Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Vestibulyar aparat (lat. vestibulum) — insanlarda və heyvanlarda başın və bədənin vəziyyətinin dəyişməsinə əsasən müvazinəti bərpa edən orqan, daxili qulağın labirintində yerləşir.
Müvazinət üzvü olan vestibulyar aparatı
Daxili qulağın labirintində ilbizdən başqa iki balaca torbacıq- girdə və oval torbacıq, habelə bir-birinə perpendikulyar müstəvidə yerləşmiş üç yarımdairəvi kanal vardır. Torbacıqlar yarımdairəvi kanallar ilə birlikdə müvazinət üzvü olan vestibulyar aparatı əmələ gətirir. Bu aparatın torbacıqları divarında çoxlu miqdarda reseptor hüceyrələr yerləşir ki, bunların da hər birinin ucunda həssas tükcük olur. Həmçinin, burada çox xırda əhəngli törəmələr (otolitlər) də vardır.Bədənimiz adi vəziyyətdə olduqda həmin xırda əhəngli törəmələr təzyiq edərək altdakı hüceyrələrin tükcüklərini qıcıqlandırır. Lakin bədənimizin vəziyyəti dəyişdikdə başqa hüceyrələr qıcıqlanmağa başlayır və bunlardan gələn oyanma beyin yarımkürələri qabığının müvafiq nahiyyələrinə ötürülür. Yarımdairəvi kanalların enli ağzında yerləşən həssas hüceyrələrin reseptorları həmin kanalların içərisindəki mayenin təzyiqindən qıcıqlanır. Yarımdairəvi kanallar bir-birinə perpendikulyar yerləşdiyindən bədənimizin vəziyyəti dəyişdikdə həmin kanallardakı maye bu və ya digər reseptorları qıcıqlandırır. Müvafiq hüceyrələrdə əmələ gələn oyanma bədənimizin qeyri-adi vəziyyət alması haqqında xəbərləri beyinin müvafiq nahiyyəsinə aparır.
Beləliklə, müvazinət reseptorlarından beyin qabığı mərkəzinə iki tip-statik və dinamik siqnallar gəlir. Statik siqnallar bədənin fəzada vəziyyəti ilə, dinamik siqnallar isə onun hərəkəti ilə əlaqədardır. Bədənin vəziyyəti və hərəkət sürəti dəyişdikdə reseptor hüceyrələri kirpikləri mexaniki qıcıqlanır və oyanma dəhliz siniri ilə beyinə verilir.
Vestibulyar aparatın reseptorları qıcıqlandıqda bədənin müvazinətini təmin edən boyun, gövdə və ətraf əzələlərinin tonusunu reflektor olaraq dəyişir. Bu aparatın funksiyası pozulduqda, hərəkətlərin koordinasiyası pozulur və müvazinəti itir.
İnsanda vestibulyar aparat şiddətli qıcıqlandıqda (məsələn, gəmidə və ya təyyarədə) baş gicəllənməsi, ürək fəaliyyətinin və tənəffüs ritimlərinin pozulması, qusma və s. müşahidə edilir.
İstinadlar
 | Anatomiya ilə əlaqədar bu məqalə halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vestibulyar aparat lat vestibulum insanlarda ve heyvanlarda basin ve bedenin veziyyetinin deyismesine esasen muvazineti berpa eden orqan daxili qulagin labirintinde yerlesir Muvazinet uzvu olan vestibulyar aparatiDaxili qulagin labirintinde ilbizden basqa iki balaca torbaciq girde ve oval torbaciq habele bir birine perpendikulyar mustevide yerlesmis uc yarimdairevi kanal vardir Torbaciqlar yarimdairevi kanallar ile birlikde muvazinet uzvu olan vestibulyar aparati emele getirir Bu aparatin torbaciqlari divarinda coxlu miqdarda reseptor huceyreler yerlesir ki bunlarin da her birinin ucunda hessas tukcuk olur Hemcinin burada cox xirda ehengli toremeler otolitler de vardir Bedenimiz adi veziyyetde olduqda hemin xirda ehengli toremeler tezyiq ederek altdaki huceyrelerin tukcuklerini qiciqlandirir Lakin bedenimizin veziyyeti deyisdikde basqa huceyreler qiciqlanmaga baslayir ve bunlardan gelen oyanma beyin yarimkureleri qabiginin muvafiq nahiyyelerine oturulur Yarimdairevi kanallarin enli agzinda yerlesen hessas huceyrelerin reseptorlari hemin kanallarin icerisindeki mayenin tezyiqinden qiciqlanir Yarimdairevi kanallar bir birine perpendikulyar yerlesdiyinden bedenimizin veziyyeti deyisdikde hemin kanallardaki maye bu ve ya diger reseptorlari qiciqlandirir Muvafiq huceyrelerde emele gelen oyanma bedenimizin qeyri adi veziyyet almasi haqqinda xeberleri beyinin muvafiq nahiyyesine aparir Belelikle muvazinet reseptorlarindan beyin qabigi merkezine iki tip statik ve dinamik siqnallar gelir Statik siqnallar bedenin fezada veziyyeti ile dinamik siqnallar ise onun hereketi ile elaqedardir Bedenin veziyyeti ve hereket sureti deyisdikde reseptor huceyreleri kirpikleri mexaniki qiciqlanir ve oyanma dehliz siniri ile beyine verilir Vestibulyar aparatin reseptorlari qiciqlandiqda bedenin muvazinetini temin eden boyun govde ve etraf ezelelerinin tonusunu reflektor olaraq deyisir Bu aparatin funksiyasi pozulduqda hereketlerin koordinasiyasi pozulur ve muvazineti itir Insanda vestibulyar aparat siddetli qiciqlandiqda meselen gemide ve ya teyyarede bas gicellenmesi urek fealiyyetinin ve teneffus ritimlerinin pozulmasi qusma ve s musahide edilir Istinadlar Anatomiya ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin