Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Qotlar (Qot dilində: Gut-þiuda yaxud Gutans; : Gutar/Gotar; alm. Goten; lat. Gothi; yun. Γότθοι, Gótthoi) — Şərqi German tayfası idi. Onlar Roma İmperiyasının dağılması və Orta əsrlərə keçiddə böyük rol oynamışdı.
Kökləri
Onlar haqda ən önəmli mənbələrdən biri olan İordanın VI əsrdəki, yarı-əfsanəvi əsərində Qot tarixinin onların şimal köçməsi ilə başladığını bildirir. Skandzanın Skandinaviya, Qotiskandzanın isə Pomeraniya olduğu düşünülür. III əsrdə Qotlar dənizlə yaxud Dunayı keçərək Kiprə, Afinaya, İstanbula və Spartaya qədər gedib çıxmışdılar. IV əsrdə Daçiyanı fəth edib iki hissəyə bölündülər. tərəfindən idarə olunan və Amali sülaləsi tərəfindən idarə olunan . Ən güclü vaxtlarını Kral və Atanarix dövrü yaşayan qotların dövləti qərbdə Dunaydan şərqdə Volqayacan, şimalda Baltik dənizindən cənubda Qara Dənizəcən uzanırdı.
Dördüncü əsrin sonlarında Hunlar şərqdən qot torpaqlarına girdilər. Xalqların böyük köçü başlandı. Çox qot Hunlara qoşulsa da başçılığı ilə Dunayı keçən qotlar Roma torpaqlarına girdilər və həlledici qələbə qazandılar. Qotlar adlı bir arian təriqətli xristian tərəfindən xristianlıq öyrəndilər və Bibliya qot dilinə tərcümə olundu. Beşinci və altıncı əsrlərdə Qotlar iki yerə ayrıldı. Romalıların muzdluları olan Vestqotlar və Hunların müttəfiqi olan Ostroqotlar.
Tarixi
Ostroqotlar 454-cü ildə Nedao döyüşündə Hunları məğlub edərək müstəqil oldu. başçılığı ilə İtaliyada dövlət quran Ostroqotlar tezliklə Bizans tərəfindən məğlub edilərək qalan hissələri tayfalarına qoşuldu.
Alarixin başçılığı ilə hərəkət edən vestqotlar isə Akvitaniyada dövlət qursa da Franklar onları Pireney yarımadasına köçməyə məcbur etdi. Altıncı əsrdə katolik olan vestqot dövləti səkkizinci əsrdə Əməvilərin işğalına məruz qaldı. Vestqot əyanlarından Pelagi quraraq Rekonkistanı başlatdı. Qotların son qalığı olan Krım qotları da 16-cı əsrdə yox oldu.
Jordanesin dediyinə görə ilk Qotlar Skandinaviyadan üç gəmi ilə başçılığı ilə gəldilər. Onlar tayfasını sürgün edərək Vandalları da öz təsirləri altına saldılar.
Yenə Jordanesin yazdıqlarına əsasən qotlar Skif padşahlığını adlı kralın başçılığı ilə işğal edərək dağıtdılar. Qara dəniz sahillərində Amalilər tərəfindən idarə olunan Ostroqotlar, Baltilər tərəfindən idarə olunan Vestqotlar olaraq ikiyə ayrılan qotlar Jordanes tərəfindən şərq qotları və qərb qotları deyə göstərilir.
260-cı illərdə Qotlar Skandinaviyadan gələn başqa bir tayfa olan Herullarla birlikdə , və Bizansı yağmaladılar. Afina, Korinf, Arqos, Olimpiya və Sparta işğala məruz qalsa da Afinalıların başçısı onları qovdu. 268-ci ildə Qotlar Gepidlər, Herullar və birgə yenidən hücuma keçdilər. yazdıqlarına görə onların 6000 gəmisi və 325000 əsgəri vardı. Onlar Krit, Rodos və Kipr adalarını yağmalayıb Troya və Efesə girərək Artemida məbədini dağıtdılar. Qotlar ən sonuncu dəfə 270-ci ildə başçılığı ilə Romaya hücum edərkən general tərəfindən məğlub edildilər.
332-ci ildə İmperator Konstantin qotların hücumuna qarşı kömək aldı. Qot ordusu Sarmatlara qarşı gələ bilmədi, 100.000 qot əsgəri öldürüldü və 300.000 sarmat Roma torpaqlarına gəldi. Bu məğlubiyyətdən sonra bir daha özünə gələ bilməyən qotlar Roma ordusuna daxil oldular. İmperator Konstantin onları xristianlığa gətirdi.
Şimaldakı qotlar isə yazdıqlarına əsasən 370-ci illərdə Hunlar tərəfindən məğlub edildilər. Qotların başçısı olan imperator Valensin torpaqlarına girərək 378-ci ildə onu öldürdü.
Ostroqotlar 454-cü ildə Nedao döyüşündə Hunlardan azad olub isə həll edici qələbə qazandı. 488-ci ildə Ostroqot kralı oldu, 507-ci ildə isə Vestqot kralı ölümündən sonra Vestqotların da hökmdarı olan Teodorix xalqı yenidən birləşdirdi. Ostroqot dövləti 553-cü ildə Bizans ordusunun işğalına məruz qalaraq dağıldı. Vestqot dövləti isə 711-ci ilə qədər hakimiyyətinin bitməsinə qədər hökm sürdü.
Dili
Qot dili ölü dillərdəndir. O Hind-Avropa dillərindəndir, Germanik olsa da müasir xələfi yoxdur. Qot dili VIII əsrdə İspaniya və Portuqaliyada, VI əsrdə isə Fransada unuduldu.
Din
Qotlar çoxallahlı idilər. tərəfindən Arian Xristianlığa keçmişdilər. Vestqotlar 7-ci əsrdə katolik oldular.
Təsirləri
İsveç kralları özlərini "Qotların və Vendlərin kralı" adlandırırdı. Bu adət VI Qustavın ölümündən sonra ləğv edildi.
Qotlar haqda mənbələr
- : De Spiritu Sancto əsəri
- : Res Gestae Libri XXXI.[65]
- Avreli Viktor: Sezarlar
- : Məktublar
- : Skifika
- : Sofistlərin həyatı
- kitabı
- : Xronika
- : Zalımların ölümü haqda
- : Bütpərəstlərə qarşı tarix
- : Germania, 17 və 44-cü hissələr
- : Nitqlər
Həmçinin bax
İstinadlar
Xarici keçidlər
 | Etnik qrup ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qotlar Qot dilinde Gut thiuda yaxud Gutans Gutar Gotar alm Goten lat Gothi yun Got8oi Gotthoi Serqi German tayfasi idi Onlar Roma Imperiyasinin dagilmasi ve Orta esrlere kecidde boyuk rol oynamisdi KokleriOnlar haqda en onemli menbelerden biri olan Iordanin VI esrdeki yari efsanevi eserinde Qot tarixinin onlarin simal kocmesi ile basladigini bildirir Skandzanin Skandinaviya Qotiskandzanin ise Pomeraniya oldugu dusunulur III esrde Qotlar denizle yaxud Dunayi kecerek Kipre Afinaya Istanbula ve Spartaya qeder gedib cixmisdilar IV esrde Daciyani feth edib iki hisseye bolunduler terefinden idare olunan ve Amali sulalesi terefinden idare olunan En guclu vaxtlarini Kral ve Atanarix dovru yasayan qotlarin dovleti qerbde Dunaydan serqde Volqayacan simalda Baltik denizinden cenubda Qara Denizecen uzanirdi Dorduncu esrin sonlarinda Hunlar serqden qot torpaqlarina girdiler Xalqlarin boyuk kocu baslandi Cox qot Hunlara qosulsa da basciligi ile Dunayi kecen qotlar Roma torpaqlarina girdiler ve helledici qelebe qazandilar Qotlar adli bir arian teriqetli xristian terefinden xristianliq oyrendiler ve Bibliya qot diline tercume olundu Besinci ve altinci esrlerde Qotlar iki yere ayrildi Romalilarin muzdlulari olan Vestqotlar ve Hunlarin muttefiqi olan Ostroqotlar TarixiQot yurusleri Ostroqotlar 454 cu ilde Nedao doyusunde Hunlari meglub ederek musteqil oldu basciligi ile Italiyada dovlet quran Ostroqotlar tezlikle Bizans terefinden meglub edilerek qalan hisseleri tayfalarina qosuldu Alarixin basciligi ile hereket eden vestqotlar ise Akvitaniyada dovlet qursa da Franklar onlari Pireney yarimadasina kocmeye mecbur etdi Altinci esrde katolik olan vestqot dovleti sekkizinci esrde Emevilerin isgalina meruz qaldi Vestqot eyanlarindan Pelagi quraraq Rekonkistani baslatdi Qotlarin son qaligi olan Krim qotlari da 16 ci esrde yox oldu Jordanesin dediyine gore ilk Qotlar Skandinaviyadan uc gemi ile basciligi ile geldiler Onlar tayfasini surgun ederek Vandallari da oz tesirleri altina saldilar Yene Jordanesin yazdiqlarina esasen qotlar Skif padsahligini adli kralin basciligi ile isgal ederek dagitdilar Qara deniz sahillerinde Amaliler terefinden idare olunan Ostroqotlar Baltiler terefinden idare olunan Vestqotlar olaraq ikiye ayrilan qotlar Jordanes terefinden serq qotlari ve qerb qotlari deye gosterilir 260 ci illerde Qotlar Skandinaviyadan gelen basqa bir tayfa olan Herullarla birlikde ve Bizansi yagmaladilar Afina Korinf Arqos Olimpiya ve Sparta isgala meruz qalsa da Afinalilarin bascisi onlari qovdu 268 ci ilde Qotlar Gepidler Herullar ve birge yeniden hucuma kecdiler yazdiqlarina gore onlarin 6000 gemisi ve 325000 esgeri vardi Onlar Krit Rodos ve Kipr adalarini yagmalayib Troya ve Efese girerek Artemida mebedini dagitdilar Qotlar en sonuncu defe 270 ci ilde basciligi ile Romaya hucum ederken general terefinden meglub edildiler 332 ci ilde Imperator Konstantin qotlarin hucumuna qarsi komek aldi Qot ordusu Sarmatlara qarsi gele bilmedi 100 000 qot esgeri olduruldu ve 300 000 sarmat Roma torpaqlarina geldi Bu meglubiyyetden sonra bir daha ozune gele bilmeyen qotlar Roma ordusuna daxil oldular Imperator Konstantin onlari xristianliga getirdi Simaldaki qotlar ise yazdiqlarina esasen 370 ci illerde Hunlar terefinden meglub edildiler Qotlarin bascisi olan imperator Valensin torpaqlarina girerek 378 ci ilde onu oldurdu Ostroqotlar 454 cu ilde Nedao doyusunde Hunlardan azad olub ise hell edici qelebe qazandi 488 ci ilde Ostroqot krali oldu 507 ci ilde ise Vestqot krali olumunden sonra Vestqotlarin da hokmdari olan Teodorix xalqi yeniden birlesdirdi Ostroqot dovleti 553 cu ilde Bizans ordusunun isgalina meruz qalaraq dagildi Vestqot dovleti ise 711 ci ile qeder hakimiyyetinin bitmesine qeder hokm surdu DiliQotlar xristianliq oyrenir Qot dili olu dillerdendir O Hind Avropa dillerindendir Germanik olsa da muasir xelefi yoxdur Qot dili VIII esrde Ispaniya ve Portuqaliyada VI esrde ise Fransada unuduldu DinQotlar coxallahli idiler terefinden Arian Xristianliga kecmisdiler Vestqotlar 7 ci esrde katolik oldular TesirleriIsvec krallari ozlerini Qotlarin ve Vendlerin krali adlandirirdi Bu adet VI Qustavin olumunden sonra legv edildi Qotlar haqda menbeler De Spiritu Sancto eseri Res Gestae Libri XXXI 65 Avreli Viktor Sezarlar Mektublar Skifika Sofistlerin heyati kitabi Xronika Zalimlarin olumu haqda Butperestlere qarsi tarix Germania 17 ve 44 cu hisseler NitqlerHemcinin bax26 qot ezabkesIstinadlarXarici kecidler Etnik qrup ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin