Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
 | Tibb ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
Maqnetik rezonans tomoqrafiya (MRT) — bu üsul sabit maqnit sahəsində toxumada yerləşən hidrogen nüvələrinin yüksək tezlikli impulslara verdiyi cavab reaksiyasının ölçülməsinə əsaslanmışdır. MRT insan bədəninin bütün daxili orqanlanı müayinə etməyə imkan verir və dərin yerləşmiş bioloji toxumların vizuallaşmasını təmin edir… Maqnetik Rezonans Tomoqrafiyası zamanı xəstə elektromaqnetik sahəsi olan bir silindrin içinə yatırılır. Bədəndəki hidrogen atomlarına enerji verməsinə yol açan radiodalğalar göndərilir, alınan təsvir kompüter ekranında canlanır və onu rentgen plyonkasına, ya da fotokağıza köçürmək mümkündür. MRT müayinəsi 20 ilə 40 dəqiqə arasında tamamlanır. MRT sinir sistemi, sümük iliyi, əzələ-oynaq sistemi və yumşaq toxumaların dəyərləndirilməsində istifadə olunur.
MRT vasitəsilə baş beyin, hipofiz, göz almaları, boyun orqanları, fəqərə sütunü və onurğa beyni, döş qəfəsi orqanlan, qarın boşluğu orqanlan, çanaq orqanları, sümük-oynaq sistemi, yumşaq toxumalarda meydana gələn dəyişiklikləri aşkar etmək olar.
Tarix
MRT 1946-cı ildə F. Bloch tərəfindən ixtira edilmiş nüvə maqnit rezonansı hadisəsinə əsaslanır.
Müasir tomoqrafiya
Müasir tomoqrafiya vasitəsilə pasiyentin vəziyyətini dəyişmədən skanerləmə üsulu ilə istənilən iradi müstəvidə tomoqramlar almaq mümkündür. MRT müayinədə KT – yə analoji olaraq məlumatın fəza kodlaşması prinsipindən istifadə olunur.
Standar skanerləmə zamanı MR – tomoqrafiyada kontrastlığı əsasən T1 vəT2 relaksasiya vaxtı ilə müəyyən olunan görüntülər almağa imkan verən proqramlardan istifadə olunur.
T1 rejimində aparılmış MRT –də , T2rejimində olan tomoqramlara nisbətən beyin maddəsi daha açıq görünür. SSM T1 tomoqramlarında isə daha tünd görünür. Pataloji dəyişilmış toxumalardan alınmış siqnalların intensivliyi relaksasiya vaxtından (T1 vəT2) asılıdır.
MRT müayinə təhlil olunan toxumaların tərkibinin xüsusiyyətlərini və onlarda baş verən metobolik dəyişiklikləri differensiasiya etməyə , xüsusən də normal və potoloji dəyişmiş toxumada hidrogen , natrium , kalium , fosfotr , kalsium və digər elementlərin atomlarından alınan siqnalların intensivliyinin öyrənilməsinin nəticəsinə görə hidrofilliyin dəyişməsini təyin edir.
MRT üsulu displeydə , sonra da rentgen lentində kəllənin , baş beyinin , onurğanın və onurğa beyninin kəsikləriini vizuallaşdırmağa imkan yaradır. T1 vəT2rejimlərdə alınan məlumat beyinin ağ və boz maddələrini differensiasiya etməyə , onun mədəcik sistemi və subaraxnoidal boşluq haqqında fikir yürütməyə , beyinin hecimli proseslərini , demielinləşmə ocaqlarını , iltihablı və ödemli sahələri , hidrosefaliyanı , travmatik zədələnmələri , hematomaları , absesləri , işemik və hemorragik tip üzrə qan dövranı pozğunluğu olan ocaqları aşkara çıxarmağa kömək edir.
MRT – nin KT – dən daha bir üstünlüyü görüntünün aksial , frontal və sagital proyeksiyada aparılmasının mümkünlüyüdür. Bu subtentorial boşluğu , onurğa kanalını vizuallaşdırmağa , eşitmə siniri nevrinomasını , hipofiz şişini , kəskin dövrdə subdural hematomanı , hətta KT aşkara çıxartmadığı halda vizuallaşmasına imkan verir. MRTbəzi anomaliyaların , məsələn döyənək cismin anomaliyaları , Arnold – Kiari anomaliyalarının aşkarlanmasında aparıcı müayinə üsuludur.
MRT – də KT – yə nisbətən sütunda , beyincikdə , gicgah payında olan işemik ocaqları daha erkən müəyyən etmək olar . MRT – də kontuzion ocaqlar , beyin absesi və beyin toxumasının ödemli zonaları yaxşı görünür. Demensiyaların səbəblərinin aydınlaşdırılmasında MRT – yə vacib yer ayrılır. Eyni zamanda beyin toxumasında olan dəyişiklər çox vaxt qeyri-spesifikdir və bəzən işemiya və demielinləşmə kimi prosesləri differensasiya etmək çox çətin olur.
Qurğunun MR – tomoqromlarında , xüsusən də sagital kəsiklərdə əhəmiyyətli məlumatlar əldə olunur. Bu zaman ostexandrozun struktur təzahürləri , xüsusən də fəqərələrin və bağ aparatının vəziyyəti , fəqərələrarası disklərin vəziyyəti , onların sərt qişa , onurğa beyni , at quyruğuna prolapsı vizuallaşır , həmçinin onurğadaxili yenitörəmələr , hidromiyeliya , hematomiyeliya təzahürləri və digər patoloji təzahürlər aşkara çıxır.
MRT – nin diaqnostik potensialını əvvəlcədən kontrast maddələr yetirməklə artırmaq olar. Damar mənfəzinə yeridilən kontrast maddə kimi , adətən nadir metallardan olan və paramaqnetik xassələrinə malik olan qadolinium istifadə olunur. Preparatın standart dozası (0,1 mmol/kq) venadaxili yeridilir. Optimal kontrastlaşma T1 ölçülü şəkillərdə qeyd olunur , güclü kontrastlaşma T2-ölçülü şəkillərdə olur. HEB saxlanıldıqda , kontrast maddə baş beyinə keçmir. HEB pozulmuş yerlərdə qadolinium beyin maddəsinə keçəcək görüntünü gücləndirir.
Belə hallarda kontrast maddənin meningiomalar , metastatik işlər . hipofiz adenomalarında toplanması dərhal baş verdiyindən çəkiliş yeridilmədən sonra aparılır , bəzi demiyelinləşdirici xəstəliklər zamani isə kontrast maddə gec toplanır və bu səbəbdən də çəkiliş kontrast maddənin yeridilməsindən dərhal sonra deyil , 30 – 40 dəqiqə keçdikdən sonra aparılır.
Əks göstərişlər
Bu üsulun üstün cəhəti ondan ibarətdir ki, xəstə şüalanmaya məruz qalmır. Alınan təsvir daha aydın və diaqnostik cəhətdən əlverişli sayılrr. Lakin bununla belə , MRT – nin də öz əks göstəriciləri var : kəllə boşluğunda metal yad cismin olması : xəstədə klaustrofobiyanın olması MRT – müayinənin gedişini çətinləşdirir – xəstə çəkiliş müddəti ərzində (30 – 60 dəqiqə) hərəkətsiz vəziyyətdə qala bilmir.
Xarici keçidlər
- http://www.cch.com.az/TibbiGoruntuleme/mr.htm[ölü keçid]
- Nüvə maqnit rezonansı [ölü keçid]
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Tibb ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Maqnetik rezonans tomoqrafiya MRT bu usul sabit maqnit sahesinde toxumada yerlesen hidrogen nuvelerinin yuksek tezlikli impulslara verdiyi cavab reaksiyasinin olculmesine esaslanmisdir MRT insan bedeninin butun daxili orqanlani muayine etmeye imkan verir ve derin yerlesmis bioloji toxumlarin vizuallasmasini temin edir Maqnetik Rezonans Tomoqrafiyasi zamani xeste elektromaqnetik sahesi olan bir silindrin icine yatirilir Bedendeki hidrogen atomlarina enerji vermesine yol acan radiodalgalar gonderilir alinan tesvir komputer ekraninda canlanir ve onu rentgen plyonkasina ya da fotokagiza kocurmek mumkundur MRT muayinesi 20 ile 40 deqiqe arasinda tamamlanir MRT sinir sistemi sumuk iliyi ezele oynaq sistemi ve yumsaq toxumalarin deyerlendirilmesinde istifade olunur MRT vasitesile bas beyin hipofiz goz almalari boyun orqanlari feqere sutunu ve onurga beyni dos qefesi orqanlan qarin boslugu orqanlan canaq orqanlari sumuk oynaq sistemi yumsaq toxumalarda meydana gelen deyisiklikleri askar etmek olar TarixMRT 1946 ci ilde F Bloch terefinden ixtira edilmis nuve maqnit rezonansi hadisesine esaslanir Muasir tomoqrafiyaMuasir tomoqrafiya vasitesile pasiyentin veziyyetini deyismeden skanerleme usulu ile istenilen iradi mustevide tomoqramlar almaq mumkundur MRT muayinede KT ye analoji olaraq melumatin feza kodlasmasi prinsipinden istifade olunur Standar skanerleme zamani MR tomoqrafiyada kontrastligi esasen T1 veT2 relaksasiya vaxti ile mueyyen olunan goruntuler almaga imkan veren proqramlardan istifade olunur T1 rejiminde aparilmis MRT de T2rejiminde olan tomoqramlara nisbeten beyin maddesi daha aciq gorunur SSM T1 tomoqramlarinda ise daha tund gorunur Pataloji deyisilmis toxumalardan alinmis siqnallarin intensivliyi relaksasiya vaxtindan T1 veT2 asilidir MRT muayine tehlil olunan toxumalarin terkibinin xususiyyetlerini ve onlarda bas veren metobolik deyisiklikleri differensiasiya etmeye xususen de normal ve potoloji deyismis toxumada hidrogen natrium kalium fosfotr kalsium ve diger elementlerin atomlarindan alinan siqnallarin intensivliyinin oyrenilmesinin neticesine gore hidrofilliyin deyismesini teyin edir MRT usulu displeyde sonra da rentgen lentinde kellenin bas beyinin onurganin ve onurga beyninin kesikleriini vizuallasdirmaga imkan yaradir T1 veT2rejimlerde alinan melumat beyinin ag ve boz maddelerini differensiasiya etmeye onun medecik sistemi ve subaraxnoidal bosluq haqqinda fikir yurutmeye beyinin hecimli proseslerini demielinlesme ocaqlarini iltihabli ve odemli saheleri hidrosefaliyani travmatik zedelenmeleri hematomalari absesleri isemik ve hemorragik tip uzre qan dovrani pozgunlugu olan ocaqlari askara cixarmaga komek edir MRT nin KT den daha bir ustunluyu goruntunun aksial frontal ve sagital proyeksiyada aparilmasinin mumkunluyudur Bu subtentorial boslugu onurga kanalini vizuallasdirmaga esitme siniri nevrinomasini hipofiz sisini keskin dovrde subdural hematomani hetta KT askara cixartmadigi halda vizuallasmasina imkan verir MRTbezi anomaliyalarin meselen doyenek cismin anomaliyalari Arnold Kiari anomaliyalarinin askarlanmasinda aparici muayine usuludur MRT de KT ye nisbeten sutunda beyincikde gicgah payinda olan isemik ocaqlari daha erken mueyyen etmek olar MRT de kontuzion ocaqlar beyin absesi ve beyin toxumasinin odemli zonalari yaxsi gorunur Demensiyalarin sebeblerinin aydinlasdirilmasinda MRT ye vacib yer ayrilir Eyni zamanda beyin toxumasinda olan deyisikler cox vaxt qeyri spesifikdir ve bezen isemiya ve demielinlesme kimi prosesleri differensasiya etmek cox cetin olur Qurgunun MR tomoqromlarinda xususen de sagital kesiklerde ehemiyyetli melumatlar elde olunur Bu zaman ostexandrozun struktur tezahurleri xususen de feqerelerin ve bag aparatinin veziyyeti feqerelerarasi disklerin veziyyeti onlarin sert qisa onurga beyni at quyruguna prolapsi vizuallasir hemcinin onurgadaxili yenitoremeler hidromiyeliya hematomiyeliya tezahurleri ve diger patoloji tezahurler askara cixir MRT nin diaqnostik potensialini evvelceden kontrast maddeler yetirmekle artirmaq olar Damar menfezine yeridilen kontrast madde kimi adeten nadir metallardan olan ve paramaqnetik xasselerine malik olan qadolinium istifade olunur Preparatin standart dozasi 0 1 mmol kq venadaxili yeridilir Optimal kontrastlasma T1 olculu sekillerde qeyd olunur guclu kontrastlasma T2 olculu sekillerde olur HEB saxlanildiqda kontrast madde bas beyine kecmir HEB pozulmus yerlerde qadolinium beyin maddesine kececek goruntunu guclendirir Bele hallarda kontrast maddenin meningiomalar metastatik isler hipofiz adenomalarinda toplanmasi derhal bas verdiyinden cekilis yeridilmeden sonra aparilir bezi demiyelinlesdirici xestelikler zamani ise kontrast madde gec toplanir ve bu sebebden de cekilis kontrast maddenin yeridilmesinden derhal sonra deyil 30 40 deqiqe kecdikden sonra aparilir Eks gosterislerBu usulun ustun ceheti ondan ibaretdir ki xeste sualanmaya meruz qalmir Alinan tesvir daha aydin ve diaqnostik cehetden elverisli sayilrr Lakin bununla bele MRT nin de oz eks gostericileri var kelle boslugunda metal yad cismin olmasi xestede klaustrofobiyanin olmasi MRT muayinenin gedisini cetinlesdirir xeste cekilis muddeti erzinde 30 60 deqiqe hereketsiz veziyyetde qala bilmir Xarici kecidlerhttp www cch com az TibbiGoruntuleme mr htm olu kecid Nuve maqnit rezonansi olu kecid