Osmanlı imperiyasının himayəsi və hakimiyyəti altında olmuş ölkələrin imperiyadan asılılıq müddətləri aşağıdakı kimi verilmişdir.
Osmanlı imperiyasına birbaşa tabe olan ərazilərin siyahısı
Avropa
Bayraq | Dövlət | Dövr | Ümumi vaxt | O dövrkü adı |
Türkiyə | 1299/1516–1922 | 406/623 il | Anadolu əyaləti,Qaraman əyaləti, Sivas vilayəti və s. | |
Bolqarıstan | 1363-1878/1908/1913 | 515/545 il | Sofiya vilayəti, Tuna vilayəti, Şərqi Rumeli vilayəti | |
Şimali Makedoniya | 1371–1913 | 542 il | Manastır əyaləti | |
Yunanıstan | 1393/1456/1460 1830 /1913 | 370/437/520 il | Moreya-Fessaliya | |
Serbiya | 1459–1878/1913 | 419 il | Belqrad paşalığı, Niş əyaləti | |
Çernoqoriya | 1479–1878 | 399 il | Qaradağ qəzası, Şkoder vilayəti, Yeni bazar sancaqlığı | |
Bosniya və Herseqovina | 1463–1878/1908 | 415/445 il | Bosniya əyaləti, Herseqovina əyaləti | |
Xorvatiya | 1540–1687 | 147 il | Bosniya əyaləti, Kanije əyaləti | |
Kosova (de facto) | 1389–1913 | 524 il | Kosovo vilayəti | |
Rumıniya | 1394/1538/1541–1878 | 484/340/337 il | Valaxiya knyazlığı, Moldavia knyazlığı, Transilvaniya knyazlığı | |
Moldova | 1538–1812 | 274 il | Bessarabiya | |
Ukrayna | 1478–1774 | 296 il | Krım xanlığı, Podolye, Kazak hetmanlığı, Oçakov vilayəti | |
Macarıstan | 1526–1686/1718 | 160/192 il | Budin əyaləti, Kanije vilayəti, Əyri vilayəti, Timeşvar əyaləti | |
Slovakiya | 1663–1685 | 22 il | Uyvar vilayəti, Macarıstan krallığı | |
Albaniya | 1385/1479–1912 | 527 il | Şkoder vilayəti, Kosovo vilayəti, Yanya vilayəti |
Qafqaz
Dövlət | Dövr | Ümumi vaxt | O dövrkü adı | |
Gürcüstan | 1480–1829/1878/1918 | 349/398 il/1 il | Çıldır əyaləti, Abxaziya, İmereti çarlığı | |
Ermənistan | 1553–1555, 1578–1605, 1724–1736 | 41 il | İrəvan xanlığı | |
Azərbaycan | 1578–1604, 1724–1736 | 26 il | Şirvanşahlar dövləti, Səfəvilər | |
Rusiya (Qafqaz) | 1475–1829, 1918 | 355 il | Dağıstan, Kabarda |
Orta Şərq
Dövlət | Dövr | Ümumi vaxt | O dövrkü adı | |
İraq | 1514–1918 | 404 il | Mosul, Bağdad, Bəsrə | |
Suriya | 1516–1918 | 402 il | Hələb vilayəti, Suriya vilayəti | |
İordaniya | 1516–1918 | 402 il | Suriya vilayəti | |
İsrail | 1516–1918 | 402 il | Qüds sancaqlığı | |
Livan | 1516–1918 | 402 il | Cəbəl-i Livan sancaqlığı | |
Fələstin | 1516–1917 | 401 il | Qüds sancaqlığı | |
Küveyt | 1538–1899/1913 | 361/375 il | Küveyt qəzası, Bəsrə vilayəti | |
Səudiyyə Ərəbistanı | 1517–1803/1811–1919 | 393 il | Məkkə şərifliyi, Əl-Hasa vilayəti, Nəcd qəzası | |
Qətər | 1871–1913 | 42 il | Qətər qəzası | |
Bəhreyn | 1534–1559, 1830–1861 | 56 il | Bəhreyn əmirliyi | |
Yəmən | 1538–1635/1869–1918 | 146 il | Yəmən vilayəti | |
Oman | 1551–1552/1581–1588 | 8 il | Maskat | |
Qərbi İran | 1585–1603/1635–1639/1724–1730/1915–1917/1918 | 28 il | Azərbaycan/Luristan/Əcəm İraqı | |
Şimali Kipr Türk Respublikası (de facto) | 1571–1878/1914 | 307/343 yıl | Kipr | |
Kipr | 1571–1878/1914 | 307/343 il | Kipr |
Afrika
Dövlət | Dövr | Ümumi vaxt | O dövrkü adı | |
Misir | 1517–1882/1914/1923 | 365/397 il | Misir | |
Liviya | 1530/1551–1912 | 382 il | Trablusqərb vilayəti-Benqazi-Fəzzan | |
Əlcəzair | 1515–1830 | 315 il | Əlcəzair, Fəzzan qəzası | |
Tunis | 1512–1535 1569–1573 1574–1881 | 307/330 il | Tunis | |
Sudan | 1517–1882/1914/1923 | 365/397 yıl | Nubiya , Darfur, Kordofan | |
Cənubi Sudan | 1821–1914 | 93 il | Bəhr-el Qəzəl | |
Eritreya | 1555–1885 | 330 il | Həbəş əyaləti | |
Cibuti | 1555–1884 | 329 il | Həbəş əyaləti | |
Somali | 1554–1885 | 361 il | Həbəş əyaləti/Sayla qəzası | |
Mərakeş | 1545–1549, 1554, 1558-? 1576–1603 1609–1627 (Marakeş) 1638–1654 1792–1795 (kuzeyinde) | 20 il | Mərakeş sultanlığı | |
Şərqi Mərakeş | 1517–1830 | 313 il | Əlcəzair Paşalığı | |
Şərqi Efiopiya | 1874–1882 | 8 il | Harar əmirliyi | |
Nigeriya | 1875–1906 | 31 il | Fəzzan sancaqlığı/Kavar qəzası | |
Çad | 1875–1912 | 37 il | Fəzzan sancaqlığı/Rəşadə qəzası | |
Keniya | 1584-1589 | 5 il | Mombasa | |
Uqanda | 1872–1882 | 10 il | Üstüva vilayəti |
Digərləri
Polşa krallığı
Osmanlı imperiyası 1576-cı ildə Şərqi Avropada Polşa krallığını himayəsi altına aldı, təsir dairəsini Belarusiya, Şimali Ukrayna, Latviya, Litva və Estoniya və Baltik dənizinə qədər genişləndirə bildi. Fransız Valua sülaləsindən olan II Henrinin taxta cıxmaq üçün Fransaya qaçmasından sonra Polşada başlayan ardıcıl üsyanlara Sokollu Mehmed Paşa müdaxilə etdi. O dövrdə Osmanlı imperiyasına tabe olan Transilvaniya knyazı Stefan Batori "Polşa kralı" seçildi. Qeyd edilən hakimiyyətin son illərinə doğru 1586-cı ildə taxta çıxan III Siqmunt Vasanın hakimiyyəti dövründə burada Osmanlı təsiri zəiflədi və tamamilə yox oldu.
Qızıl Orda xanlıqları
Müxtəlif dövrlərdə Qazan xanlığı (1521–1531, 1533–1546, 1546–1551), Qasım xanlığı (1486–1512),Noqay Ordası (1548–1711), Həştərxan xanlığı (1532–1549) və Başqırdıstan xanlığı (1656–1738) Osmanlı himayəsinə keçmiş dövlətlər idi.
Asiya
Mərkəzi və Cənub-Şərqi Asiya
Osmanlı imperiyası XVI əsrdən etibarən Orta Asiyada türk xanlıqlarına əvvəl İran, sonra isə Rusiyaya qarşı müqavimətdə kömək etmişdir. Orta Asiyadakı bu xanlıqlar, xüsusən XIX əsrdə onları işğal etməyə çalışan Rusiya imperiyası və Çinə (Buxara və Kaşqar xanlıqları kimi) qarşı mübarizə aparmaq üçün Osmanlı imperiyasından kömək istəmişdilər. Bundan başqa, Cənub-Şərqi Asiyada yerləşən Açe sultanlığına əvvəlcə Hollandiya, sonra isə Portuqaliya işğalına qarşı Osmanlı imperiyasının hərbi-siyası köməyi olub.
Daxili Ərəbistan və Oman
Ərəbistanın daxili əraziləri yerli sülalələr və onların şeyx və ya əmir adlanan yerli idarəçiləri tərəfindən idarə olunurdu. Ərəbistanın qərb hissəsi Ciddədə yaşayan Osmanlı bəylərbəyləri, şərq hissəsi isə Bağdad və ya Bəsrə bəylərbəyləri, bir vaxtlar isə Ləhsə bəylərbəyləri tərəfindən idarə olunurdu. Onlar yerli əmir və şeyxləri idarə edirdilər. Bütün Məkkə və Hicazı tamamilə Haşimilər sülaləsindən olan Şərif adlanan idarəçilər idarə edirdilər. XVI əsrin sonundan etibarən Oman və Fars körfəzində hakimiyyətini itirdi. 1871-ci ildə Qətər əmirinin dəvəti ilə Osmanlı əsgərləri Qətərə yerləşdi və Əl-Sani ailəsi Osmanlı mahalının valisi vəzifəsini icra etməyə başladı. Lakin Osmanlı imperiyasını təsiri burada uzun müddətli olmadı. XIX əsrdə həm Misir, həm də Osmanlı qüvvələrinin Ərəbistana səfərləri ilə buradakı yerli idarəçiliklər ləğv edildi.
Afrika
Mərakeş krallığı
Şimali Afrikadakı Mərakeş sultanlığı ilk dəfə 1553-cü ildə Osmanlı imperiyasının protektoratlığına keçdi . Vattasilər sülaləsinin devrilmiş kralı Əbu Hasunun yardım dəstəyini cavabsız qoymayan Əlcəzair valisi Salih Paşa həmin il Fəs şəhərinə girərək onu taxta oturtdu. Lakin 1554-cü ilin sentyabrında Səədi lideri Məhəmməd əl-Şeyx Fəs şəhərini geri aldı. Beləliklə, Osmanlının Mərakeşdəki protektoratlığı bir il davam etdi.
1576-cı ildə Səədi sultanı Əbdülməlik qardaşı oğlu Mərakeş kralı Məhəmməd əl-Mütəvəkkili devirmək və taxta çıxması üçün Osmanlı imperiyasından kömək istədi və hətta, Osmanlının Tunisi fəthi ilə nəticələnən ekspedisiyada da iştirak etdi (1574). Osmanlı ordusu 1576-cı ildə yenidən Fəsə daxil oldu, əl-Mütəvəkkil devirildi və Əbdülməlik taxta çıxarıldı. Beləliklə, Mərakeş yenidən Osmanlı himayəsinə keçdi.
Devrilmiş Sultan əl-Mütəvəkkil portuqalları köməyə çağırdı. Nəticədə 4 avqust 1578-ci ildə Portuqaliya kralı Sevastiao ilə əl-Mütəvəkkilin birləşmiş qoşunları ilə Əbdülməlik, Osmanlı ordusunun başa-başa gəldiyi Əl-Ksar-əl-Kəbirə döyüşü baş verdi. Müharibə nəticəsində, Portuqaliya ordusu böyük zərər gördü, Portuqaliya Donanması Tanjer sahillərində Osmanlılar tərəfindən darmadağın edildi və Osmanlı tərəfdarı olan Əhməd əl-Mənsur taxta çıxarıldı. Mərakeş 1576-cı ildən 1603-cü ilə qədər Osmanlı imperiyasının vassalı olaraq qaldı.
Portuqaliya təhlükəsindən və daxili çəkişmələrdən qurtulan Mərakeş sultanlığı bugünkü Mavritaniya, Seneqal və Qambiyanı fəth etmiş, 1591-ci ildə isə Sonqay imperiyasını darmadağın edərək bugünkü Niger, Mali və Burkina-Faso torpaqlarını ələ keçirmişdir. Bu dövrdə Mərakeş 1603-cü ilə qədər, hökmdarı vəfat edənə qədər Osmanlı imperiyasının vassalı idi. Mərakeş hökmdarı 1609-cu ildən 1627-ci ilə qədər, bütün Mərakeşi idarə edən oğlu isə 1638-ci ildən 1654-cü ilə qədər Osmanlı imperiyasından vassal asılılığında oldu.
1692-ci ildə Əlcəzair Deyi Mərakeşə müharibə elan etdi və Moulouya döyüşündə Mərakeş ordusunu tamamilə məğlub etdi. Mərakeş kralı təslim olmaq əlaməti olaraq yeri üç dəfə öpərək, Mərakeşdəki Moulouya çayına qədər uzanan Osmanlı hakimiyyətini qəbul etdi. 1701-ci ildə Mərakeş kralı 50.000 əsgərlə Əlcəzairə hücum etdi, lakin Çelif döyüşündə yalnız 7.000 türk əsgəri tərəfindən məğlub edildi.
1785-ci ildə Mərakeş kralı Osmanlı imperiyasına tabe oldu.
Mərkəzi Afrika və Böyük Səhra
1552-ci ildə Əlcəzair valisi Salih Rəis ilk dəfə Böyük Səhraya yürüş edərək və Ouarqla və Touqqort şəhərlərini ələ keçirdi. 1554-cü ildə Fəzzan bölgəsi Tripolitan vilayətinə ilhaq edildi. Turqut Rəisin valiliyi dövründə Çad və Niger torpaqlarına, həmçinin Niger və Kamerunun şimalına hakim olan Kanem-Bornu dövləti elçi göndərərək Osmanlı imperatorluğunun suverenliyini tanımasının qarşılığında əvvəlki kimi Sahara-Tripolitaniya karvan yolunun onlara açıq olmasını tələb etdi. İlk Osmanlı-Bornu əlaqələri bu şəkildə quruldu. 1555-ci ildə də müqavilə imzalandı. Bu müqavilə, həm də ticarət müqaviləsi, həm də dostluq ittifaqı müqaviləsi idi. 1574-cü ildə Sultan III Muradın dövründə Kanem Bornudan elçi heyəti İstanbula gəldi. Osmanlı imperiyası Kanem Bornudan Məkkə və Mədinəyə gedən Həcc və Ticarət yolunun təhlükəsizliyini təmin edəcəyini öhdəsinə götürdü, bunun qarşılığında isə Kanem-Bornu Şimali Sudandan gələn və Böyük Səhra vasitəsilə Şimali Afrikadakı Osmanlı limanlarına çatan qızıl yolunun təhlükəsizliyinin təminatını üzərinə götürdü. Strateji məqsədli bu ittifaq Osmanlı dövlətinin qızıl ehtiyacını Amerikanın kəşfindən sonra Avropaya gələn külli miqdarda qiymətli metallara qarşı təmin etməkdən ibarət idi. Digər tərəfdən Qərbi Afrikada nüfuz sahibi olan Portuqaliya Mərakeşin köməyi ilə Böyük Səhradan keçən qızıl yolunu qurdu. 1580-ci ildə Bornu sultanı İdris Alaoma yenidən Osmanlı imperiyasına elçi göndərərək, təslim olduğunu təkrarlayaraq, odlu silahların göndərilməsini istədi. Sultanı III Murad bu gün Nigeriyada yerləşən Bornunun paytaxtı Nqazarqamuya 200 nəfərlik heyətlə tələb olunan silahları göndərdi və beləliklə, tarixdə ilk dəfə odlu silahlar Sahara daxil oldu. Sultan Alaomanın bu istəyinin gerçəkləşməsi ilə XIX əsrin sonuna qədər bölgədə yeganə suveren dövlət olaraq sultanlığının sərhədlərini və Sahara ticarət yollarını genişləndirə bildi.
Sonralar Avstriya (1593–1606), Polşa (1620–21) və Səfəvi-Osmanlı müharibələri (1578–90, 1603–12, 1615–18, 1623–39), Cəlali üsyanları, həmçinin daxili problemlər Trablusqərb vilayətinin mərkəzi nəzarətdən uzaqlaşması ilə daxili mübarizələrlə məşğul Osmanlı imperiyasının bölgə ilə əlaqələrinin kəsilməsinə səbəb oldu. Fransız müstəmləkəçiliyinin Qərbi Afrikaya yayıldığı bir vaxtda Bornu da daxil olmaqla, bölgədəki digər müsəlman sultanlıqları yenə də ilə Osmanlı imperiyasından kömək istəyirdi. Lakin 1877–78-ci illər Rusiya–Osmanlı müharibəsindən sonra ordusu ciddi ziyan görən Osmanlı imperiyası diplomatik təşəbbüslərlə nəticə əldə etməyə çalışsa da, bölgənin tədricən Fransa işğalı altına düşməsinin qarşısını ala bilmədi.
Şərqi Afrika
Şərqi Afrikada XVI əsrin əvvəllərindən başlayaraq bölgədəki bir çox kiçik sultanlıqlar Portuqaliya təhlükəsinə qarşı Osmanlı imperiyasından yardım istəməyə başladılar. Osmanlı imperiyası 1585–1586-cı illərdə Somalidən Maputuya (Mozambik) qədər olan bölgəyə nəzarət etsə də, 1589-cu ildən sonra ərazidə üstünlük Portuqaliya ya keçdi.
Mərkəzi Afrikada, XIX əsrin II yarısında Uqandada Üstüva əyaləti quruldu. İmperiyanın nüfuzu, bu əyalətin ətrafındakı yerli sülalələrlə bağlanılan himayə müqavilələri ilə bugünkü Konqo, Mərkəzi Afrika Respublikası, Ruanda və Burundiyə qədər genişləndi. Bununla belə, xüsusilə Uqanda ətrafındakı sülalələr tez-tez tərəflərini dəyişərək gah Avropa, gah da Osmanlı tərəfində dururdular.
İstinadlar
- Nutuk, s. 495.
- Mehmet İpşirli, "Beylerbeyi", İslam Ansiklopedisi, c.6, İstanbul 1992, s.69.
- Sedlar, Jean W., East Central Europe in the Middle Ages, 1000–1500, (University of Washington Press, 1994), 385.
- Osmanlı Tarihi, Lacivert Yayınları, syf:87
- Constantin Giurescu. Istoria Românilor. Bucureşti, 1938.
- Nicolae Iorga. Istoria Românilor. Bucureşti, 1934.
- A. J. P. Taylor (1954): The Struggle for Mastery in Europe 1914–1918, Oxford University Press, p. 253.
- Aličić, Ahmed S. Uređenje bosanskog ejaleta od 1789. do 1878., Orijentalni Institut u Sarajevu, Sarajevo, 1983, p 35.
- Šabanović, H. Bosanski pašaluk, ND BiH, Sarajevo, 1959.
- Dr. Lazar Tomanović, Petar Drugi Petrović — Njegoš kao vladalac, Novi Sad — Srbinje, 2004.
- "Arşivlenmiş kopya". 6 Nisan 2009 tarixində .
- Broxur, Marie Bennixen; Avtorkhanov, Abdurahman, "The North Caucasus Barrier: The Russian Advance towards the Muslim World", C. Hurst & Co. Publishers, 1996 pp. 18–44.
- Ozbaran, Salih "The Ottoman response to European Expansion. Studies on Ottoman-Portuguese relations in the Indian Ocean and Ottoman administration in the Arab lands during the Sixteenth Century" xv, Analecta Isisiana XII, The Isis Press, 1994, Istanbul, Turkey
- "Arşivlenmiş kopya". (#archive_missing_date) tarixində .
- Crusaders in the Far East: The Moro Wars in the Philippines in the Context of the Ibero-Islamic World War 2021-06-03 at the Wayback Machine — Charles A. Truxillo Jain Publishing Company, p. 73.
- "Arşivlenmiş kopya". (#archive_missing_date) tarixində .
- "Arşivlenmiş kopya". (#archive_missing_date) tarixində .
- Andrew C. Hess, "The Battle of Lepanto and Its Place in Mediterranean History," in: Past and Present, No. 57. (Nov., 1972), pp. 53–73
- Öztuna, Yılmaz, Büyük Türkiye Tarihi, cilt 4/14 (De grote geschiedenis van Turkije; deel 4 van 14), İstanbul 1983, pp. 343–357.
- Kingross, Lord, "The Ottoman Centuries", New York 2002, pp. 273–277.
- Jamil M. Abun-Nasr (20 August 1987). A History of the Maghrib in the Islamic Period. 2021-05-09 at the Wayback Machine Cambridge University Press. p. 156. .
- Ahmad Al-Mansur: Islamic Visionary 2021-05-09 at the Wayback Machine — p. 11 Richard Lee Smith Pearson Longman,
- The Last Great Muslim Empires 2021-05-20 at the Wayback Machine. p. 103. By H. J. Kissling, Bertold Spuler, N. Barbour, J. S. Trimingham, H. Braun, H. Hartel
- La bataille de l'Oued el-Makhâzen: dite bataille des Trois Rois 2021-06-29 at the Wayback Machine (4 aout 1578). P.196. Pierre Berthier. Editions du Centre national de la recherche scientifique
- al-Ḥayāh al-iqtiṣādīyah lil-wilāyāt al-ʻArabīyah wa-maṣādir wathāʼiqihā fī al-ʻahd al-ʻUthmānī, Volume 3. P.107. Markaz al-Dirāsāt wa-al-Buḥūth ʻan al-Wilāyāt al-ʻArabīyah fī al-ʻAhd al-ʻUthmānī,
- مجلة التاريخية المغربية Issues 37–40 Imprimerie de l'UGTT.
- Öztuna, Yılmaz. Bașlangıcından zamanımıza kadar Türkiye tarihi, Volume 7 2022-05-17 at the Wayback Machine.
- Öztuna, Yılmaz. Sultan Genç Osman ve Sultan IV. Murad 2022-05-17 at the Wayback Machine.
- Les Sources inédites de l'histoire du Maroc de 1530 à 1845 2022-03-08 at the Wayback Machine. E. Leroux.
- La bataille de l'Oued el-Makhâzen: dite bataille des Trois Rois 2021-06-28 at the Wayback Machine (4 aout 1578). Pierre Berthier. Editions du Centre national de la recherche scientifique.
- al-Ḥayāh al-iqtiṣādīyah lil-wilāyāt al-ʻArabīyah wa-maṣādir wathāʼiqihā fī al-ʻahd al-ʻUthmānī, Volume 3. P.119. Markaz al-Dirāsāt wa-al-Buḥūth ʻan al-Wilāyāt al-ʻArabīyah fī al-ʻAhd al-ʻUthmānī,
- Barletta, Vincent. Death in Babylon: Alexander the Great and Iberian Empire in the Muslim Orient: Pages 82 and 104 (İngilizce). ISBN . (#archive_missing_date) tarixində .
- "Langues et littératures, Volume 1Faculté des lettres et des sciences humaines". (#archive_missing_date) tarixində .
- Morocco in the Reign of Mawlay Sulayman 2021-05-15 at the Wayback Machine — Mohamed El Mansour Middle East & North African Studies Press, 1990 — Morocco — 248 pages: Pg 104
- "Osmanlı Devleti’nin Müslüman Harar Emirliğiyle Münasebetleri ve Hristiyan Habeşistan (Etiyopya) İmparatorluğu İle Yakınlaşmasına Etkisi", Pax Ottomana Studies in Memoriam Prof. Dr. Nejat GÖYÜNÇ, Sota-Yeni Türkiye Yayınları, Haarlem-Ankara 2001, s.443–464
- Kavas, Büyük Sahra’da Gat Kazasının Kurulması ve Osmanlı Tevarik Münasebetleri", İslam Araştırmaları Dergisi, 3, 171–196 (1999)
- Kavas, "Osmanlı-Tîbû Münasebetleri: Büyük Sahra’da Reşâde (Çad) ve Kavar (Nijer) Kazalarının Kurulması", İslam Araştırmaları Dergisi, 4, 69–104 (2000)
- Triaud, Jean-Louis, "La légende noire de la Sanûsiyya", Editions de la Maison de sciences de l'homme, Paris, pp. 721–735)
- Inalcik, Halil An Economic And Social History Of The Ottoman Empire, Vol 1 1300–1600 pp. 331
- Parry, Vernon J., Cook, M. A., A History of the Ottoman Empire to 1730 Cambridge University Press, pp. 122
- Casale, Giancarlo, "A Caliph, a Canal, and twenty thousand Cannibals: Global Politics in the 1580s", Journal of World History — Volume 18, Number 3, September 2007, pp. 267–296
- Braudel, Fernand, "The Mediterranean and the Mediterranean World in the Age of Philip II", University of California Press, July 1996, Volume II"
- "Slave trade in the Sudan in the nineteenth century and its suppression in the years 1877-80". (#archive_missing_date) tarixində .
- Wawrzyniak, Krzyzstof Ottoman-Polish Diplomatic Relations in the Sixteenth Century, The Institute of Economics and Social Sciences of Bilkent University, Ankara, June 2003
- Genç, Yusuf İhsan, Başbakanlık Osmanlı Devlet Arşivleri Genel Müdirlüğü; Ankara, 2005
- Öztuna, Yılmaz, "Devletler ve Hanedanlar: İslam Devletleri", Cilt 1, Kültür Bakanlığı Yayınla"Devletler ve Hanedanlar: İslam Devletleri", Cilt 1, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1996, pp. 551–552
- Öztuna, Yılmaz, "Devletler ve Hanedanlar: İslam Devletleri", Cilt 1, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1996, pp. 554
- Galibert, Léon. (fransız). Furne. 1854 https://books.google.com/books?id=SySI7h2W95kC&dq=24%2C000+fantassins+et+20%2C000+chevaux&pg=PA234 (#bare_url_missing_title). (#archive_missing_date) tarixində .
- Tableau de la situation des établissements Français dans l'Algérie: précédé de l'exposé des motifs et du projet de loi portant demande de crédits extraordinaires au titre de l'exercice 1838. ... en 1841 (fransız). Impr. Royale. 1842. (#archive_missing_date) tarixində .
- Oujda, une ville frontière du Maroc, 1907–1956: mutations, relations et ruptures de sociétés en milieu colonial 2022-03-14 at the Wayback Machine. Yvette Katan. Editions La Porte.
- Galibert, Léon. L Algérie ancienne et moderne: depuis les temps les plus reculés jusqu'à nos jours comprenant le bombardement de Tanger, la prise de Mogador, la bataille d'Isly et le glorieux combat de Djemma-Gazouat (fransız). Furne et Cie. 1846. (#archive_missing_date) tarixində .
- Revue africaine: journal des travaux de la société historique algérienne, Volume 31 2022-03-08 at the Wayback Machine. Kraus Reprint. "Les algériens ont remporté un • grand butin de tout espèce , une quantité considérable de chevaux " et de prisonniers , 3,000 têtes de simples soldats et 50 de capitaines"
- Başlangıcından zamanımıza kadar büyük Türkiye tarihi: Türkiye'nin siyasî, medenî, kültür, teşkilât ve san'at tarihi, Volume 14 2022-05-17 at the Wayback Machine. Yılmaz Öztuna.
- Jean-Paul Roux, "L'Afrique du Nord ottomane", Novembre 2002, Clio Bibliothèque en ligne
- Hazar, Numan, "Türkiye'nin Afrika'ya Açılımı" Stratejik Analiz, Temmuz 2008, pp. 21
- Bahl, Taru, "Encyclopaedia of the Muslim World", Anmol Publications (2004), pp. 56
Ədəbiyyat
- Ahmet Akgündüz, Bilinmeyen Osmanlı, İstanbul 1999,
- Ahmet Kavas, Geçmişten Günümüze Afrika, İstanbul 2005,
- Ahmet Kavas, Osmanlı-Afrika İlişkileri, TASAM Yayınları, İstanbul 2006,
- Hatice Uğur, Osmanlı Afrikası'nda Bir Sultanlık: Zengibar, İstanbul: Küre Yayınları, 2005. Bağlantı
- Türkiye Gazetesi, Osmanlı İmparatorluğu Ansiklopedisi
- 1970 Hayat Ansiklopedisi
- Erhan Afyoncu, Sorularla Osmanlı İmparatorluğu
- İlber Ortaylı, Osmanlılar
- Ahmet Kavas'ın eserlerinden:
- Osmanlı Devleti’nin Afrika Kıtasında Hakimiyeti ve Nüfuzu", Yeni Türkiye Dergisi Osmanlı Özel Sayısı, I, 421–430 (2000). Aynı makalenin İngilizce tercümesi. "The Dominance and Influence of the Ottoman Empire on the African Continent", The Great Ottoman, Turkish Civilisation, Ankara 2000, I, s.248–258.
- "Osmanlı Devleti’nin Müslüman Harar Emirliğiyle Münasebetleri ve Hristiyan Habeşistan (Etiyopya) İmparatorluğu İle Yakınlaşmasına Etkisi", Pax Ottomana Studies in Memoriam Prof. Dr. Nejat GÖYÜNÇ, Sota-Yeni Türkiye Yayınları, Haarlem-Ankara 2001, s.443–464.
- "Büyük Sahra’da Gat Kazasının Kurulması ve Osmanlı Tevarik Münasebetleri", İslam Araştırmaları Dergisi, 3, 171–196 (1999).
- "Osmanlı-Tîbû Münasebetleri: Büyük Sahra’da Reşâde (Çad) ve Kavar (Nijer) Kazalarının Kurulması", İslam Araştırmaları Dergisi, 4, 69–104 (2000).
- "Fransa’nın Kuzey ve Bati Afrika’da Uyguladığı İslam Siyaseti: Sultan Reşad’ın Yayınladığı Cihad Çağrısının Reddi Meselesi", Dini Araştırmalar, 6, 23–50 (Nisan 2000).
- "Afrika’nın Sömürgeleştirilmesi Öncesinde Rabih b. Fazlullah’ın Kurduğu Son Biladu’s-Sudan Devleti ve Fransa’yla Mücadelesi", Osmanlı Araştırmaları, XX, 9–35, (2000).
- "Doğu Afrika Sahilinde Osmanlı Hakimiyeti: Kuzey Somali’de Zeyla İskelesinin Konumu (1265–1334/1849–1916), İslam Araştırmaları Dergisi, sayı: 5, 2001, s.109–134.
- "Türk Akademik Araştırmalarında Fakir Bir Alan: Osmanlı Afrikası", Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi (Talid), Cilt:1, Sayı: 2, 2003, Bilim ve Sanat Vakfı Türkiye Araştırmaları Merkezi, İstanbul, s.513–528.
- "Osmanlı Devleti’nin Kuzey Afrika’da Yerli Halkla Münasebetleri", Osmanlı Dünyasında Bilim ve Eğitim Milletlerarası Kongresi, İstanbul, 12–15 Nisan 1999.
Xarici keçidlər
- XI-XIX əsrlərdə Türkiyə və Osmanlı imperiyasının xronologiyası (rus.)
- XX əsrdə Türkiyənin xronologiyası (rus.)
- (rus.)
- (rus.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Osmanli imperiyasinin himayesi ve hakimiyyeti altinda olmus olkelerin imperiyadan asililiq muddetleri asagidaki kimi verilmisdir Osmanli imperiyasina birbasa tabe olan erazilerin siyahisi1683 cu ilde Osmanli imperiyasiAvropa Bayraq Dovlet Dovr Umumi vaxt O dovrku adiTurkiye 1299 1516 1922 406 623 il Anadolu eyaleti Qaraman eyaleti Sivas vilayeti ve s Bolqaristan 1363 1878 1908 1913 515 545 il Sofiya vilayeti Tuna vilayeti Serqi Rumeli vilayetiSimali Makedoniya 1371 1913 542 il Manastir eyaletiYunanistan 1393 1456 1460 1830 1913 370 437 520 il Moreya FessaliyaSerbiya 1459 1878 1913 419 il Belqrad pasaligi Nis eyaletiCernoqoriya 1479 1878 399 il Qaradag qezasi Skoder vilayeti Yeni bazar sancaqligiBosniya ve Herseqovina 1463 1878 1908 415 445 il Bosniya eyaleti Herseqovina eyaletiXorvatiya 1540 1687 147 il Bosniya eyaleti Kanije eyaletiKosova de facto 1389 1913 524 il Kosovo vilayetiRuminiya 1394 1538 1541 1878 484 340 337 il Valaxiya knyazligi Moldavia knyazligi Transilvaniya knyazligiMoldova 1538 1812 274 il BessarabiyaUkrayna 1478 1774 296 il Krim xanligi Podolye Kazak hetmanligi Ocakov vilayetiMacaristan 1526 1686 1718 160 192 il Budin eyaleti Kanije vilayeti Eyri vilayeti Timesvar eyaletiSlovakiya 1663 1685 22 il Uyvar vilayeti Macaristan kralligiAlbaniya 1385 1479 1912 527 il Skoder vilayeti Kosovo vilayeti Yanya vilayetiQafqaz Dovlet Dovr Umumi vaxt O dovrku adiGurcustan 1480 1829 1878 1918 349 398 il 1 il Cildir eyaleti Abxaziya Imereti carligiErmenistan 1553 1555 1578 1605 1724 1736 41 il Irevan xanligiAzerbaycan 1578 1604 1724 1736 26 il Sirvansahlar dovleti SefevilerRusiya Qafqaz 1475 1829 1918 355 il Dagistan KabardaOrta Serq Dovlet Dovr Umumi vaxt O dovrku adiIraq 1514 1918 404 il Mosul Bagdad BesreSuriya 1516 1918 402 il Heleb vilayeti Suriya vilayetiIordaniya 1516 1918 402 il Suriya vilayetiIsrail 1516 1918 402 il Quds sancaqligiLivan 1516 1918 402 il Cebel i Livan sancaqligiFelestin 1516 1917 401 il Quds sancaqligiKuveyt 1538 1899 1913 361 375 il Kuveyt qezasi Besre vilayetiSeudiyye Erebistani 1517 1803 1811 1919 393 il Mekke serifliyi El Hasa vilayeti Necd qezasiQeter 1871 1913 42 il Qeter qezasiBehreyn 1534 1559 1830 1861 56 il Behreyn emirliyiYemen 1538 1635 1869 1918 146 il Yemen vilayetiOman 1551 1552 1581 1588 8 il MaskatQerbi Iran 1585 1603 1635 1639 1724 1730 1915 1917 1918 28 il Azerbaycan Luristan Ecem IraqiSimali Kipr Turk Respublikasi de facto 1571 1878 1914 307 343 yil KiprKipr 1571 1878 1914 307 343 il KiprAfrika Dovlet Dovr Umumi vaxt O dovrku adiMisir 1517 1882 1914 1923 365 397 il MisirLiviya 1530 1551 1912 382 il Trablusqerb vilayeti Benqazi FezzanElcezair 1515 1830 315 il Elcezair Fezzan qezasiTunis 1512 1535 1569 1573 1574 1881 307 330 il TunisSudan 1517 1882 1914 1923 365 397 yil Nubiya Darfur KordofanCenubi Sudan 1821 1914 93 il Behr el QezelEritreya 1555 1885 330 il Hebes eyaletiCibuti 1555 1884 329 il Hebes eyaletiSomali 1554 1885 361 il Hebes eyaleti Sayla qezasiMerakes 1545 1549 1554 1558 1576 1603 1609 1627 Marakes 1638 1654 1792 1795 kuzeyinde 20 il Merakes sultanligiSerqi Merakes 1517 1830 313 il Elcezair PasaligiSerqi Efiopiya 1874 1882 8 il Harar emirliyiNigeriya 1875 1906 31 il Fezzan sancaqligi Kavar qezasiCad 1875 1912 37 il Fezzan sancaqligi Resade qezasiKeniya 1584 1589 5 il MombasaUqanda 1872 1882 10 il Ustuva vilayetiDigerleriPolsa kralligi Polsa Litva Birliyinin bayragi Osmanli imperiyasi 1576 ci ilde Serqi Avropada Polsa kralligini himayesi altina aldi tesir dairesini Belarusiya Simali Ukrayna Latviya Litva ve Estoniya ve Baltik denizine qeder genislendire bildi Fransiz Valua sulalesinden olan II Henrinin taxta cixmaq ucun Fransaya qacmasindan sonra Polsada baslayan ardicil usyanlara Sokollu Mehmed Pasa mudaxile etdi O dovrde Osmanli imperiyasina tabe olan Transilvaniya knyazi Stefan Batori Polsa krali secildi Qeyd edilen hakimiyyetin son illerine dogru 1586 ci ilde taxta cixan III Siqmunt Vasanin hakimiyyeti dovrunde burada Osmanli tesiri zeifledi ve tamamile yox oldu Qizil Orda xanliqlari Muxtelif dovrlerde Qazan xanligi 1521 1531 1533 1546 1546 1551 Qasim xanligi 1486 1512 Noqay Ordasi 1548 1711 Hesterxan xanligi 1532 1549 ve Basqirdistan xanligi 1656 1738 Osmanli himayesine kecmis dovletler idi Asiya Merkezi ve Cenub Serqi Asiya Osmanli imperiyasi XVI esrden etibaren Orta Asiyada turk xanliqlarina evvel Iran sonra ise Rusiyaya qarsi muqavimetde komek etmisdir Orta Asiyadaki bu xanliqlar xususen XIX esrde onlari isgal etmeye calisan Rusiya imperiyasi ve Cine Buxara ve Kasqar xanliqlari kimi qarsi mubarize aparmaq ucun Osmanli imperiyasindan komek istemisdiler Bundan basqa Cenub Serqi Asiyada yerlesen Ace sultanligina evvelce Hollandiya sonra ise Portuqaliya isgalina qarsi Osmanli imperiyasinin herbi siyasi komeyi olub Daxili Erebistan ve Oman Erebistanin daxili erazileri yerli sulaleler ve onlarin seyx ve ya emir adlanan yerli idarecileri terefinden idare olunurdu Erebistanin qerb hissesi Ciddede yasayan Osmanli beylerbeyleri serq hissesi ise Bagdad ve ya Besre beylerbeyleri bir vaxtlar ise Lehse beylerbeyleri terefinden idare olunurdu Onlar yerli emir ve seyxleri idare edirdiler Butun Mekke ve Hicazi tamamile Hasimiler sulalesinden olan Serif adlanan idareciler idare edirdiler XVI esrin sonundan etibaren Oman ve Fars korfezinde hakimiyyetini itirdi 1871 ci ilde Qeter emirinin deveti ile Osmanli esgerleri Qetere yerlesdi ve El Sani ailesi Osmanli mahalinin valisi vezifesini icra etmeye basladi Lakin Osmanli imperiyasini tesiri burada uzun muddetli olmadi XIX esrde hem Misir hem de Osmanli quvvelerinin Erebistana seferleri ile buradaki yerli idarecilikler legv edildi Afrika Merakes kralligi Simali Afrikadaki Merakes sultanligi ilk defe 1553 cu ilde Osmanli imperiyasinin protektoratligina kecdi Vattasiler sulalesinin devrilmis krali Ebu Hasunun yardim desteyini cavabsiz qoymayan Elcezair valisi Salih Pasa hemin il Fes seherine girerek onu taxta oturtdu Lakin 1554 cu ilin sentyabrinda Seedi lideri Mehemmed el Seyx Fes seherini geri aldi Belelikle Osmanlinin Merakesdeki protektoratligi bir il davam etdi 1576 ci ilde Seedi sultani Ebdulmelik qardasi oglu Merakes krali Mehemmed el Mutevekkili devirmek ve taxta cixmasi ucun Osmanli imperiyasindan komek istedi ve hetta Osmanlinin Tunisi fethi ile neticelenen ekspedisiyada da istirak etdi 1574 Osmanli ordusu 1576 ci ilde yeniden Fese daxil oldu el Mutevekkil devirildi ve Ebdulmelik taxta cixarildi Belelikle Merakes yeniden Osmanli himayesine kecdi Devrilmis Sultan el Mutevekkil portuqallari komeye cagirdi Neticede 4 avqust 1578 ci ilde Portuqaliya krali Sevastiao ile el Mutevekkilin birlesmis qosunlari ile Ebdulmelik Osmanli ordusunun basa basa geldiyi El Ksar el Kebire doyusu bas verdi Muharibe neticesinde Portuqaliya ordusu boyuk zerer gordu Portuqaliya Donanmasi Tanjer sahillerinde Osmanlilar terefinden darmadagin edildi ve Osmanli terefdari olan Ehmed el Mensur taxta cixarildi Merakes 1576 ci ilden 1603 cu ile qeder Osmanli imperiyasinin vassali olaraq qaldi Portuqaliya tehlukesinden ve daxili cekismelerden qurtulan Merakes sultanligi bugunku Mavritaniya Seneqal ve Qambiyani feth etmis 1591 ci ilde ise Sonqay imperiyasini darmadagin ederek bugunku Niger Mali ve Burkina Faso torpaqlarini ele kecirmisdir Bu dovrde Merakes 1603 cu ile qeder hokmdari vefat edene qeder Osmanli imperiyasinin vassali idi Merakes hokmdari 1609 cu ilden 1627 ci ile qeder butun Merakesi idare eden oglu ise 1638 ci ilden 1654 cu ile qeder Osmanli imperiyasindan vassal asililiginda oldu 1692 ci ilde Elcezair Deyi Merakese muharibe elan etdi ve Moulouya doyusunde Merakes ordusunu tamamile meglub etdi Merakes krali teslim olmaq elameti olaraq yeri uc defe operek Merakesdeki Moulouya cayina qeder uzanan Osmanli hakimiyyetini qebul etdi 1701 ci ilde Merakes krali 50 000 esgerle Elcezaire hucum etdi lakin Celif doyusunde yalniz 7 000 turk esgeri terefinden meglub edildi 1785 ci ilde Merakes krali Osmanli imperiyasina tabe oldu Merkezi Afrika ve Boyuk Sehra 1552 ci ilde Elcezair valisi Salih Reis ilk defe Boyuk Sehraya yurus ederek ve Ouarqla ve Touqqort seherlerini ele kecirdi 1554 cu ilde Fezzan bolgesi Tripolitan vilayetine ilhaq edildi Turqut Reisin valiliyi dovrunde Cad ve Niger torpaqlarina hemcinin Niger ve Kamerunun simalina hakim olan Kanem Bornu dovleti elci gondererek Osmanli imperatorlugunun suverenliyini tanimasinin qarsiliginda evvelki kimi Sahara Tripolitaniya karvan yolunun onlara aciq olmasini teleb etdi Ilk Osmanli Bornu elaqeleri bu sekilde quruldu 1555 ci ilde de muqavile imzalandi Bu muqavile hem de ticaret muqavilesi hem de dostluq ittifaqi muqavilesi idi 1574 cu ilde Sultan III Muradin dovrunde Kanem Bornudan elci heyeti Istanbula geldi Osmanli imperiyasi Kanem Bornudan Mekke ve Medineye geden Hecc ve Ticaret yolunun tehlukesizliyini temin edeceyini ohdesine goturdu bunun qarsiliginda ise Kanem Bornu Simali Sudandan gelen ve Boyuk Sehra vasitesile Simali Afrikadaki Osmanli limanlarina catan qizil yolunun tehlukesizliyinin teminatini uzerine goturdu Strateji meqsedli bu ittifaq Osmanli dovletinin qizil ehtiyacini Amerikanin kesfinden sonra Avropaya gelen kulli miqdarda qiymetli metallara qarsi temin etmekden ibaret idi Diger terefden Qerbi Afrikada nufuz sahibi olan Portuqaliya Merakesin komeyi ile Boyuk Sehradan kecen qizil yolunu qurdu 1580 ci ilde Bornu sultani Idris Alaoma yeniden Osmanli imperiyasina elci gondererek teslim oldugunu tekrarlayaraq odlu silahlarin gonderilmesini istedi Sultani III Murad bu gun Nigeriyada yerlesen Bornunun paytaxti Nqazarqamuya 200 neferlik heyetle teleb olunan silahlari gonderdi ve belelikle tarixde ilk defe odlu silahlar Sahara daxil oldu Sultan Alaomanin bu isteyinin gerceklesmesi ile XIX esrin sonuna qeder bolgede yegane suveren dovlet olaraq sultanliginin serhedlerini ve Sahara ticaret yollarini genislendire bildi Sonralar Avstriya 1593 1606 Polsa 1620 21 ve Sefevi Osmanli muharibeleri 1578 90 1603 12 1615 18 1623 39 Celali usyanlari hemcinin daxili problemler Trablusqerb vilayetinin merkezi nezaretden uzaqlasmasi ile daxili mubarizelerle mesgul Osmanli imperiyasinin bolge ile elaqelerinin kesilmesine sebeb oldu Fransiz mustemlekeciliyinin Qerbi Afrikaya yayildigi bir vaxtda Bornu da daxil olmaqla bolgedeki diger muselman sultanliqlari yene de ile Osmanli imperiyasindan komek isteyirdi Lakin 1877 78 ci iller Rusiya Osmanli muharibesinden sonra ordusu ciddi ziyan goren Osmanli imperiyasi diplomatik tesebbuslerle netice elde etmeye calissa da bolgenin tedricen Fransa isgali altina dusmesinin qarsisini ala bilmedi Serqi Afrika Serqi Afrikada XVI esrin evvellerinden baslayaraq bolgedeki bir cox kicik sultanliqlar Portuqaliya tehlukesine qarsi Osmanli imperiyasindan yardim istemeye basladilar Osmanli imperiyasi 1585 1586 ci illerde Somaliden Maputuya Mozambik qeder olan bolgeye nezaret etse de 1589 cu ilden sonra erazide ustunluk Portuqaliya ya kecdi Merkezi Afrikada XIX esrin II yarisinda Uqandada Ustuva eyaleti quruldu Imperiyanin nufuzu bu eyaletin etrafindaki yerli sulalelerle baglanilan himaye muqavileleri ile bugunku Konqo Merkezi Afrika Respublikasi Ruanda ve Burundiye qeder genislendi Bununla bele xususile Uqanda etrafindaki sulaleler tez tez tereflerini deyiserek gah Avropa gah da Osmanli terefinde dururdular IstinadlarNutuk s 495 Mehmet Ipsirli Beylerbeyi Islam Ansiklopedisi c 6 Istanbul 1992 s 69 Sedlar Jean W East Central Europe in the Middle Ages 1000 1500 University of Washington Press 1994 385 Osmanli Tarihi Lacivert Yayinlari syf 87 Constantin Giurescu Istoria Romanilor Bucuresti 1938 Nicolae Iorga Istoria Romanilor Bucuresti 1934 A J P Taylor 1954 The Struggle for Mastery in Europe 1914 1918 Oxford University Press p 253 Alicic Ahmed S Uređenje bosanskog ejaleta od 1789 do 1878 Orijentalni Institut u Sarajevu Sarajevo 1983 p 35 Sabanovic H Bosanski pasaluk ND BiH Sarajevo 1959 Dr Lazar Tomanovic Petar Drugi Petrovic Njegos kao vladalac Novi Sad Srbinje 2004 Arsivlenmis kopya 6 Nisan 2009 tarixinde Broxur Marie Bennixen Avtorkhanov Abdurahman The North Caucasus Barrier The Russian Advance towards the Muslim World C Hurst amp Co Publishers 1996 pp 18 44 Ozbaran Salih The Ottoman response to European Expansion Studies on Ottoman Portuguese relations in the Indian Ocean and Ottoman administration in the Arab lands during the Sixteenth Century xv Analecta Isisiana XII The Isis Press 1994 Istanbul Turkey Arsivlenmis kopya archive missing date tarixinde Crusaders in the Far East The Moro Wars in the Philippines in the Context of the Ibero Islamic World War 2021 06 03 at the Wayback Machine Charles A Truxillo Jain Publishing Company p 73 Arsivlenmis kopya archive missing date tarixinde Arsivlenmis kopya archive missing date tarixinde Andrew C Hess The Battle of Lepanto and Its Place in Mediterranean History in Past and Present No 57 Nov 1972 pp 53 73 Oztuna Yilmaz Buyuk Turkiye Tarihi cilt 4 14 De grote geschiedenis van Turkije deel 4 van 14 Istanbul 1983 pp 343 357 Kingross Lord The Ottoman Centuries New York 2002 pp 273 277 Jamil M Abun Nasr 20 August 1987 A History of the Maghrib in the Islamic Period 2021 05 09 at the Wayback Machine Cambridge University Press p 156 ISBN 978 0 521 33767 0 Ahmad Al Mansur Islamic Visionary 2021 05 09 at the Wayback Machine p 11 Richard Lee Smith Pearson Longman The Last Great Muslim Empires 2021 05 20 at the Wayback Machine p 103 By H J Kissling Bertold Spuler N Barbour J S Trimingham H Braun H Hartel La bataille de l Oued el Makhazen dite bataille des Trois Rois 2021 06 29 at the Wayback Machine 4 aout 1578 P 196 Pierre Berthier Editions du Centre national de la recherche scientifique al Ḥayah al iqtiṣadiyah lil wilayat al ʻArabiyah wa maṣadir wathaʼiqiha fi al ʻahd al ʻUthmani Volume 3 P 107 Markaz al Dirasat wa al Buḥuth ʻan al Wilayat al ʻArabiyah fi al ʻAhd al ʻUthmani مجلة التاريخية المغربية Issues 37 40 Imprimerie de l UGTT Oztuna Yilmaz Bașlangicindan zamanimiza kadar Turkiye tarihi Volume 7 2022 05 17 at the Wayback Machine Oztuna Yilmaz Sultan Genc Osman ve Sultan IV Murad 2022 05 17 at the Wayback Machine Les Sources inedites de l histoire du Maroc de 1530 a 1845 2022 03 08 at the Wayback Machine E Leroux La bataille de l Oued el Makhazen dite bataille des Trois Rois 2021 06 28 at the Wayback Machine 4 aout 1578 Pierre Berthier Editions du Centre national de la recherche scientifique al Ḥayah al iqtiṣadiyah lil wilayat al ʻArabiyah wa maṣadir wathaʼiqiha fi al ʻahd al ʻUthmani Volume 3 P 119 Markaz al Dirasat wa al Buḥuth ʻan al Wilayat al ʻArabiyah fi al ʻAhd al ʻUthmani Barletta Vincent Death in Babylon Alexander the Great and Iberian Empire in the Muslim Orient Pages 82 and 104 Ingilizce ISBN 978 0 226 03739 4 archive missing date tarixinde Langues et litteratures Volume 1Faculte des lettres et des sciences humaines archive missing date tarixinde Morocco in the Reign of Mawlay Sulayman 2021 05 15 at the Wayback Machine Mohamed El Mansour Middle East amp North African Studies Press 1990 Morocco 248 pages Pg 104 Osmanli Devleti nin Musluman Harar Emirligiyle Munasebetleri ve Hristiyan Habesistan Etiyopya Imparatorlugu Ile Yakinlasmasina Etkisi Pax Ottomana Studies in Memoriam Prof Dr Nejat GOYUNC Sota Yeni Turkiye Yayinlari Haarlem Ankara 2001 s 443 464 Kavas Buyuk Sahra da Gat Kazasinin Kurulmasi ve Osmanli Tevarik Munasebetleri Islam Arastirmalari Dergisi 3 171 196 1999 Kavas Osmanli Tibu Munasebetleri Buyuk Sahra da Resade Cad ve Kavar Nijer Kazalarinin Kurulmasi Islam Arastirmalari Dergisi 4 69 104 2000 Triaud Jean Louis La legende noire de la Sanusiyya Editions de la Maison de sciences de l homme Paris pp 721 735 Inalcik Halil An Economic And Social History Of The Ottoman Empire Vol 1 1300 1600 pp 331 Parry Vernon J Cook M A A History of the Ottoman Empire to 1730 Cambridge University Press pp 122 Casale Giancarlo A Caliph a Canal and twenty thousand Cannibals Global Politics in the 1580s Journal of World History Volume 18 Number 3 September 2007 pp 267 296 Braudel Fernand The Mediterranean and the Mediterranean World in the Age of Philip II University of California Press July 1996 Volume II Slave trade in the Sudan in the nineteenth century and its suppression in the years 1877 80 archive missing date tarixinde Wawrzyniak Krzyzstof Ottoman Polish Diplomatic Relations in the Sixteenth Century The Institute of Economics and Social Sciences of Bilkent University Ankara June 2003 Genc Yusuf Ihsan Basbakanlik Osmanli Devlet Arsivleri Genel Mudirlugu Ankara 2005 Oztuna Yilmaz Devletler ve Hanedanlar Islam Devletleri Cilt 1 Kultur Bakanligi Yayinla Devletler ve Hanedanlar Islam Devletleri Cilt 1 Kultur Bakanligi Yayinlari Ankara 1996 pp 551 552 Oztuna Yilmaz Devletler ve Hanedanlar Islam Devletleri Cilt 1 Kultur Bakanligi Yayinlari Ankara 1996 pp 554 Galibert Leon fransiz Furne 1854 https books google com books id SySI7h2W95kC amp dq 24 2C000 fantassins et 20 2C000 chevaux amp pg PA234 bare url missing title archive missing date tarixinde Tableau de la situation des etablissements Francais dans l Algerie precede de l expose des motifs et du projet de loi portant demande de credits extraordinaires au titre de l exercice 1838 en 1841 fransiz Impr Royale 1842 archive missing date tarixinde Oujda une ville frontiere du Maroc 1907 1956 mutations relations et ruptures de societes en milieu colonial 2022 03 14 at the Wayback Machine Yvette Katan Editions La Porte Galibert Leon L Algerie ancienne et moderne depuis les temps les plus recules jusqu a nos jours comprenant le bombardement de Tanger la prise de Mogador la bataille d Isly et le glorieux combat de Djemma Gazouat fransiz Furne et Cie 1846 archive missing date tarixinde Revue africaine journal des travaux de la societe historique algerienne Volume 31 2022 03 08 at the Wayback Machine Kraus Reprint Les algeriens ont remporte un grand butin de tout espece une quantite considerable de chevaux et de prisonniers 3 000 tetes de simples soldats et 50 de capitaines Baslangicindan zamanimiza kadar buyuk Turkiye tarihi Turkiye nin siyasi medeni kultur teskilat ve san at tarihi Volume 14 2022 05 17 at the Wayback Machine Yilmaz Oztuna Jean Paul Roux L Afrique du Nord ottomane Novembre 2002 Clio Bibliotheque en ligne Hazar Numan Turkiye nin Afrika ya Acilimi Stratejik Analiz Temmuz 2008 pp 21 Bahl Taru Encyclopaedia of the Muslim World Anmol Publications 2004 pp 56EdebiyyatAhmet Akgunduz Bilinmeyen Osmanli Istanbul 1999 Ahmet Kavas Gecmisten Gunumuze Afrika Istanbul 2005 Ahmet Kavas Osmanli Afrika Iliskileri TASAM Yayinlari Istanbul 2006 Hatice Ugur Osmanli Afrikasi nda Bir Sultanlik Zengibar Istanbul Kure Yayinlari 2005 Baglanti Turkiye Gazetesi Osmanli Imparatorlugu Ansiklopedisi 1970 Hayat Ansiklopedisi Erhan Afyoncu Sorularla Osmanli Imparatorlugu Ilber Ortayli Osmanlilar Ahmet Kavas in eserlerinden Osmanli Devleti nin Afrika Kitasinda Hakimiyeti ve Nufuzu Yeni Turkiye Dergisi Osmanli Ozel Sayisi I 421 430 2000 Ayni makalenin Ingilizce tercumesi The Dominance and Influence of the Ottoman Empire on the African Continent The Great Ottoman Turkish Civilisation Ankara 2000 I s 248 258 Osmanli Devleti nin Musluman Harar Emirligiyle Munasebetleri ve Hristiyan Habesistan Etiyopya Imparatorlugu Ile Yakinlasmasina Etkisi Pax Ottomana Studies in Memoriam Prof Dr Nejat GOYUNC Sota Yeni Turkiye Yayinlari Haarlem Ankara 2001 s 443 464 Buyuk Sahra da Gat Kazasinin Kurulmasi ve Osmanli Tevarik Munasebetleri Islam Arastirmalari Dergisi 3 171 196 1999 Osmanli Tibu Munasebetleri Buyuk Sahra da Resade Cad ve Kavar Nijer Kazalarinin Kurulmasi Islam Arastirmalari Dergisi 4 69 104 2000 Fransa nin Kuzey ve Bati Afrika da Uyguladigi Islam Siyaseti Sultan Resad in Yayinladigi Cihad Cagrisinin Reddi Meselesi Dini Arastirmalar 6 23 50 Nisan 2000 Afrika nin Somurgelestirilmesi Oncesinde Rabih b Fazlullah in Kurdugu Son Biladu s Sudan Devleti ve Fransa yla Mucadelesi Osmanli Arastirmalari XX 9 35 2000 Dogu Afrika Sahilinde Osmanli Hakimiyeti Kuzey Somali de Zeyla Iskelesinin Konumu 1265 1334 1849 1916 Islam Arastirmalari Dergisi sayi 5 2001 s 109 134 Turk Akademik Arastirmalarinda Fakir Bir Alan Osmanli Afrikasi Turkiye Arastirmalari Literatur Dergisi Talid Cilt 1 Sayi 2 2003 Bilim ve Sanat Vakfi Turkiye Arastirmalari Merkezi Istanbul s 513 528 Osmanli Devleti nin Kuzey Afrika da Yerli Halkla Munasebetleri Osmanli Dunyasinda Bilim ve Egitim Milletlerarasi Kongresi Istanbul 12 15 Nisan 1999 Xarici kecidlerXI XIX esrlerde Turkiye ve Osmanli imperiyasinin xronologiyasi rus XX esrde Turkiyenin xronologiyasi rus rus rus