Polşa Respublikası

Polşa (pol. Polska; Polyakca tələffüz:   ( dinlə)), tarixi mənbələrdə Lehistan və ya rəsmi adı ilə Polşa Respublikası (pol. Rzeczpospolita Polska; Polyakca tələffüz:   ( dinlə)) — Mərkəzi Avropada dövlət. 312,696 kvadrat kilometr ərazini əhatə edən ölkə 16 bölünür və əsasən mülayim mövsümi iqlimə malikdir. Təxminən 38.5 milyon nəfər əhalisi olan Polşa, Avropa İttifaqının əhalisinə görə ən sıx 5-ci ölkəsidir. Polşanın paytaxtı və ən böyük şəhəri Varşavadır. Digər böyük şəhərlərə Krakov, Vrotslav, Poznan, Qdansk və Qdnya, Lodz, Şetsin aiddir.

Polşa
Rzeczpospolita Polska (pol. )
Bayraq Gerb^[d]
Move your imagination
Himn:  "Mazurek Dąbrowskiego" (azərb. "Polşa hələ itkin deyil"‎)
Tarixi
•	14 aprel 966
•	18 aprel 1025
• Reç Pospolita	1 iyul 1569
• Polşa Çarlığı	9 iyun 1985
• İkinci Respublika	11 noyabr 1918
• Polşa Xalq Respublikası	19 fevral 1947
• Üçüncü Respublika	13 sentyabr 1989
Rəsmi dilləri	polyak dili
Paytaxt	Warszawa
İdarəetmə forması	Unitar yarı prezident respublikası
Prezident	Andjey Duda
Vitse-prezident	Donald Tusk
Sahəsi	Dünyada 69-cu
• Ümumi	312,696 km^2 km²
• Su sahəsi (%)	1.48 (2015)
• Əhali	(38-ci)
• Siyahıyaalma (2022)	▼ 38,036,118 nəf.
• Sıxlıq	122 nəf./km² (98-ci)
ÜDM (AQP)
• Ümumi	▲ $1.705 trilyon dollar  (21-ci)
• Adambaşına	▲ $45,343 dollar  ()
ÜDM (nominal)
• Ümumi (2023)	▲ $748.8 milyard dollar  (22-ci)
• Adambaşına	▲ $19,912 dollar  (50-ci)
İİİ (2021)	0.876 (artış; 34-cü)
Demonim	Polyak • polyan • polşalı
Valyuta	Polşa zlotı
İnternet domeni	.pl
	PL
BOK kodu	POL
Telefon kodu	+48
Saat qurşaqları	Mərkəzi Avropa vaxtı^[d] Mərkəzi Avropa yay vaxtı
Nəqliyyatın yönü	sağ^[d]
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Polşa şimalda Baltik dənizi, Litva və Rusiyanın Kalininqrad vilayəti, şərqdə Belarusiya və Ukrayna, cənubda Slovakiya və Çexiya, qərbdən isə Almaniya ilə həmsərhəddir.

Polşa torpaqlarında ilk insanların məskən salınmasının tarixi olduqca qədimdir. Antik dövrlərdə bir çox mədəniyyət və xalqların məskunlaşma mərkəzi olmuşdur. Ancaq Polşaya öz adını verən bu bölgəyə hakim olmuşdur. Polşa dövlətinin qurulmasının əsası 966-cı ildə xristian dininin qəbul edilməsi və yayılması ilə qoyulmuşdur. 1025-ci ildə Polşa Krallığı qurulmuş, 1569-cu ildə Lublin uniyası imzalanaraq Litva ilə uzun müddət davam edən siyasi birlik daha da möhkəmləndirilmişdir. Bu birlik, 3 may 1791-ci ildə Avropanın ilk yazılı milli konstitusiyası, liberal siyasi sistemi, böyük ərazi və əhalisinə malik olan Reç Pospolitanın yaranması ilə nəticələnmişdir.

Qızıl dövrünü keçirdikdən sonra Polşa, XVIII əsrin sonlarında qonşu dövlətlər tərəfindən işğal olunmuş, lakin 1918-ci ildə Versal müqaviləsi ilə yenidən müstəqilliyinə qovuşmuşdur. Bir sıra ərazi münaqişələrindən sonra yeni çoxmillətli Polşa, Avropa siyasətində əsas oyunçu mövqeyini bərpa edə bilmişdir. Lakin, bu mövqe davamlı ola bilməmiş, 1939-cu ilin sentyabrında II Dünya Müharibəsinin Almaniyanın Polşanı işğal etməsi ilə başlamış, ardınca Sovet İttifaqının Molotov-Ribbentrop paktı ilə Polşanı yenidən ələ keçirilməsi ilə müşahidə olunmuşdur. Təxminən altı milyon Polşa vətəndaşı, o cümlədən ölkənin üç milyon yəhudi vətəndaşı müharibə zamanı həlak olmuşdur.Şərq blokunun üzvü olan Polşa Xalq Respublikası soyuq müharibə gərginliyi dövründə Varşava müqaviləsinin imzalanmasını elan etmişdir. 1989-cu il hadisələrindən sonra, xüsusilə Solidarnost Həmrəklik İttifaqının yaranması və töhfələri sayəsində ölkədə fəaliyyət göstərən kommunist hökumət dağıdıldı və Polşa unitar yarı prezidentli bir respublika olaraq yenidən quruldu.

Polşa inkişaf etmiş bir iqtisadiyyata sahibdir. Şərqi-Mərkəzi Avropa regionunda ən böyük birjaya sahib olan Polşa, Mərkəzi Avropada regional güclərdən biridir. Polşa, ÜDM-ə görə Avropa İttifaqında 6-cı, bütün Avropada isə 10-cu yerdədir. Dünyanın ən dinamik iqtisadiyyatlarından birinə malik olan bu ölkədə İnsan İnkişafı İndeksində çox yüksək irəliləmələr müşahidə olunur. Polşa yüksək səviyyəli yaşayış səviyyəsi, həyat keyfiyyəti, təhlükəsizlik, təhsil və iqtisadi azadlıqlarla yanaşı yüksək gəlirli iqtisadiyyatı da qoruyan inkişaf etmiş bir ölkədir. Dövlət təkmilləşdirilmiş və tam pulsuz məktəb və universitet təhsili, sosial təminat və səhiyyə sistemi də təmin edir. Ölkədə UNESCO-nun Ümumdünya İrsi siyahısında yer alan 16 tarixi abidə var.

Polşa, Şengen zonası, Birləşmiş Millətlər Təşkilatı, NATO, İƏİT, və daimi üzvü G-20 təşkilatının isə qonaq üzvüdür.

Tarix

Əsas məqalə: Polşa tarixi

Eramızdan əvvəlki dövr

Eramızın əvvəllərində Polşa ərazisində german tayfaları olan skirlər və lugilərin məskunlaşması faktı məlumdur. Sonra onları velbar mədəniyyətinə aid qotlar əvəz etmişdir. I minilliyin ortalarında Polşanın cənubu alanlar və türk tayfa birliklərinin nəzarətində idi. Baltik velbari mədəniyyəti Krım qotları ilə sübut olunmamış şəkildə əlaqələndirilir. 1-ci minilliyin sonunda qərb polyanları (onlardan ölkənin adı götürülüb), lendzyanlar, kuyavyanlar, pomorlar, mazovlar, vislilər kimi tayfalar Polşa ərazisində məlumdur. Tədricən iri tayfa knyazlıqları əsasında protodövlət birlikləri yaranır; bu knyazlıqlardan ən əsasları indiki Kiçik Polşada (Krakov vilayəti) vislyanların knyazlığı və Böyük Polşada (Poznan bölgəsi) polyanların knyazlığı idi.

Pyast xanədanlığı

877-ci ildə Kiçik Polşanın Böyük Moraviya tərəfindən fəth edilməsindən sonra Böyük Polşa paytaxtı Qnezno şəhəri olan polyak dövlətinin formalaşmasının mərkəzi kimi qalırdı. Polşanın ilk tanınmış hökmdarı Pyastovlar ailəsindən olan Böyük Polşa şahzadəsi I Meşko idi (960-992). 966-cı ildə o, qərb xristianlığını qəbul etdi. Oğlu Cəsur Boleslavın dövründə Polşa knyazlığı öz qüdrətinin zirvəsinə çatdı.999-cu ildə Boleslav Krakovla birlikdə Kiçik Polşanı da fəth edir; 1003-1004-cü illərdə Müqəddəs Roma İmperiyası ilə uzun müharibədən sonra Lujitsa və Milskonu öz dövlətinə birləşdirərək çex şahzadəsi olur. Boleslav Kiyev şahzadəsi Svyatopolkla qohum olur və onu qardaşı Yaroslav Mudrıya qarşı dəstəkləyərək 1018-ci ildə Kiyevi işğal edir, 1025-ci ildə kral titulu alır.

Yaqellon xanədanlığı

Reç Pospolita və dağılması

Əsas məqalə: Reç Pospolitanın bölüşdürülməsi

Üsyanlar dövrü

İkinci Polşa Respublikası

Əsas məqalə: Polşa Respublikası (1918-1939)

İkinci Dünya Müharibəsi

Əsas məqalələr: Polşa kampaniyası (1939) və Polşanın işğalı (1939–1945)

Müharibə sonrası kommunizm

Əsas məqalə: Polşa Xalq Respublikası

Müasir dövr

Coğrafiya

Əsas məqalə:

Varşava

Katoviçe

Poznan

Bıdqoş

Qdansk

Vrotslav

Kolobjeq

Şetsin

Svinouysçe

Odra

Visla

AVSTRİYA

SLOVAKİYA

UKRAY-
NA

A
L
M
A
N
İ
Y
A

BELA-
RUS

S İ L E Z İ Y A

Krakov

Jeşuv

Baltik
dənizi

M A Z V İ Y A

P O M E R A N İ Y A

ÇEXİYA

LİTVA

RUSİYA

Belostok

Qdnya

Çenstoxova

Lodz

Bornholm

(Kalininqrad vilayəti)

(DANİMARKA)

Polşanın ərazisi 49 ° ilə 55° şimal uzunluğu arasında, 14° ilə 25° qərb enliyi arasında yerləşir. Şimal-qərbdə qədər uzanan Baltik dənizinə sahili var. Bu sahil bir neçə dil və sahil gölləri ilə əhatə olunmuşdur. Düz sahil xətti boyunca Şetsin, Puk və Pistula çimərlikləri ziyarətçilərə daim açıqdır.

Ölkənin şimalının mərkəzi hissələri yerləşir. Bu ovalıqların üstünə pleistosene buz dövrü zamanı yaranan moren təpələri və rast gəlmək mümkündür.

Geoloji quruluş

Su sahələri

Polşanın ən uzun çayı Visla-dır. Uzunluğu 1047 kilometrdir (651 mildir). Qədimdən Polşanın çayları yol göstərmək üçün istifadə olunurdu. Vikinqlər Oder çayı ilə üzərək qonşu ölkələrə səyahət edirmişlər.

Polşanın göllərinin demək olar ki hamısının ərazisi 1 hektardan çoxdur.

Sahillərində məskunlaşan ilk göllər arasında də vardır. Həmçinin bu göl üzərində m.ö 7-ci əsrdə əhalisi min nəfərdən çox olan var idi.

Torpaq istifadəsi

Biomüxtəliflilik

İqlim

İqlimi mülayim, dənizdən keçən, mülayim (dağlarda soyuq) qış və isti (dağlarda sərin) yayla. İqlim kontinentallığı Belarusiya və Ukraynadan daha aşağıdır və bu, ilk növbədə qış aylarının yumşaq keçməsinə təsir göstərir. Orta temperatur yanvar ayında 1-dən −5 dərəcəyədək (dağlarda −8 dərəcəyədək), İyul ayında isə ortalama +17-dən +19 dərəcəyədək (dağlarda +10 dərəcəyədək); Düzənliklərdə yağıntının miqdarı 500–800 mm-dir. Dağlarda isə bu göstərici ildə 1000 mm-dən çoxdur.

Hökumət və siyasət

Qanunvericilik

Xarici siyasət

İnzibati bölgü

Ordu

Hüquq-mühafizə və təcili yardım xidmətləri

İqtisadiyyat

Qurumlar

Turizm

Enerji

Nəqliyyat

Elm və texnologiya

Rabitə

Əhali

2008-ci ildə Polşa əhalisi 38 116 000 nəfər idi. Beləliklə, Avropada əhali baxımından səkkizinci, Avropa İttifaqında isə altıncı ölkədir. Əhalinin orta sıxlığı km 122 nəfərdir.

Müasir Polşa dünyanın ən monomilli dövlətlərindən biridir. 2002-ci ildə əhalinin siyahıyaalınmasının məlumatına görə, Polşa əhalisinin 96,74% — i özünü etnik qütblərə aid edib. 97,8% siyahıyaalma zamanı bildiriblər ki, evlər polşa dilində danışırlar. Digər millətlərə ölkə əhalisinin 1,23% — i, onlardan ən böyük etnik qruplar-silezlilər (0,45 %), almanlar (0,4 %), belaruslar (0,1 %), ukraynalılar (0,1 %), qaraçılar, yəhudilər, Polşa-Litva tatarları daxil idi. Əhalinin 2% — dən çoxu vətəndaşlıq sualına cavab verməkdən imtina etdi.

Polşalılar slavyan irqindəndir. Əhalinin ən köhnə qaynağını 10-cu əsrdə "Polane" adı verilən slavyan qəbilələri meydana gətirir. Təxminən olaraq 37.875.000 əhaliyə sahib bir ölkədir. Əhalinin 98% ini Polşalılar meydana gətirər. Geri qalan kiçik bir hissəsini isə Almanlar, Ukraynalılar və Belaruslar təşkil edir. Polşalıların 65%-ə yaxını gənc olub, 15 ilə 60 yaş qrupu arasındadır. Əhali sıxlığı 121/km² olub, illik əhali artımı 0,1%-dir.

Bu günki Polşa dili, slavyan qəbilələrindən birini təşkil etmiş Polanelerin dilindən qaynaqlanmaqdadır. Buna müqabil, Pomeraniyanın şərqində və Polşa Karpatlarının bəzi bölgələrində digər slavyan qəbilələrinin bir miqdar fərqli istiqamətləri olan ləhcələri də danışılmaqdadır. Polşa xalqının böyük bir hissəsi katolikdir. Katolik xristianların lideri olmuş Papa II İoann Pavel Polşalıdır.

Polşada təhsil və təhsil imkanları olduqca genişdir. Xalqın oxuma yazma nisbəti 98%-dir. Əvvəllər katolik inancına görə hazırlanmış təhsil tədris planı, kommunistlərin iş başına gəlməsiylə daha pis bir vəziyyətə salındı. Dərslər tamamilə dindən uzaqlaşdırılmış və kommunist ideologiyasıyla şagirdlərin beyinləri zəhərlənməyə çalışılmışdır. Marksist-Leninist fəlsəfə içində boğulmuş düşüncə və prinsiplər, hər səviyyədə məcburi öyrədilməkdə idi. 1986-cı ildən sonra bu məcbur etmə yavaş-yavaş yumuşalmışdir. Mövcud universitetlər içində Krakovda Jagerellonion Universiteti, Lyublin Katolik Universiteti və Varşava Universiteti ən əhəmiyyətliləridir. Polşanın Əsas şəhəri Varşavadır. Digər əhəmiyyətli şəhərləri isə; Lodz, Krakov və Qdanskdır.

Dil

Din

Səhiyyə

Təhsil

Mədəniyyət

Bayram və adət-ənənələr

Əsas məqalə:

Milad bayramında qəbiristanlıqda ölülərin şərəfində yandırılan şamlar

Milad bayramında ənənəvi şam yeməyi

Hökumət tərəfindən təsdiqlənən illik 13 dövlət bayramı – 1 yanvar Yeni il, 6 yanvar , Pasxa, 1 may əmək günü, 3 may , 15 avqust , 1 noyabr , 11 noyabr və 25–26 dekabr isə milad bayramı vardır.

Polşada müşahidə olunan xüsusi ənənə və batil adətlərə Avropanın digər ölkələrindəki rast gəlmək mümkün deyil. Milad gecəsi, adətən, bütün ilin ən yaddaqalan günü olur. Əhalinin əksəriyyəti, həm xristianlar, həm də dinsizlər bu bayramı böyük təntənə ilə keçirir. Milad bayramını ailə ilə qeyd etmək adətdir. Dekabrın 24-dən 25-nə keçən gecə kilsələrdə milad yığıncaqları keçirilir.Dekabrın 24-də milad ağacları bəzədilir, mətbəxdən yaşıl güllər asılır, milad şirniyyatları toplanmış qonaqlar arasında bölüşdürülür və səmada göründükdə şam yeməyinə başlanılır. Əlavə boşqab və oturacaq gözlənilməz qonaq üçün masada simvolik olaraq qalır. Bununla yanaşı, dekabr ayı boyunca Polşanın bütün şəhərlərində bayram yarmarkaları təşkil olunur.

Pasxa bayramından 52 gün əvvəl ponçik və bir çox ənənəvi şirniyyatlar ilə qeyd olunur. Pasxa bayramının əsası ailəvi səhər yeməyi ilə başlayır. Səhər yeməyi süfrəsində adətən pasxa yumurtaları, yaz çiçəkləri, tort, kolbasa, sosiska, qaynadılmış yumurta yer alır. Müqəddəs bazar günü üçün yumurtalar boyanır və kilsələrdə ruhanilər tərəfindən hazırlanmış xüsusi səbətlərə qoyulur. Bayramın səhərsi günü gənclər tərəfindən həyata keçirilən su döyüşləri ilə müşahidə olunur. Həmçinin bu günü bəzi qızlar məhsuldarlığın simvolu olan söyüd ağacının ətrafında fotosessiya edirlər. Pasxa, Polşa təqvimində ən vacib bayramlardan biridir və bəzi ruhanilər üçün Miladdan daha vacibdir.

Bütün dini bayramlarda qəbiristanlıqlar və məzarlar, ölənlərin yaxınları tərəfindən ziyarət olunur, hörmət əlaməti olaraq məzar daşları təmizlənir və misli görünməmiş miqyasda ölülərin şərəfinə şamlar yandırılır, yad edilir.

Musiqi

İncəsənət

Memarlıq

Ədəbiyyat

Mətbəx

Moda və dizayn

Kinematoqrafiya

Mediya

İdman

Voleybol və futbol ölkənin ən populyar idman növlərindən biridir. Yüngül atletika, basketbol, həndbol, boks, MMA, , xizəksürmə, buzüstü hokkey, tennis, qılıncoynatma, üzgüçülük və ağır atletika digər populyar idman növləridir. Görkəmli polyak idmançılar arasında Zbiqniev Bonek, , Aqnyeşka Radvanska, , Robert Levandovski, və yer alır.

Polşa futbolunun qızıl dövrü 1970—1980-ci illəri əhatə etmişdir. Polşa milli futbol komandası FİFA Dünya Kubokunda 1974 və 1982-ci illərdə 3-cü yeri tutaraq ən yaxşı nəticələrini əldə etmişdir. Komanda 1972 Yay Olimpiya Oyunlarında futbol idman növü üzrə 1 qızıl və 2 gümüş medal qazanmışdır. Polşa, Ukrayna ilə birlikdə 2012-ci ildə (UEFA Avropa Liqasına) ev sahibliyi etmişdir.

2019-cu ilə qədər dünya üzrə 3-cü sırada yer almışdır. Voleybol komandası 1976-cı il Yay Olimpiya Oyunlarında bir qızıl medal, 1974, 2014 və 2018-ci illərdə isə üç qızıl medal qazanmışdır.

Qalereya

• Varşava
• Varşava Universiteti
• Krakov
• Vroslav
• Belostok
• Poznan
• Qdansk
• Svinouyscie
• Visla
• Qdansk
• Toruni
• Karpat
• Varşava (1939)
• Varşava (1945)
• Auşvits həbs düşərgəsi

İstinadlar

1. demografia.stat.gov.pl/. . stat.gov.pl. June 18, 2020 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: July 24, 2020.
2. "World Economic Outlook Database, October 2019". IMF.org. . 2020-03-08 tarixində . İstifadə tarixi: 30 oktyabr 2019.
3. https://mojafirma.infor.pl/moto/kodeks-drogowy/bezpieczenstwo-ruchu-drogowego/305764,Art-16-zasada-ruchu-prawostronnego.html.
4. [1] 2019-04-12 at the Wayback Machine Sultan-Məcid Qənizadə, Azərbaycanca-rusca lüğət (Татарско-русский словарь), 1904-cü il (s.119)
5. [2] Arxivləşdirilib 2022-03-21 at the Wayback Machine Azərbaycan ədəbiyyatı (F.Köçərli, I cild)/Abbasqulu ağa Bakıxanov "Qüdsi" təxəllüs. (2016, avqust 22). Vikimənbə, "Bütün Qafqaz sәrhәddini, Don nәhrinin sәvahilini, Malorossiya, Velikorusiya, Liflyandiya, Litfa, Lehistan ölkәlәrini sәyahәt etdim. Buralarda hәm dövlәt başında mәqam vә mәnsәb sahibi olan kәslәr ilә vә hәm elm vә mәrifәt sahiblәri ilә tanışlıq vә dostluq etmәklә bәxtiyar olmuşam."
6. [3] 2022-03-21 at the Wayback Machine Sultan-Məcid Qənizadə, Rusca-azərbaycanca lüğət (Русский-азербайджанский словарь), 1909-cü il (s.271)
7. [4] 2021-09-23 at the Wayback Machine Şeyda bəy Şirvani, Lüğət rusi və türki, 1922-ci il, Bakı (s.321)
8. Johnson, Lonnie R. Central Europe: enemies, neighbors, friends. Oxford University Press. 1996. səh. 3. ISBN .
9. "Biggest Cities Poland". www.geonames.org (ingilis). 2022-03-21 tarixində . İstifadə tarixi: 24 iyul 2020.
10. "Polish main cities - Study in Poland". www.studyinpoland.pl (ingilis). 2022-03-21 tarixində . İstifadə tarixi: 24 iyul 2020.
11. "Kraje sąsiadujące z Polską". sites.google.com (polyak). 2022-03-21 tarixində . İstifadə tarixi: 24 iyul 2020.
12. Piotr Stefan Wandycz. The price of freedom: a history of East Central Europe from the Middle Ages to the present. Psychology Press. 2001. səh. 66. ISBN . 2020-03-10 tarixində . İstifadə tarixi: 13 avqust 2011.
13. Norman Davies, Europe: A History, Pimlico 1997, səh. 554: Poland-Lithuania was another country which experienced its 'Golden Age' during the sixteenth and early seventeenth centuries. The realm of the last Jagiellons was absolutely the largest state in Europe
14. Tatjana Tönsmeyer; Peter Haslinger; Agnes Laba. Coping with Hunger and Shortage under German Occupation in World War II. Springer. 2018. səh. 188. ISBN . 2022-05-31 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-07-24.
15. "Warsaw Stock Exchange, Poland, stocks, investing online – Fio bank". 2017-04-09 tarixində . İstifadə tarixi: 9 aprel 2017.
16. . www.cia.gov. 2011-06-04 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 aprel 2019.
17. Administrator. . 12 mart 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 aprel 2017.
18. . 24 aprel 2017 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 aprel 2017.
19. "Bloomberg Businessweek: 'How Poland Became Europe's Most Dynamic Economy'". 2018-07-09 tarixində . İstifadə tarixi: 14 aprel 2017 – Multishoring.info vasitəsilə.
20. Stephan Faris. "How Poland Became Europe's Most Dynamic Economy". Bloomberg. 27 November 2013. 21 March 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 14 April 2017.
21. Veeke, Justin van der. . 25 aprel 2017 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 aprel 2017.
22. "Poland Is Europe's Growth Champion. Can This Continue?". 17 fevral 2019. 2022-09-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-07-24.
23. "Quality of Life Index for Country 2018 Mid-Year [Quality of Life Index: 147.53]". Numbeo. 2014-09-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-07-16.
    . Numbeo. 2015-07-17 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.
24. . 15 aprel 2017 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 aprel 2017.
25. . 2018-11-06 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 aprel 2017.
26. Centre, UNESCO World Heritage. "Poland". UNESCO World Heritage Centre. 2005-11-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-07-24.
27. "Is Poland a Schengen Country?". www.ivisa.com. 2020-10-29 tarixində . İstifadə tarixi: 24 iyul 2020.
28. S.A, Telewizja Polska. "G20 membership remains ambitious goal for Poland: FM". polandin.com (ingilis). 2021-09-21 tarixində . İstifadə tarixi: 24 iyul 2020.
29. "Poland in NATO - more than 20 years". Website of the Republic of Poland (ingilis). 2022-05-12 tarixində . İstifadə tarixi: 24 iyul 2020.
30. "Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 19 grudnia 2014 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o dniach wolnych od pracy". isap.sejm.gov.pl (polyak). 2022-03-28 tarixində . İstifadə tarixi: 23 iyul 2020.
31. "Dni wolne i święta w 2020 r. w Polsce". www.infor.pl (polyak). 2021-06-17 tarixində . İstifadə tarixi: 23 iyul 2020.
32. . Serwis Rzeczypospolitej Polskiej (polyak). 2020-07-23 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 iyul 2020.
33. "Boże Narodzenie - historia i świąteczne tradycje". histmag.org (polyak). 2022-03-28 tarixində . İstifadə tarixi: 23 iyul 2020.
34. o.o, Eurozet Sp z. . www.chillizet.pl (polyak). 2020-07-23 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 iyul 2020.
35. "Tradycje bożonarodzeniowe w Polsce i na świecie". niedziela.pl (polyak). 2020-01-08 tarixində . İstifadə tarixi: 23 iyul 2020.
36. "Najpopularniejsze tradycje bożonarodzeniowe w Polsce | Strefa rodzica". smilyplay.pl (polyak). 2022-03-08 tarixində . İstifadə tarixi: 23 iyul 2020.
37. "Święta Bożego Narodzenia: tradycje i zwyczaje". TaTenTo (polyak). 2022-03-08 tarixində . İstifadə tarixi: 23 iyul 2020.
38. "Polskie zwyczaje świąteczne". NATULI - dzieci są ważne (polyak). 23 dekabr 2011. 2022-03-02 tarixində . İstifadə tarixi: 23 iyul 2020.
39. "Tradycje bożonarodzeniowe - zwyczaje świąteczne i wigilijne w Polsce - Radio ZET". www.radiozet.pl (polyak). 2020-12-04 tarixində . İstifadə tarixi: 23 iyul 2020.
40. "Polskie tradycje bożonarodzeniowe·". tipy.interia.pl (polyak). 2021-12-02 tarixində . İstifadə tarixi: 23 iyul 2020.
41. "Najciekawsze polskie tradycje wielkanocne". Onet Podróże (polyak). 31 mart 2020. 2022-01-16 tarixində . İstifadə tarixi: 23 iyul 2020.
42. "Ciekawe tradycje i zwyczaje wielkanocne w Polsce – dawniej i dziś". Garneczki.pl - blog (polyak). 10 aprel 2017. 2022-04-16 tarixində . İstifadə tarixi: 23 iyul 2020.
43. "Polskie tradycje i zwyczaje Wielkanocne | KalendarzRolnikow.pl". Kalendarzrolnikow.pl - Jesteśmy agroportalem dla całej rodziny. (polyak). 2022-01-24 tarixində . İstifadə tarixi: 23 iyul 2020.
44. "Wielkanocne tradycje. Znasz je wszystkie?". www.ofeminin.pl (polyak). 19 fevral 2018. 2021-09-22 tarixində . İstifadə tarixi: 23 iyul 2020.
45. "Wielkanoc 2020 - ZWYCZAJE i TRADYCJE świąt wielkanocnych. Jak obchodzimy Wielkanoc w Polsce? - Radio ZET". www.radiozet.pl (polyak). 2021-10-22 tarixində . İstifadə tarixi: 23 iyul 2020.
46. o.o, Eurozet Sp z. . www.chillizet.pl (polyak). 2020-07-23 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 iyul 2020.
47. "Obiad na grobie i lampiony na rzece, czyli jak na świecie obchodzone jest Święto Zmarłych". portal.librus.pl (polyak). 2022-01-18 tarixində . İstifadə tarixi: 23 iyul 2020.
48. "Celtyckie święto Wszystkich Świętych". Newsweek.pl (polyak). 2021-09-20 tarixində . İstifadə tarixi: 23 iyul 2020.
49. Biernat, Arek. "Czy można iść dziś na cmentarz w Wielkanoc i zapalić znicz na grobie. Zakazy w czasie epidemii koronawirusa. Cmentarze są otwarte". Dziennik Zachodni (polyak). 11 aprel 2020. 2020-07-24 tarixində . İstifadə tarixi: 23 iyul 2020.