Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Appendisit (lat. appendicitis) — kor bağırsağın soxulcanabənzər çıxıntısının iltihabı. Qarın boşluğunun ən geniş yayılmış kəskin xəstəliyi hesab olunur. Appendisit çox vaxt daima bağırsaqlarda qalan və normal həzm prosesi üçün lazım olan qarışıq qeyri-spesfik bakteriyaların fəaliyyəti ilə əlaqədar baş verir. Qeyri-spesfik bakteriyalardan bağırsaq çöpləri üstünlük təşkil edir. Soxulcanabənzər çıxıntının spesifik flora ilə (vərəm, sifilis və s.) zədələnməsinə çox nadir hallarda təsadüf edilir. Morfoloji olaraq kataral (ancaq selikli qişanın iltihabı), fleqmonoz (çıxıntının bütün qişalarının irinli iltihabı) və qanqrenoz (divar qişalarının hamısının ölməsindən tutmuş bəzən onun deşilməsinə – qanqrenoz-perforativ Appendisitədək) Appendisitlər var. Xəstəlik inkişaf etdikcə sağ qalça çuxurunda periton iltihab prosesinə cəlb olunur və yerli, sonra isə yayılmış peritonit baş verir. Orqanizmin müdafiə qüvvəsi yaxşı olduqda iltihabi proses məhdudlaşır (məs., böyük piyliklə, nazik bağırsaq ilgəklərilə) və infiltrat formalaşır. O isə sonradan absesə (irinliyə) çevrilə bilər. Bəzən qarın boşluğu absesi əmələ gəlir. İltihabın müsariqəyə yayılması, qaraciyərin çoxsaylı metastatik absesinin inkişafı ilə flebitin (pileflebit –qapı venasının iltihabı) və sepsisin baş verməsi mümkündür. Xəstəlik adətən qarınüstü və ya göbəkətrafı sahədə olan arasıkəsilməz sızıldayan ağrıların meydana çıxması ilə başlayır və bir neçə saatdan sonra sağ qalça çuxuruna keçir, ürəkbulanma, ağızda quruluq, ümumi əzginlik, temperaturun 38,5°C-yə qədər qalxması, taxikardiya baş verir. Qanda leykositlərin sayı artır (12·109/l-ə qədər). Qarnın palpasiyası zamanı soxulcanabənzər çıxıntının yerləşdiyi nahiyədə ağrı müəyyən edilir. Kəskin Appendisitin çoxlu simptomları təsvir edilmişdir (Mondor, Rovzinq, Obraztsov və s.). Peritonitin inkişafı zamanı sağ qalça nahiyəsi əzələlərinin gərginləşməsi meydana çıxır. Klinik mənzərə müxtəlifdir və soxulcanabənzər çıxıntının yerləşməsindən asılı olaraq dəyişir. Bununla əlaqədar Appendisit özünü xolesistit (qaraciyərin altında yerləşdikdə), sistit (çanaqda yerləşdikdə), sağ böyrəyin və sidik axarının patologiyası (kor bağırsağın arxasında yerləşdikdə) və s. kimi göstərə bilər. Hamilə qadınlarda kəskin Appendisitin diaqnostikası çətin olur və diaqnoz klinik mənzərəyə, leykositlərin dinamikasına nəzarət əsasında qoyulur. Şübhəli hallarda təcili laparaskopiyanın aparılmasına göstəriş olur. Müalicəsi: kəskin Appendisitn bütün formalarında cərrahi müdaxilə yolu ilə aparılır(appendikulyar infiltratdan başqa; bu zaman antibakterial və iltihaba qarşı konservativ müalicə aparılır). Əməliyyat özü appendektomiya adlanır. Əməliyyat özü iki üsulla icra oluna bilər: 1)açıq üsul, yəni qarın boşluğunun yarılması; 2) laparoskopik, yəni minimal invaziv üsul. Laparoskopik üsulla appendektomiya qarın boşluğu yarılmadan ora göbək nahiyyəsindən inçision-punktion yolla daxil edilmiş optik cihaz və qarının aşağı iki yan tərəflərindən inçision-punktion yolla daxil edilmiş iki köməkçi alətlər vasitəsilə manitorda müşahidə aparmaqla icra olunur. Cərrahi əməliyyatdan sonrakı ilk günlərdə – antibakterial və simptomatik müalicə.
| Appendisit | |
|---|---|
 | |
| XBT-10 | K — K |
| XBT-10-KM | K37 |
| XBT-9 | - |
| XBT-9-KM | 540-543.99, 541 |
| XBT-O | 000256 |
| OMIM | C06.405.205.099 |
| DiseasesDB | 3430 |
| MedlinePlus | 000256 |
| eMedicine | /3430 |
| MeSH | D001064 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
İstinadlar
- Disease Ontology (ing.). 2016.
- Monarch Disease Ontology release 2018-06-29. 2018-06-29 2018.
- Azərbaycan Milli Ensiklopediyası (25 cilddə). 1-ci cild: A – Argelander (25 000 nüs.). Bakı: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi. 2009. səh. 580. ISBN .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Appendisit lat appendicitis kor bagirsagin soxulcanabenzer cixintisinin iltihabi Qarin boslugunun en genis yayilmis keskin xesteliyi hesab olunur Appendisit cox vaxt daima bagirsaqlarda qalan ve normal hezm prosesi ucun lazim olan qarisiq qeyri spesfik bakteriyalarin fealiyyeti ile elaqedar bas verir Qeyri spesfik bakteriyalardan bagirsaq copleri ustunluk teskil edir Soxulcanabenzer cixintinin spesifik flora ile verem sifilis ve s zedelenmesine cox nadir hallarda tesaduf edilir Morfoloji olaraq kataral ancaq selikli qisanin iltihabi fleqmonoz cixintinin butun qisalarinin irinli iltihabi ve qanqrenoz divar qisalarinin hamisinin olmesinden tutmus bezen onun desilmesine qanqrenoz perforativ Appendisitedek Appendisitler var Xestelik inkisaf etdikce sag qalca cuxurunda periton iltihab prosesine celb olunur ve yerli sonra ise yayilmis peritonit bas verir Orqanizmin mudafie quvvesi yaxsi olduqda iltihabi proses mehdudlasir mes boyuk piylikle nazik bagirsaq ilgeklerile ve infiltrat formalasir O ise sonradan absese irinliye cevrile biler Bezen qarin boslugu absesi emele gelir Iltihabin musariqeye yayilmasi qaraciyerin coxsayli metastatik absesinin inkisafi ile flebitin pileflebit qapi venasinin iltihabi ve sepsisin bas vermesi mumkundur Xestelik adeten qarinustu ve ya gobeketrafi sahede olan arasikesilmez sizildayan agrilarin meydana cixmasi ile baslayir ve bir nece saatdan sonra sag qalca cuxuruna kecir urekbulanma agizda quruluq umumi ezginlik temperaturun 38 5 C ye qeder qalxmasi taxikardiya bas verir Qanda leykositlerin sayi artir 12 109 l e qeder Qarnin palpasiyasi zamani soxulcanabenzer cixintinin yerlesdiyi nahiyede agri mueyyen edilir Keskin Appendisitin coxlu simptomlari tesvir edilmisdir Mondor Rovzinq Obraztsov ve s Peritonitin inkisafi zamani sag qalca nahiyesi ezelelerinin gerginlesmesi meydana cixir Klinik menzere muxtelifdir ve soxulcanabenzer cixintinin yerlesmesinden asili olaraq deyisir Bununla elaqedar Appendisit ozunu xolesistit qaraciyerin altinda yerlesdikde sistit canaqda yerlesdikde sag boyreyin ve sidik axarinin patologiyasi kor bagirsagin arxasinda yerlesdikde ve s kimi gostere biler Hamile qadinlarda keskin Appendisitin diaqnostikasi cetin olur ve diaqnoz klinik menzereye leykositlerin dinamikasina nezaret esasinda qoyulur Subheli hallarda tecili laparaskopiyanin aparilmasina gosteris olur Mualicesi keskin Appendisitn butun formalarinda cerrahi mudaxile yolu ile aparilir appendikulyar infiltratdan basqa bu zaman antibakterial ve iltihaba qarsi konservativ mualice aparilir Emeliyyat ozu appendektomiya adlanir Emeliyyat ozu iki usulla icra oluna biler 1 aciq usul yeni qarin boslugunun yarilmasi 2 laparoskopik yeni minimal invaziv usul Laparoskopik usulla appendektomiya qarin boslugu yarilmadan ora gobek nahiyyesinden incision punktion yolla daxil edilmis optik cihaz ve qarinin asagi iki yan tereflerinden incision punktion yolla daxil edilmis iki komekci aletler vasitesile manitorda musahide aparmaqla icra olunur Cerrahi emeliyyatdan sonraki ilk gunlerde antibakterial ve simptomatik mualice AppendisitXBT 10 K35 K37 XBT 10 KM K37XBT 9 540 543XBT 9 KM 540 543 99 541XBT O 000256OMIM C06 405 205 099DiseasesDB 3430MedlinePlus 000256eMedicine 3430 MeSH D001064 Vikianbarda elaqeli mediafayllarLaparotomik usulla qarin boslugunun yarilmasi appendektomiyaLaparoskopik usulla appendektomiyaIstinadlarDisease Ontology ing 2016 Monarch Disease Ontology release 2018 06 29 2018 06 29 2018 Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi 25 cildde 1 ci cild A Argelander 25 000 nus Baki Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi Elmi Merkezi 2009 seh 580 ISBN 978 9952 441 02 4