Britaniya Hindistanı (ing. British Raj) — Cənubi Asiyada (indiki Hindistan, Pakistan, Banqladeş,Myanma,Seylon) XVIII əsrin ortalarından 1858-ci ilədək Ost-Hind şirkətinin, sonra isə 1947-ci ilədək Britaniya imperiyasının hakimiyyətində olan ərazi.
Tarixi dövlət | |
Britaniya Hindistanı | |
---|---|
| |
Paytaxt | Kəlkətə, Yeni Dehli |
Rəsmi dilləri |
|
Valyuta | Hindistan rupisi |
İdarəetmə forması | konstitusiyalı monarxiya |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Tarixi
Britaniya Hindistanının tərkibinə 1796–1802-ci illərdə Seylon (indiki Şri-Lanka); 1826, 1852 və 1885-ci illərdə ərazisinin tədricən işğalı nəticəsində 1935-ci ilədək Birma (indiki Myanma); 1839–1937-ci illərdə Ədən; 1811–1814-cü illərdə Yava; Böyük Britaniyanın Malayya və Sinqapurdakı mülkləri (Streyts-Setlments, 1826–1867) daxil edilirdi. 1858-ci ildə Ost-Hind şirkəti ləğv edildi və Britaniya Hindistanı biləvasitə Böyük Britaniya kraliçası Viktoriyaya tabe oldu. 1876-cı ildə Viktoriya Hindistanın imperatriçəsi elan edildi. Britaniya Hindistanı Londondakı Hindistan məsələləri üzrə stats-katib (nazir) və Kəlkətədəki (1911-ci ildən Dehlidəki) general-qubernator (vitse-kral) tərəfindən idarə olunurdu. O, müstəqil dövlətin bəzi atributlarına (hökumət, büdcə, ordu) və Qanunverici məclisə (1919-cu ildən) malik idi. Britaniya Hindistanının bütün sakinlərinin irqindən, milliyətindən, və dinindən asılı olmayaraq idarəçilikdə və məhkəmədə bərabərliyi rəsmən elan edilirdi. Britaniya Hindistanı 1919–1946-cı illərdə Millətlər Cəmiyyətinin üzvü olmuşdur.
Britanya hindistanın parçalanışı və birləşmiş krallıq hakimyətinin sonu
sonra dəstəyi üçün azadlığı üçün söz vermişdi Britanya hindistanında üsyanlar baş verirdi bunların hamısı yəni xidmət edən əsgərlər tərəfindən bastırıldı və seylon isə britanya hindistanının hakimyətində deyildi 1947-ci ilin 15 avqustunda isə hindistan müsəlman və hind əhali olmaq üzrə 2-yə ayrıldı müsəlmanları çox olduğu yer pakistan və şərqi pakistan (1971)qədər yəni banqladeş hind əhali isə hindistan dövlətini qurdular hindistanda azadlıq uğrunda mübarizədə iki şəxs vardı Məhəmməd Əli Cinnah (müsəlman azadlıq hərəkatçısı) və Mahatma Qandi (hind hərəkat başçısı) 1947 ci ilin 15 avqust bölnməsindən 3 il sonra 1950-ci ildə respublika elan olunur və dominyonluğ ləvğ edilir və ya Myanma əyaləti isə birləşmiş kralıqa bağlı əyalətdi 1948-ci ildə müstəqil olur və həmin il seylonda müstəqil olur belləlikl Britanya hakimyəti sona çatır amma indi myanmar xaric hamısı Millətlər Birliyinə üzv olur.
Hindistan ərazisində müharibələr və problemlər
Hindistan ilə Pakistan arasında problemli məsələ olan Kəşmir problemi hələdə ortadan qaldırılmayıb. Kəşmir əhalisi müsəlman ama idarəçisi hind olduğu üçün iki ölkə bir-birilə müharibə aparmış ama heç nə əldə etməmişdir. Çində Hindistanın şimal bölgəsini ələ keçirmiş Hindistan-Çin müharibəsi zamanı kəşmir və Arunaçal Pradeşi işğal etmiş və beləliklə Hindistan-Çin əlaqələri pisləşmiş amma Çin-Pakistan əlaqələri yaxşılaşmış və çinlilər kəşmir problemində pakistanlıların tərəfini tutmuşdur. BMT isə müharibəni dayandırmışdır.
Mənbə
- Azərbaycan Milli Ensiklopediyası. 4-cü cild. Bakı, 2013. səh 569.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Britaniya Hindistani ing British Raj Cenubi Asiyada indiki Hindistan Pakistan Banqlades Myanma Seylon XVIII esrin ortalarindan 1858 ci iledek Ost Hind sirketinin sonra ise 1947 ci iledek Britaniya imperiyasinin hakimiyyetinde olan erazi Tarixi dovletBritaniya HindistaniXVII esr 15 avqust 1947Paytaxt Kelkete Yeni DehliResmi dilleri fars dili 1757 1835 ingilis dili 1835 1947 Valyuta Hindistan rupisiIdareetme formasi konstitusiyali monarxiya Vikianbarda elaqeli mediafayllarBritaniya Hindistaninin bayragiTarixiBritaniya Hindistaninin terkibine 1796 1802 ci illerde Seylon indiki Sri Lanka 1826 1852 ve 1885 ci illerde erazisinin tedricen isgali neticesinde 1935 ci iledek Birma indiki Myanma 1839 1937 ci illerde Eden 1811 1814 cu illerde Yava Boyuk Britaniyanin Malayya ve Sinqapurdaki mulkleri Streyts Setlments 1826 1867 daxil edilirdi 1858 ci ilde Ost Hind sirketi legv edildi ve Britaniya Hindistani bilevasite Boyuk Britaniya kralicasi Viktoriyaya tabe oldu 1876 ci ilde Viktoriya Hindistanin imperatricesi elan edildi Britaniya Hindistani Londondaki Hindistan meseleleri uzre stats katib nazir ve Kelketedeki 1911 ci ilden Dehlideki general qubernator vitse kral terefinden idare olunurdu O musteqil dovletin bezi atributlarina hokumet budce ordu ve Qanunverici meclise 1919 cu ilden malik idi Britaniya Hindistaninin butun sakinlerinin irqinden milliyetinden ve dininden asili olmayaraq idarecilikde ve mehkemede beraberliyi resmen elan edilirdi Britaniya Hindistani 1919 1946 ci illerde Milletler Cemiyyetinin uzvu olmusdur Britanya hindistanin parcalanisi ve birlesmis kralliq hakimyetinin sonusonra desteyi ucun azadligi ucun soz vermisdi Britanya hindistaninda usyanlar bas verirdi bunlarin hamisi yeni xidmet eden esgerler terefinden bastirildi ve seylon ise britanya hindistaninin hakimyetinde deyildi 1947 ci ilin 15 avqustunda ise hindistan muselman ve hind ehali olmaq uzre 2 ye ayrildi muselmanlari cox oldugu yer pakistan ve serqi pakistan 1971 qeder yeni banqlades hind ehali ise hindistan dovletini qurdular hindistanda azadliq ugrunda mubarizede iki sexs vardi Mehemmed Eli Cinnah muselman azadliq herekatcisi ve Mahatma Qandi hind herekat bascisi 1947 ci ilin 15 avqust bolnmesinden 3 il sonra 1950 ci ilde respublika elan olunur ve dominyonlug levg edilir ve ya Myanma eyaleti ise birlesmis kraliqa bagli eyaletdi 1948 ci ilde musteqil olur ve hemin il seylonda musteqil olur bellelikl Britanya hakimyeti sona catir amma indi myanmar xaric hamisi Milletler Birliyine uzv olur Hindistan erazisinde muharibeler ve problemlerHindistan ile Pakistan arasinda problemli mesele olan Kesmir problemi helede ortadan qaldirilmayib Kesmir ehalisi muselman ama idarecisi hind oldugu ucun iki olke bir birile muharibe aparmis ama hec ne elde etmemisdir Cinde Hindistanin simal bolgesini ele kecirmis Hindistan Cin muharibesi zamani kesmir ve Arunacal Pradesi isgal etmis ve belelikle Hindistan Cin elaqeleri pislesmis amma Cin Pakistan elaqeleri yaxsilasmis ve cinliler kesmir probleminde pakistanlilarin terefini tutmusdur BMT ise muharibeni dayandirmisdir MenbeAzerbaycan Milli Ensiklopediyasi 4 cu cild Baki 2013 seh 569