Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mancuriya (çin 滿洲, 满洲, Mǎnzhōu) — Çində tarixi ərazi. Ərazinin adı Mancurlar adlı xalqdan gəlir. Keçmiş Şərq ədəbiyyatında bu əraziyə Maçin deyilirdi.
| Mancuriya | |
|---|---|
| ᡩᡝᡵᡤᡳ ᡳᠯᠠᠨ ᡤᠣᠯᠣ 滿洲 满洲 Маньчжурия 關東 关东 關外 关外 东三省 東三省 満洲（まんしゅう） | |
 | |
| Ölkə | |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Etimologiya
XX əsrin əvvəllərinə aid Azərbaycandilli mənbələrdə Maçin (ماچین) adlandırılmışdır. Erkən sovet dövrünə aid Azərbaycandilli mənbələrdə "Mançurya" adlandırılmışdır.
Tarixi
Mancur dövründə çinlilərə inamsızlıqdan dövlət imtahanlarının keçirilməsində ayrı-seçkilik siyasəti həyata keçirilirdi. Mancurlar bütün əhalinin cəmi 3%-ni təşkil etsələr də, onlara da çinlilərlə bərabər namizəd kvotası həyata keçirilirdi. Buna görə də mancur namizədlər imtahanlara çox da böyük səy göstərmirdilər. Əksinə, çinlilər çətin vəziyyətə salınırdılar və imtahandan keçənlər adətən parlaq intellektuallar idilər. 1681–1796-cı illər arası Tsin imperiyasının sabitlik və inkişaf dövrü idi. İmperiyanın nüfuz dairəsi Monqolustan, Tibet və Mərkəzi Asiyaya qədər yayılmışdı. Ticarət və kənd təsərrüfatı məhsullarının, sənaye və sənətkarlıq məmulatlarının istehsalı artmışdı. Çin əhalisi XVII əsrin sonlarında təqribən 100 milyon nəfərdən XIX əsrin ortalarında 400 milyona qədər sürətlə artmışdı.
Mancur hökmdarlarından ən çox imperatorlar Kansi (1661–1722-ci illər) və Tsyanlun (1735–1796-cı illər) konfutsiçi idarə üsulunu dəstəkləyirdilər. Tsyanlun ali hakimiyyəti mancurlarda saxlamqala Min dövrünün idarəetmə prinsiplərini qəbul etmişdi. Tsyanlun Çini çinli qubernatorların rəhbərlik etdiyi 18 vilayətə bölmüşdü. Yerli adminstrasiya loyallıq göstərsə də, onlara mancurlar tərəfindən nəzarət olnumurdu. İmperatorlar Kansi və Tsyanlunun hakimiyyəti dövründə təhsildə bir sıra inkişaf nəzərə çarpırdı. Mancur hökmdarları buna müvafiq hər şeyin möhkəmləndirilməsinə və qorunmasına çalışırdılar. Buna görə də klassik ədəbiyyata üstünlük verilirdi, yenilik yaxşı qarşılanmırdı. İctimai məktəb sistemi varlı ailələrdən olan oğlanlar üçün məktəblərdən və milli və əyalət məktəblərindən ibarət idi. Mancurlar üçün xüsusi məktəblər mövcud idi, Çin kitabları Mancur dilinə tərcümə olunurdu.
XVIII əsrin sonlarında əhalinin sürətli artımı torpaq çatışmazlığına gətirib çıxardı. Hərbi sistem korlandı və sarayda korrupsiya artdı. 1796-cı ildən 1804-cü ilədək buddist ideyalarına əsaslanan "Ağ lotos cəmiyyəti" üsyanı baş verdi. 1813–1814-cü illərdə Şimali Çində "Səmavi idrak cəmiyyəti" üzvləri qiyam qaldırdı.
XX əsrin əvvələrində ingilislər Rusiyanı Mancuriyadan vurub çıxarmağa çalışırdılar. Bundan ötrü ingilis diplomatiyası Koreya və Mancuriyanı özünə tabe etmək istəyən Yaponiyanı müttəfiqi kimi görməyə başladı. İngiltərə ilə Yaponiya arasında başlanan danışıqlar 1902-ci ildə müttəfiqlik haqqında müqavilənin bağlanması ilə başa çatdı. Müqaviləyə görə, tərəflərdən biri başqa iki dövlətlə müharibə aparardısa, onda digər tərəf bitərəf olmamalı, müqavilə imzaladığı dövlətə hərbi yardım göstərməli idi. Müttəfiqlik haqqında müqavilənin bağlanması ilə yanaşı İngiltərə Yaponiyaya maliyyə yardımı da göstərdi.
1930-cu illərdə Mancuriya yaponlar tərəfindən işğal edildi.
Ədəbiyyat
- Анерт Э. Э. Путешествие по Маньчжурии / СПб, 1909
- Болобан А. П. Земледелие и хлебопромышленность Северной Маньчжурии / Харбин, 1909
- Гребенщиков А. В. По Амуру и Сунгари. Путевые заметки / Харбин, 1909
- Болобан А. П. Колонизационные проблемы Китая в Маньчжурии // Вестник Азии. Журнал Общества русских ориенталистов. Харбин — 1910 — № 3 — С. С.85–127
- Штейнфельд Н. П. Русская торговля в Маньчжурии в характеристике местного купечества // Вестник Азии. Журнал Общества русских ориенталистов. Харбин — 1910 — № 3 — С. С. 128–157
- Аварин В. Национальный вопрос и колонизация в Маньчжурии //Революция и национальности — 1931 — № 4
İstinadlar
- archINFORM (alm.). 1994.
- Paşayev, Aydın. "Xəmsə"də işlənən xüsusi adların izahlı lüğəti (PDF). Bakı. 2013. səh. 241. 2022-01-19 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 29 oktyabr 2021.
- Султан-Меджид Ганиев, Русско-татарский словарь, Баку, 1909
- Veselovski, N. Sədullayev (redaktor). Yaponiya və onun müsəlləh qüvvələri (az.). Bakı: Azərnəşr. 1932. səh. 62.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Mancuriya cin 滿洲 满洲 Mǎnzhōu Cinde tarixi erazi Erazinin adi Mancurlar adli xalqdan gelir Kecmis Serq edebiyyatinda bu eraziye Macin deyilirdi Mancuriyaᡩᡝᡵᡤᡳ ᡳᠯᠠᠨ ᡤᠣᠯᠣ 滿洲 满洲 Manchzhuriya 關東 关东 關外 关外 东三省 東三省 満洲 まんしゅう 45 sm e 125 s u Olke Cin RusiyaXeriteni goster gizle Mancuriya Vikianbarda elaqeli mediafayllarMancuriya EtimologiyaXX esrin evvellerine aid Azerbaycandilli menbelerde Macin ماچین adlandirilmisdir Erken sovet dovrune aid Azerbaycandilli menbelerde Mancurya adlandirilmisdir TarixiMancur dovrunde cinlilere inamsizliqdan dovlet imtahanlarinin kecirilmesinde ayri seckilik siyaseti heyata kecirilirdi Mancurlar butun ehalinin cemi 3 ni teskil etseler de onlara da cinlilerle beraber namized kvotasi heyata kecirilirdi Buna gore de mancur namizedler imtahanlara cox da boyuk sey gostermirdiler Eksine cinliler cetin veziyyete salinirdilar ve imtahandan kecenler adeten parlaq intellektuallar idiler 1681 1796 ci iller arasi Tsin imperiyasinin sabitlik ve inkisaf dovru idi Imperiyanin nufuz dairesi Monqolustan Tibet ve Merkezi Asiyaya qeder yayilmisdi Ticaret ve kend teserrufati mehsullarinin senaye ve senetkarliq memulatlarinin istehsali artmisdi Cin ehalisi XVII esrin sonlarinda teqriben 100 milyon neferden XIX esrin ortalarinda 400 milyona qeder suretle artmisdi Mancur hokmdarlarindan en cox imperatorlar Kansi 1661 1722 ci iller ve Tsyanlun 1735 1796 ci iller konfutsici idare usulunu destekleyirdiler Tsyanlun ali hakimiyyeti mancurlarda saxlamqala Min dovrunun idareetme prinsiplerini qebul etmisdi Tsyanlun Cini cinli qubernatorlarin rehberlik etdiyi 18 vilayete bolmusdu Yerli adminstrasiya loyalliq gosterse de onlara mancurlar terefinden nezaret olnumurdu Imperatorlar Kansi ve Tsyanlunun hakimiyyeti dovrunde tehsilde bir sira inkisaf nezere carpirdi Mancur hokmdarlari buna muvafiq her seyin mohkemlendirilmesine ve qorunmasina calisirdilar Buna gore de klassik edebiyyata ustunluk verilirdi yenilik yaxsi qarsilanmirdi Ictimai mekteb sistemi varli ailelerden olan oglanlar ucun mekteblerden ve milli ve eyalet mekteblerinden ibaret idi Mancurlar ucun xususi mektebler movcud idi Cin kitablari Mancur diline tercume olunurdu XVIII esrin sonlarinda ehalinin suretli artimi torpaq catismazligina getirib cixardi Herbi sistem korlandi ve sarayda korrupsiya artdi 1796 ci ilden 1804 cu iledek buddist ideyalarina esaslanan Ag lotos cemiyyeti usyani bas verdi 1813 1814 cu illerde Simali Cinde Semavi idrak cemiyyeti uzvleri qiyam qaldirdi XX esrin evvelerinde ingilisler Rusiyani Mancuriyadan vurub cixarmaga calisirdilar Bundan otru ingilis diplomatiyasi Koreya ve Mancuriyani ozune tabe etmek isteyen Yaponiyani muttefiqi kimi gormeye basladi Ingiltere ile Yaponiya arasinda baslanan danisiqlar 1902 ci ilde muttefiqlik haqqinda muqavilenin baglanmasi ile basa catdi Muqavileye gore tereflerden biri basqa iki dovletle muharibe aparardisa onda diger teref biteref olmamali muqavile imzaladigi dovlete herbi yardim gostermeli idi Muttefiqlik haqqinda muqavilenin baglanmasi ile yanasi Ingiltere Yaponiyaya maliyye yardimi da gosterdi 1930 cu illerde Mancuriya yaponlar terefinden isgal edildi EdebiyyatAnert E E Puteshestvie po Manchzhurii SPb 1909 Boloban A P Zemledelie i hlebopromyshlennost Severnoj Manchzhurii Harbin 1909 Grebenshikov A V Po Amuru i Sungari Putevye zametki Harbin 1909 Boloban A P Kolonizacionnye problemy Kitaya v Manchzhurii Vestnik Azii Zhurnal Obshestva russkih orientalistov Harbin 1910 3 S S 85 127 Shtejnfeld N P Russkaya torgovlya v Manchzhurii v harakteristike mestnogo kupechestva Vestnik Azii Zhurnal Obshestva russkih orientalistov Harbin 1910 3 S S 128 157 Avarin V Nacionalnyj vopros i kolonizaciya v Manchzhurii Revolyuciya i nacionalnosti 1931 4IstinadlararchINFORM alm 1994 Pasayev Aydin Xemse de islenen xususi adlarin izahli lugeti PDF Baki 2013 seh 241 2022 01 19 tarixinde PDF Istifade tarixi 29 oktyabr 2021 Sultan Medzhid Ganiev Russko tatarskij slovar Baku 1909 Veselovski N Sedullayev redaktor Yaponiya ve onun muselleh quvveleri az Baki Azernesr 1932 seh 62