Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tanjer (ərəb. طنجة, Tanjа) — Mərakeşin şimali-qərbində tarixi bir şəhər.
| Tanjer | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| طنجة ⵟⴰⵏⵊⴰ | |||||
 | |||||
| |||||
| Ölkə | |||||
| Tarixi və coğrafiyası | |||||
| Əsası qoyulub | V əsr | ||||
| Sahəsi |
| ||||
| Mərkəzin hündürlüyü | 80 m | ||||
| Saat qurşağı | |||||
| Əhalisi | |||||
| Əhalisi |
| ||||
| Rəqəmsal identifikatorlar | |||||
| Poçt indeksi | 90000, 90010, 90020, 90030, 90040, 90050, 90060, 90070, 90080, 90090, 90100 | ||||
| | |||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
Tarixi
Cəbəllütariq boğazının sona çatıb Atlantik okeanın başladığı nəqtə olan Spartel burnunun 10 km. qədər şərqində strateji önəmə sahib bir mövqedə olan Tanjernın ( fr. Tanger, ing. Tangier) Finikiyalılar tərəfindən miladdan öncə 814-cü ildə qurulduğu və Finikiyalıların ticarət mərkəzlərindən olduğu bilinir. Daha sonra Karfagen dövləti və Roma imperiyası hakimiyətində qaldı. V əsrdə İspaniyadan sürülən andalların, VI əsrdə isə Bizanslıların əlinə keçdi. İslam öncəsi dönəmdə Tinga (Tingis, Tinjis) adını daşıyan və Səbtədə (Cəuta) oturan Bizans valisi Julianos tərəfindən idarə edilən şəhəri Əməvilər dövründə İfrikiyyə valisi Ukbə b. Nafi barış yoluyla fəth etdi (681-682).
Bərbəri üsyanları və Ukbənin bir il sonra üsyancılar tərəfindən öldürülməsinin ardından bir neçə dəfə əl dəyişdirdi. İfrikiyə və Məğrib valisi , Tanjeri 708-ci ildə təkrar ələ keçirdi. Musa, Məğrib-i Əqsada Susüədna bölgəsinin idari və əsgəri mərkəzi olan Tanjer şəhərinin valiliyinə azadlı köləsi Tarık bin Ziyadı gətirdi. Onun əmrinə 17.000 ərəb, 12.000 əsgəri verdi, ayrıca yanında bərbərilərə Quran və dini məsələləri öyrətmək üzərə din alimləri buraxdı. Bölgənin idari mərkəzi və Musa b. Nusayrın ordularının Atlantik okeanı ilə Cəbəlitariq sahillərinin təmas sahəsindəki ilk əsgəri bazsaı olan Tanjer Şimali Afrika, Əndəlus və Qərbi Aralıq dənizi tarixində önəmli rol oynadı. İlk illərdə şəhər bölgədə İslami təbliğ və təhsilin mərkəzi halına gətirildi və özəlliklə Əndəlus fəthini gerçəkləşdirəcək birliklərin toplanma nöqtəsi oldu. Tanjer limanına Əndülüsə gedəcək əsgərləri daşımaq üçün altmış gəminin dayandığı bildirilir. Əndülüs fəthləri əsnasında şəhər Musanın böyük oğlu Əbdüləziz tərəfindən idarə olundu.
Musa b. Nusayrdan sonrakı Şimali Afrika valilərinin millətçi siyasət izləmələri üzündən Tanjer, Xariciliyi mənimsəyən Bərbərilərin çıxardığı üsyanlara səhnə oldu. Əzarika və İbazi Xaricilərinin başlatdığı bir üsyanda Tanjer xərac amili Ömər b. Abdullah əl-Muradi öldürüldü (740). Tanjerə girən Xarici lideri burada xəlifəliyini elan etdi. Ardından üsyançılar Sus valisi İsmayıl b. Ubeydullahı öldürdülər. Məysərənin məğlub olduğu bir savaşdan sonra tərəfdarları tərəfindən öldürülməsi üzərinə Xalid ibn Humeyd əz-Zənatiyə biət edən xaricilər, Tanjeri geri almaq üçün Şimali Afrikaya keçən Əndülüs valisini Vadişəlif (Quəd Chélif) mövqeyində ağır bir məğlubiyyətə uğratdılar (740). Tanjer üsyanı bütün Şimali Afrikada, hətta Əndəlusdə əks-səda buldu.
Tanjer IX əsrin əvvəllərində İdrisilər sülaləsinin əlinə keçdi. Əndəlus Əməvi hökmdarı III Əbdürrəhman 926-cı ildə Tanjer və Məliləyi (Məlilla) öz torpaqlarına qatdı. Ancaq İdrisilər, Humeyd ibn Yəsal komandasındakı Fatımi ordusunun yardımıyla Tanjer daxil atalarına aid torpaqların böyük bir bölümünü geri aldılar. Fatımilərə tabe olaraq hökm sürən Qasım Kənnunun vəfatının ardından (948) taxta çıxan oğlu Əbül-Ayş Əhməd, Fatımilərdən ayrılıb Əndəlus Əməvi xəlifəsi III Əbdürrəhmana itaət etdiyini açıqlamaqla bərabər Tanjeri ona vermədi. Buna görə Əndəlus Əməvi qüvvələri Tanjeri zəbt etdi.
1077-ci ildə Tanjeri ələ keçirən Murabıt hökmdarı , şəhərin limanını Əndəlusdə Kastiliya kralına qarşı qazandığı Zəlləq döyüşü üçün keçiş nöqtəsi olaraq istifadə etdi. Murabıtların yıxılışından sonra Muvahhidlərin əlinə keçən Tanjer (1147) özəlliklə gəmiqayırma və Əndəlusə əsgər yeritməsindəki önəmini qorudu. Şəhərin limanı genişlədildi, ticarət və sənaye inkişaf etdi. Eyni zamanda önəmli bir elm mərkəzi olan Tanjer, Muvahhidlərin yıxılışı əsnasında Əbül-Həccac Yusif ibn Məhəmməd əl-Həmdaninin əlinə keçdi. Daha sonra Mərini sultanı Əbu Yusif Yaqub əl-Mənsur üç aylıq bir mühasirənin ardından şəhəri zəbt etdi (1273-1274). Tanjer, Mərinilərin son illərində Portuqaliya hücumlarına məruz qaldı.
Əhalisi
Tanjer şəhərinin 2008-ci il siyahıya alınmasına görə 907 min nəfər əhalisi var.
İstinadlar
- High Commission for Planning. 2003.
- Инструкция по передаче на картах географических названий арабских стран. — М.: Наука, 1966. — С. 28.
Həmçinin bax
 | Mərakeş ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Tanjer ereb طنجة Tanja Merakesin simali qerbinde tarixi bir seher Tanjerطنجة ⵟⴰⵏⵊⴰBayraq Gerb35 46 36 sm e 5 48 14 q u Olke MerakesTarixi ve cografiyasiEsasi qoyulub V esrSahesi 199 5 km Merkezin hundurluyu 80 mSaat qursagi UTC 0EhalisiEhalisi 947 952 nef 2014 Reqemsal identifikatorlarPoct indeksi 90000 90010 90020 90030 90040 90050 90060 90070 90080 90090 90100Xeriteni goster gizle Tanjer Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiCebellutariq bogazinin sona catib Atlantik okeanin basladigi neqte olan Spartel burnunun 10 km qeder serqinde strateji oneme sahib bir movqede olan Tanjernin fr Tanger ing Tangier Finikiyalilar terefinden miladdan once 814 cu ilde quruldugu ve Finikiyalilarin ticaret merkezlerinden oldugu bilinir Daha sonra Karfagen dovleti ve Roma imperiyasi hakimiyetinde qaldi V esrde Ispaniyadan surulen andallarin VI esrde ise Bizanslilarin eline kecdi Islam oncesi donemde Tinga Tingis Tinjis adini dasiyan ve Sebtede Ceuta oturan Bizans valisi Julianos terefinden idare edilen seheri Emeviler dovrunde Ifrikiyye valisi Ukbe b Nafi baris yoluyla feth etdi 681 682 Berberi usyanlari ve Ukbenin bir il sonra usyancilar terefinden oldurulmesinin ardindan bir nece defe el deyisdirdi Ifrikiye ve Megrib valisi Tanjeri 708 ci ilde tekrar ele kecirdi Musa Megrib i Eqsada Susuedna bolgesinin idari ve esgeri merkezi olan Tanjer seherinin valiliyine azadli kolesi Tarik bin Ziyadi getirdi Onun emrine 17 000 ereb 12 000 esgeri verdi ayrica yaninda berberilere Quran ve dini meseleleri oyretmek uzere din alimleri buraxdi Bolgenin idari merkezi ve Musa b Nusayrin ordularinin Atlantik okeani ile Cebelitariq sahillerinin temas sahesindeki ilk esgeri bazsai olan Tanjer Simali Afrika Endelus ve Qerbi Araliq denizi tarixinde onemli rol oynadi Ilk illerde seher bolgede Islami teblig ve tehsilin merkezi halina getirildi ve ozellikle Endelus fethini gerceklesdirecek birliklerin toplanma noqtesi oldu Tanjer limanina Enduluse gedecek esgerleri dasimaq ucun altmis geminin dayandigi bildirilir Endulus fethleri esnasinda seher Musanin boyuk oglu Ebduleziz terefinden idare olundu Musa b Nusayrdan sonraki Simali Afrika valilerinin milletci siyaset izlemeleri uzunden Tanjer Xariciliyi menimseyen Berberilerin cixardigi usyanlara sehne oldu Ezarika ve Ibazi Xaricilerinin baslatdigi bir usyanda Tanjer xerac amili Omer b Abdullah el Muradi olduruldu 740 Tanjere giren Xarici lideri burada xelifeliyini elan etdi Ardindan usyancilar Sus valisi Ismayil b Ubeydullahi oldurduler Meyserenin meglub oldugu bir savasdan sonra terefdarlari terefinden oldurulmesi uzerine Xalid ibn Humeyd ez Zenatiye biet eden xariciler Tanjeri geri almaq ucun Simali Afrikaya kecen Endulus valisini Vadiselif Qued Chelif movqeyinde agir bir meglubiyyete ugratdilar 740 Tanjer usyani butun Simali Afrikada hetta Endelusde eks seda buldu Tanjer IX esrin evvellerinde Idrisiler sulalesinin eline kecdi Endelus Emevi hokmdari III Ebdurrehman 926 ci ilde Tanjer ve Melileyi Melilla oz torpaqlarina qatdi Ancaq Idrisiler Humeyd ibn Yesal komandasindaki Fatimi ordusunun yardimiyla Tanjer daxil atalarina aid torpaqlarin boyuk bir bolumunu geri aldilar Fatimilere tabe olaraq hokm suren Qasim Kennunun vefatinin ardindan 948 taxta cixan oglu Ebul Ays Ehmed Fatimilerden ayrilib Endelus Emevi xelifesi III Ebdurrehmana itaet etdiyini aciqlamaqla beraber Tanjeri ona vermedi Buna gore Endelus Emevi quvveleri Tanjeri zebt etdi 1077 ci ilde Tanjeri ele keciren Murabit hokmdari seherin limanini Endelusde Kastiliya kralina qarsi qazandigi Zelleq doyusu ucun kecis noqtesi olaraq istifade etdi Murabitlarin yixilisindan sonra Muvahhidlerin eline kecen Tanjer 1147 ozellikle gemiqayirma ve Endeluse esger yeritmesindeki onemini qorudu Seherin limani genisledildi ticaret ve senaye inkisaf etdi Eyni zamanda onemli bir elm merkezi olan Tanjer Muvahhidlerin yixilisi esnasinda Ebul Heccac Yusif ibn Mehemmed el Hemdaninin eline kecdi Daha sonra Merini sultani Ebu Yusif Yaqub el Mensur uc ayliq bir muhasirenin ardindan seheri zebt etdi 1273 1274 Tanjer Merinilerin son illerinde Portuqaliya hucumlarina meruz qaldi EhalisiTanjer seherinin 2008 ci il siyahiya alinmasina gore 907 min nefer ehalisi var IstinadlarHigh Commission for Planning 2003 Instrukciya po peredache na kartah geograficheskih nazvanij arabskih stran M Nauka 1966 S 28 Hemcinin baxMerakes Merakes ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin