Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mərakeş (ərəb. المغرب, əl-Məğrib, tərcümədə "Qərb" deməkdir, və ya Məğrib əl-Əksa, "Uzaq qərb"), tam rəsmi adı Mərakeş Krallığı (ərəb. المملكة المغربية, Əl-Məmləkə Əl-Məğribiyə) — Afrika materikinin şimal-qərb hissəsində ərəb dövləti. 1999-cu ildən kral VI Məhəmməd tərəfindən idarə edilir.
| Mərakeş | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| ərəb. المملكة المغربية bər. ⵜⴰⴳⵍⴷⵉⵜ ⵏ ⵍⵎⴰⵖⵔⵉⴱ fr. Royaume du Maroc | |||||
| |||||
| Allah, Vətən və Kral | |||||
| Himn: Mərakeş himni (azərb. "Çerifian himni") | |||||
 | |||||
| Tarixi | |||||
| • İdrisilər sülaləsi | 788 | ||||
| • Alauitlər | 1668 | ||||
| Rəsmi dilləri | |||||
| Paytaxt | Rabat | ||||
| İdarəetmə forması | Unitar parlamentli yarı-konsttitutsiyalı monarxiya | ||||
| Kral | VI Məhəmməd | ||||
| Baş nazir | Aziz Akhannouch | ||||
| Sahəsi | Dünyada 39-cu | ||||
| • Ümumi | 446,300 km2 və ya 710,850 km2 km² | ||||
| • Su sahəsi (%) | 0.056 | ||||
| Əhalisi | |||||
| • Əhali | 37,984,655 nəfər (39-cu) | ||||
| • Siyahıyaalma (2014) | 33,848,242 nəf. | ||||
| • Sıxlıq | 50.0 nəf./km² | ||||
| ÜDM (AQP) | |||||
| • Ümumi | ▲ $359.671 milyard dollar (55-ci) | ||||
| • Adambaşına | ▲ $9,808 dollar () | ||||
| ÜDM (nominal) | |||||
| • Ümumi (2022) | ▲ $142.874 milyard dollar (60-cı) | ||||
| • Adambaşına | ▲ $3,896 dollar (123-cü) | ||||
| İİİ (2021) | 0.683 (artım; 123-cü) | ||||
| Demonim | Mərakeşli | ||||
| İnternet domeni | .ma | ||||
| MA | |||||
| BOK kodu | MAR | ||||
| Telefon kodu | +212 | ||||
| Saat qurşaqları | |||||
| Nəqliyyatın yönü | sağ[d] | ||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
Tarixi
Ərəb müsəlmanlar Məğribə 638-ci ildə Aqba ibn Nafinin başçılığı altında gəlmişlər. Ölkə ərəb İdrisilər tərəfindən idarə olunmağa başlamışdır ki, bu dövrdə Məğrib elm mərkəzinə çevrilmişdir. Ardıcıl olaraq bir neçə Bərbər sülalələri (Mürabitlər, Müvəhhidlər, Vəttasilər, Mərinilər, Sədilər) və tərəfindən idarə olunmuşdur. 1901-ci ildə Fransa tərəfindən işğal olunmuş, 1956-cı ildə müstəqillik qazanmışdır.
XI əsrdən başlayaraq bir sıra bərbər sülalələri müasir Mərakeşin ərazisində hakimiyyətdə olub. Əlmoravilər sülaləsi Sanhacı tayfasından, Əlmohadlar sülaləsi isə Masmuda tayfasından idi.
Əlmoravilər
Əlmoravilər dini hərəkət olaraq başlayıb, Qərbi Səhranın tayfaları birləşdiriblər. 1053-cü ildə onlar Sanhacı bərbərlərini birləşdirərək, Şimali Afrikada torpaq zəbt etməyə başlayıblar. 1076-cı ildə Əbu Bəkr Qana İmperiyasına qarşı vuruşaraq, cənubi sahilini zəbt edib. 1087-ci ildə o, elə bu ərazidə həlak olub və keçmiş Qana İmperiyasının ərazisi Əlmoravilərin nəzarətindən çıxıb.
İbn Taşfinin dövründə Mərakeş hissəsi Əlmoravilərin nəzarəti altında idi. Mərakeş şəhərin əsası qoyulub. 1090-cu ildə İbn Taşfin Əndəlüsə yürüşü başlayıb. O, 1106-də həlak olub və bundan sonra xristian krallıqlar addım-addım Əndəlüsün ərazilərini zəbt etməyə başlayıb. 1147-ci ildə Əlmohadlar paytaxt Mərakeş şəhərini zəbt edərək, Əmoravilər sülaləsinin hakimiyyətinə son qoyublar.
Əlmohadlar
Əlmohadlar da həmçinin dini hərəkət olaraq başlayıb. Məhəmməd bin Əbdullah bin Tumərt Yaxın Şərdən Şimali Afrikaya qayıdandan sonra, onun Məhdi olduğunu elan olunub. Onun sələfi Əbd əl Mömin tyfaları birləşdirib, 1147-ci ildə Mərakeş şəhərini zəbt edib. Beləliklə, Əlmohdalar Tripolidən Atlantik okeana qədər Aralıq dənizinin sahilini idarə edirdilər.
Coğrafiyası
Məğrib Krallığı geniş çay sisteminə malikdir. Atlantik okeanına tökülən əsas çaylar Umm ər-rabi, Sibu, Tansift, Dera çaylarıdır.Ölkə Şimaldan İspaniya (Gibraltar(Cəbəli-Tariq) boğazı ilə) Qərbdən Əlcəzair, Cənubdan Mavritaniya və Şərqdən Atlantik okean ilə həmsərhəddir.Mərakeşdə həmçinin İspaniyanın iki şəhərciyi ( və Seuta) yerləşir.Bu şəhərlər Okeana yaxın olduğu üçün hər il minlərlə turist istirahət üçün İspaniya və Mərakeşdən bura gəlir.
İqlimi ölkənin şərq və cənubunda isti və quru, Aralıq dənizi və Atlantik okeanı sahilləri isə mülayim və yağışlıdır.
İqtisadiyyatı
Yağışın çox olması kənd təsərrüfatına şərait yaradır. Burada arpa və buğda becərilməsi ilə ixtisaslaşan kiçik, ənənəvi təsərrüfatla yanaşı, sitrus meyvələri və qış tərəvəzləri ixracı üçün böyük miqyaslı təsərrüfat da var. Əsas məhsulları buğda, qarğıdalı, düyü, şəkər qamışı, çuğundur, üzüm, xurma, sitrus meyvələri, pambıq və zeytundur. Heyvandarlıq əsasən qoyun və keçi heyvandarlığıdır. Balıq sənayesi də iqtisadiyyatın əsas sahələrindəndir.
Məğrib dünyada ən böyük fosfat turşusu ixracatçısıdır. Digər təbii sərvətləri kömür, qurğuşun, dəmir filizi, gümüş və misdir.
Əsas ixrac malları fosfat turşusu, sitrus meyvələri, balıq (sardinya) yağları və xurmadır.
Sənayenin əsasını dağ-mədən sənayesi, gübrə, toxuculuq, xalçaçılıq, neft emalı, sement, qənd və meyvə şirəsi istehsalı təşkil edir.
Əhalisi
Əhalinin ümumi sayı - 37 mlyn. Misir və Sudan dövlətlərindən sonra üçüncü böyük ərəb dövlətidir. Əhalinin 60%-i ərəblər, 40%i isə bərbərlərdir.
İstinadlar
- Site institutionnel du Haut-Commissariat au Plan du Royaume du Maroc 2011-09-29 at the Wayback Machine. Hcp.ma. Retrieved on 2011-07-23.
- 5 // Constitution of Morocco.
- http://chartsbin.com/view/edr.
- Ramirez-Faria, Carlos. Concise Encyclopaedia of World History. 2007. ISBN . 2023-08-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-01-11.
- Almoravides // Universalis Encyclopedia. 2011-07-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-01-11.
- Marīnid dynasty // Encyclopædia Britannica. 2015-06-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-01-11.
- The Maghrib under the Almoravids and the Almohads // Encyclopædia Britannica. 14 March 2015 tarixində . İstifadə tarixi: 1 August 2011.
- "Arxivlənmiş surət". 2023-08-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-01-13.
- https://books.google.lt/books?id=Z2N5DwAAQBAJ&pg=PA40&dq=Abdallah+ibn+Yasin&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwir0Kv75sT8AhWSposKHeHWAMsQ6AF6BAgFEAI#v=onepage&q=Abdallah%20ibn%20Yasin&f=false 2023-08-04 at the Wayback Machine pp. 40-41
- Allen J. Fromherz. The Almohads: The Rise of an Islamic Empire. .B.Tauris & Co Ltd. 2010. səh. 2-3. ISBN .
Həmçinin bax
 | Mərakeş ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Merakes ereb المغرب el Megrib tercumede Qerb demekdir ve ya Megrib el Eksa Uzaq qerb tam resmi adi Merakes Kralligi ereb المملكة المغربية El Memleke El Megribiye Afrika materikinin simal qerb hissesinde ereb dovleti 1999 cu ilden kral VI Mehemmed terefinden idare edilir Merakesereb المملكة المغربية ber ⵜⴰⴳⵍⴷⵉⵜ ⵏ ⵍⵎⴰⵖⵔⵉⴱ fr Royaume du MarocBayraq Gerb d Allah Veten ve KralHimn Merakes himni azerb Cerifian himni source source track track track track track track track track track track Tarixi Idrisiler sulalesi 788 Alauitler 1668Resmi dilleri ereb diliPaytaxt RabatIdareetme formasi Unitar parlamentli yari konsttitutsiyali monarxiyaKral VI MehemmedBas nazir Aziz AkhannouchSahesi Dunyada 39 cu Umumi 446 300 km2 ve ya 710 850 km2 km Su sahesi 0 056Ehalisi Ehali 37 984 655 nefer 39 cu Siyahiyaalma 2014 33 848 242 nef Sixliq 50 0 nef km UDM AQP Umumi 359 671 milyard dollar 55 ci Adambasina 9 808 dollar UDM nominal Umumi 2022 142 874 milyard dollar 60 ci Adambasina 3 896 dollar 123 cu III 2021 0 683 artim 123 cu Demonim MerakesliInternet domeni maMABOK kodu MARTelefon kodu 212Saat qursaqlari UTC 01 00UTC 0Neqliyyatin yonu sag d Vikianbarda elaqeli mediafayllarMerakesTarixiEreb muselmanlar Megribe 638 ci ilde Aqba ibn Nafinin basciligi altinda gelmisler Olke ereb Idrisiler terefinden idare olunmaga baslamisdir ki bu dovrde Megrib elm merkezine cevrilmisdir Ardicil olaraq bir nece Berber sulaleleri Murabitler Muvehhidler Vettasiler Meriniler Sediler ve terefinden idare olunmusdur 1901 ci ilde Fransa terefinden isgal olunmus 1956 ci ilde musteqillik qazanmisdir XI esrden baslayaraq bir sira berber sulaleleri muasir Merakesin erazisinde hakimiyyetde olub Elmoraviler sulalesi Sanhaci tayfasindan Elmohadlar sulalesi ise Masmuda tayfasindan idi Elmoraviler Esas meqale Elmoraviler Elmoraviler dini hereket olaraq baslayib Qerbi Sehranin tayfalari birlesdiribler 1053 cu ilde onlar Sanhaci berberlerini birlesdirerek Simali Afrikada torpaq zebt etmeye baslayiblar 1076 ci ilde Ebu Bekr Qana Imperiyasina qarsi vurusaraq cenubi sahilini zebt edib 1087 ci ilde o ele bu erazide helak olub ve kecmis Qana Imperiyasinin erazisi Elmoravilerin nezaretinden cixib Ibn Tasfinin dovrunde Merakes hissesi Elmoravilerin nezareti altinda idi Merakes seherin esasi qoyulub 1090 cu ilde Ibn Tasfin Endeluse yurusu baslayib O 1106 de helak olub ve bundan sonra xristian kralliqlar addim addim Endelusun erazilerini zebt etmeye baslayib 1147 ci ilde Elmohadlar paytaxt Merakes seherini zebt ederek Emoraviler sulalesinin hakimiyyetine son qoyublar Elmohadlar Esas meqale Elmohadlar Elmohadlar da hemcinin dini hereket olaraq baslayib Mehemmed bin Ebdullah bin Tumert Yaxin Serden Simali Afrikaya qayidandan sonra onun Mehdi oldugunu elan olunub Onun selefi Ebd el Momin tyfalari birlesdirib 1147 ci ilde Merakes seherini zebt edib Belelikle Elmohdalar Tripoliden Atlantik okeana qeder Araliq denizinin sahilini idare edirdiler CografiyasiMegrib Kralligi genis cay sistemine malikdir Atlantik okeanina tokulen esas caylar Umm er rabi Sibu Tansift Dera caylaridir Olke Simaldan Ispaniya Gibraltar Cebeli Tariq bogazi ile Qerbden Elcezair Cenubdan Mavritaniya ve Serqden Atlantik okean ile hemserheddir Merakesde hemcinin Ispaniyanin iki seherciyi ve Seuta yerlesir Bu seherler Okeana yaxin oldugu ucun her il minlerle turist istirahet ucun Ispaniya ve Merakesden bura gelir Iqlimi olkenin serq ve cenubunda isti ve quru Araliq denizi ve Atlantik okeani sahilleri ise mulayim ve yagislidir IqtisadiyyatiYagisin cox olmasi kend teserrufatina serait yaradir Burada arpa ve bugda becerilmesi ile ixtisaslasan kicik enenevi teserrufatla yanasi sitrus meyveleri ve qis terevezleri ixraci ucun boyuk miqyasli teserrufat da var Esas mehsullari bugda qargidali duyu seker qamisi cugundur uzum xurma sitrus meyveleri pambiq ve zeytundur Heyvandarliq esasen qoyun ve keci heyvandarligidir Baliq senayesi de iqtisadiyyatin esas sahelerindendir Megrib dunyada en boyuk fosfat tursusu ixracatcisidir Diger tebii servetleri komur qurgusun demir filizi gumus ve misdir Esas ixrac mallari fosfat tursusu sitrus meyveleri baliq sardinya yaglari ve xurmadir Senayenin esasini dag meden senayesi gubre toxuculuq xalcaciliq neft emali sement qend ve meyve siresi istehsali teskil edir EhalisiEhalinin umumi sayi 37 mlyn Misir ve Sudan dovletlerinden sonra ucuncu boyuk ereb dovletidir Ehalinin 60 i erebler 40 i ise berberlerdir MerakesIstinadlarSite institutionnel du Haut Commissariat au Plan du Royaume du Maroc 2011 09 29 at the Wayback Machine Hcp ma Retrieved on 2011 07 23 5 Constitution of Morocco http chartsbin com view edr Ramirez Faria Carlos Concise Encyclopaedia of World History 2007 ISBN 978 81 269 0775 5 2023 08 04 tarixinde Istifade tarixi 2023 01 11 Almoravides Universalis Encyclopedia 2011 07 19 tarixinde Istifade tarixi 2023 01 11 Marinid dynasty Encyclopaedia Britannica 2015 06 02 tarixinde Istifade tarixi 2023 01 11 The Maghrib under the Almoravids and the Almohads Encyclopaedia Britannica 14 March 2015 tarixinde Istifade tarixi 1 August 2011 Arxivlenmis suret 2023 08 04 tarixinde Istifade tarixi 2023 01 13 https books google lt books id Z2N5DwAAQBAJ amp pg PA40 amp dq Abdallah ibn Yasin amp hl en amp sa X amp ved 2ahUKEwir0Kv75sT8AhWSposKHeHWAMsQ6AF6BAgFEAI v onepage amp q Abdallah 20ibn 20Yasin amp f false 2023 08 04 at the Wayback Machine pp 40 41 Allen J Fromherz The Almohads The Rise of an Islamic Empire B Tauris amp Co Ltd 2010 seh 2 3 ISBN 978 1 84511 651 4 Hemcinin bax Merakes ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin