Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Birləşmiş Millətlər Təşkilatı (ing. United Nations) — 1945-ci il oktyabrın 24-də dünyanın ən güclü 50 dövləti tərəfindən yaradılmış "Ümumdünya Hökuməti". Hazırda dünyanın 193 ölkəsi, 500 asılı ərazi, Antarktida materiki, Qərbi Səhra, Dünya okeanı bütünlükdə yer kürəsinin 80 — % ərazisi, BMT-nin mandat sisteminə daxildir.
| Birləşmiş Millətlər Təşkilatı BMT | |
|---|---|
 | |
 | |
 BMT üzvü olan ölkələr | |
| Növü | beynəlxalq təşkilat |
| Yaranma tarixi | 26 iyun 1945 |
| Qeydiyyat tarixi | 24 oktyabr 1945 |
| Rəsmi dili | ərəb, çin, ingilis, fransız, rus, ispan, portuqal |
| Mərkəzi | 760 BMT Plaza, Manhetten, Nyu-York, ABŞ |
| Qurucusu | |
| Sədr | Antoniu Quterreş |
| Üzvləri | 193 üzv dövlət |
| un.org | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
BMT-nin baş qərargahı Nyu-York şəhərində yerləşir. Əsas vəzifəsi beynəlxalq sülhü və təhlükəsizliyi qorumaq və möhkəmlətmək, dövlətlər arasında əməkdaşlığı inkişaf etdirməkdir.
Birləşmiş Millətlər Təşkilatı İDM-dən sonra, beynəlxalq sülhün və təhlükəsizliyin qorunub saxlanılması, millətlər arasında dostluq əlaqələrinin inkişafı və sosial tərəqiyyə yardım, insan həyatının və hüquqlarının müdafiəsi səviyyəsinin yüksəldilməsi məqsədilə yaradılmış ən böyük qurumdur.
BMT-nin Nizamnaməsi 1945-ci il 26 iyunda San-Fransisko konfransında 50 dövlətin nümayəndəsi tərəfindən imzalandı və 1945-ci il 24 oktyabrda qüvvəyə mindi.
BMT-nin əsas orqanları BMT Baş Məclisi, BMT Təhlükəsizlik Şurası, İqtisadi və İctimai Şura, Qəyyumluq Şurası, Beynəlxalq Məhkəmə və Katiblikdir. Azərbaycan Respublikası 1992-ci ildən BMT-nin üzvüdür.
Üzv ölkələr öz aralarında BMT-nin Nizamnaməsinin — onların dünya birliyinin üzvləri kimi hüquq və vəzifələrini müəyyənləşdirən beynəlxalq müqavilənin prinsipləri ilə əlaqələnirlər.
Birləşmiş Millətlər Təşkilatı aşağıdakı qurumlardan ibarətdir:
- Altı əsas orqandan ibarət olan BMT-nin özü: Baş Assambleya, Təhlükəsizlik Şurası, İqtisadi və Sosial Şura, Hamilik Şurası, Beynəlxalq Məhkəmə və Katiblik. Niderlandın Haaqa şəhərində yerləşən Beynəlxalq Məhkəmədən başqa, digər qurumlar Nyu-Yorkda, BMT-nin Mərkəzi idarələrində yerləşirlər.
- BMT-nin Təhsil, Elm və Mədəniyyət Təşkilatı UNESCO, BMT-nin Uşaq Fondu UNICEF, BMT-nin İnkişaf Proqramı və BMT-nin Qaçqınlar üzrə Ali Komissarlığı (BMTQAK kimi inkişaf, humanitar yardım və insan hüquqlarının müdafiəsi sahələrində fəaliyyətləri həyata keçirən ixtisaslaşmış təşkilatlar.
Fəaliyyəti
BMT-nin qərarları və fəaliyyəti dövlətlər arasında formalaşmış qüvvələr nisbətini, beynəlxalq həyatın aparıcı təmayüllərini əks etdirir. BMT özünün fəaliyyəti müddətində ilk növbədə tərk-silah və beynəlxalq təhlükəsizliyin möhkəmləndirilməsi sahəsində bir sıra mühüm və faydalı qətnamələr qəbul etmişdir. Onlardan silahlanmanın ümumi tənzimlənməsi və ixtisarını müəyyənləşdirən prinsiplər haqqında (1946), hərbi cinayətkarların təhvil verilməsi və cəzalandırılması haqqında (1946), yeni müharibənin təbliğatına qarşı yönəldilmiş tədbirlər haqqında (1947), dövlətlər arasında sülh və mehriban qonşuluq münasibətlərinin bərqərar edilməsi və möhkəmləndirilməsi tədbirləri haqqında (1957 və 1958), ümumi və tam tərk-silah haqqında (1959) qətnamələrini; Dövlətlərin daxili işlərinə müdaxilənin yolverilməzliyi haqqında bəyannaməni (1965); Beynəlxalq təhlükəsizliyin möhkəmləndirilməsi haqqında bəyannaməni (1970); BMT-nin Nizamnaməsinə uyğun olaraq dövlətlər arasında dostluq münasibətlərinə və əməkdaşlığa dair beynəlxalq hüquq prinsipləri haqqında bəyannaməni (1970); Tərk-silah haqqında ümumdünya konfransının çağırılmasını nəzərdə tutan qətnamələri (1971–1973); Beynəlxalq münasibətlərdə gücün tətbiq edilməməsi və atom silahından istifadənin həmişəlik qadağan olunması haqqında qətnaməni (1972), BMT-nin Təhlükəsizlik Şurasının daimi üzv dövlətlərinin hərbi büdcələrinin 10% ixtisarı və qənaət olunmuş vəsaitlərin bir hissəsinin inkişaf etməkdə olan ölkələrə yardım göstərilməsi üçün istifadə olunması haqqında qətnaməni (1973) göstərmək olar. BMT-nin Baş Assambleyası Atom silahı sınaqlarının qadağan olunması haq- qında müqaviləni 1963 (üç mühitdə), Kosmos haqqında müqaviləni 1967, Atom silahının yayılmaması haqqında müqaviləni, Dənizin dibi haqqında müqaviləni, Bakterioloji silah haqqında konvensiyanı və s. təsdiq etmişdir.
BMT-nin Baş Assambleyası tərəfindən qəbul edilən müstəmləkəçiliyə, irqçiliyə, milli istismara qarşı yönəldilmiş qətnamələr mühüm əhəmiyyətə malikdir: genosidin xəbərdarlığı və ona görə cəzalandırma haqqında konvensiya (1948); müstəmləkə zülmü altında olan ölkələrə və xalqlara müstəqilliyin verilməsi haqqında bəyannamə (1960); irqi ayrı-seçkiliyin bütün formalarının ləğv edilməsi haqqında bəyannamə (1963); Apartheyd cinayətlərinin qarşısının alın-ması və ona görə cəzalandırma haqqında konvensiya (1973).
Xalqların milli azadlıq mübarizəsinə, müstəqil dövlətlərin milli suverenliklərinin müdafiəsinə və ayrı-ayrı ölkələrdə vətəndaş müharibələrinin qarşısının alınmasına dair məsələlərin BMT orqanlarında müzakirəsi həmin ölkələrdə təcavüzkar qüvvələrə müqavimət işinə yardım etmişdir. Məs., İndoneziyada xarici müdaxilənin (1946–49) sona çatdırılması haqqında məsələnin Təhlükəsizlik Şurasında baxılması müsbət rol oynamışdır. BMT 1959-cu ildə ingilis, fransız, İsrail qoşunlarının Misirdən çıxarılmasına, Tunisdə, Mərakeşdə, Əlcəzairdə, Kiprdə və s. müstəmləkə rejimlərinin ləğvinə müəyyən yardım göstərmişdir. Yaxın Şərqdə siyasi tənzimləmə haqqında Təhlükəsizlik Şurasının 22 noyabr 1967-ci il tarixli 242 saylı qətnaməsi və Yaxın Şərqdə hərbi əməliyyatların sona çatdırılması, ədalətli və möhkəm sülhün bərqərar edilməsi haqqında 22 oktyabr 1973-cü il tarixli 338 saylı qətnaməsi mühüm əhəmiyyətə malikdir. Bundan əlavə, Livanda 1978 ilin mart ayından, Serbiyanın Kosovo muxtar vilayətində 1999-cu ilin iyun ayından, Liberiyada 2003-cü ilin sentyabr ayından, Sudanda 2005-ci ilin mart ayından, Konqo Demokratik Respublikasında 2010-cu ilin iyul ayından bu günədək BMT-nin xüsusi missiyaları fəaliyyət göstərir. İran-İraq müharibəsində 1988-ci ilin avqust ayından 1991-ci ilin fevral ayınadək, İraq-Küveyt müharibəsində 1991-ci ilin aprel ayından 2003-cü ilin oktyabr ayınadək, keçmiş Yuqoslaviya ərazisində 1992-ci ilin mart ayından 1995-ci ilin dekabr ayınadək, Bosniya və Hersoqovinada 1995-ci ilin dekabr ayından 2002-ci ilədək BMT-nin mühaşidəçi missiyaları çalışmışdır.
BMT çərçivəsində iqtisadi, sosial və beynəlxalq hüquq sahələrində faydalı qərarlar işlənib hazırlanmışdır: məs., dövlətlərin öz təbii resursları üzərində ayrılmaz suverenliyi haqqında (1952, 1962, 1966), demokratik torpaq islahatları haqqında (1954, 1959) qətnamələri, "Beynəlxalq ticari münasibətlərin və ticarət siyasətinin prinsipləri" (1964), Sosial tərəqqi və inkişaf bəyannaməsi (1969), İnsan hüquqları haqqında ümumi bəyannamə (1948), Qadınların siyasi hüquqları haqqında konvensiya (1952), Uşaq hüquqları bəyannaməsi (1959), Hərbi cinayətlərə və bəşəriyyətə qarşı cinayətlərə müddətin tətbiq edilməməsi haqqında konvensiya (1968).
BMT özünün Nizamnaməsində bəyan edilmiş məqsəd və prinsiplərin həyata keçirilməsi işinə əhəmiyyətli töhfələr vermişdir. Onun qəbul etdiyi qərarlar dünyada sülhün və təhlükəsizliyin möhkəmləndirilməsinə yardım göstərir. BMT bir sıra gərgin beynəlxalq böhranın aradan qaldırılmasında yardımçı olmuşdur. Müasir dünyada BMT-nin beynəlxalq şəraitə müsbət təsir imkanlarının genişləndirilməsi, aktual beynəlxalq siyasi problemlərin nizamlanmasında həlledici vasitəyə çevrilməsi, BMT Nizamnaməsinin bütün üzv dövlətlər tərəfindən ciddi yerinə yetirilməsinə nail olunması istiqamətində fəaliyyəti davam etdirilir.
Məqsədləri
- münaqişələrin sülh yolu ilə tənzimlənməsi və kollektiv tədbirlər qəbul etməklə beynəlxalq sülhün və təhlükəsizliyin qorunub saxlanması;
- хalqın özünüdərketmək və bərabərlik prinsipinə hörmət etmək əsasında ölkələr arasında dostluq münasibətlərinin inkişaf etdirilməsi;
- beynəlxalq humanitar, mədəni, sosial, iqtisadi хarakterli problemlərin həllində beynəlxalq əməkdaşlığı həyata keçirmək, beynəlxalq iqtisadi təşkilatlar bütün insanlara heç bir fərq qoymadan azadlıq, insan hüquqlarına hörmət və onun genişləndirilməsi;
- müxtəlif ölkələrin razılaşması üzrə; bu məqsədlərə çatmağa yönəldilmiş mərkəzi orqanın funksiyalarının yerinə yetirilməsi.
Prinsipləri
- Onun bütün üzvlərinin bərabərliyi;
- Nizamnamə üzrə qəbul edilən öhdəçiliyi vicdanla yerinə yetirmək;
- Beynəlxalq münasibətlərin sülh vasitəsi ilə həll edilməsi;
- Beynəlxalq münasibətlərdə bir ölkənin digər ölkəyə güc tətbiq etməsindən imtina etmək;
- Bu prinsipləri qəbul etməklə bütün hərəkətlərdə təşkilatın bütün üzvlərinə köməklik göstərmək;
- Beynəlxalq sülhü və təhlükəsizliyi təmin etmək;
- BMT-nin üzvü olmayan dövlət BMT-nin prinsiplərinə uyğun olaraq lazım gələrsə hər şeyi təmin etməlidir;
- Dövlətlərin daхili işlərinə qarışmamaq;
- İnsanların əsas hüquq və azadlıqlarına hörmət etmək;
- Xalqların özünüidarə etməsi və bərabər hüquqlu olması;
- Əməkdaşlıq və tərksilah.
Üzv dövlətlər
14 iyul 2011-ci il tarixinə, Cənubi Sudanın BMT-yə üzv qəbul edilməsi ilə təşkilatın üzvlərinin sayı 193-ə çatdı.
Azərbaycan və BMT
Azərbaycan 2 mart 1992-ci ildə BMT-nin üzvlüyünə qəbul edilmiş, həmin ildə BMT yanında Azərbaycan Respublikasının Daimi nümayəndəliyi açılmışdır. BMT beynəlxalq münasibətlərdə müstəsna əhəmiyyətə malik universal beynəlxalq təşkilat kimi Ermənistan-Azərbaycan Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin dinc vasitələrlə həlli məqsədilə müəyyən fəaliyyət göstərmişdir. Bu istiqamətdə BMT Təhlükəsizlik Şurası 4 qətnamə (30 aprel 1993-cü il 822 saylı, 29 iyul 1993-cü il 853 saylı, 14 oktyabr 1993-cü il 874 saylı, 11 noyabr 1993-cü il 884 saylı), Baş Assambleya "Azərbaycanın işğal olunmuş ərazilərində vəziyyət" adlı qətnamə (14 mart 2008-ci il), BMT Təhlükəsizlik Şurasının sədri 7 bəyanat (12 may 1992-ci il, 26 avqust 1992-ci il, 27 oktyabr 1992-ci il, 29 yanvar 1993-cü il, 6 aprel 1993-cü il, 18 avqust 1993-cü il, 26 aprel 1995-ci il) qəbul etmiş, həmin qətnamə və bəyanatlarda Ermənistanın işğalçı qüvvələrindən hərbi əməliyyatların dayandırılması, hərbi birləşmə və texnikanın Azərbaycanın zəbt olunmuş ərazilərindən dərhal və qeyd-şərtsiz çıxarılması tələb olunmuş, lakin bu tələblər işğalçı Ermənistan Respublikası tərəfindən yerinə yetirilməmişdir.
Azərbaycan BMT-nin bir çox idarə və orqanları ilə fəal əməkdaşlıq edir. Onların sırasında BMT-nin İnkişaf proqramı (BMTİP), BMT-nin Qaçqınlar üzrə Ali Komissarlığı, BMT-nin Uşaq Fondu (UNİCEF), BMT-nin Təhsil, Elm və Mədəniyyət Təşkilatı (UNESCO), Sənaye İnkişaf Təşkilatı, Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı, BMT-nin Qadınlar Fondu, Beynəlxalq Atom Enerjisi Agentliyi (MAQATE) və s. qeyd etmək olar. BMTİP Azərb. Resp. Bərpa və Yenidənqurma Agentliyi (ARRA) və Ərazilərin Minalardan Təmizlənməsi üzrə Milli Agentliyinin (ANAMA) fəaliyyətinə təşkilati dəstək verilməsi və maliyyələşdirmə yolu ilə münaqişədən sonrakı bərpa prosesinə yardım göstərmişdir. BMT-nin Qaçqınlar üzrə Ali Komissarlığı Azərb. qaçqınları və məcburi köçkünlərinin ağır şəraitinin qismən yaxşılaşdırılması məqsədilə humanitar yardımlar göstərmişdir.
Azərbaycan BMT-nin müxtəlif orqan və idarələrinin fəaliyyətində yaxından iştirak etmiş, bu qurumlara keçirilən seçkilərdə öz namizədliyini irəli sürmüşdür. Azərbaycan Respublikası UNİCEF-in İcra Heyətinin 1995–1997, 1998–2000 illərdə, BMT-nin Davamlı İnkişaf üzrə Komissiyasının 2002–2004-cü illərdə üzvü olmuş, 2003–2005-ci illərdə BMT-nin İqtisadi və Sosial Şurasının üzvü seçilmişidir.
Hazırda Azərbaycan Respublikası beynəlxalq terrorizmə qarşı qlobal miqyasda aparılan mübarizənin fəal iştirakçısı olmaqla, BMT-nin Terrorizmə qarşı mübarizə komitəsi ilə yaxından əməkdaşlıq edir, Azərbaycanda terrorizmə qarşı mübarizə sahəsində görülən işlər haqqında müvafiq hesabatlar verir.
25 oktyabr 2011-ci ildə Azərbaycan Respublikası 155 ölkənin dəstəyi ilə BMT-nin Təhlükəsizlik Şurasına qeyri-daimi üzv seçilmişdir.
BMT-nin ixtisaslaşmış təşkilatları
- Beynəlxalq Əmək Təşkilatı (BƏT)
- BMT-nin Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatı (FAO)
- BMT-nin Təhsil, Elm və Mədəniyyət məsələləri üzrə Təşkilatı (YUNESKO)
- Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST)
- Dünya Bankı (DB)
- Beynəlxalq Valyuta Fondu (BVF)
- Beynəlxalq Mülki Aviasiya Təşkilatı (ICAO)
- Narkotiklər və Cinayətkarlıq üzrə İdarə (UNODC)
- Ümumdünya Poçt İttifaqı (ÜPİ)
- Beynəlxalq Telekommunikasiya İttifaqı (BTİ)
- Ümumdünya Meteorologiya Təşkilatı (ÜMT)
- (BDT)
- Beynəlxalq İntellektual Mülkiyyət Təşkilatı (WIPO)
- Beynəlxalq Kənd Təsərrüfatının İnkişafı Fondu (IFAD)
- Sənaye inkişafı üzrə Birləşmiş Millətlərin Təşkilatı (YUNİDO)
- Qaçqınlar üzrə Ali Komissarlıq (UNHCR)
- Atom Enerjisi üzrə Beynəlxalq Agentlik (AEBA)
BMT Baş Katibi
Katibliyə BMT Təhlükəsizlik Şurasının tövsiyəsi ilə beş il müddətinə Baş Assambleya tərəfindən seçilən Baş Katib rəhbərlik edir. Onun 2 dəfə seçilmək hüququ vardır.
| № | Soyadı və adı | Ölkə | Səlahiyyətin başlanğıcı | Səlahiyyətin sonu | |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Trüqve Halvdan Li (Trygve Halvdan Lie) | Norveç (Qərbi Avropa) | 2 fevral 1946 | 10 noyabr 1952 | |
| 2 | Daq Hammarşeld (Dag Hammarskjöld) | İsveç (Qərbi Avropa) | 10 aprel 1953 | 18 sentyabr 1961 | |
| 3 | U Tan (ဦးသန့်) | Birma (Asiya) | 30 noyabr 1961 | 1 yanvar 1972 | |
| 4 | (Kurt Waldheim) | Avstriya (Qərbi Avropa) | 1 yanvar 1972 | 1 yanvar 1982 | |
| 5 | (Javier Pérez de Cuéllar Guerra) | Peru (Cənubi Amerika) | 1 yanvar 1982 | 1 yanvar 1992 | |
| 6 | Butros Butros Qali (بطرس بطرس غالي) | Misir (Afrika) | 1 yanvar 1992 | 1 yanvar 1997 | |
| 7 | Kofi Annan (Kofi Annan) | Qana (Afrika) | 1 yanvar 1997 | 1 yanvar 2007 | |
| 8 | Pan Gi Mun (반기문) | Koreya Respublikası (Asiya) | 1 yanvar 2007 | 5 oktyabr 2016 | |
| 9 | Antoniu Quterreş (António Guterres) | Portuqaliya (Avropa) | 5 oktyabr 2016 | hal hazırda vəzifədədir |
Üzvlük haqqının hesablanması
BMT-yə üzvlük haqqında əsas prinsip ölkənin ödəmə qabiliyyətinin vəziyyətidir. Hər ölkə ümumi daxili məhsulunun həcminə uyğun ödəniş edir.:
Həmçinin bax
Mənbə
- BMT-nin Azərbaycandakı Nümayəndəliyi 2007-10-28 at the Wayback Machine
İstinadlar
- "Cənubi Sudan Respublikası BMT-nin 193-cü üzv-dövləti oldu // BMt-nin veb-saytı". 2011-09-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-11-03.
- "BMT-nin Narkotiklər və Cinayətkarlıq üzrə İdarəsinin rəsmi səhifəsi". 2014-06-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-03-06.
- 2013-cü ildə BMT-yə üzvlük haqqı
Xarici keçidlər
- un.org — Birləşmiş Millətlər Təşkilatının rəsmi saytı
- Birləşmiş Millətlər Təşkilatın Azərbaycanda ofisi
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Birlesmis Milletler Teskilati ing United Nations 1945 ci il oktyabrin 24 de dunyanin en guclu 50 dovleti terefinden yaradilmis Umumdunya Hokumeti Hazirda dunyanin 193 olkesi 500 asili erazi Antarktida materiki Qerbi Sehra Dunya okeani butunlukde yer kuresinin 80 erazisi BMT nin mandat sistemine daxildir Birlesmis Milletler Teskilati BMTereb الأمم المتحدة ing United Nations Organization fr Organisation des Nations Unies cin 联合国 聯合國 isp Organizacion de las Naciones Unidas rus Organizaciya Obedinyonnyh NacijBMT uzvu olan olkelerNovu beynelxalq teskilatYaranma tarixi 26 iyun 1945Qeydiyyat tarixi 24 oktyabr 1945Resmi dili ereb cin ingilis fransiz rus ispan portuqalMerkezi 760 BMT Plaza Manhetten Nyu York ABSQurucusu ABS Boyuk Britaniya CXR Fransa SSRISedr Antoniu QuterresUzvleri 193 uzv dovletun org Vikianbarda elaqeli mediafayllar source source source Birlesmis Milletler Teskilati BMT nin bas qerargahi Nyu York seherinde yerlesir Esas vezifesi beynelxalq sulhu ve tehlukesizliyi qorumaq ve mohkemletmek dovletler arasinda emekdasligi inkisaf etdirmekdir Birlesmis Milletler Teskilati IDM den sonra beynelxalq sulhun ve tehlukesizliyin qorunub saxlanilmasi milletler arasinda dostluq elaqelerinin inkisafi ve sosial tereqiyye yardim insan heyatinin ve huquqlarinin mudafiesi seviyyesinin yukseldilmesi meqsedile yaradilmis en boyuk qurumdur BMT nin Nizamnamesi 1945 ci il 26 iyunda San Fransisko konfransinda 50 dovletin numayendesi terefinden imzalandi ve 1945 ci il 24 oktyabrda quvveye mindi BMT nin esas orqanlari BMT Bas Meclisi BMT Tehlukesizlik Surasi Iqtisadi ve Ictimai Sura Qeyyumluq Surasi Beynelxalq Mehkeme ve Katiblikdir Azerbaycan Respublikasi 1992 ci ilden BMT nin uzvudur Uzv olkeler oz aralarinda BMT nin Nizamnamesinin onlarin dunya birliyinin uzvleri kimi huquq ve vezifelerini mueyyenlesdiren beynelxalq muqavilenin prinsipleri ile elaqelenirler Birlesmis Milletler Teskilati asagidaki qurumlardan ibaretdir Alti esas orqandan ibaret olan BMT nin ozu Bas Assambleya Tehlukesizlik Surasi Iqtisadi ve Sosial Sura Hamilik Surasi Beynelxalq Mehkeme ve Katiblik Niderlandin Haaqa seherinde yerlesen Beynelxalq Mehkemeden basqa diger qurumlar Nyu Yorkda BMT nin Merkezi idarelerinde yerlesirler BMT nin Tehsil Elm ve Medeniyyet Teskilati UNESCO BMT nin Usaq Fondu UNICEF BMT nin Inkisaf Proqrami ve BMT nin Qacqinlar uzre Ali Komissarligi BMTQAK kimi inkisaf humanitar yardim ve insan huquqlarinin mudafiesi sahelerinde fealiyyetleri heyata keciren ixtisaslasmis teskilatlar FealiyyetiBMT nin qerarlari ve fealiyyeti dovletler arasinda formalasmis quvveler nisbetini beynelxalq heyatin aparici temayullerini eks etdirir BMT ozunun fealiyyeti muddetinde ilk novbede terk silah ve beynelxalq tehlukesizliyin mohkemlendirilmesi sahesinde bir sira muhum ve faydali qetnameler qebul etmisdir Onlardan silahlanmanin umumi tenzimlenmesi ve ixtisarini mueyyenlesdiren prinsipler haqqinda 1946 herbi cinayetkarlarin tehvil verilmesi ve cezalandirilmasi haqqinda 1946 yeni muharibenin tebligatina qarsi yoneldilmis tedbirler haqqinda 1947 dovletler arasinda sulh ve mehriban qonsuluq munasibetlerinin berqerar edilmesi ve mohkemlendirilmesi tedbirleri haqqinda 1957 ve 1958 umumi ve tam terk silah haqqinda 1959 qetnamelerini Dovletlerin daxili islerine mudaxilenin yolverilmezliyi haqqinda beyannameni 1965 Beynelxalq tehlukesizliyin mohkemlendirilmesi haqqinda beyannameni 1970 BMT nin Nizamnamesine uygun olaraq dovletler arasinda dostluq munasibetlerine ve emekdasliga dair beynelxalq huquq prinsipleri haqqinda beyannameni 1970 Terk silah haqqinda umumdunya konfransinin cagirilmasini nezerde tutan qetnameleri 1971 1973 Beynelxalq munasibetlerde gucun tetbiq edilmemesi ve atom silahindan istifadenin hemiselik qadagan olunmasi haqqinda qetnameni 1972 BMT nin Tehlukesizlik Surasinin daimi uzv dovletlerinin herbi budcelerinin 10 ixtisari ve qenaet olunmus vesaitlerin bir hissesinin inkisaf etmekde olan olkelere yardim gosterilmesi ucun istifade olunmasi haqqinda qetnameni 1973 gostermek olar BMT nin Bas Assambleyasi Atom silahi sinaqlarinin qadagan olunmasi haq qinda muqavileni 1963 uc muhitde Kosmos haqqinda muqavileni 1967 Atom silahinin yayilmamasi haqqinda muqavileni Denizin dibi haqqinda muqavileni Bakterioloji silah haqqinda konvensiyani ve s tesdiq etmisdir BMT nin Bas Assambleyasi terefinden qebul edilen mustemlekeciliye irqciliye milli istismara qarsi yoneldilmis qetnameler muhum ehemiyyete malikdir genosidin xeberdarligi ve ona gore cezalandirma haqqinda konvensiya 1948 mustemleke zulmu altinda olan olkelere ve xalqlara musteqilliyin verilmesi haqqinda beyanname 1960 irqi ayri seckiliyin butun formalarinin legv edilmesi haqqinda beyanname 1963 Apartheyd cinayetlerinin qarsisinin alin masi ve ona gore cezalandirma haqqinda konvensiya 1973 Xalqlarin milli azadliq mubarizesine musteqil dovletlerin milli suverenliklerinin mudafiesine ve ayri ayri olkelerde vetendas muharibelerinin qarsisinin alinmasina dair meselelerin BMT orqanlarinda muzakiresi hemin olkelerde tecavuzkar quvvelere muqavimet isine yardim etmisdir Mes Indoneziyada xarici mudaxilenin 1946 49 sona catdirilmasi haqqinda meselenin Tehlukesizlik Surasinda baxilmasi musbet rol oynamisdir BMT 1959 cu ilde ingilis fransiz Israil qosunlarinin Misirden cixarilmasina Tunisde Merakesde Elcezairde Kiprde ve s mustemleke rejimlerinin legvine mueyyen yardim gostermisdir Yaxin Serqde siyasi tenzimleme haqqinda Tehlukesizlik Surasinin 22 noyabr 1967 ci il tarixli 242 sayli qetnamesi ve Yaxin Serqde herbi emeliyyatlarin sona catdirilmasi edaletli ve mohkem sulhun berqerar edilmesi haqqinda 22 oktyabr 1973 cu il tarixli 338 sayli qetnamesi muhum ehemiyyete malikdir Bundan elave Livanda 1978 ilin mart ayindan Serbiyanin Kosovo muxtar vilayetinde 1999 cu ilin iyun ayindan Liberiyada 2003 cu ilin sentyabr ayindan Sudanda 2005 ci ilin mart ayindan Konqo Demokratik Respublikasinda 2010 cu ilin iyul ayindan bu gunedek BMT nin xususi missiyalari fealiyyet gosterir Iran Iraq muharibesinde 1988 ci ilin avqust ayindan 1991 ci ilin fevral ayinadek Iraq Kuveyt muharibesinde 1991 ci ilin aprel ayindan 2003 cu ilin oktyabr ayinadek kecmis Yuqoslaviya erazisinde 1992 ci ilin mart ayindan 1995 ci ilin dekabr ayinadek Bosniya ve Hersoqovinada 1995 ci ilin dekabr ayindan 2002 ci iledek BMT nin muhasideci missiyalari calismisdir BMT cercivesinde iqtisadi sosial ve beynelxalq huquq sahelerinde faydali qerarlar islenib hazirlanmisdir mes dovletlerin oz tebii resurslari uzerinde ayrilmaz suverenliyi haqqinda 1952 1962 1966 demokratik torpaq islahatlari haqqinda 1954 1959 qetnameleri Beynelxalq ticari munasibetlerin ve ticaret siyasetinin prinsipleri 1964 Sosial tereqqi ve inkisaf beyannamesi 1969 Insan huquqlari haqqinda umumi beyanname 1948 Qadinlarin siyasi huquqlari haqqinda konvensiya 1952 Usaq huquqlari beyannamesi 1959 Herbi cinayetlere ve beseriyyete qarsi cinayetlere muddetin tetbiq edilmemesi haqqinda konvensiya 1968 BMT ozunun Nizamnamesinde beyan edilmis meqsed ve prinsiplerin heyata kecirilmesi isine ehemiyyetli tohfeler vermisdir Onun qebul etdiyi qerarlar dunyada sulhun ve tehlukesizliyin mohkemlendirilmesine yardim gosterir BMT bir sira gergin beynelxalq bohranin aradan qaldirilmasinda yardimci olmusdur Muasir dunyada BMT nin beynelxalq seraite musbet tesir imkanlarinin genislendirilmesi aktual beynelxalq siyasi problemlerin nizamlanmasinda helledici vasiteye cevrilmesi BMT Nizamnamesinin butun uzv dovletler terefinden ciddi yerine yetirilmesine nail olunmasi istiqametinde fealiyyeti davam etdirilir Meqsedlerimunaqiselerin sulh yolu ile tenzimlenmesi ve kollektiv tedbirler qebul etmekle beynelxalq sulhun ve tehlukesizliyin qorunub saxlanmasi halqin ozunuderketmek ve beraberlik prinsipine hormet etmek esasinda olkeler arasinda dostluq munasibetlerinin inkisaf etdirilmesi beynelxalq humanitar medeni sosial iqtisadi harakterli problemlerin hellinde beynelxalq emekdasligi heyata kecirmek beynelxalq iqtisadi teskilatlar butun insanlara hec bir ferq qoymadan azadliq insan huquqlarina hormet ve onun genislendirilmesi muxtelif olkelerin razilasmasi uzre bu meqsedlere catmaga yoneldilmis merkezi orqanin funksiyalarinin yerine yetirilmesi PrinsipleriOnun butun uzvlerinin beraberliyi Nizamname uzre qebul edilen ohdeciliyi vicdanla yerine yetirmek Beynelxalq munasibetlerin sulh vasitesi ile hell edilmesi Beynelxalq munasibetlerde bir olkenin diger olkeye guc tetbiq etmesinden imtina etmek Bu prinsipleri qebul etmekle butun hereketlerde teskilatin butun uzvlerine komeklik gostermek Beynelxalq sulhu ve tehlukesizliyi temin etmek BMT nin uzvu olmayan dovlet BMT nin prinsiplerine uygun olaraq lazim gelerse her seyi temin etmelidir Dovletlerin dahili islerine qarismamaq Insanlarin esas huquq ve azadliqlarina hormet etmek Xalqlarin ozunuidare etmesi ve beraber huquqlu olmasi Emekdasliq ve terksilah Uzv dovletler14 iyul 2011 ci il tarixine Cenubi Sudanin BMT ye uzv qebul edilmesi ile teskilatin uzvlerinin sayi 193 e catdi Azerbaycan ve BMT Azerbaycan 2 mart 1992 ci ilde BMT nin uzvluyune qebul edilmis hemin ilde BMT yaninda Azerbaycan Respublikasinin Daimi numayendeliyi acilmisdir BMT beynelxalq munasibetlerde mustesna ehemiyyete malik universal beynelxalq teskilat kimi Ermenistan Azerbaycan Dagliq Qarabag munaqisesinin dinc vasitelerle helli meqsedile mueyyen fealiyyet gostermisdir Bu istiqametde BMT Tehlukesizlik Surasi 4 qetname 30 aprel 1993 cu il 822 sayli 29 iyul 1993 cu il 853 sayli 14 oktyabr 1993 cu il 874 sayli 11 noyabr 1993 cu il 884 sayli Bas Assambleya Azerbaycanin isgal olunmus erazilerinde veziyyet adli qetname 14 mart 2008 ci il BMT Tehlukesizlik Surasinin sedri 7 beyanat 12 may 1992 ci il 26 avqust 1992 ci il 27 oktyabr 1992 ci il 29 yanvar 1993 cu il 6 aprel 1993 cu il 18 avqust 1993 cu il 26 aprel 1995 ci il qebul etmis hemin qetname ve beyanatlarda Ermenistanin isgalci quvvelerinden herbi emeliyyatlarin dayandirilmasi herbi birlesme ve texnikanin Azerbaycanin zebt olunmus erazilerinden derhal ve qeyd sertsiz cixarilmasi teleb olunmus lakin bu telebler isgalci Ermenistan Respublikasi terefinden yerine yetirilmemisdir Azerbaycan BMT nin bir cox idare ve orqanlari ile feal emekdasliq edir Onlarin sirasinda BMT nin Inkisaf proqrami BMTIP BMT nin Qacqinlar uzre Ali Komissarligi BMT nin Usaq Fondu UNICEF BMT nin Tehsil Elm ve Medeniyyet Teskilati UNESCO Senaye Inkisaf Teskilati Umumdunya Sehiyye Teskilati BMT nin Qadinlar Fondu Beynelxalq Atom Enerjisi Agentliyi MAQATE ve s qeyd etmek olar BMTIP Azerb Resp Berpa ve Yenidenqurma Agentliyi ARRA ve Erazilerin Minalardan Temizlenmesi uzre Milli Agentliyinin ANAMA fealiyyetine teskilati destek verilmesi ve maliyyelesdirme yolu ile munaqiseden sonraki berpa prosesine yardim gostermisdir BMT nin Qacqinlar uzre Ali Komissarligi Azerb qacqinlari ve mecburi kockunlerinin agir seraitinin qismen yaxsilasdirilmasi meqsedile humanitar yardimlar gostermisdir Azerbaycan BMT nin muxtelif orqan ve idarelerinin fealiyyetinde yaxindan istirak etmis bu qurumlara kecirilen seckilerde oz namizedliyini ireli surmusdur Azerbaycan Respublikasi UNICEF in Icra Heyetinin 1995 1997 1998 2000 illerde BMT nin Davamli Inkisaf uzre Komissiyasinin 2002 2004 cu illerde uzvu olmus 2003 2005 ci illerde BMT nin Iqtisadi ve Sosial Surasinin uzvu secilmisidir Hazirda Azerbaycan Respublikasi beynelxalq terrorizme qarsi qlobal miqyasda aparilan mubarizenin feal istirakcisi olmaqla BMT nin Terrorizme qarsi mubarize komitesi ile yaxindan emekdasliq edir Azerbaycanda terrorizme qarsi mubarize sahesinde gorulen isler haqqinda muvafiq hesabatlar verir 25 oktyabr 2011 ci ilde Azerbaycan Respublikasi 155 olkenin desteyi ile BMT nin Tehlukesizlik Surasina qeyri daimi uzv secilmisdir BMT nin ixtisaslasmis teskilatlariBeynelxalq Emek Teskilati BET BMT nin Erzaq ve Kend Teserrufati Teskilati FAO BMT nin Tehsil Elm ve Medeniyyet meseleleri uzre Teskilati YUNESKO Umumdunya Sehiyye Teskilati UST Dunya Banki DB Beynelxalq Valyuta Fondu BVF Beynelxalq Mulki Aviasiya Teskilati ICAO Narkotikler ve Cinayetkarliq uzre Idare UNODC Umumdunya Poct Ittifaqi UPI Beynelxalq Telekommunikasiya Ittifaqi BTI Umumdunya Meteorologiya Teskilati UMT BDT Beynelxalq Intellektual Mulkiyyet Teskilati WIPO Beynelxalq Kend Teserrufatinin Inkisafi Fondu IFAD Senaye inkisafi uzre Birlesmis Milletlerin Teskilati YUNIDO Qacqinlar uzre Ali Komissarliq UNHCR Atom Enerjisi uzre Beynelxalq Agentlik AEBA BMT Bas KatibiKatibliye BMT Tehlukesizlik Surasinin tovsiyesi ile bes il muddetine Bas Assambleya terefinden secilen Bas Katib rehberlik edir Onun 2 defe secilmek huququ vardir Soyadi ve adi Olke Selahiyyetin baslangici Selahiyyetin sonu1 Truqve Halvdan Li Trygve Halvdan Lie Norvec Qerbi Avropa 2 fevral 1946 10 noyabr 19522 Daq Hammarseld Dag Hammarskjold Isvec Qerbi Avropa 10 aprel 1953 18 sentyabr 19613 U Tan ဦ သန Birma Asiya 30 noyabr 1961 1 yanvar 19724 Kurt Waldheim Avstriya Qerbi Avropa 1 yanvar 1972 1 yanvar 19825 Javier Perez de Cuellar Guerra Peru Cenubi Amerika 1 yanvar 1982 1 yanvar 19926 Butros Butros Qali بطرس بطرس غالي Misir Afrika 1 yanvar 1992 1 yanvar 19977 Kofi Annan Kofi Annan Qana Afrika 1 yanvar 1997 1 yanvar 20078 Pan Gi Mun 반기문 Koreya Respublikasi Asiya 1 yanvar 2007 5 oktyabr 20169 Antoniu Quterres Antonio Guterres Portuqaliya Avropa 5 oktyabr 2016 hal hazirda vezifededirUzvluk haqqinin hesablanmasiBMT ye uzvluk haqqinda esas prinsip olkenin odeme qabiliyyetinin veziyyetidir Her olke umumi daxili mehsulunun hecmine uygun odenis edir Hemcinin baxBMT uzvu olan dovletler Adventist Inkisaf ve Yardim Agentliyi AIYA Birlesmis Milletler Teskilatinin Parlament AssambleyasiMenbeBMT nin Azerbaycandaki Numayendeliyi 2007 10 28 at the Wayback MachineIstinadlar Cenubi Sudan Respublikasi BMT nin 193 cu uzv dovleti oldu BMt nin veb sayti 2011 09 04 tarixinde Istifade tarixi 2011 11 03 BMT nin Narkotikler ve Cinayetkarliq uzre Idaresinin resmi sehifesi 2014 06 28 tarixinde Istifade tarixi 2021 03 06 2013 cu ilde BMT ye uzvluk haqqiXarici kecidlerVikianbarda Birlesmis Milletler Teskilati ile elaqeli mediafayllar var un org Birlesmis Milletler Teskilatinin resmi sayti Birlesmis Milletler Teskilatin Azerbaycanda ofisi