Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Cibuti (ərəb. جیبوتي; fr. Djibouti) və ya rəsmi adı ilə Cibuti Respublikası (ərəb. جمهوریة جیبوتي; fr. République de Djibouti) — Şərqi Afrikada dövlət. Cibuti şimaldan Eritreya, qərbdən və cənubdan Efiopiya, cənub-şərqdən Somali ilə həmsərhəddir. Ölkənin şərqdən isə Qırmızı dənizə və Ərəbistan dənizinin Ədən körfəzinə çıxışı vardır. Paytaxtı və ən böyük şəhəri Cibuti şəhəri, ümumi sahəsi 23,200 kvadrat kilometrdir. Cibuti Ərəbistan yarımadasında olan Yəməndən 20 kilometr uzaqlıqdadır. Əhalisinin 95%-i müsəlmanlardan ibarətdir.
| Cibuti | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| جمهورية جيبوتي République de Djibouti | |||||
| |||||
| Unité, Égalité, Paix | |||||
| Himn: | |||||
 | |||||
| Rəsmi dilləri | |||||
| Paytaxt | Cibuti | ||||
| İdarəetmə forması | |||||
| Prezident | İsmayıl Ömər Cəlil [ 8.V.1999 ~ ] | ||||
| Baş Nazir | Əbdülqədir Kamil Məhəmməd [ 1.IV.2013 ~ ] | ||||
| Sahəsi | Dünyada 151-ci | ||||
| • Ümumi | 23000 km² | ||||
| Əhalisi | |||||
| • Əhali | 875 min nəfər (160-cı) | ||||
| • Siyahıyaalma (2009) | 818 159 nəf. | ||||
| • Sıxlıq | 38 nəf./km² | ||||
| ÜDM (AQP) | |||||
| • Ümumi | 2 420 million dollar (187-ci) | ||||
| • Adambaşına | 2 700 dollar () | ||||
| İnternet domeni | .dj | ||||
| DJ | |||||
| BOK kodu | DJI | ||||
| Telefon kodu | +253 | ||||
| Saat qurşaqları | | ||||
| Nəqliyyatın yönü | sağ[d] | ||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
Tarixi
Müasir Cibuti ərazisində kuşit — afar və issa dillərində danışan köçəri tayfalar məskunlaşmışlar. V–VI əsrlərdə bu ərazi Aksum dövlətinin tərkibinə daxil edilmişdir. VII əsrdə Cibuti ərazisi ərəb sultanlarının hakimiyyəti altında idi. Yerli əhali arasında islam dini və ərəb dili yayılmışdı. XVI əsrdə bir tərəfdən portuqaliyalılarla efiopiyalılar, digər tərəfdən türklər və somalilər arasında müharibə getdiyi dövrdə indiki Cibuti ərazisi portuqaliyalılar tərəfindən işğal olundu. XVII əsrdə bu ərazidə yenidən ərəblərin hakimiyyəti bərqərar oldu. Bu dövrdə yerli əhali köçəri həyat tərzini davam etdirir, ərəblər isə əhalinin inzibati və tacirlər təbəqələrini təşkil edirdilər.
1862-ci ildə Fransa ilə Adal sultanı arasında bağlanmış müqaviləyə əsasən fransızlar afar tayfasının yaşadıqları əraziləri və Obok buxtasını öz əyalətləri kimi rəsmiləşdirdilər. 1881-ci ildə Obok rayonunu inkişaf etdirmək məqsədilə fransız səhmdar cəmiyyəti təsis edildi. Həmin dövrdə müasir Cibuti şəhərinin tikintisinə başlanıldı. Obok kimi adlandırılan ərazi 1896-cı ildən rəsmi olaraq fransız Sahil Somalisi adlandırılmışdır. (1967-ci ildən afarların və issaların fransız ərazisi adlandırılmışdır). 1889-cu ildə ruslar fransız Sahil Somalisinin bir hissəsini işğal etməyə cəhd göstərsələr də fransız donanması müstəmləkəçilərin bu ərazidən qovulmasına nail oldular.
1946-cı ildə Fransız Somalisi müstəmləkəsi Fransanın "dəniz arxası" ərazisi statusu aldı.
Cibuti Respublikası 1977-ci il 27 iyun tarixində Fransadan ayrılaraq müstəqilliyini elan etdi. 1977-ci ildə keçirilən referendumun nəticələrinə əsasən istiqlaliyyət qazanmış bu ölkə Cibuti respublikası adlandırıldı. 1981-ci ildə ölkədə təkpartiyalı sistemə keçildi.
Siyasi quruluş
Cibutidə dövlət quruluşu respublikadır. Dövlət rəsmi şəkildə Cibuti Respublikası adlanır. Ölkədə 1992-ci il 4 sentyabrda referendum yolu ilə qəbul olunmuş, 15 sentyabr 1992-ci ildə qüvvəyə minmiş Konstitusiya fəaliyyət göstərir.
Dövlət başçısı prezidentdir. Prezident ümumi səsvermə yolu ilə 5 il müddətinə seçilir. Ölkədə 18 yaşına çatanların seçmək, 23 yaşına çatanların seçilmək hüququ vardır.
İcraedici hakimiyyət prezidentə və hökumətə (Nazirlər Sovetinə) məxsusdur. Hökumətə Baş Nazir rəhbərlik edir.
Əhalisi
Əhalinin sayı — 740 min nəfərdir. (2010-cu il iyul məlumatına əsasən). Əhali illik artımı 2,2%-dir. (2010-cu il) Orta ömür müddəti — kişilərdə 58 il, qadınlarda 63 ildir. Uşaq ölümü hər 1000 nəfərə 57 nəfərdir.
İqtisadiyyatı
2009-cu ildə ölkədə 350 million kW-saat elektrik enerji istehsal edildi.Kənd təsərrüfatın əsas sahəsi — heyvandarlıqdır. Cibuti şəhəri əhəmiyyətli dəniz liman kimi dünyada məlumdur.
İstinadlar
- http://chartsbin.com/view/edr.
Həmçinin bax
 | Cibuti ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Cibuti ereb جیبوتي fr Djibouti ve ya resmi adi ile Cibuti Respublikasi ereb جمهوریة جیبوتي fr Republique de Djibouti Serqi Afrikada dovlet Cibuti simaldan Eritreya qerbden ve cenubdan Efiopiya cenub serqden Somali ile hemserheddir Olkenin serqden ise Qirmizi denize ve Erebistan denizinin Eden korfezine cixisi vardir Paytaxti ve en boyuk seheri Cibuti seheri umumi sahesi 23 200 kvadrat kilometrdir Cibuti Erebistan yarimadasinda olan Yemenden 20 kilometr uzaqliqdadir Ehalisinin 95 i muselmanlardan ibaretdir Cibutiجمهورية جيبوتي Republique de DjiboutiBayraq Gerb d Unite Egalite PaixHimn Cibuti source source track track track track track track track track track track track Resmi dilleri fransiz dili ereb diliPaytaxt CibutiIdareetme formasiPrezident Ismayil Omer Celil 8 V 1999 Bas Nazir Ebdulqedir Kamil Mehemmed 1 IV 2013 Sahesi Dunyada 151 ci Umumi 23000 km Ehalisi Ehali 875 min nefer 160 ci Siyahiyaalma 2009 818 159 nef Sixliq 38 nef km UDM AQP Umumi 2 420 million dollar 187 ci Adambasina 2 700 dollar Internet domeni djDJBOK kodu DJITelefon kodu 253Saat qursaqlari UTC 03 00Neqliyyatin yonu sag d Vikianbarda elaqeli mediafayllarCibutinin bolgeleriTarixiMuasir Cibuti erazisinde kusit afar ve issa dillerinde danisan koceri tayfalar meskunlasmislar V VI esrlerde bu erazi Aksum dovletinin terkibine daxil edilmisdir VII esrde Cibuti erazisi ereb sultanlarinin hakimiyyeti altinda idi Yerli ehali arasinda islam dini ve ereb dili yayilmisdi XVI esrde bir terefden portuqaliyalilarla efiopiyalilar diger terefden turkler ve somaliler arasinda muharibe getdiyi dovrde indiki Cibuti erazisi portuqaliyalilar terefinden isgal olundu XVII esrde bu erazide yeniden ereblerin hakimiyyeti berqerar oldu Bu dovrde yerli ehali koceri heyat terzini davam etdirir erebler ise ehalinin inzibati ve tacirler tebeqelerini teskil edirdiler 1862 ci ilde Fransa ile Adal sultani arasinda baglanmis muqavileye esasen fransizlar afar tayfasinin yasadiqlari erazileri ve Obok buxtasini oz eyaletleri kimi resmilesdirdiler 1881 ci ilde Obok rayonunu inkisaf etdirmek meqsedile fransiz sehmdar cemiyyeti tesis edildi Hemin dovrde muasir Cibuti seherinin tikintisine baslanildi Obok kimi adlandirilan erazi 1896 ci ilden resmi olaraq fransiz Sahil Somalisi adlandirilmisdir 1967 ci ilden afarlarin ve issalarin fransiz erazisi adlandirilmisdir 1889 cu ilde ruslar fransiz Sahil Somalisinin bir hissesini isgal etmeye cehd gosterseler de fransiz donanmasi mustemlekecilerin bu eraziden qovulmasina nail oldular 1946 ci ilde Fransiz Somalisi mustemlekesi Fransanin deniz arxasi erazisi statusu aldi Cibuti Respublikasi 1977 ci il 27 iyun tarixinde Fransadan ayrilaraq musteqilliyini elan etdi 1977 ci ilde kecirilen referendumun neticelerine esasen istiqlaliyyet qazanmis bu olke Cibuti respublikasi adlandirildi 1981 ci ilde olkede tekpartiyali sisteme kecildi Siyasi qurulusCibutide dovlet qurulusu respublikadir Dovlet resmi sekilde Cibuti Respublikasi adlanir Olkede 1992 ci il 4 sentyabrda referendum yolu ile qebul olunmus 15 sentyabr 1992 ci ilde quvveye minmis Konstitusiya fealiyyet gosterir Dovlet bascisi prezidentdir Prezident umumi sesverme yolu ile 5 il muddetine secilir Olkede 18 yasina catanlarin secmek 23 yasina catanlarin secilmek huququ vardir Icraedici hakimiyyet prezidente ve hokumete Nazirler Sovetine mexsusdur Hokumete Bas Nazir rehberlik edir EhalisiEhalinin sayi 740 min neferdir 2010 cu il iyul melumatina esasen Ehali illik artimi 2 2 dir 2010 cu il Orta omur muddeti kisilerde 58 il qadinlarda 63 ildir Usaq olumu her 1000 nefere 57 neferdir Iqtisadiyyati2009 cu ilde olkede 350 million kW saat elektrik enerji istehsal edildi Kend teserrufatin esas sahesi heyvandarliqdir Cibuti seheri ehemiyyetli deniz liman kimi dunyada melumdur Istinadlarhttp chartsbin com view edr Hemcinin bax Cibuti ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin