Yarmarka və ya Sərgi – Ticarətin yaxşılaşdırılması məqsədilə müəyyən müddətə ədalətli, bazar qurulmuşdur. Alıcıların və satıcıların bir araya gəldikləri və işgüzar müqavilələr bağladıqları bu bazarlar ümumiyyətlə hər il eyni tarixdə bir neçə həftə ərzində eyni yerlərdə və müntəzəm olaraq qurulur. Bu sərgilər hər hansı bir məhsul və xidmətləri əhatə etdiyi kimi, müəyyən bir iş sahəsinin hər hansı bir sahəsini də, əhatə edə bilər, həmçinin hər növ məhsulu və xidmət sahəsini də əhatə edə bilər.
Tarixi
Yarmarka əsasən xalq toplantılarının, böyük kilsə bayramlarının kəsişdiyi yerdə, eləcə də çox qorunan və ən az vergiyə cəlb olunacaq yerlərdə təşkil olunurdu. Yarmarkanın mahiyyəti XI və XII əsrlərdə daha da artdı. XVIII əsrin sonuna kimi Avropanın şərq və qərb hissələri arasında bütün ticarət mübadiləsi yarmarkanın köməyilə baş verirdi. XIV və XV əsrlərdə Brügge, XVI əsrdə isə Lion şəhəri yarmarkanın mərkəzinə çevrildi. XVI əsrdə Medina-delKampo (İspaniya) və Antverpen şəhəri (Belçika) beynəlxalq yarmarka və kredit mərkəzi oldu. XVIII əsrdə hələ XIII əsrdən Leypsiqdə məşhur yarmarka beynəlxalq əhəmiyyət kəsb edirdi. XIX əsrdə ticarət münasibətlərinin genişlənməsi və daxili vergi rüsumlarının ləğv edilməsi, xüsusilə dəmir yollarının çəkilməsi, əmtəələrin yeridilməsi təhlükəsizliyinin artması, nəhayət, kommivoyajerlərin əmələ gəlməsi ilə yarmarkalar tənəzzülə uğradı və onların əksər hissəsi bağlandı. Əmtəələrin bilavasitə satışı əvvəlcə nümunə üzrə, sonra standart üzrə satışla əvəz olundu. Bir çox iri yarmarkalar əmtəə nümunələrinin sərgisinə çevrilirdi ki, burada ticarət əmtəə birjasında olduğu kimi aparılırdı. Öz inkişafı ilə Leypsiq yarmarkası hər şeydən əvvəl əlverişli coğrafi mövqeyinə, yerli tacir enerjisinə, eləcə də ticarət edən polyak və rus tacirlərinə verilən güzəştlərə borcludur. Yalnız bir çox yarmarkalar, o cümlədən Leypsiq yarmarkası ümumi iştirakı bölə bilmədilər.
XIX əsrdə Leypsiq yarmarkası tədricən nümunələr üzrə əmtəə bazarına çevrildi. Burada yarmarka müzaidəsi zamanı təşkil olunan sənaye sərgiləri və daimi əmtəə nümunələri sərgisi keçirilirdi. Yarmarkalar hələ ötən əsrin ikinci yarısından başlayaraq elmitexniki konqreslərin və simpoziumların keçirilməsi ilə müşayiət olunurdu. Elə Leypsiq yarmarkası da 1969-cu ildə universal yarmarkadan çoxsahəli yarmarkaya çevrildi və yalnız işgüzar dairələrin görüş yerinə yox, həm də elmi-texniki və iqtisadi informasiya sahəsində beynəlxalq mərkəz kimi qəbul olundu. M üasir yarmarkalar üçün isə ümumi universal yarmarkalardan sahə, çox zaman texniki, geniş istehsal malları yarmarkalarına keçid meyli xarakterikdir.
Hazırda beynəlxalq yarmarkaların əsas fəaliyyət istiqamətləri Beynəlxalq Yarmarkalar ittifaqı (BYl) tərəfindən nizamlanır. Bu təşkilat beynəlxalq yarmarkaların işinin daha da səmərəli təşkili və beynəlxalq yarmarkaların daha da inkişaf etdirilməsi məqsədilə 1925-ci ildə Parisdə yaradılmışdır.
Beynəlxalq ticarətdə böyük əhəmiyyətə malik yarmarkalar XXI əsrdə daha vacib olmuşdur. Hər il Avropa və Asiyada və dünyanın bir çox məntəqələrində təşkil edilən bu bazarlar minlərlə satıcı və alıcını bir araya gətirərək, böyük alış-veriş potensialı yaradır.
Ticarət və iqtisadi ölçüdə daha da populyarlaşan sərgilərdə iştirakçı şirkətlər və ya təşkilatlar özlərinə ayrılmış məkanlarda ziyarətçilərlə görüşlər həyata keçirir, məhsullarını nümayiş etdirir və ya özlərinin korporativ rənglərini və şəkillərini ehtiva edən müxtəlif vizual vasitələrdən istifadə edərək sərgi stendlərində iştirak edirlər. Bu ölçüləri ilə, yarmarkalar yarmarkaların keçirildiyi şəhərlərdə dekorasiya, yaşayış xidmətləri, stüardessa xidmətləri, qida və içki xidmətləri kimi bir çox sahədə hərəkət yaradaraq, yarmarka xidmətləri sənayesinin yaranmasına da səbəb olmuşdur.
Bəzi vacib beynəlxalq sərgilərə aşağıdakıları nümunə göstərmək olar:
- İsveçrə Sənaye Sərgisi;
- Beynəlxalq Pakistan Sərgisi;
- Milan Sərgisi;
- Beynəlxalq TATEF Sərgisi.
Xüsusi iş sahələri ilə əlaqəli bəzi vacib ticarət sərgiləri Kanada Kimya və Proses Avadanlıqları Sərgisi və Beynəlxalq Mebel Sərgisidir.
Türkiyənin uzun müddətdir təşkil edilən və beynəlxalq sərgilərindən biri də İzmir Sərgisidir.
İstinadlar
- ZİYAD ƏLİABBAS oğlu SƏMƏDZADƏ. BÖYÜK İQTİSADİ ENSİKLOPEDİYA (PDF). V SŞTUÜVYZ. Bakı. 2012.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Yarmarka ve ya Sergi Ticaretin yaxsilasdirilmasi meqsedile mueyyen muddete edaletli bazar qurulmusdur Alicilarin ve saticilarin bir araya geldikleri ve isguzar muqavileler bagladiqlari bu bazarlar umumiyyetle her il eyni tarixde bir nece hefte erzinde eyni yerlerde ve muntezem olaraq qurulur Bu sergiler her hansi bir mehsul ve xidmetleri ehate etdiyi kimi mueyyen bir is sahesinin her hansi bir sahesini de ehate ede biler hemcinin her nov mehsulu ve xidmet sahesini de ehate ede biler Meshur Nottingham Goose Sergisi 1983 IngiltereTarixiYarmarka esasen xalq toplantilarinin boyuk kilse bayramlarinin kesisdiyi yerde elece de cox qorunan ve en az vergiye celb olunacaq yerlerde teskil olunurdu Yarmarkanin mahiyyeti XI ve XII esrlerde daha da artdi XVIII esrin sonuna kimi Avropanin serq ve qerb hisseleri arasinda butun ticaret mubadilesi yarmarkanin komeyile bas verirdi XIV ve XV esrlerde Brugge XVI esrde ise Lion seheri yarmarkanin merkezine cevrildi XVI esrde Medina delKampo Ispaniya ve Antverpen seheri Belcika beynelxalq yarmarka ve kredit merkezi oldu XVIII esrde hele XIII esrden Leypsiqde meshur yarmarka beynelxalq ehemiyyet kesb edirdi XIX esrde ticaret munasibetlerinin genislenmesi ve daxili vergi rusumlarinin legv edilmesi xususile demir yollarinin cekilmesi emteelerin yeridilmesi tehlukesizliyinin artmasi nehayet kommivoyajerlerin emele gelmesi ile yarmarkalar tenezzule ugradi ve onlarin ekser hissesi baglandi Emteelerin bilavasite satisi evvelce numune uzre sonra standart uzre satisla evez olundu Bir cox iri yarmarkalar emtee numunelerinin sergisine cevrilirdi ki burada ticaret emtee birjasinda oldugu kimi aparilirdi Oz inkisafi ile Leypsiq yarmarkasi her seyden evvel elverisli cografi movqeyine yerli tacir enerjisine elece de ticaret eden polyak ve rus tacirlerine verilen guzestlere borcludur Yalniz bir cox yarmarkalar o cumleden Leypsiq yarmarkasi umumi istiraki bole bilmediler XIX esrde Leypsiq yarmarkasi tedricen numuneler uzre emtee bazarina cevrildi Burada yarmarka muzaidesi zamani teskil olunan senaye sergileri ve daimi emtee numuneleri sergisi kecirilirdi Yarmarkalar hele oten esrin ikinci yarisindan baslayaraq elmitexniki konqreslerin ve simpoziumlarin kecirilmesi ile musayiet olunurdu Ele Leypsiq yarmarkasi da 1969 cu ilde universal yarmarkadan coxsaheli yarmarkaya cevrildi ve yalniz isguzar dairelerin gorus yerine yox hem de elmi texniki ve iqtisadi informasiya sahesinde beynelxalq merkez kimi qebul olundu M uasir yarmarkalar ucun ise umumi universal yarmarkalardan sahe cox zaman texniki genis istehsal mallari yarmarkalarina kecid meyli xarakterikdir Hazirda beynelxalq yarmarkalarin esas fealiyyet istiqametleri Beynelxalq Yarmarkalar ittifaqi BYl terefinden nizamlanir Bu teskilat beynelxalq yarmarkalarin isinin daha da semereli teskili ve beynelxalq yarmarkalarin daha da inkisaf etdirilmesi meqsedile 1925 ci ilde Parisde yaradilmisdir Beynelxalq ticaretde boyuk ehemiyyete malik yarmarkalar XXI esrde daha vacib olmusdur Her il Avropa ve Asiyada ve dunyanin bir cox menteqelerinde teskil edilen bu bazarlar minlerle satici ve alicini bir araya getirerek boyuk alis veris potensiali yaradir Ticaret ve iqtisadi olcude daha da populyarlasan sergilerde istirakci sirketler ve ya teskilatlar ozlerine ayrilmis mekanlarda ziyaretcilerle gorusler heyata kecirir mehsullarini numayis etdirir ve ya ozlerinin korporativ renglerini ve sekillerini ehtiva eden muxtelif vizual vasitelerden istifade ederek sergi stendlerinde istirak edirler Bu olculeri ile yarmarkalar yarmarkalarin kecirildiyi seherlerde dekorasiya yasayis xidmetleri stuardessa xidmetleri qida ve icki xidmetleri kimi bir cox sahede hereket yaradaraq yarmarka xidmetleri senayesinin yaranmasina da sebeb olmusdur Bezi vacib beynelxalq sergilere asagidakilari numune gostermek olar Isvecre Senaye Sergisi Beynelxalq Pakistan Sergisi Milan Sergisi Beynelxalq TATEF Sergisi Xususi is saheleri ile elaqeli bezi vacib ticaret sergileri Kanada Kimya ve Proses Avadanliqlari Sergisi ve Beynelxalq Mebel Sergisidir Turkiyenin uzun muddetdir teskil edilen ve beynelxalq sergilerinden biri de Izmir Sergisidir IstinadlarZIYAD ELIABBAS oglu SEMEDZADE BOYUK IQTISADI ENSIKLOPEDIYA PDF V SSTUUVYZ Baki 2012