meslehetlesdikden sonra xalq tebabeti vasitelerinden de istifade ede bilersiniz Saglamolun az Rusiya KIV lerine istinadla bildirir ki en populyar bele vasitelerden biri kartof siresidir Kartof siresi xalq tebabetinde mede problemlerinin mualicesinde qedimden istifade olunur Qastrit zamani medenin selikli qisasi zedelenir iltihablasir Kartof siresi selikli qisaya buzucu iltihabeleyhine ve yarasagaldan tesir edir hezm proseslerini yaxsilasdirir mede agrilarini azaldir Fitoterapevtler qastritin muelicesi ucun yalniz teze sixilmis kartof siresinden istifade etmeyi tovsiye edirler 2 3 orta olcude kartofun siresi sixilir ve derhal icilir saxlamaq olmaz Bunu seher tezden acqarina etmek lazimdir Yarim saatdan sonra seher yemeyi yemek olar Mualice kursu 10 gun Mualice zamani pehriz saxlamaq lazimdir Pehriz qastrit ve xora xesteliyi zamani hem de mualicevi tesir edir Bu haqda saytimizda coxlu melumatlar var Nezere almaq lazimdir ki sekerli diabet xestelerine kartof siresini icmek olmaz IstinadlarMonarch Disease Ontology release 2018 06 29 2018 06 29 2018 Tibb ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin