Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İkinci Dünya müharibəsində Sakit okean cəbhəsi (ing. Pacific War; rus. Тихоокеанский театр военных действий Второй мировой войны) — Sakit okean cəbhəsi (bəzən Asiya-Sakit okean cəbhəsi adlandırılır),İkinci Dünya müharibəsi illərində Sakit okeanda və Şərqi Asiyada baş vermişdir. Sakit okean və adaları, Sakit okeanın cənub-qərbi, Cənub-Şərqi Asiya və Çin kimi əraziləri əhatə etmişdir (1945-ci il Sovet-yapon münaqişəsi daxil olmaqla).
| İkinci Dünya müharibəsində Sakit okean cəbhəsi | |||
|---|---|---|---|
| İkinci Dünya müharibəsi | |||
 | |||
| Tarix | 7 dekabr 1941 – 2 sentyabr 1945 | ||
| Yeri | Şərqi Asiya, Cənubi Asiya, Cənub-Şərqi Asiya, Qərbi Sakit okean və Hind okeanı | ||
| Nəticəsi | Antihitler koalisiyasının qələbəsi
| ||
| Münaqişə tərəfləri | |||
| |||
| Komandan(lar) | |||
| |||
| Tərəflərin qüvvəsi | |||
| |||
| İtkilər | |||
| |||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||
Əsasən, Sakit okean cəbhəsində hərbi əməliyyatlar, 1941-ci il 7–8 dekabr tarixində Yaponiyanın işğalı və Britaniya müstəmləkələri olan , və , eləcə də ABŞ-nin Havay adasında dislokasiya edilmiş hərbi bazasına, , və hücumu ilə başlanmışdır. Bəzi tarixçilər, Asiyada münaqişəni 1937-ci il 7 iyul tarixində Yaponiya imperiyası və arasında baş vermiş İkinci çin–yapon müharibəsinin başlanğıcından və ya 1931-ci ilin 19 sentyabrında Yaponiya tərəfindən işğalı tarixindən götürürlər. Əsas etibarilə, Sakit okean cəbhəsində hərbi əməliyyatlar 1941-ci ilin dekabr ayının əvvəllərində başlamışdır (İkinci çin–yapon müharibəsi daxil olmaqla).
Sakit okean cəbhəsində hadisələr, antihitler koalisiyasının Yaponiyaya qarşı döyüşləri ilə cərəyan etmişdir. Yaponiyanın müttəfiqi kimi Tailand böyük rol göstərsə də, əsas müttəfiqləri olan Almaniya və İtaliya hərbi yardım edə bilməmişdir. Məhz, İkinci Dünya müharibəsi bu regionda ABŞ Hərbi Hava Qüvvələri tərəfindən Xirosima və Naqasaki şəhərlərinə atom bombası atılması, 1945-ci ilin 8 avqustunda Sovet ordusu tərəfindən işğalı və Yaponiyanın 1945-ci il 15 avqust tarixində təslim olması ilə bitmişdir. Yaponiyanın rəsmi formada təslim olması, 1945-ci il 2 sentyabr tarixində baş vermişdir. Bu məğlubiyyətdən sonra, Yaponiya imperatorunun bir sıra səlahiyyətləri əlindən alındı, çünki antihitler koalisiyası ölkələri Yaponiyanın müharibəyə başlamasında əsas siyasi səbəb kimi hərbi aqressiyanı görürdülər və tezliklə Yaponiyanın yeni liberal-demokratik konstitusiyası qəbul edildi.
Sakit okean cəbhəsindəki müharibəyə verilən adlar
Müharibə ərzində antihitler koalisiyası ölkələrində "Sakit okean cəbhəsi" əsasən, İkinci Dünya müharibəsindən ayrılmırdı və ya sadəcə Yaponiya əleyhinə müharibə kimi bilinirdi. Birləşmiş Ştatlarda Sakit okean cəbhəsi ifadəsi geniş istifadə edilirdi, baxmayaraq ki, əslində cənub-qərbi Sakit okean cəbhəsini (General Duqlas Makarturun rəhbərliyi altında), və ya əhatə etmirdi. Halbuki, ABŞ-nin Sakit okean donanmasının aviadaşıyıcıları 1945-ci ilin əvvəllərində Vyetnamda — , və Sayqonda etmişdilər.
Yaponiya, 1941-ci il 10 dekabr tarixində müttəfiqlərlə və davam edən müharibə ilə əlaqədar Böyük Şərqi Asiya Müharibəsi (大東亜戦争 Dai Tō-A Sensō) ifadəsindən istifadə edirdi. Bu ifadə, 12 dekabrda ictimaiyyətə bildirilmişdi və bu ifadənin belə səsləndirilməsi onunla izah edilmişdir ki, buraya hərbi qüvvələri vasitəsilə, qərb qüvvələrindən öz azadlığına nail olmuş Asiya xalqları daxildir. Yapon rəsmiləri, Yapon-Çin münaqişəsini (日支事変 Nisshi Jihen) Böyük Şərqi Asiya müharibəsinə aid edirdilər.
ərzində (1945–1952), bu yapon ifadələri rəsmi sənədlərdə qadağan edilmişdi, baxmayaraq ki, formal olaraq istifadə davam edirdi və regiondakı müharibə rəsmən Sakit okean cəbhəsi (太平洋戦争 Taiheiyō Sensō) kimi tanındı. Yaponiyada həmçinin 1931-ci ildə baş vermiş 1945-ci ilə qədər dövrü əhatə edən 15 illik müharibə kimi də qeyd edilirdi.
İştirakçılar
İkinci Dünya müharibəsində 1941-ci ildəki ilə Yaponiya arasında razılaşdırılmış hərbi ittifaq, artıq işğalını həyata keçirmişdi. , Britaniya ordusunun nəzarətində olan, keçmiş Tailand ərazisi hesab edilən şimal-şərqi işğal etdi. Həmçinin yaponlar, Mançjou-qo və kukla dövlətlərini (Mancuriyanın və Monqolustanın ərazilərinin çox hissəsini əhatə edirdi) və kollaborasionist ( ərazilərindən ibarət idi) qurmuşdular.
ABŞ-nin rəsmi siyasəti o idi ki, Tailand düşmən tərəfdə olmasın və bununla da, Birləşmiş Ştatlar Tailandla müharibə etmədi. ABŞ federal hökumətinin Tailandla müqavilə bağlamaq istəməsi bu ölkənin Yaponiya tərəfindən işğal edilməmişdən öncə, yaponların xeyli təhdidinə məruz qalmasına səbəb oldu. Tailand, Birləşmiş Ştatlar ilə digər işğala məruz qalmış Belçika, Çexoslovakiya, Danimarka, Yunanıstan, Norveç, Polşa və Hollandiya ölkələri kimi müqavilə bağladı.
Yaponiya öz müstəmləkələri olan Koreya və Formosadan (Tayvan) çoxlu əsgərlər toplamışdı. Vişi Fransası, və qüvvələri Sakit okean cəbhəsində fəal olmuşdular. Honkonq, Filippin, , , Monqolustan və keçmiş Fransa Hind-Çinindən (Vişi Fransası hökumətinin nəzarətinə keçəndən sonra) və Timordan kollaborasionist birliklər xidmət etmişdilər.
Almaniya və İtaliya demək olar ki, Sakit okean cəbhəsində iştirak etmirdi, lakin alman və məxsus sualtı qayıqlar və bir sıra gəmilər Hind və Sakit okeanlarına nəzarət edirdi. İtalyanların güzəşt edilmiş ərazilərdə dəniz bazaları var idi, lakin almanların heç bir bazası yox idi. Yaponların Pörl Harbora hücumundan və dövlətlərin bir-birilərinə müharibə elan etmələrindən sonra, bu hərbi bazalar keçdi.
Antihitler koalisiyasının tərəfində ABŞ, , Böyük Britaniya (, Fici, Samoa və s. ölkələrin hərbi qüvvələri daxil olmaqla), Avstraliya, Filippin, Hollandiya ( və Yeni Qvineyanın qərb hissəsinin sahibi kimi), Yeni Zelandiya, Kanada və bütün üzv dövlətləri iştirak edirdi.Meksika, Azad Fransa və digər ölkələr, xüsusilə də Britaniya müstəmləkələrindən qüvvələr də iştirak etmişdi.
SSRİ və Yaponiya arasında 2 qısa elan edilməmiş sərhəd münaqişələri 1938–1939-cu illərdə baş vermiş, sonra isə vəziyyət 1945-ci ilin avqustuna qədər stabil qalmışdı. 1945-ci ilin avqustundan isə sovet ordusu Mançjou-qonu, , Daxili Monqolustan Muxtar Rayonunu, Yaponiya protektoratı Koreyanı və Saxalin adalarını tutdu.
Əhatə etdiyi ərazilər
1942–1945-ci illərdə Sakit okean cəbhəsində 4 əsas ərazi var idi: , Sakit okeanın mərkəzi, Cənub-Şərqi Asiya və Sakit okeanın cənub-qərb hissəsi.ABŞ mənbələri Sakit okean cəbhəsi ilə bağlı, 2 ərazini irəli sürür: Sakit okean və Çin-Birma-Hindistan əraziləri. Sakit okeanda antihitler koalisiyası öz qüvvələrini 2 ərazidə bölüşdürmüşdü: Sakit okean və onun cənub-qərb hissəsi. 1945-ci ildə — Yaponiyanın təslim olmasından əvvəlki dövrdə, SSRİ və Monqolustan yaponlara qarşı Mancuriyada və şimal-şərqi Çində mübarizə aparmışdı.
Çin və Yaponiya arasında münaqişə
1937-ci ildən Yaponiya Mancuriyaya nəzarət edirdi və içərilərinə doğru hərəkət etməyə hazır idi. 1937-ci ilin 7 iyulunda baş vermiş , və Yaponiya arasında irimiqyaslı müharibəyə səbəb oldu. Homindançı və kommunist çinlilər vətəndaş müharibəsini dayandırdılar və yapon işğalına qarşı birləşdilər. SSRİ, bu müharibədə Çin qüvvələrinə . Yaponlar , və mühüm hərbi qələbələr qazandı, lakin dünya ölkələri, əsas da ABŞ xüsusilə görə Yaponiyanın təcavüzkar siyasətini pislədi.
1939-cu ildə yaponlar, SSRİ-ni Uzaq Şərqdən, xüsusilə də Mancuriyadan çıxarmağa çalışırdılar. Onlar, marşal Georgi Jukovun rəhbərliyi altındakı sovet və monqol hərbi qüvvələri tərəfindən məğlub edildilər. Bu şimala olan yapon hücumunu və SSRİ-nin Almaniyaya qarşı müharibənin əvvəlində imzalanmasının nəticəsi kimi edilən yardımını dayandırdı.
1940-cı ilin sentyabrında Yaponiya Vişi Fransası tərəfindən nəzarət edilən Hind-Çin istiqamətindən əsas ərazilərini tutaraq, onun dünya ilə əlaqəsini kəsdi. Yaponlar, Vişi hökuməti ilə olan sazişlərini pozdular və öz məqsədlərinə çatdılar. 27 sentyabrda Yaponiya, Almaniya və İtaliya ilə hərbi müttəfiqlik barədə müqavilə imzaladı. ABŞ, Yaponiya və Almaniya arasında olmuş gizli diplomatik yazışmanı bilənə, yəni 1944-cü ilə qədər bu ölkələrin az olsa da, əlaqələri var idi.
1941-ci ildən münaqişə zəifləmişdi. Baxmayaraq ki, Yaponiya şimal, mərkəzi və sahilyanı ərazilərinin çox hissəsini işğal etmişdi, lakin içərilərinə doğru geri çəkilmişdi. Eyni zamanda, şimal və mərkəzi hissələrinin yaponlar tərəfindən nəzarət olunması bir az seyrək idi, belə ki Yaponiya adətən dəmiryollarına və əsas şəhərlərə nəzarət edirdi, lakin geniş vilayətlərində əsas hərbi və inzibati idarələr yox idi. Yaponlar, cənub-qərbi Çində dağlara çəkilən ordusuna və kommunist çinlilərin şimali və şərqi formalaşdırdığı partizan hərəkatına qarşı mübarizə aparırdılar.
Yaponiya, bir neçə kukla dövlətlər qurmuşdu və bunlardan biri də rəhbərlik etdiyi hökumət idi. Halbuki, əhalisinə qarşı zalım siyasətləri bu hökumətlərə hər hansı real güc gətirmədi və bir neçə rəqib hökumətlər Çan Kayşinin rəhbərliyi ilə tərəfindən məğlub edildi. Çinli kommunist və homindançı hərbi qüvvələrin düşmən xəttləri arxasında ərazi nəzarəti üçün mübarizələri, 1941-ci ilin yanvarında mühüm hərbi toqquşma ilə əməkdaşlıqlarının bitməsinə səbəb oldu.
Yaponlar Şanxay, Uxan və kimi şəhərlərini bombalamış və 1938-ci ilin fevralından 1943-cü ilin avqustuna qədər 5000-ə yaxın hava reydləri həyata keçirmişdilər. Yaponiyanın intensiv olaraq şəhərlərini bombalaması 260.000–350.934 nəfər dinc insanın ölümünə səbəb olmuşdu.
Yaponiya və Qərb arasında gərginliklər
1935-ci ilin əvvəllərindən Yaponiya hərbi dairələri, Hollandiyanın müstəmləkəsi olan tutmağı qərara almışdı, səbəbi isə buranın neft resurslarının Yaponiya üçün əhəmiyyətli olması idi. 1940-cı ildə onlar adlı konsepsiyalarına , və Filippin kimi əraziləri daxil etdilər. Yaponlar Haynan, Tayvan və kimi ərazilərdə möhkəmlənir və zabitləri qaçılmaz müharibə haqqında danışırdılar. Xüsusilə də, Admiral ABŞ ilə üz-üzə qaldıqlarını bildirirdi.
çaşdırmaq səyi ilə Avstraliya, ABŞ, Böyük Britaniya və Hind-Çin adalarında zəngin neft yataqlarına nəzarət edən, mühacirətdə olan Hollandiya hökuməti daxil olmaqla qərb gücləri Yaponiyaya dəmir filizi, polad və neft ixracını dayandırmış və Yaponiya xam resurslarla özlərini və Fransa Hind-Çinində fəaliyyətləri ilə təmin etmişdilər. Yaponiyada hökumət və millətçilər bu embarqoları aqressiyanın nəticəsi kimi qiymətləndirirdilər. Bu ölkəyə idxal edilən neft, daxili istehlakın 80%-ni ödəyirdi və ən çox hərbi sahəyə sərf edilirdi. Yapon mətbuatı, hərbi təbliğatçıların təsiri ilə embarqoları "ABCD" blokadası termini ilə istinad eləməyə başlamışdı.
İqtisadi tənəzzül və son istilalardan uzaqlaşma arasında seçim qarşısında qalan , 1941-ci ilin aprel və may aylarında qərb qüvvələri ilə müharibə etməyi planlaşdırmağa başladı.
Yaponların hazırlıqları
Münaqişənin ilk dövründə Yaponiyanın əsas məqsədi antihitler koalisiyası ölkələrinin embarqosunun təsirindən xilas olmaq üçün Hollandiya müstəmləkəsi olan və işğal etmək idi. Bu, cənub planı kimi bilinirdi. Bu plan, Böyük Britaniya və ABŞ arasındakı yaxın əlaqələrin olması ucbatından qərara alınmışdı və Yaponiya şərq planını da hazırlamağa məcbur oldu.
Şərq planında aşağıdakı prioritet məsələlər nəzərdə tutulurdu:
1. ABŞ-nin Havay adasındakı hərbi bazasına hücum
2. Filippinin zəbti
3. Quam və adalarının işğalı ilə ABŞ-nin əlaqəsini kəsmək
Cənub planında isə aşağıdakı prioritet məsələlər nəzərdə tutulurdu:
1. və Honkonqa hücum
2. Bismark arxipelaqı, Yava və Sumatra adalarına hücum
3. Avstraliya və Yeni Zelandiyanı blokadaya salmaq
Bu əməliyyatlar gerçəkləşdikdən sonra isə sülh danışıqlarına başlamaq planlaşdırılırdı. Noyabrda bu planlar mahiyyətcə tamamlandı və növbəti aya təyin edildi. Yapon hərbi dairələrinin hücum üçün əmr verməməsi və gözləməsi Böyük Britaniya üçün yaxşı oldu və SSRİ baş verə biləcək hər hansı Almaniya hücumuna görə Yaponiyaya effektiv cavab vermək iqtidarında deyildi. Bir sıra yapon rəhbərləri, ABŞ-yə qarşı ümumi hərbi qələbə düşüncəsinin mümkünsüz olduğunun fərqindəydilər, alternativ olaraq Yaponiya hegemonluğunu Asiyada tanıtdıqdan sonra sülh danışıqları üçün addım ata bilərdi. amerikanlarla bir sıra danışıqlar aparmışdı, lakin yaponların Çin (1894–1895) və Rusiya (1904–1905) əleyhinə uğurlu müharibələrinin tarixi təcrübələri ABŞ-yə qarşı savaşa başlamaq fikrinin meydana gəlməsinə səbəb olmuşdu.
Yaponların hücumları, 1941–1942
1941-ci ilin 7 dekabrında yaponlar , Quam və adalarındakı amerikanların hərbi bazalarına hücum etdilər. Eyni gün Britaniya müstəmləkəsi hücum edilmiş, ABŞ nəzarətindəki , və işğal edilmişdi.
Pörl Harbora hücum
Dekabrın 7-si səhər saatlarında Yaponiya gözlənilmədən havadan hücuma başladı. Bu hücum zamanı ABŞ hərbi donanması böyük zərər gördü, belə ki 8 xətt gəmisi zədələnmiş, 188 hərbi təyyarə məhv edilmiş və 2403 amerikan vətəndaşı həlak olmuşdu. Hücumdan öncə ABŞ, İkinci Dünya müharibəsində deyildi və bu o demək idi ki, Yaponiya müharibə elan etmədən Pörl Harbora hücum etmişdi. Amerikanların itkisi, o qədər də çox olmadı: Hərbi Dəniz Qüvvələrində əsas hesab olunan aviadaşıyıcı gəmilər hücum zamanı dənizə açılmışdılar və mühüm donanma infrastrukturuna zərər dəyməmişdi.
Pörl Harbora hücumdan əvvəl ABŞ ictimaiyyəti, dövlətin Avropadakı müharibəyə müdaxiləsinə qarşı idi, amma ABŞ hökuməti Lend-liz proqramına əsasən, Böyük Britaniyaya və SSRİ-yə hərbi yardım edirdi. 8 dekabrda ABŞ,Böyük Britaniya,Kanada və Hollandiya növbəti günü isə Avstraliya Yaponiyaya müharibə elan etdi. Pörl Harbora hücumdan 4 gün sonra Almaniya və İtaliya ABŞ-yə müharibə elan etdi, amma bu böyük strateji səhv idi. Yaranmış vəziyyət Yaponiyanın ABŞ-ni yayındırması üstünlüyünü Almaniyanın əlindən aldı.
Cənub-Şərqi Asiyaya hücumlar
Böyük Britaniya, Avstraliya və Hollandiya artıq 2 il idi ki, Almaniya ilə müharibə edirdi. Sakit okean cəbhəsindəki döyüşlərin ilk 6 ayında müttəfiqlər yaponlar qarşısında ağır məğlubiyyətlərə məruz qalmışdılar.
Tailand, 24 saat içində yapon işğalına boyun əydi və formal olaraq 21 dekabrda Yaponiya ilə müttəfiq oldu. 8 dekabrda hücum edilmiş və 25 dekabrda süqut etmişdi. müdafiəsində yerli əhali və əsgərlər əsas rol oynamışdı. Həmin vaxtı və adaları işğal edildi. 1942-ci ilin 1 yanvarında, antihitler koalisiyası ölkələrinin dövlət başçıları Cənub-Şərqi Asiyanın müdafiəsi üçün General öz ordularına Ali Baş Komandan təyin etdilər. Yanvarda yaponlar Birma, , Yeni Qvineya, Solomon adaları, Manila, Kuala-Lumpur və tutdu. Bu işğallardan sonra antihitler koalisiyası orduları, yaponlara müqavimət göstərsələr də, 1942-ci ilin 15 fevralında təslim oldular. Təxminən 130.000 nəfər hind, ingilis, və holland əsgər hərbi əsirlərə çevrildilər. İşğal sürətlənərək Bali və Timora çatdı. Məğlubiyyətlərin nəticəsi olaraq, ali komandanlıq vəzifəsindən istefa verdi.
Yaponlar, artıq Avstraliyanın şimalına hava hücumları etməyə başlamışdı. Fevralın 19-da Darvin şəhərinin bombalanması zamanı ən azı 243 nəfər insan həlak oldu.
Fevralın sonu və martın əvvəlində döyüşdə Admiral rəhbərliyi altındakı donanmanı məğlub etdi. Bununla da, Cənub-Şərqi Asiyadakı döyüşlər antihitler koalisiyasının Yava və məğlubiyyətləri ilə bitdi.
Mart və apreldə güclü , . Krallıq donanmasının Seylondakı bazaları atəşə tutuldu və bir neçə Britaniya gəmisi batırıldı. Şiddətli hücuma məruz qalan Krallıq donanması Hind okeanının qərb hissəsinə geri çəkildi. və Hindistana yapon basqını üçün şərait yarandı. Bu döyüşlərdə ingilislər, Ranqundan Hindistan-Birma sərhədinə geri çəkilmiş və yaponlar çinli homindançılar üçün təchizat xətti olan strateji əhəmiyyətli nəzarət altına götürmüşdülər.
Filippin 1942-ci ilin 8 mayına qədər müqavimət göstərsə də, sonda təslim oldu və 80.000-dən çox əsgər əsir götürüldü. Bundan sonra general Duqlas Makartur Avstraliyaya getməli oldu. Admiral Çester Nimitsin rəhbərliyi ilə ABŞ donanması Sakit okeanda nəzarəti öz üzərinə götürdü.
Avstraliyaya təhdid
1941-ci ilin sonunda yaponların Pörl Harbora hücumu zamanı əsgərlər döyüşürdülər. Avstraliya mümkün yapon hücumuna qarşı müqavimət göstərməyə hazırlıqsız idi. Bu ölkə , və 15.000 əsgərinin əsir düşməsilə sarsılmışdı. Yaponlar 1942-ci ilin əvvəllərində əsas hərbi bazalarını yaratdılar. Fevralın 19-da Darvin şəhəri yaponların hava hücumuna məruz qaldı (Bu, yaponların Avstraliya ərazisinə ilk hücumu idi). Sonrakı 19 ay ərzində Avstraliyaya 100 dəfə havadan hücum edildi. Yaponlar üçün Port Morsbi şəhərinin işğalı əsas məqsəd idi. Çünki, bu şəhər işğal edilsəydi, Avstraliyaya hücumlar etmək asanlaşacaqdı.
Franklin Ruzvelt, Avstraliya ilə Sakit okean hövzəsinin müdafiə planını gerçəkləşdirmək üçün general Duqlas Makarturu Ali Komandan təyin etdi. Baş nazir , Avstraliya Silahlı Qüvvələrinin hazırlığı baxımından bu təklifi qəbul etdi. Duqlas Makartur, öz qərargahını 1942-ci ilin martında Melburn şəhərinə köçürdü və Sakit okean cəbhəsindəki əməliyyatlara silahlı qüvvələri buradan yönəltməyə başladı. Düşmən donanması, 1942-ci ilin may ayının sonunda şəhərinə çatdı. 8 iyunda 2 yapon sualtı qayığı Sidney və Nyukasl şəhərlərinin sahillərini atəşə tutdu.
Mərcan dənizi və Miduey döyüşləri: dönüş nöqtəsi
 |  | |||||||||
Yaponlar, 1942-ci ilin ortalarında Sakit okeanın cənub və mərkəzi hissələrində əlavə hücumlar etməyi qərara aldılar. Antihitler koalisiyası, yaponların gizli yazışmalarını açaraq Port Morsbi şəhərinə ediləcək hücumu müəyyən etmişdilər. Əgər bu şəhər tutulsaydı, yaponlar Avstraliyanın şimal və qərb hissələrindəki dənizlərə nəzarət edə və həmin ölkəni təcrid edə bilərdi. Lakin admiral rəhbərliyi altındakı ABŞ və Avstraliya donanmaları yaponların qarşısını kəsdi. 1942-ci ilin mayında nəticəsində antihitler koalisiyası çoxlu itkilər verdi, ancaq Port Morsbi şəhərinin işğalı baş tutmadı və yaponlar məğlub olaraq geri çəkildilər. Bu, Sakit okean cəbhəsində baş tutan ilk dəniz döyüşü idi. Yaponların növbəti hədəfi Miduey adasını işğal etmək idi və bu admiral Çester Nimitsin aviadaşıyıcı gəmilərini məhv etməyə imkan verirdi. Yaponlar, 2 aviadaşıyıcı gəmini Aleut adalarına göndərməklə amerikanları şimala olan hücumları ilə yayındırmaq istəyirdilər. Həmin vaxt antihitler koalisiyasının yaponların gizli yazışmalarını açması Miduey adasına gerçəkləşəcək hücumu müəyyən etməyə şərait yaratdı. Miduey adasının işğalı üçün taktiki komandanlığa gətirildi, İsoroku Yamamotonun kompleks planında Çester Nimits tərəfindən ediləcək hər hansı müdaxilə üçün kifayət qədər döyüş gəmiləri yox idi. Çester Nimitsin uzaqgörənliyi, yaponların Miduey adasına gəlib çatmasına mane oldu və məğlub olan yaponlar bir daha hücum etməyərək müdafiəyə çəkildilər. Miduey döyüşü, Sakit okean cəbhəsində geriyə dönüşün başlanğıcı oldu.
Tarava döyüşü
, yerləşən Tarava adasında 20–23 noyabr 1943-cü il tarixində baş vermişdir. Döyüş 76 saat davam etməsinə baxmayaraq, 6.000 — yaxın əsgər ölmüş, 2.2969 əsgər yaralanmışdır.
Makin döyüşü
, yerləşən 20–24 noyabr 1943-cü il tarixində baş vermişdir. Aleut adalarındakı əməliyyatın bitməsi və Solomon adalarına doğru gerçəkləşən irəliləmə, əsgər və təchizat baxımından vəziyyət yüksək səviyyəyə çatandan sonra, 1943-cü ilin sonlarında ABŞ hərbi donanmasının Sakit okeanın mərkəzinə hücum etməsinə imkan yaratdı. Admiral Çester Nimits bu hücumun 1943-cü ildən əvvəl baş tutmasının tərəfdarıydı, lakin Bismark arxipelaqına edilən hücum və Rabaul şəhərinin mühasirəsiylə əlaqədar bu gerçəkləşmədi. Bu adaya hücum, amerikanların qələbəsi ilə nəticələnmişdir.
Quadalkanal döyüşü
Quadalkanal döyüşü, İkinci Dünya müharibəsində Yaponiyanın 3-cü əsas müdafiə xəttinin yerləşdiyi bölgə olaraq tanınır. ABŞ hərbi donanması, Miduey zəfərindən sonra Quadalkanalı ələ keçirməyi planlaşdırırdı. Desant əməliyyatı zamanı çətinlik çəkəcəklərini düşünürdülər, lakin yapon əsgərləri tərəfindən desant əməliyyatı zamanı müqavimət olmadı. O an amerikan əsgərləri özlərini şanslı hesab etdilər. Quadalkanalda yaşayan yerli əhalinin köməyi ilə amerikan əsgərləri, yaponların yerləşdiyi mövqelərə qədər irəlilədilər. Quadalkanal əməliyyatı, olduqca yaşıllıq bir yerdə gerçəkləşdi. Yaponlar, bundan yararlanaraq amerikan əsgərlərini asanlıqla uzaqlaşdıra bildilər. Bəzi amerikan əsgərləri, irəliləyərkən qəflətən otların arasından çıxan yapon əsgərlərini görüncə ölməkdən qurtula bilmədilər. ABŞ Silahlı Qüvvələri, topçu və təyyarə bombardmanları sayəsində yaponların Quadalkanaldakı mövqelərini qısa müddət ərzində ələ keçirməyi bacardı.
İvodzima döyüşü
, 16 fevral 1945 – 26 mart 1945 tarixlərində Sakit okeanda yerləşən adlı kiçik bir adada Yaponiya və ABŞ arasında baş vermişdir. 1945-ci ilin fevral ayında amerikanlar Yaponiyadan sadəcə 1200 km uzaqlıqda yerləşən bir adaya toplanmışdı. , Yaponiyanın istilası üçün əhəmiyyət kəsb edən 2 hava limanına malik idi. İkinci Dünya müharibəsinin simvolu olan ABŞ əsgərlərinin bayraqlarını təpəyə qaldırmalarını göstərən fotoşəkil, bu döyüş əsnasında çəkilmişdir. ABŞ-nin hərbi dəniz və hava qüvvələrinin üstünlüyü ilə mühasirəyə aldığı adayı yaponlara ağır itkilər verdirərək almışdır. Yaponlar, bu kiçik adaya əsgər yığmış, tunellər və mağaralar qazmışdı. Amma heç biri açdığı atəşdən qurtula bilmədi.
Okinava döyüşü, Sakit okean cəbhəsindəki döyüşlərin son mərhələsində ABŞ-nin Okinava adasına desant çıxarması ilə meydana gəlmişdir. Bu döyüş, Yaponiyada mülki əhalinin də öldürülmüş olduğu ən böyük quru döyüşü və ABŞ ilə Yaponiya arasındakı son böyük döyüş olmuşdur. Dəniz hərəkatları 18 mart 1945-ci ildə, quru döyüşü isə ABŞ-nin desant çıxarmasıyla 1 apreldə başlanmışdır.Amerikanlar, 1 aprel 1945-ci ildə Yontan və Kadena hava limanlarının yerləşdiyi bölgəyə desant çıxarması etmişdir. Adanın 80%-i, sadəcə 15 gün ərzində alınmışdır. Yaponlar, bu döyüş ərzində kamikadzelərdən çox istifadə etmişdir. Bu döyüş, 23 iyunda yaponların məğlubiyyəti ilə bitmişdir. Döyüşdə əsas məqsəd, Yaponiyaya hücum etmək üçün hərbi bazaların ələ keçirilməsi idi. Bu döyüş ilə Sakit okean cəbhəsindəki ABŞ zəfəri gerçəkləşdi.
Qahirə konfransı
1943-cü ilin 22–26 noyabr tarixləri arasında ABŞ prezidenti Franklin Ruzvelt, Böyük Britaniya baş naziri Vinston Çörçill və prezidenti Çan Kayşi Misirin paytaxtı Qahirə şəhərində görüşdülər və keçirilən konfransın əsas mövzusu Yaponiyanın məğlub edilməsi barədə idi. O cümlədən, yaponlar tərəfindən işğal edilmiş ərazilərinin (Mancuriya və Tayvan daxil olmaqla) qaytarılması və Koreyanın azad edilərək müstəqil dövlət olması kimi əsas məsələləri əks etdirən qəbul edilmişdir.
Mancuriyanın Sovet ordusu tərəfindən işğalı
1945-ci ilin 3 fevralında SSRİ, Franklin Ruzveltlə razılaşaraq Sakit okean cəbhəsindəki döyüşlərə qatıldı. Bu, Avropada müharibənin bitməsindən 90 gün sonra baş verdi. 9 avqustda başladı və yaponlar məğlub edildi. Bu işğal, yaponların qurduğu kukla dövlət olan Mançjou-qonun süqutu ilə başladı və SSRİ-Yaponiya müqaviləsindən 6 il sonra ən böyük və İkinci Dünya müharibəsinin son döyüşü idi. Bu hücumla Mançjou-qo, və Koreyanın şimalı ələ keçirildi.
Müharibənin sonu
1945-ci ilin 6 avqustunda ABŞ-nin Enola Gay adlı B-29 hərbi təyyarəsi ilk atom bombasını Xirosima şəhərinə atdı. Digər atom bombası isə, 9 avqustda Naqasaki şəhərinə atıldı. 140.000–240.000-dən çox insan həlak oldu. 15 avqustda Yaponiya imperatoru Hirohito təslim olduqları barədə xalqa mürəciət etdi. 2 sentyabr tarixində Yaponiya, təslim aktını imzaladı.
Müharibənin qurbanları
1941-ci ilin 7 dekabrında yaponların Pörl Harbora hücumu zamanı 2403 nəfər həlak olmuş və 1247 nəfər yaralanmışdı. Yaponlar, bu hücumu müharibə elan etmədən həyata keçirmişdilər və Uzaq Şərq beynəlxalq hərbi tribunalı, bu hadisəni müharibə cinayəti kimi qəbul etmişdi. Sakit okean cəbhəsindəki döyüşlər zamanı yapon əsgərlər hərbi əsirlər daxil olmaqla, milyonlarla insanı öldürmüşdülər. (1937–1945) ərzində ən azı 20 milyon çinli həlak oldu. Döyüşlərdə kimyəvi və bioloji silahlardan istifadə edilmiş və bu da 400.000 çinlinin ölümünə səbəb olmuşdu. zamanı yaponlar, 300.000 nəfərə yaxın dinc insanı amansızlıqla öldürmüşdülər.Uzaq Şərq beynəlxalq hərbi tribunalının verdiyi məlumata əsasən, hərbi əsirlərin öldürülməsi 27,1%, yəni almanların və italyanların ördürdükləri əsirlərin sayından 7 dəfə çox idi. 1536-ya yaxın ABŞ vətəndaşı həbs düşərgələrində öldürülmüşdü, lakin almanların həbs düşərgələrində 883 amerikalı öldürülmüşdü.
Uzaq Şərq beynəlxalq hərbi tribunalı
Yaponiyanın məğlubiyyətindən sonra, imperator Hirohito və şahzadə başqa bütün yüksək rütbəli yaponlar mühakimə edildi. 1946-cı ilin 29 aprel tarixində başlayan Uzaq Şərq beynəlxalq hərbi tribunalı 1948-ci ilin 12 noyabr tarixinə qədər davam etmiş və çıxarılan qərarlar nəticəsində Baş Nazir Hideki Todzyo və bir çox yüksək rütbəli hərbçi edam edilmişdir.
Edam cəzası
Seişiro İtaqaki: Hərbi nazir
Heitaro Kimura: Birma Bölgə Ordular Qrupu baş komandanı
Kenji Doihara: Çin Ordular Qrupu baş komandanı
Hideki Todzyo: 40-cı baş nazir
Akira Muto: Filippin Ordular Qrupu baş komandanı
Koki Hirota: 32-ci baş nazir
Ömürlük həbs cəzası
Sadao Araki: Təhsil və Mədəniyyət naziri
Yoşijiro Umezu
Hiroşi Oşima: Almaniya səfiri
Takazumi Oka
Okinori Kaya: Maliyyə naziri
Koiçi Kido: Daxili İşlər naziri
Kuniaki Koiso: 41-ci baş nazir
Kenryö Sato: Quru qoşunları nazirliyi hərbi işlər şöbəsinin sədri
Jotarö Şimada: Hərbi Dəniz naziri
Toşio Şiratori: İtaliya səfiri
Teiçi Suzuki
Kinqoro Haşimoto
Şunroku Hata: Quru qoşunları naziri
Kiiçiro Hiranuma: 35-ci baş nazir
Naoki Hoşino
Jiro Minami: Koreya valisi
İstinadlar
- A Decade of American Foreign Policy 1941–1949 Interim Meeting of Foreign Ministers, Moscow 2009-04-30 at the Wayback Machine. Retrieved 30 September 2009.
- Williamson Murray, Allan R. Millett A War to be Won: Fighting the Second World War 2022-05-13 at the Wayback Machine, Harvard University Press, 2001, p. 143
- Roy M. MacLeod, Science and the Pacific War: Science and Survival in the Pacific, 1939–1945 2022-04-23 at the Wayback Machine, Kluwer Academic Publishing, p. 1, 1999
- (PDF). 2015-09-24 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-05-20.
- "Arxivlənmiş surət". 2015-12-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-05-20.
- . BBC. 19 March 2011 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 31 October 2010.
- . 9 January 2009 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 31 October 2010.
- Edward J. Drea, Nomonhan: Japanese-Soviet Tactical Combat, 1939 (2005)
- Boyd, Carl. Hitler's Japanese confidant: General Ōshima Hiroshi and MAGIC intelligence, 1941–1945 (1993)
- Fairbank, John King; Goldman, Merle. China: A New History. Harvard University Press. 1994. səh. 320. ISBN .
- Lind Jennifer M. (2010). "Sorry States: Apologies in International Politics 2016-12-09 at the Wayback Machine". Cornell University Press, p.28.
- R.J. Rummel. China's Bloody Century: Genocide and Mass Murder Since 1900. . August 31, 2007.
- "Japans desperate gamble". Aberdeen Journal. 18 November 1940. İstifadə tarixi: 6 May 2015 – vasitəsilə. (Subscription required (help)).
- Peattie & Evans, Kaigun
- Willmott, Barrier and the Javelin (Annapolis: Naval Institute Press, 1983).
- Boog et al (2006) "Germany and the Second World War: The Global War", p. 175
- Parillo, Mark P. Japanese Merchant Marine in World War II. (United States Naval Institute Press, 1993).
- "Declaration of War with Japan". United States Congress. 8 December 1941. 26 September 2011 tarixində .
- "Prime Minister's Declaration". UK Parliament. 8 December 1941. 12 September 2014 tarixində . İstifadə tarixi: 3 May 2015.
- "Canada Declares War on Japan". Inter-Allied Review. 15 December 1941. 24 September 2015 tarixində . İstifadə tarixi: 8 April 2015 – Pearl Harbor History Associates, Inc. vasitəsilə.
- "The Kingdom of the Netherlands Declares War with Japan". Inter-Allied Review. 15 December 1941. 20 October 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 3 October 2009 – Pearl Harbor History Associates Inc. vasitəsilə.
- . Awm.gov.au. 20 August 2008 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 31 October 2010.
- Klemen, L. "The capture of Bali Island, February 1942". Forgotten Campaign: The Dutch East Indies Campaign 1941–1942. 1999–2000. 2012-03-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-05-20.
- Klemen, L. . Forgotten Campaign: The Dutch East Indies Campaign 1941–1942. 1999–2000. 2013-09-25 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-05-20.
- Klemen, L. . Forgotten Campaign: The Dutch East Indies Campaign 1941–1942. 1999–2000. 2011-07-26 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-05-20.
- Klemen, L. . Forgotten Campaign: The Dutch East Indies Campaign 1941–1942. 1999–2000. 2011-07-26 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-05-20.
- Womack, Tom. . Dutch East Indies Campaign website. 1999–2000. 2011-07-26 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-05-20.
- Blair, Silent Victory
- "Remembering the war in New Guinea – Rabaul". Ajrp.awm.gov.au. 24 July 2011 tarixində . İstifadə tarixi: 20 April 2013.
- "Remembering the war in New Guinea – Were the Japanese going to invade?". Ajrp.awm.gov.au. 19 February 1942. 16 September 2011 tarixində . İstifadə tarixi: 20 April 2013.
- "Midget Submarines history at". Home.st.net.au. 13 April 2010 tarixində . İstifadə tarixi: 29 April 2010.
- "Battle of Midway-Scouting and Early Attacks from Midway, 3–4 June 1942". History.navy.mil. 13 April 2010 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 31 October 2010.
- Robert S. Burrell, "Breaking the Cycle of Iwo Jima Mythology: A Strategic Study of Operation Detachment," Journal of Military History Volume 68, Number 4, October 2004, pp. 1143–1186 and rebuttal in Project MUSE 2016-03-04 at the Wayback Machine
- Joseph H. Alexander, The final campaign: Marines in the victory on Okinawa (1996) short official history online 2016-12-09 at the Wayback Machine
- Hiromichi Yahara, The Battle For Okinawa (1997), Japanese perspective excerpt and text search 2009-06-18 at the Wayback Machine
- Professor Duncan Anderson, 2005,"Nuclear Power: The End of the War Against Japan" 2008-05-18 at the Wayback Machine (World War Two, BBC History website) Access date: 11 September 2007.
- Tsuyoshi Hasegawa (redaktor). The End of the Pacific War: Reappraisals. Stanford University Press. 2007. səh. 89. ISBN .
- Yuma Totani. The Tokyo War Crimes Trial: The Pursuit of Justice in the Wake of World War II. . 1 April 2009. səh. 57.
- Stephen C. McCaffrey. Understanding International Law. . 22 September 2004. 210–229.
- "Rummel, R.J. '''Statistics of Democide: Genocide and Mass Murder since 1900''' Chapter 3. LIT Verlag Münster-Hamburg-Berlin-Wien-London-Zürich (1999)". Hawaii.edu. 23 March 2010 tarixində . İstifadə tarixi: 31 October 2010.
- "Nuclear Power: The End of the War Against Japan". 2018-02-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-05-20.
- "Remember role in ending fascist war". 2015-11-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-05-20.
- Christopher Hudson. "Doctors of Depravity". Daily Mail. 2 March 2007. 29 September 2007 tarixində . İstifadə tarixi: 20 May 2015.
- Chapel, Joseph. "Denial of the Holocaust and the Rape of Nanking". 2004. 2016-03-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-05-20.
- "Japanese prisoners of war 2017-04-02 at the Wayback Machine". Philip Towle, Margaret Kosuge, Yōichi Kibata (2000). . pp.47–48. .
- . 2014-05-28 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-05-20.
Xarici keçidlər
- "The Pacific War Online Encyclopedia" compiled by Kent G. Budge, 4000 short articles
- Film Footage of the Pacific War 2011-11-06 at the Wayback Machine
- Animated History of the Pacific War 2013-02-27 at the Wayback Machine
- The Pacific War Series – at The War Times Journal
- Morinoske: Japanese Pilot testimonials – and more
- Imperial Japanese Navy Page
- "Japan's War in Colour" — YouTube
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ikinci Dunya muharibesinde Sakit okean cebhesi ing Pacific War rus Tihookeanskij teatr voennyh dejstvij Vtoroj mirovoj vojny Sakit okean cebhesi bezen Asiya Sakit okean cebhesi adlandirilir Ikinci Dunya muharibesi illerinde Sakit okeanda ve Serqi Asiyada bas vermisdir Sakit okean ve adalari Sakit okeanin cenub qerbi Cenub Serqi Asiya ve Cin kimi erazileri ehate etmisdir 1945 ci il Sovet yapon munaqisesi daxil olmaqla Ikinci Dunya muharibesinde Sakit okean cebhesiIkinci Dunya muharibesiTarix 7 dekabr 1941 2 sentyabr 1945Yeri Serqi Asiya Cenubi Asiya Cenub Serqi Asiya Qerbi Sakit okean ve Hind okeaniNeticesi Antihitler koalisiyasinin qelebesi Ikinci Dunya muharibesinin sonu San Fransisko muqavilesi 1951 Yaponiyanin teslim olmasi Zeiflemis Avropa olkelerinin oz mustemlekelerini itirmesi Birinci Hind Cin muharibesi Koreya muharibesiMunaqise terefleriAntihitler koalisiyasi ABS Filippin Birlesmis Kralliq Britaniya Hindistani Avstraliya Kanada Yeni Zelandiya Niderland SSRI Berlin Roma Tokio oxu Yaponiya imperiyasi Tailand Kukla dovletler Mancjou qoKomandan lar Franklin Ruzvelt Harri Trumen Can Kaysi Vinston Corcill Iosif Stalin Hirohito Hideki TodzyoTereflerin quvvesi14 000 000 400 000 1 669 500 3 621 383 2 000 000 7 889 100ItkilerHerbi 4 000 000 Mulki olumler 25 000 000 Herbi 2 000 000 Mulki olumler 960 000 Vikianbarda elaqeli mediafayllar Esasen Sakit okean cebhesinde herbi emeliyyatlar 1941 ci il 7 8 dekabr tarixinde Yaponiyanin isgali ve Britaniya mustemlekeleri olan ve elece de ABS nin Havay adasinda dislokasiya edilmis herbi bazasina ve hucumu ile baslanmisdir Bezi tarixciler Asiyada munaqiseni 1937 ci il 7 iyul tarixinde Yaponiya imperiyasi ve arasinda bas vermis Ikinci cin yapon muharibesinin baslangicindan ve ya 1931 ci ilin 19 sentyabrinda Yaponiya terefinden isgali tarixinden gotururler Esas etibarile Sakit okean cebhesinde herbi emeliyyatlar 1941 ci ilin dekabr ayinin evvellerinde baslamisdir Ikinci cin yapon muharibesi daxil olmaqla Sakit okean cebhesinde hadiseler antihitler koalisiyasinin Yaponiyaya qarsi doyusleri ile cereyan etmisdir Yaponiyanin muttefiqi kimi Tailand boyuk rol gosterse de esas muttefiqleri olan Almaniya ve Italiya herbi yardim ede bilmemisdir Mehz Ikinci Dunya muharibesi bu regionda ABS Herbi Hava Quvveleri terefinden Xirosima ve Naqasaki seherlerine atom bombasi atilmasi 1945 ci ilin 8 avqustunda Sovet ordusu terefinden isgali ve Yaponiyanin 1945 ci il 15 avqust tarixinde teslim olmasi ile bitmisdir Yaponiyanin resmi formada teslim olmasi 1945 ci il 2 sentyabr tarixinde bas vermisdir Bu meglubiyyetden sonra Yaponiya imperatorunun bir sira selahiyyetleri elinden alindi cunki antihitler koalisiyasi olkeleri Yaponiyanin muharibeye baslamasinda esas siyasi sebeb kimi herbi aqressiyani gorurduler ve tezlikle Yaponiyanin yeni liberal demokratik konstitusiyasi qebul edildi Sakit okean cebhesindeki muharibeye verilen adlarMuharibe erzinde antihitler koalisiyasi olkelerinde Sakit okean cebhesi esasen Ikinci Dunya muharibesinden ayrilmirdi ve ya sadece Yaponiya eleyhine muharibe kimi bilinirdi Birlesmis Statlarda Sakit okean cebhesi ifadesi genis istifade edilirdi baxmayaraq ki eslinde cenub qerbi Sakit okean cebhesini General Duqlas Makarturun rehberliyi altinda ve ya ehate etmirdi Halbuki ABS nin Sakit okean donanmasinin aviadasiyicilari 1945 ci ilin evvellerinde Vyetnamda ve Sayqonda etmisdiler Yaponiya 1941 ci il 10 dekabr tarixinde muttefiqlerle ve davam eden muharibe ile elaqedar Boyuk Serqi Asiya Muharibesi 大東亜戦争 Dai Tō A Sensō ifadesinden istifade edirdi Bu ifade 12 dekabrda ictimaiyyete bildirilmisdi ve bu ifadenin bele seslendirilmesi onunla izah edilmisdir ki buraya herbi quvveleri vasitesile qerb quvvelerinden oz azadligina nail olmus Asiya xalqlari daxildir Yapon resmileri Yapon Cin munaqisesini 日支事変 Nisshi Jihen Boyuk Serqi Asiya muharibesine aid edirdiler erzinde 1945 1952 bu yapon ifadeleri resmi senedlerde qadagan edilmisdi baxmayaraq ki formal olaraq istifade davam edirdi ve regiondaki muharibe resmen Sakit okean cebhesi 太平洋戦争 Taiheiyō Sensō kimi tanindi Yaponiyada hemcinin 1931 ci ilde bas vermis 1945 ci ile qeder dovru ehate eden 15 illik muharibe kimi de qeyd edilirdi IstirakcilarGeneralissimus Can Kaysi Cinin Ali Bas Komandani 1942 1945 Ikinci Dunya muharibesinde 1941 ci ildeki ile Yaponiya arasinda razilasdirilmis herbi ittifaq artiq isgalini heyata kecirmisdi Britaniya ordusunun nezaretinde olan kecmis Tailand erazisi hesab edilen simal serqi isgal etdi Hemcinin yaponlar Mancjou qo ve kukla dovletlerini Mancuriyanin ve Monqolustanin erazilerinin cox hissesini ehate edirdi ve kollaborasionist erazilerinden ibaret idi qurmusdular ABS nin resmi siyaseti o idi ki Tailand dusmen terefde olmasin ve bununla da Birlesmis Statlar Tailandla muharibe etmedi ABS federal hokumetinin Tailandla muqavile baglamaq istemesi bu olkenin Yaponiya terefinden isgal edilmemisden once yaponlarin xeyli tehdidine meruz qalmasina sebeb oldu Tailand Birlesmis Statlar ile diger isgala meruz qalmis Belcika Cexoslovakiya Danimarka Yunanistan Norvec Polsa ve Hollandiya olkeleri kimi muqavile bagladi Asiya Sakit okean regionunun siyasi xeritesi 1939 cu il Yaponiya oz mustemlekeleri olan Koreya ve Formosadan Tayvan coxlu esgerler toplamisdi Visi Fransasi ve quvveleri Sakit okean cebhesinde feal olmusdular Honkonq Filippin Monqolustan ve kecmis Fransa Hind Cininden Visi Fransasi hokumetinin nezaretine kecenden sonra ve Timordan kollaborasionist birlikler xidmet etmisdiler Almaniya ve Italiya demek olar ki Sakit okean cebhesinde istirak etmirdi lakin alman ve mexsus sualti qayiqlar ve bir sira gemiler Hind ve Sakit okeanlarina nezaret edirdi Italyanlarin guzest edilmis erazilerde deniz bazalari var idi lakin almanlarin hec bir bazasi yox idi Yaponlarin Porl Harbora hucumundan ve dovletlerin bir birilerine muharibe elan etmelerinden sonra bu herbi bazalar kecdi Antihitler koalisiyasinin terefinde ABS Boyuk Britaniya Fici Samoa ve s olkelerin herbi quvveleri daxil olmaqla Avstraliya Filippin Hollandiya ve Yeni Qvineyanin qerb hissesinin sahibi kimi Yeni Zelandiya Kanada ve butun uzv dovletleri istirak edirdi Meksika Azad Fransa ve diger olkeler xususile de Britaniya mustemlekelerinden quvveler de istirak etmisdi SSRI ve Yaponiya arasinda 2 qisa elan edilmemis serhed munaqiseleri 1938 1939 cu illerde bas vermis sonra ise veziyyet 1945 ci ilin avqustuna qeder stabil qalmisdi 1945 ci ilin avqustundan ise sovet ordusu Mancjou qonu Daxili Monqolustan Muxtar Rayonunu Yaponiya protektorati Koreyani ve Saxalin adalarini tutdu Ehate etdiyi erazilerGeneralissimus Can Kaysi ve antihitler koalisiyasi ordusunun Ali Bas Komandani 1942 1945 1942 1945 ci illerde Sakit okean cebhesinde 4 esas erazi var idi Sakit okeanin merkezi Cenub Serqi Asiya ve Sakit okeanin cenub qerb hissesi ABS menbeleri Sakit okean cebhesi ile bagli 2 erazini ireli surur Sakit okean ve Cin Birma Hindistan erazileri Sakit okeanda antihitler koalisiyasi oz quvvelerini 2 erazide bolusdurmusdu Sakit okean ve onun cenub qerb hissesi 1945 ci ilde Yaponiyanin teslim olmasindan evvelki dovrde SSRI ve Monqolustan yaponlara qarsi Mancuriyada ve simal serqi Cinde mubarize aparmisdi Cin ve Yaponiya arasinda munaqiseEsas meqale Cin yapon muharibesi 1937 1945 uzv olkelerin dovlet bascilari 12 oktyabr 1942 ci ilCan Kaysi 1937 ci ilden Yaponiya Mancuriyaya nezaret edirdi ve icerilerine dogru hereket etmeye hazir idi 1937 ci ilin 7 iyulunda bas vermis ve Yaponiya arasinda irimiqyasli muharibeye sebeb oldu Homindanci ve kommunist cinliler vetendas muharibesini dayandirdilar ve yapon isgalina qarsi birlesdiler SSRI bu muharibede Cin quvvelerine Yaponlar ve muhum herbi qelebeler qazandi lakin dunya olkeleri esas da ABS xususile gore Yaponiyanin tecavuzkar siyasetini pisledi 1939 cu ilde yaponlar SSRI ni Uzaq Serqden xususile de Mancuriyadan cixarmaga calisirdilar Onlar marsal Georgi Jukovun rehberliyi altindaki sovet ve monqol herbi quvveleri terefinden meglub edildiler Bu simala olan yapon hucumunu ve SSRI nin Almaniyaya qarsi muharibenin evvelinde imzalanmasinin neticesi kimi edilen yardimini dayandirdi 1940 ci ilin sentyabrinda Yaponiya Visi Fransasi terefinden nezaret edilen Hind Cin istiqametinden esas erazilerini tutaraq onun dunya ile elaqesini kesdi Yaponlar Visi hokumeti ile olan sazislerini pozdular ve oz meqsedlerine catdilar 27 sentyabrda Yaponiya Almaniya ve Italiya ile herbi muttefiqlik barede muqavile imzaladi ABS Yaponiya ve Almaniya arasinda olmus gizli diplomatik yazismani bilene yeni 1944 cu ile qeder bu olkelerin az olsa da elaqeleri var idi 1941 ci ilden munaqise zeiflemisdi Baxmayaraq ki Yaponiya simal merkezi ve sahilyani erazilerinin cox hissesini isgal etmisdi lakin icerilerine dogru geri cekilmisdi Eyni zamanda simal ve merkezi hisselerinin yaponlar terefinden nezaret olunmasi bir az seyrek idi bele ki Yaponiya adeten demiryollarina ve esas seherlere nezaret edirdi lakin genis vilayetlerinde esas herbi ve inzibati idareler yox idi Yaponlar cenub qerbi Cinde daglara cekilen ordusuna ve kommunist cinlilerin simali ve serqi formalasdirdigi partizan herekatina qarsi mubarize aparirdilar Yaponiya bir nece kukla dovletler qurmusdu ve bunlardan biri de rehberlik etdiyi hokumet idi Halbuki ehalisine qarsi zalim siyasetleri bu hokumetlere her hansi real guc getirmedi ve bir nece reqib hokumetler Can Kaysinin rehberliyi ile terefinden meglub edildi Cinli kommunist ve homindanci herbi quvvelerin dusmen xettleri arxasinda erazi nezareti ucun mubarizeleri 1941 ci ilin yanvarinda muhum herbi toqqusma ile emekdasliqlarinin bitmesine sebeb oldu seheri bombalandiqdan sonra iyun 1941 ci il Yaponlar Sanxay Uxan ve kimi seherlerini bombalamis ve 1938 ci ilin fevralindan 1943 cu ilin avqustuna qeder 5000 e yaxin hava reydleri heyata kecirmisdiler Yaponiyanin intensiv olaraq seherlerini bombalamasi 260 000 350 934 nefer dinc insanin olumune sebeb olmusdu Yaponiya ve Qerb arasinda gerginlikler1935 ci ilin evvellerinden Yaponiya herbi daireleri Hollandiyanin mustemlekesi olan tutmagi qerara almisdi sebebi ise buranin neft resurslarinin Yaponiya ucun ehemiyyetli olmasi idi 1940 ci ilde onlar adli konsepsiyalarina ve Filippin kimi erazileri daxil etdiler Yaponlar Haynan Tayvan ve kimi erazilerde mohkemlenir ve zabitleri qacilmaz muharibe haqqinda danisirdilar Xususile de Admiral ABS ile uz uze qaldiqlarini bildirirdi casdirmaq seyi ile Avstraliya ABS Boyuk Britaniya ve Hind Cin adalarinda zengin neft yataqlarina nezaret eden muhaciretde olan Hollandiya hokumeti daxil olmaqla qerb gucleri Yaponiyaya demir filizi polad ve neft ixracini dayandirmis ve Yaponiya xam resurslarla ozlerini ve Fransa Hind Cininde fealiyyetleri ile temin etmisdiler Yaponiyada hokumet ve milletciler bu embarqolari aqressiyanin neticesi kimi qiymetlendirirdiler Bu olkeye idxal edilen neft daxili istehlakin 80 ni odeyirdi ve en cox herbi saheye serf edilirdi Yapon metbuati herbi tebligatcilarin tesiri ile embarqolari ABCD blokadasi termini ile istinad elemeye baslamisdi Iqtisadi tenezzul ve son istilalardan uzaqlasma arasinda secim qarsisinda qalan 1941 ci ilin aprel ve may aylarinda qerb quvveleri ile muharibe etmeyi planlasdirmaga basladi Yaponlarin hazirliqlariMunaqisenin ilk dovrunde Yaponiyanin esas meqsedi antihitler koalisiyasi olkelerinin embarqosunun tesirinden xilas olmaq ucun Hollandiya mustemlekesi olan ve isgal etmek idi Bu cenub plani kimi bilinirdi Bu plan Boyuk Britaniya ve ABS arasindaki yaxin elaqelerin olmasi ucbatindan qerara alinmisdi ve Yaponiya serq planini da hazirlamaga mecbur oldu Serq planinda asagidaki prioritet meseleler nezerde tutulurdu 1 ABS nin Havay adasindaki herbi bazasina hucum 2 Filippinin zebti 3 Quam ve adalarinin isgali ile ABS nin elaqesini kesmek Cenub planinda ise asagidaki prioritet meseleler nezerde tutulurdu 1 ve Honkonqa hucum 2 Bismark arxipelaqi Yava ve Sumatra adalarina hucum 3 Avstraliya ve Yeni Zelandiyani blokadaya salmaq Bu emeliyyatlar gerceklesdikden sonra ise sulh danisiqlarina baslamaq planlasdirilirdi Noyabrda bu planlar mahiyyetce tamamlandi ve novbeti aya teyin edildi Yapon herbi dairelerinin hucum ucun emr vermemesi ve gozlemesi Boyuk Britaniya ucun yaxsi oldu ve SSRI bas vere bilecek her hansi Almaniya hucumuna gore Yaponiyaya effektiv cavab vermek iqtidarinda deyildi Bir sira yapon rehberleri ABS ye qarsi umumi herbi qelebe dusuncesinin mumkunsuz oldugunun ferqindeydiler alternativ olaraq Yaponiya hegemonlugunu Asiyada tanitdiqdan sonra sulh danisiqlari ucun addim ata bilerdi amerikanlarla bir sira danisiqlar aparmisdi lakin yaponlarin Cin 1894 1895 ve Rusiya 1904 1905 eleyhine ugurlu muharibelerinin tarixi tecrubeleri ABS ye qarsi savasa baslamaq fikrinin meydana gelmesine sebeb olmusdu Yaponlarin hucumlari 1941 19421941 ci ilin 7 dekabrinda yaponlar Quam ve adalarindaki amerikanlarin herbi bazalarina hucum etdiler Eyni gun Britaniya mustemlekesi hucum edilmis ABS nezaretindeki ve isgal edilmisdi Porl Harbora hucum Esas meqale Porl Harbora hucumYaponlarin Porl Harbora hucumu zamani yananPorl Harbora hucum zamani gosterdiyi igidliye gore donanma medali ile teltif edilen ilk afroamerikali Doris Miller Dekabrin 7 si seher saatlarinda Yaponiya gozlenilmeden havadan hucuma basladi Bu hucum zamani ABS herbi donanmasi boyuk zerer gordu bele ki 8 xett gemisi zedelenmis 188 herbi teyyare mehv edilmis ve 2403 amerikan vetendasi helak olmusdu Hucumdan once ABS Ikinci Dunya muharibesinde deyildi ve bu o demek idi ki Yaponiya muharibe elan etmeden Porl Harbora hucum etmisdi Amerikanlarin itkisi o qeder de cox olmadi Herbi Deniz Quvvelerinde esas hesab olunan aviadasiyici gemiler hucum zamani denize acilmisdilar ve muhum donanma infrastrukturuna zerer deymemisdi Porl Harbora hucumdan evvel ABS ictimaiyyeti dovletin Avropadaki muharibeye mudaxilesine qarsi idi amma ABS hokumeti Lend liz proqramina esasen Boyuk Britaniyaya ve SSRI ye herbi yardim edirdi 8 dekabrda ABS Boyuk Britaniya Kanada ve Hollandiya novbeti gunu ise Avstraliya Yaponiyaya muharibe elan etdi Porl Harbora hucumdan 4 gun sonra Almaniya ve Italiya ABS ye muharibe elan etdi amma bu boyuk strateji sehv idi Yaranmis veziyyet Yaponiyanin ABS ni yayindirmasi ustunluyunu Almaniyanin elinden aldi Cenub Serqi Asiyaya hucumlar Darvin seherinin bombalanmasi 19 fevral 1942 ci il Boyuk Britaniya Avstraliya ve Hollandiya artiq 2 il idi ki Almaniya ile muharibe edirdi Sakit okean cebhesindeki doyuslerin ilk 6 ayinda muttefiqler yaponlar qarsisinda agir meglubiyyetlere meruz qalmisdilar Tailand 24 saat icinde yapon isgalina boyun eydi ve formal olaraq 21 dekabrda Yaponiya ile muttefiq oldu 8 dekabrda hucum edilmis ve 25 dekabrda suqut etmisdi mudafiesinde yerli ehali ve esgerler esas rol oynamisdi Hemin vaxti ve adalari isgal edildi 1942 ci ilin 1 yanvarinda antihitler koalisiyasi olkelerinin dovlet bascilari Cenub Serqi Asiyanin mudafiesi ucun General oz ordularina Ali Bas Komandan teyin etdiler Yanvarda yaponlar Birma Yeni Qvineya Solomon adalari Manila Kuala Lumpur ve tutdu Bu isgallardan sonra antihitler koalisiyasi ordulari yaponlara muqavimet gosterseler de 1942 ci ilin 15 fevralinda teslim oldular Texminen 130 000 nefer hind ingilis ve holland esger herbi esirlere cevrildiler Isgal suretlenerek Bali ve Timora catdi Meglubiyyetlerin neticesi olaraq ali komandanliq vezifesinden istefa verdi Yaponlar artiq Avstraliyanin simalina hava hucumlari etmeye baslamisdi Fevralin 19 da Darvin seherinin bombalanmasi zamani en azi 243 nefer insan helak oldu Fevralin sonu ve martin evvelinde doyusde Admiral rehberliyi altindaki donanmani meglub etdi Bununla da Cenub Serqi Asiyadaki doyusler antihitler koalisiyasinin Yava ve meglubiyyetleri ile bitdi Mart ve aprelde guclu Kralliq donanmasinin Seylondaki bazalari atese tutuldu ve bir nece Britaniya gemisi batirildi Siddetli hucuma meruz qalan Kralliq donanmasi Hind okeaninin qerb hissesine geri cekildi ve Hindistana yapon basqini ucun serait yarandi Bu doyuslerde ingilisler Ranqundan Hindistan Birma serhedine geri cekilmis ve yaponlar cinli homindancilar ucun techizat xetti olan strateji ehemiyyetli nezaret altina goturmusduler Filippin 1942 ci ilin 8 mayina qeder muqavimet gosterse de sonda teslim oldu ve 80 000 den cox esger esir goturuldu Bundan sonra general Duqlas Makartur Avstraliyaya getmeli oldu Admiral Cester Nimitsin rehberliyi ile ABS donanmasi Sakit okeanda nezareti oz uzerine goturdu Avstraliyaya tehdid Sakit okean cebhesinin Ali Bas Komandani General Duqlas Makartur ve Avstraliyanin bas naziri 1941 ci ilin sonunda yaponlarin Porl Harbora hucumu zamani esgerler doyusurduler Avstraliya mumkun yapon hucumuna qarsi muqavimet gostermeye hazirliqsiz idi Bu olke ve 15 000 esgerinin esir dusmesile sarsilmisdi Yaponlar 1942 ci ilin evvellerinde esas herbi bazalarini yaratdilar Fevralin 19 da Darvin seheri yaponlarin hava hucumuna meruz qaldi Bu yaponlarin Avstraliya erazisine ilk hucumu idi Sonraki 19 ay erzinde Avstraliyaya 100 defe havadan hucum edildi Yaponlar ucun Port Morsbi seherinin isgali esas meqsed idi Cunki bu seher isgal edilseydi Avstraliyaya hucumlar etmek asanlasacaqdi Holland ve herbi esirler 1943 cu il Tarsau Tailand Franklin Ruzvelt Avstraliya ile Sakit okean hovzesinin mudafie planini gerceklesdirmek ucun general Duqlas Makarturu Ali Komandan teyin etdi Bas nazir Avstraliya Silahli Quvvelerinin hazirligi baximindan bu teklifi qebul etdi Duqlas Makartur oz qerargahini 1942 ci ilin martinda Melburn seherine kocurdu ve Sakit okean cebhesindeki emeliyyatlara silahli quvveleri buradan yoneltmeye basladi Dusmen donanmasi 1942 ci ilin may ayinin sonunda seherine catdi 8 iyunda 2 yapon sualti qayigi Sidney ve Nyukasl seherlerinin sahillerini atese tutdu Mercan denizi ve Miduey doyusleri donus noqtesiEsas meqaleler ve Miduey doyusuAdmirallar Cester Nimits ve Yaponlar 1942 ci ilin ortalarinda Sakit okeanin cenub ve merkezi hisselerinde elave hucumlar etmeyi qerara aldilar Antihitler koalisiyasi yaponlarin gizli yazismalarini acaraq Port Morsbi seherine edilecek hucumu mueyyen etmisdiler Eger bu seher tutulsaydi yaponlar Avstraliyanin simal ve qerb hisselerindeki denizlere nezaret ede ve hemin olkeni tecrid ede bilerdi Lakin admiral rehberliyi altindaki ABS ve Avstraliya donanmalari yaponlarin qarsisini kesdi 1942 ci ilin mayinda neticesinde antihitler koalisiyasi coxlu itkiler verdi ancaq Port Morsbi seherinin isgali bas tutmadi ve yaponlar meglub olaraq geri cekildiler Bu Sakit okean cebhesinde bas tutan ilk deniz doyusu idi Yaponlarin novbeti hedefi Miduey adasini isgal etmek idi ve bu admiral Cester Nimitsin aviadasiyici gemilerini mehv etmeye imkan verirdi Yaponlar 2 aviadasiyici gemini Aleut adalarina gondermekle amerikanlari simala olan hucumlari ile yayindirmaq isteyirdiler Hemin vaxt antihitler koalisiyasinin yaponlarin gizli yazismalarini acmasi Miduey adasina gerceklesecek hucumu mueyyen etmeye serait yaratdi Miduey adasinin isgali ucun taktiki komandanliga getirildi Isoroku Yamamotonun kompleks planinda Cester Nimits terefinden edilecek her hansi mudaxile ucun kifayet qeder doyus gemileri yox idi Cester Nimitsin uzaqgorenliyi yaponlarin Miduey adasina gelib catmasina mane oldu ve meglub olan yaponlar bir daha hucum etmeyerek mudafieye cekildiler Miduey doyusu Sakit okean cebhesinde geriye donusun baslangici oldu Tarava doyusuEsas meqale yerlesen Tarava adasinda 20 23 noyabr 1943 cu il tarixinde bas vermisdir Doyus 76 saat davam etmesine baxmayaraq 6 000 yaxin esger olmus 2 2969 esger yaralanmisdir Makin doyusuEsas meqale yerlesen 20 24 noyabr 1943 cu il tarixinde bas vermisdir Aleut adalarindaki emeliyyatin bitmesi ve Solomon adalarina dogru gerceklesen irelileme esger ve techizat baximindan veziyyet yuksek seviyyeye catandan sonra 1943 cu ilin sonlarinda ABS herbi donanmasinin Sakit okeanin merkezine hucum etmesine imkan yaratdi Admiral Cester Nimits bu hucumun 1943 cu ilden evvel bas tutmasinin terefdariydi lakin Bismark arxipelaqina edilen hucum ve Rabaul seherinin muhasiresiyle elaqedar bu gerceklesmedi Bu adaya hucum amerikanlarin qelebesi ile neticelenmisdir Quadalkanal doyusuEsas meqale Quadalkanal doyusuAmerikan esgerleri Quadalkanalda dincelerken Quadalkanal doyusu Ikinci Dunya muharibesinde Yaponiyanin 3 cu esas mudafie xettinin yerlesdiyi bolge olaraq taninir ABS herbi donanmasi Miduey zeferinden sonra Quadalkanali ele kecirmeyi planlasdirirdi Desant emeliyyati zamani cetinlik cekeceklerini dusunurduler lakin yapon esgerleri terefinden desant emeliyyati zamani muqavimet olmadi O an amerikan esgerleri ozlerini sansli hesab etdiler Quadalkanalda yasayan yerli ehalinin komeyi ile amerikan esgerleri yaponlarin yerlesdiyi movqelere qeder irelilediler Quadalkanal emeliyyati olduqca yasilliq bir yerde gerceklesdi Yaponlar bundan yararlanaraq amerikan esgerlerini asanliqla uzaqlasdira bildiler Bezi amerikan esgerleri irelileyerken qefleten otlarin arasindan cixan yapon esgerlerini gorunce olmekden qurtula bilmediler ABS Silahli Quvveleri topcu ve teyyare bombardmanlari sayesinde yaponlarin Quadalkanaldaki movqelerini qisa muddet erzinde ele kecirmeyi bacardi Ivodzima doyusuEsas meqale Amerikan esgerleri 16 fevral 1945 26 mart 1945 tarixlerinde Sakit okeanda yerlesen adli kicik bir adada Yaponiya ve ABS arasinda bas vermisdir 1945 ci ilin fevral ayinda amerikanlar Yaponiyadan sadece 1200 km uzaqliqda yerlesen bir adaya toplanmisdi Yaponiyanin istilasi ucun ehemiyyet kesb eden 2 hava limanina malik idi Ikinci Dunya muharibesinin simvolu olan ABS esgerlerinin bayraqlarini tepeye qaldirmalarini gosteren fotosekil bu doyus esnasinda cekilmisdir ABS nin herbi deniz ve hava quvvelerinin ustunluyu ile muhasireye aldigi adayi yaponlara agir itkiler verdirerek almisdir Yaponlar bu kicik adaya esger yigmis tuneller ve magaralar qazmisdi Amma hec biri acdigi atesden qurtula bilmedi Okinava doyusuEsas meqale Okinava doyusu Okinava doyusu Sakit okean cebhesindeki doyuslerin son merhelesinde ABS nin Okinava adasina desant cixarmasi ile meydana gelmisdir Bu doyus Yaponiyada mulki ehalinin de oldurulmus oldugu en boyuk quru doyusu ve ABS ile Yaponiya arasindaki son boyuk doyus olmusdur Deniz herekatlari 18 mart 1945 ci ilde quru doyusu ise ABS nin desant cixarmasiyla 1 aprelde baslanmisdir Amerikanlar 1 aprel 1945 ci ilde Yontan ve Kadena hava limanlarinin yerlesdiyi bolgeye desant cixarmasi etmisdir Adanin 80 i sadece 15 gun erzinde alinmisdir Yaponlar bu doyus erzinde kamikadzelerden cox istifade etmisdir Bu doyus 23 iyunda yaponlarin meglubiyyeti ile bitmisdir Doyusde esas meqsed Yaponiyaya hucum etmek ucun herbi bazalarin ele kecirilmesi idi Bu doyus ile Sakit okean cebhesindeki ABS zeferi gerceklesdi Qahire konfransiEsas meqale Qahire konfransiGeneralissimus Can Kaysi Franklin Ruzvelt ve Vinston Corcill Qahire konfransinda 1943 cu il 1943 cu ilin 22 26 noyabr tarixleri arasinda ABS prezidenti Franklin Ruzvelt Boyuk Britaniya bas naziri Vinston Corcill ve prezidenti Can Kaysi Misirin paytaxti Qahire seherinde gorusduler ve kecirilen konfransin esas movzusu Yaponiyanin meglub edilmesi barede idi O cumleden yaponlar terefinden isgal edilmis erazilerinin Mancuriya ve Tayvan daxil olmaqla qaytarilmasi ve Koreyanin azad edilerek musteqil dovlet olmasi kimi esas meseleleri eks etdiren qebul edilmisdir Mancuriyanin Sovet ordusu terefinden isgaliEsas meqale Sovet matroslari SSRI Herbi Deniz Quvvelerinin bayragini qaldirarken 1 oktyabr 1945 ci il 1945 ci ilin 3 fevralinda SSRI Franklin Ruzveltle razilasaraq Sakit okean cebhesindeki doyuslere qatildi Bu Avropada muharibenin bitmesinden 90 gun sonra bas verdi 9 avqustda basladi ve yaponlar meglub edildi Bu isgal yaponlarin qurdugu kukla dovlet olan Mancjou qonun suqutu ile basladi ve SSRI Yaponiya muqavilesinden 6 il sonra en boyuk ve Ikinci Dunya muharibesinin son doyusu idi Bu hucumla Mancjou qo ve Koreyanin simali ele kecirildi Muharibenin sonuDuqlas Makartur Yaponiyanin teslim aktini imzalayarken 1945 ci ilin 6 avqustunda ABS nin Enola Gay adli B 29 herbi teyyaresi ilk atom bombasini Xirosima seherine atdi Diger atom bombasi ise 9 avqustda Naqasaki seherine atildi 140 000 240 000 den cox insan helak oldu 15 avqustda Yaponiya imperatoru Hirohito teslim olduqlari barede xalqa mureciet etdi 2 sentyabr tarixinde Yaponiya teslim aktini imzaladi Muharibenin qurbanlari1941 ci ilin 7 dekabrinda yaponlarin Porl Harbora hucumu zamani 2403 nefer helak olmus ve 1247 nefer yaralanmisdi Yaponlar bu hucumu muharibe elan etmeden heyata kecirmisdiler ve Uzaq Serq beynelxalq herbi tribunali bu hadiseni muharibe cinayeti kimi qebul etmisdi Sakit okean cebhesindeki doyusler zamani yapon esgerler herbi esirler daxil olmaqla milyonlarla insani oldurmusduler 1937 1945 erzinde en azi 20 milyon cinli helak oldu Doyuslerde kimyevi ve bioloji silahlardan istifade edilmis ve bu da 400 000 cinlinin olumune sebeb olmusdu zamani yaponlar 300 000 nefere yaxin dinc insani amansizliqla oldurmusduler Uzaq Serq beynelxalq herbi tribunalinin verdiyi melumata esasen herbi esirlerin oldurulmesi 27 1 yeni almanlarin ve italyanlarin ordurdukleri esirlerin sayindan 7 defe cox idi 1536 ya yaxin ABS vetendasi hebs dusergelerinde oldurulmusdu lakin almanlarin hebs dusergelerinde 883 amerikali oldurulmusdu Uzaq Serq beynelxalq herbi tribunaliMehkemenin kecirildiyi kecmis herbi mektebin binasi Tokio Uzaq Serq beynelxalq herbi tribunalinin hakim kollektiviEsas meqale Uzaq Serq beynelxalq herbi tribunali Yaponiyanin meglubiyyetinden sonra imperator Hirohito ve sahzade basqa butun yuksek rutbeli yaponlar muhakime edildi 1946 ci ilin 29 aprel tarixinde baslayan Uzaq Serq beynelxalq herbi tribunali 1948 ci ilin 12 noyabr tarixine qeder davam etmis ve cixarilan qerarlar neticesinde Bas Nazir Hideki Todzyo ve bir cox yuksek rutbeli herbci edam edilmisdir Edam cezasi Seisiro Itaqaki Herbi nazir Heitaro Kimura Birma Bolge Ordular Qrupu bas komandani Kenji Doihara Cin Ordular Qrupu bas komandani Hideki Todzyo 40 ci bas nazir Akira Muto Filippin Ordular Qrupu bas komandani Koki Hirota 32 ci bas nazir Omurluk hebs cezasi Sadao Araki Tehsil ve Medeniyyet naziri Yosijiro Umezu Hirosi Osima Almaniya sefiri Takazumi Oka Okinori Kaya Maliyye naziri Koici Kido Daxili Isler naziri Kuniaki Koiso 41 ci bas nazir Kenryo Sato Quru qosunlari nazirliyi herbi isler sobesinin sedri Jotaro Simada Herbi Deniz naziri Tosio Siratori Italiya sefiri Teici Suzuki Kinqoro Hasimoto Sunroku Hata Quru qosunlari naziri Kiiciro Hiranuma 35 ci bas nazir Naoki Hosino Jiro Minami Koreya valisiIstinadlarA Decade of American Foreign Policy 1941 1949 Interim Meeting of Foreign Ministers Moscow 2009 04 30 at the Wayback Machine Retrieved 30 September 2009 Williamson Murray Allan R Millett A War to be Won Fighting the Second World War 2022 05 13 at the Wayback Machine Harvard University Press 2001 p 143 Roy M MacLeod Science and the Pacific War Science and Survival in the Pacific 1939 1945 2022 04 23 at the Wayback Machine Kluwer Academic Publishing p 1 1999 PDF 2015 09 24 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 05 20 Arxivlenmis suret 2015 12 08 tarixinde Istifade tarixi 2015 05 20 BBC 19 March 2011 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 31 October 2010 9 January 2009 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 31 October 2010 Edward J Drea Nomonhan Japanese Soviet Tactical Combat 1939 2005 Boyd Carl Hitler s Japanese confidant General Ōshima Hiroshi and MAGIC intelligence 1941 1945 1993 Fairbank John King Goldman Merle China A New History Harvard University Press 1994 seh 320 ISBN 0 674 11673 9 Lind Jennifer M 2010 Sorry States Apologies in International Politics 2016 12 09 at the Wayback Machine Cornell University Press p 28 ISBN 0 8014 7628 3 R J Rummel China s Bloody Century Genocide and Mass Murder Since 1900 August 31 2007 Japans desperate gamble Aberdeen Journal 18 November 1940 Istifade tarixi 6 May 2015 vasitesile Subscription required help Peattie amp Evans Kaigun Willmott Barrier and the Javelin Annapolis Naval Institute Press 1983 Boog et al 2006 Germany and the Second World War The Global War p 175 Parillo Mark P Japanese Merchant Marine in World War II United States Naval Institute Press 1993 Declaration of War with Japan United States Congress 8 December 1941 26 September 2011 tarixinde Prime Minister s Declaration UK Parliament 8 December 1941 12 September 2014 tarixinde Istifade tarixi 3 May 2015 Canada Declares War on Japan Inter Allied Review 15 December 1941 24 September 2015 tarixinde Istifade tarixi 8 April 2015 Pearl Harbor History Associates Inc vasitesile The Kingdom of the Netherlands Declares War with Japan Inter Allied Review 15 December 1941 20 October 2019 tarixinde Istifade tarixi 3 October 2009 Pearl Harbor History Associates Inc vasitesile Awm gov au 20 August 2008 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 31 October 2010 Klemen L The capture of Bali Island February 1942 Forgotten Campaign The Dutch East Indies Campaign 1941 1942 1999 2000 2012 03 25 tarixinde Istifade tarixi 2015 05 20 Klemen L Forgotten Campaign The Dutch East Indies Campaign 1941 1942 1999 2000 2013 09 25 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 05 20 Klemen L Forgotten Campaign The Dutch East Indies Campaign 1941 1942 1999 2000 2011 07 26 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 05 20 Klemen L Forgotten Campaign The Dutch East Indies Campaign 1941 1942 1999 2000 2011 07 26 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 05 20 Womack Tom Dutch East Indies Campaign website 1999 2000 2011 07 26 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 05 20 Blair Silent Victory Remembering the war in New Guinea Rabaul Ajrp awm gov au 24 July 2011 tarixinde Istifade tarixi 20 April 2013 Remembering the war in New Guinea Were the Japanese going to invade Ajrp awm gov au 19 February 1942 16 September 2011 tarixinde Istifade tarixi 20 April 2013 Midget Submarines history at Home st net au 13 April 2010 tarixinde Istifade tarixi 29 April 2010 Battle of Midway Scouting and Early Attacks from Midway 3 4 June 1942 History navy mil 13 April 2010 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 31 October 2010 Robert S Burrell Breaking the Cycle of Iwo Jima Mythology A Strategic Study of Operation Detachment Journal of Military History Volume 68 Number 4 October 2004 pp 1143 1186 and rebuttal in Project MUSE 2016 03 04 at the Wayback Machine Joseph H Alexander The final campaign Marines in the victory on Okinawa 1996 short official history online 2016 12 09 at the Wayback Machine Hiromichi Yahara The Battle For Okinawa 1997 Japanese perspective excerpt and text search 2009 06 18 at the Wayback Machine Professor Duncan Anderson 2005 Nuclear Power The End of the War Against Japan 2008 05 18 at the Wayback Machine World War Two BBC History website Access date 11 September 2007 Tsuyoshi Hasegawa redaktor The End of the Pacific War Reappraisals Stanford University Press 2007 seh 89 ISBN 978 0 8047 5427 9 Yuma Totani The Tokyo War Crimes Trial The Pursuit of Justice in the Wake of World War II 1 April 2009 seh 57 Stephen C McCaffrey Understanding International Law 22 September 2004 210 229 Rummel R J Statistics of Democide Genocide and Mass Murder since 1900 Chapter 3 LIT Verlag Munster Hamburg Berlin Wien London Zurich 1999 Hawaii edu 23 March 2010 tarixinde Istifade tarixi 31 October 2010 Nuclear Power The End of the War Against Japan 2018 02 23 tarixinde Istifade tarixi 2015 05 20 Remember role in ending fascist war 2015 11 07 tarixinde Istifade tarixi 2015 05 20 Christopher Hudson Doctors of Depravity Daily Mail 2 March 2007 29 September 2007 tarixinde Istifade tarixi 20 May 2015 Chapel Joseph Denial of the Holocaust and the Rape of Nanking 2004 2016 03 03 tarixinde Istifade tarixi 2015 05 20 Japanese prisoners of war 2017 04 02 at the Wayback Machine Philip Towle Margaret Kosuge Yōichi Kibata 2000 pp 47 48 ISBN 1 85285 192 9 2014 05 28 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 05 20 Xarici kecidlerVikianbarda Ikinci Dunya muharibesinde Sakit okean cebhesi ile elaqeli mediafayllar var The Pacific War Online Encyclopedia compiled by Kent G Budge 4000 short articles Film Footage of the Pacific War 2011 11 06 at the Wayback Machine Animated History of the Pacific War 2013 02 27 at the Wayback Machine The Pacific War Series at The War Times Journal Morinoske Japanese Pilot testimonials and more Imperial Japanese Navy Page Japan s War in Colour YouTube