Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Çan Kayşek (ing. Chiang Kai-shek, çin 蔣介石, pinyin 蒋介石; 31 oktyabr 1887 Çjetszyan əyaləti, Fınxua şəhəri — 5 aprel 1975, Taybey) — Çin hərbi və siyasi xadimi, 1925-ci ildən Çində xalq inqilabı nəticəsində devrilmiş (1949) Qomindan rejiminin başçısı, marşal, generalissimus.
| Çan Kayşi | |
|---|---|
| Lua xətası: expandTemplate: template "dil-wuu-hant" does not exist. | |
 | |
Çin Respublikasının Prezidenti[d] | |
| 20 may 1948 – 21 yanvar 1949 | |
Çin Respublikasının Baş naziri[d] | |
| 24 noyabr 1930 – 15 dekabr 1931 | |
Çin Respublikasının Baş naziri[d] | |
| 16 dekabr 1935 – 1 yanvar 1938 | |
Çin Respublikasının Baş naziri[d] | |
| 11 dekabr 1939 – 4 iyun 1945 | |
Çin Respublikasının Baş naziri[d] | |
| 1 mart 1947 – 18 aprel 1947 | |
Çin Respublikasının Prezidenti[d] | |
| 1 mart 1950 – 5 aprel 1975 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum adı | 蔣瑞元 |
| Doğum tarixi | 31 oktyabr 1887[…] |
| Vəfat tarixi | 5 aprel 1975[…](87 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | qaraciyər xərçəngi |
| Partiya | |
| Fəaliyyəti | siyasətçi, hərbi qulluqçu |
| Dini | buddizm, metodizm |
| Hərbi xidmət | |
| Mənsubiyyəti | generalisimus |
| Qoşun növü | Yaponiya İmperator ordusu |
| Döyüşlər | |
| Rütbəsi | generalisimus |
| | |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Bioqrafiya
Çan Kayşi 31 oktyabr 1887-ci ildə Çjetszyan əyalətinin Fınxua şəhərində tacir ailəsində anadan olmuşdur. O, 1903–1906-cı illərdə Fınxuada yerləşən qəza məktəbində Avropa təhsili almışdır. 1906-cı ildə o, ilk dəfə Yaponiyaya getmiş və burada o, Sun Yatsenlə və onun əhatəsində olan inqilabçılarla tanış olmuşdur. 1907–1909-cu illərdə Baodin və Sinbu hərbi məktəblərini bitirdikdən sonra kadet rütbəsində hərbi xidmətə başlamışdır. 1915–1916-cı illərdə Çan Kayşi Şanxayda hakimiyyətinə qarşı silahlı çıxışlarda fəal iştirak edərək Sun Yatsenin yaxın silahdaşına çevrilmişdir. 1918-ci ildə o, inqilabi qüvvələrin mərkəzi olan Quançjouda əməliyyat ordusunun rəisi, daha sonra Qomindan ikinci birləşməsinin komandanı, 1923-cü ildə baş qərargah rəisi, 1924-cü ildə Quançjouda açılmış Vampu hərbi məktəbinin rəisi təyin olunmuşdur. Sun Yatsenin vəfatından (1925) sonra Çan Kayşi birinci milli inqilabi ordunun komandanı seçilərək Homindan partiyasının əsas fiquruna çevrilmiş, 1926-cı ildə Homindan partiyasının Mərkəzi İcra Komitəsinin üzvü seçılmışdı. 1926–1927-ci illərdə Şimal yürüşü zamanı Milli İnqilab Ordusunun baş komandanı idi.
Çan Kayşi 1927-ci il 12 apreldə əksinqilabi çevriliş edərək ölkədə irticaçı diktator rejimi yaratmışdı. Həmin ilin avqust ayında siyasi intriqalar nəticəsində istefa verməsinə baxmayaraq, 1928-ci ilin yanvarında yenidən Milli İnqilab Ordusunun baş komandanı olmuş və Şimal yürüşünü uğurla başa çatdırmışdır. O, 1928-ci il 8 oktyabrda Çin Respublikası Milli Hökumətinin sədri seçilmişdi. 1937-ci ildə Yaponiyanın Çinə hücumundan sonra Çin Kommunist Partiyası ilə birlikdə antiyapon milli cəbhəsini yaratmışdır. Həmin il Çan Kayşi Çin Respublikasının generalissimusu olmuşdur. Çin Kommunist Partiyası ilə koalisiyalı hökumət yaratmaq haqqında uğursuz danışıqlardan sonra (1946-cı il, iyul) baş vermiş Çin vətəndaş müharibəsində Çan Kayşi Qomindanın Çin Kommunist Partiyasına qarşı mübarizəsinin rəhbəri idi. 1948-ci ilin mayında Çin Respublikasının prezidenti vəzifəsini icra etməyə başlamışdır.
1949-cu ildə Çinin materik hissəsində qomindançıların Çin Xalq Azadlıq Ordusuna məğlubiyyətindən sonra Çan Kayşi Tayvan adasına qaçaraq, orada hökumətin və Qomindanın başçısı olmuşdur. Çan Kayşi Çin Respublikasının (Tayvandakı dövlətin rəsmi adı) prezidenti (1950-ci ildən) və silahlı qüvvələrinin baş komandanı idi. 1970-ci illərin əvvəllərinədək Amerika Birləşmiş Ştatları tərəfindən dəstəklənən Çan Kayşi rejiminin nümayəndələri BMT-də Çini təmsil edirdilər, lakin 1971-ci il 25 oktyabrdan bu yeri Çin Xalq Respublikasının nümayəndəsi tutmuşdur. Çan Kayşinin ölümündən sonra onun oğlu Szyan Szinqo Tayvan hökumətinin yeni başçısı olmuşdur.
İstinadlar
- Chiang Kai-shek // Encyclopædia Britannica (ing.).
- Chiang Kai-shek // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
- Chiang Kai-shek // Nationalencyklopedin (швед.). 1999.
- Deutsche Nationalbibliothek Record #11867580X // Ümumi tənzimləmə nəzarəti (GND) (alm.). 2012—2016.
- Taylor, 2009. səh. 25–26
- Taylor, 2009. səh. 84
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Can Kaysek ing Chiang Kai shek cin 蔣介石 pinyin 蒋介石 31 oktyabr 1887 Cjetszyan eyaleti Finxua seheri 5 aprel 1975 Taybey Cin herbi ve siyasi xadimi 1925 ci ilden Cinde xalq inqilabi neticesinde devrilmis 1949 Qomindan rejiminin bascisi marsal generalissimus Can KaysiLua xetasi expandTemplate template dil wuu hant does not exist Cin Respublikasinin Prezidenti d 20 may 1948 21 yanvar 1949Cin Respublikasinin Bas naziri d 24 noyabr 1930 15 dekabr 1931Cin Respublikasinin Bas naziri d 16 dekabr 1935 1 yanvar 1938Cin Respublikasinin Bas naziri d 11 dekabr 1939 4 iyun 1945Cin Respublikasinin Bas naziri d 1 mart 1947 18 aprel 1947Cin Respublikasinin Prezidenti d 1 mart 1950 5 aprel 1975Sexsi melumatlarDogum adi 蔣瑞元Dogum tarixi 31 oktyabr 1887 1887 10 31 Vefat tarixi 5 aprel 1975 1975 04 05 87 yasinda Vefat yeri Taypey TayvanVefat sebebi qaraciyer xercengiPartiya HomindanFealiyyeti siyasetci herbi qulluqcuDini buddizm metodizmHerbi xidmetMensubiyyeti generalisimusQosun novu Yaponiya Imperator ordusuDoyusler Cin yapon muharibesi Cin vetendas muharibesiRutbesi generalisimus Vikianbarda elaqeli mediafayllarCan KaysiBioqrafiyaCan Kaysi 31 oktyabr 1887 ci ilde Cjetszyan eyaletinin Finxua seherinde tacir ailesinde anadan olmusdur O 1903 1906 ci illerde Finxuada yerlesen qeza mektebinde Avropa tehsili almisdir 1906 ci ilde o ilk defe Yaponiyaya getmis ve burada o Sun Yatsenle ve onun ehatesinde olan inqilabcilarla tanis olmusdur 1907 1909 cu illerde Baodin ve Sinbu herbi mekteblerini bitirdikden sonra kadet rutbesinde herbi xidmete baslamisdir 1915 1916 ci illerde Can Kaysi Sanxayda hakimiyyetine qarsi silahli cixislarda feal istirak ederek Sun Yatsenin yaxin silahdasina cevrilmisdir 1918 ci ilde o inqilabi quvvelerin merkezi olan Quancjouda emeliyyat ordusunun reisi daha sonra Qomindan ikinci birlesmesinin komandani 1923 cu ilde bas qerargah reisi 1924 cu ilde Quancjouda acilmis Vampu herbi mektebinin reisi teyin olunmusdur Sun Yatsenin vefatindan 1925 sonra Can Kaysi birinci milli inqilabi ordunun komandani secilerek Homindan partiyasinin esas fiquruna cevrilmis 1926 ci ilde Homindan partiyasinin Merkezi Icra Komitesinin uzvu secilmisdi 1926 1927 ci illerde Simal yurusu zamani Milli Inqilab Ordusunun bas komandani idi Can Kaysi 1927 ci il 12 aprelde eksinqilabi cevrilis ederek olkede irticaci diktator rejimi yaratmisdi Hemin ilin avqust ayinda siyasi intriqalar neticesinde istefa vermesine baxmayaraq 1928 ci ilin yanvarinda yeniden Milli Inqilab Ordusunun bas komandani olmus ve Simal yurusunu ugurla basa catdirmisdir O 1928 ci il 8 oktyabrda Cin Respublikasi Milli Hokumetinin sedri secilmisdi 1937 ci ilde Yaponiyanin Cine hucumundan sonra Cin Kommunist Partiyasi ile birlikde antiyapon milli cebhesini yaratmisdir Hemin il Can Kaysi Cin Respublikasinin generalissimusu olmusdur Cin Kommunist Partiyasi ile koalisiyali hokumet yaratmaq haqqinda ugursuz danisiqlardan sonra 1946 ci il iyul bas vermis Cin vetendas muharibesinde Can Kaysi Qomindanin Cin Kommunist Partiyasina qarsi mubarizesinin rehberi idi 1948 ci ilin mayinda Cin Respublikasinin prezidenti vezifesini icra etmeye baslamisdir 1949 cu ilde Cinin materik hissesinde qomindancilarin Cin Xalq Azadliq Ordusuna meglubiyyetinden sonra Can Kaysi Tayvan adasina qacaraq orada hokumetin ve Qomindanin bascisi olmusdur Can Kaysi Cin Respublikasinin Tayvandaki dovletin resmi adi prezidenti 1950 ci ilden ve silahli quvvelerinin bas komandani idi 1970 ci illerin evvellerinedek Amerika Birlesmis Statlari terefinden desteklenen Can Kaysi rejiminin numayendeleri BMT de Cini temsil edirdiler lakin 1971 ci il 25 oktyabrdan bu yeri Cin Xalq Respublikasinin numayendesi tutmusdur Can Kaysinin olumunden sonra onun oglu Szyan Szinqo Tayvan hokumetinin yeni bascisi olmusdur IstinadlarChiang Kai shek Encyclopaedia Britannica ing Chiang Kai shek Brockhauz Ensiklopediyasi alm Chiang Kai shek Nationalencyklopedin shved 1999 Deutsche Nationalbibliothek Record 11867580X Umumi tenzimleme nezareti GND alm 2012 2016 Taylor 2009 seh 25 26 Taylor 2009 seh 84