Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Beynəlxalq hüquq — hüququn bir sahəsi olmaqla dövlətin xarici münasibətlərini, əlaqələrini nizamlayan normalar sitemidir. Buraya dövlətlər, beynəlxalq təşkliatlar, özünüidarəetmə qabiliyyətinə malik olan xalqlar, milli azadlıq mücadiləsi verən millətlər bəzən isə fiziki və hüquqi şəxslər də aid edilir. Beynəlxalq hüquq çox geniş sahələri əhatə edən beynəlxalq münasibətlər və normalar sistemidir.
Müasir Beynəlxalq hüquq
Müasir Beynəlxalq hüququn 400 il əvvəl yarandığını, formalaşmağa başladığını desək də beynəlxalq sistemin fundamental konsepsiyalarının yaranmasını min illər əvvəl dövlətlərarası siyasi münasibətlərdə görə bilərik. Təxminən e.ə 2100-cü ildə Laqaş və Umma hakimlərinin bağladıqları müqaviləni buna misal göstərmək olar. Bu müqavilə dövlətlərarasındakı sərhədləri müəyyənləşdirirdi. Başqa bir nümunə II Ramzes və Hetlər arasında bağlanmış əbədi sülh və qardaşlıq müqaviləsini göstərə bilərik. Hansı ki e.ə 1286-cı ildə bağlanmışdı. Bu müqavilə Şam şəhərinin şimalında (Kadeş şəhərində) bağlanıb və müharibənin bitməsini, ərazi bütövlüyünü və nəhayət müdafiə alyansının yaradılmasını da nəzərdə tuturdu.
Beynəlxalq hüququn əsas on prinsipi mövcuddur: ərazi bütövlüyü prinsipi, xalqların öz müqəddaratını təyin etmə prinsipi və s.
Dövlətlər, beynəlxalq hüququn subyektləri ilə öz münasibətlərini xarici siyasət əsasında qurur və bu siyasətin yerinə yetirlməsi nəticəsində beynəlxalq hüquq normaları yaradır ki, bunlar da müxtəlif formalrda olur. Bu münasibətlər iki tərəfli, regionla, universal səviyyədə qurula bilir. Bunun da əsasını müqavilə və konvensiyalar təşkil edir.
Xarici siyasət dövlətin beynəlxalq münasibətləri ilə, məqsədləri, istiqamətləri, vəzifəsini müəyyənləşdirir. Dövlətlər xarici siyasət həyata keçirərkən əsas məqsədləri onun öz vətəndaşlarının hüquq və azdlıqlarının qorunması və müdafiəsi eləcə də dövlətin irəliləyişi üçün çox əlverişli mühitin yaradılması və təhlükəsizliyini təmin etməkdən ibarətdir.
Beynəlxalq hüququn xarci siyasətlə və ümumiyyətlə siyasətlə bağlılığı, onlardan hansının daha önəmli olması və hansının digərini kölgədə saxlamsı məsələsi bu suallar və onların cavabı çox vacib olan məsələlərdir. Ancaq burada bir həqiqət də var ki, hansı daha güclüdür və bütün mübahisələrə baxmayaraq, onların arasında qırılmaz əlaqə vardır . Bu hətta beynəlxalq məhkəməninin aktlarında da öz əksini tapmışdır.
Beynəlxalq məsuliyyət
Dövlətlərin məsuliyyəti beynəlxalq hüququn əsas prinsipidir və beynəlxalq sistemin təbiətindən və dövlətlərin müstəqillliyi və bərabərliyi barədə doktrinalardan irəli gəlmişdir. Beynəlxalq məsuliyyət anlayışı beynəlxalq hüquq subyekti tərəfindən həyata keçirilmiş beynəlxalq hüquqa zidd hərəkətlərin və beynəlxalq hüquqa uyğun fəaliyyət zamanı yol verdikləri hərəkətlər zamanı meydana çıxan zərərli təsirlərin nəticələrini zərər görən beynəlxalq hüquq subyektinə münasibətdə aradan qaldırmaq məqsədi daşıyan beynəlxalq hüquq institutudur.
Beynəlxalq Əmək Hüququ
Beynəlxalq Əmək Hüququ sahəsində ilk müqavilələr 19-cu əsrin başlanğıcında bağlanmışdır. Əmək hüququnun beynəlxalq sferada tənzimetmə mexanizminin yaranması İngiltərədə Robert Ouenin (Robert Owen), Fransada Blan və Vilyermin, Belçikada isə Düsepetönün (Ducepetiaux) adı ilə bağlıdır. Elzaslı sənaye sahibi David Leqranın işçilərin əmək hüquqlarının sistemli şəkildə qorunması və bu hüquqların qorunub inkişaf etdirilməsi ideyası 1840-1855-ci illər arasında əsas Avropa dövlətlərinin hökumətlərinə ünvanlanmışdır.
Mənbə
- Malcolm N. Shaw International Law Taschenbuch: 1434 Seiten Verlag: Cambridge University Press; Auflage: 5 (25. September 2003) (ing.)
- www.azhumanrights. 2012-03-03 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Beynelxalq huquq huququn bir sahesi olmaqla dovletin xarici munasibetlerini elaqelerini nizamlayan normalar sitemidir Buraya dovletler beynelxalq teskliatlar ozunuidareetme qabiliyyetine malik olan xalqlar milli azadliq mucadilesi veren milletler bezen ise fiziki ve huquqi sexsler de aid edilir Beynelxalq huquq cox genis saheleri ehate eden beynelxalq munasibetler ve normalar sistemidir BMT beynelxalq huququn inkisafinda ve onlarin kodifikasiyasinda aparici rol oynayan teskilatdir Muasir Beynelxalq huquqMuasir Beynelxalq huququn 400 il evvel yarandigini formalasmaga basladigini desek de beynelxalq sistemin fundamental konsepsiyalarinin yaranmasini min iller evvel dovletlerarasi siyasi munasibetlerde gore bilerik Texminen e e 2100 cu ilde Laqas ve Umma hakimlerinin bagladiqlari muqavileni buna misal gostermek olar Bu muqavile dovletlerarasindaki serhedleri mueyyenlesdirirdi Basqa bir numune II Ramzes ve Hetler arasinda baglanmis ebedi sulh ve qardasliq muqavilesini gostere bilerik Hansi ki e e 1286 ci ilde baglanmisdi Bu muqavile Sam seherinin simalinda Kades seherinde baglanib ve muharibenin bitmesini erazi butovluyunu ve nehayet mudafie alyansinin yaradilmasini da nezerde tuturdu Beynelxalq huququn esas on prinsipi movcuddur erazi butovluyu prinsipi xalqlarin oz muqeddaratini teyin etme prinsipi ve s Dovletler beynelxalq huququn subyektleri ile oz munasibetlerini xarici siyaset esasinda qurur ve bu siyasetin yerine yetirlmesi neticesinde beynelxalq huquq normalari yaradir ki bunlar da muxtelif formalrda olur Bu munasibetler iki terefli regionla universal seviyyede qurula bilir Bunun da esasini muqavile ve konvensiyalar teskil edir Xarici siyaset dovletin beynelxalq munasibetleri ile meqsedleri istiqametleri vezifesini mueyyenlesdirir Dovletler xarici siyaset heyata kecirerken esas meqsedleri onun oz vetendaslarinin huquq ve azdliqlarinin qorunmasi ve mudafiesi elece de dovletin irelileyisi ucun cox elverisli muhitin yaradilmasi ve tehlukesizliyini temin etmekden ibaretdir Beynelxalq huququn xarci siyasetle ve umumiyyetle siyasetle bagliligi onlardan hansinin daha onemli olmasi ve hansinin digerini kolgede saxlamsi meselesi bu suallar ve onlarin cavabi cox vacib olan meselelerdir Ancaq burada bir heqiqet de var ki hansi daha gucludur ve butun mubahiselere baxmayaraq onlarin arasinda qirilmaz elaqe vardir Bu hetta beynelxalq mehkemeninin aktlarinda da oz eksini tapmisdir Beynelxalq mesuliyyetDovletlerin mesuliyyeti beynelxalq huququn esas prinsipidir ve beynelxalq sistemin tebietinden ve dovletlerin musteqillliyi ve beraberliyi barede doktrinalardan ireli gelmisdir Beynelxalq mesuliyyet anlayisi beynelxalq huquq subyekti terefinden heyata kecirilmis beynelxalq huquqa zidd hereketlerin ve beynelxalq huquqa uygun fealiyyet zamani yol verdikleri hereketler zamani meydana cixan zererli tesirlerin neticelerini zerer goren beynelxalq huquq subyektine munasibetde aradan qaldirmaq meqsedi dasiyan beynelxalq huquq institutudur Beynelxalq Emek HuququBeynelxalq Emek Huququ sahesinde ilk muqavileler 19 cu esrin baslangicinda baglanmisdir Emek huququnun beynelxalq sferada tenzimetme mexanizminin yaranmasi Ingilterede Robert Ouenin Robert Owen Fransada Blan ve Vilyermin Belcikada ise Dusepetonun Ducepetiaux adi ile baglidir Elzasli senaye sahibi David Leqranin iscilerin emek huquqlarinin sistemli sekilde qorunmasi ve bu huquqlarin qorunub inkisaf etdirilmesi ideyasi 1840 1855 ci iller arasinda esas Avropa dovletlerinin hokumetlerine unvanlanmisdir MenbeMalcolm N Shaw International Law Taschenbuch 1434 Seiten Verlag Cambridge University Press Auflage 5 25 September 2003 ISBN 0521531837 ISBN 978 0521531832 ing www azhumanrights 2012 03 03 at the Wayback Machine