Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Afroamerikalılar (ing. African American) — ABŞ zənciləri, ABŞ-də etnoirqi birlik, amerikalıların bir hissəsi. zənci irqinə tam və ya qismən aid olan ABŞ vətəndaşları. İfadə ingilis dilinə rəsmi dairələrdə zənci sözünün işlədilməsinin (isp. Negro) qeyri-korrekt olması barəsində fikir möhkəmləndikdən sonra daxil olub. Həmçinin neytral söz olan "qaralar" (Black people) ifadəsi də geniş yayılıb.
| Afroamerikalılar | |
|---|---|
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Ümumi məlumat
Afroamerikalı ya da Qara Amerikalı, mənşəyi Afrikadakı hər hansı bir zənci əhaliyə söykənən Amerika Birləşmiş Ştatları vətəndaşları ya da sakinləridir. Termin, Birləşmiş Ştatlarda soyu ümumiyyətlə (heç olmasa qismi olaraq) Səhraaltı Afrikaya söykənən Amerikalılar üçün istifadə edilir. Afroamerikalıların çoxu Şimali Amerikaya gətirilmiş qaradərili qulların nəslindəndir. Lakin bəziləri, Afrikalı, Karibli, Orta Amerikalı ya da Cənubi Amerikalı xalqlardan könüllü olaraq köç etmişlər ya da kökləri bu bölgələrə söykənir. Afroamerikalılar Amerika Birləşmiş Ştatlarındakı etnik azlıqların ən böyük hissəsini təşkil edir.1964-cü ildə Con Kennedi Mədəni Hüquqlar haqqında Qanun hazırlamışdır, ancaq bu qanunu imzalaya bilməmişdir, çünki sui-qəsdə məruz qalmışdır. Bu qanunu Lindon Conson 1964-cü ildə imzalamışdır. Qanunun şərtlərinə görə Afroamerikalılar (Qaradərililər) ilə ağdərililər arasında heç bir politik (siyasi) , ekonomik (iqtisadi) və hüquqi fərq qoyulmayacaqdır.
Amerika zənciləri
Sayı 36,4 mln.-dur (2000). İngilis dilinin Amerika variantında və cənub zəncilərinin dialektində (Black English) danışırlar. Dindarlarının əksəriyyəti xristiandır, müsəlmanlar və iudaistlər də var.
17,19-cu əsrlərdə Şimali Amerikaya gətirilmiş afrikalı qulların nəsilləridir. Müstəmləkəçilik dövründə əvvəl mədəni, sonra isə ictimai assimilyasiya prosesi başlamışdır. Qadağalara baxmayaraq zəncilərin ağ amerikalılar və hindilərlə nikahları nəticəsində artıq 19-cu əsrin ortalarında azad zəncilərin 1/3-i, qulların isə 10 %-i mulat idi. 20-ci əsrin 30-cu illərində mulatlar amerikalıların 75%-ni təşkil edirdilər. Vətəndaş müharibəsindən (1861–1865) sonra quldarlığın ləğvi ABŞ-də əhali arasındakı bərabərsizliyə rəsmən son qoydu. Lakin 1890–1910 illərdə Amerikanın cənub ştatlarında qəbul olunmuş konstitusiyalar irqi ayrı-seçkiliyi qanuniləşdirdi. Birinci dünya müharibəsi (1914–1918) illərində Amerikanın şəhərlərə, cənubdan (Afroamerikalıların 90% burada yaşayırdı) şimala və qərbə köçməsi sürətləndi. Nəticədə Afroamerikalılar ölkənin ən çox urbanizasiyaya məruz qalmış etnoirqi birliyinə çevrildilər. 20-ci əsrin 60-cı illərində Afroamerikalılar irqi ayrı-seçkiliyi qadağan edən bir sıra qanunun qəbuluna nail oldular. Folklorda və musiqi mədəniyyətində Afrika ənənələrinin təsiri qalmaqdadır.
Həmçinin bax
İstinadlar
- "The Black Population: 2010" (PDF). Census. 2021-01-08 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 11 aprel 2020.
- . web.archive.org. 12 oktyabr 2007. Archived from the original on 2007-10-12. İstifadə tarixi: 11 aprel 2020.
Xarici keçidlər
- Afroamerikalıların haqqlarının qorunması haqqında qanun
 | ABŞ ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Afroamerikalilar ing African American ABS zencileri ABS de etnoirqi birlik amerikalilarin bir hissesi zenci irqine tam ve ya qismen aid olan ABS vetendaslari Ifade ingilis diline resmi dairelerde zenci sozunun isledilmesinin isp Negro qeyri korrekt olmasi baresinde fikir mohkemlendikden sonra daxil olub Hemcinin neytral soz olan qaralar Black people ifadesi de genis yayilib Afroamerikalilar Vikianbarda elaqeli mediafayllarABS nin kecmis prezidenti Barak ObamaUmumi melumatAfroamerikali ya da Qara Amerikali menseyi Afrikadaki her hansi bir zenci ehaliye soykenen Amerika Birlesmis Statlari vetendaslari ya da sakinleridir Termin Birlesmis Statlarda soyu umumiyyetle hec olmasa qismi olaraq Sehraalti Afrikaya soykenen Amerikalilar ucun istifade edilir Afroamerikalilarin coxu Simali Amerikaya getirilmis qaraderili qullarin neslindendir Lakin bezileri Afrikali Karibli Orta Amerikali ya da Cenubi Amerikali xalqlardan konullu olaraq koc etmisler ya da kokleri bu bolgelere soykenir Afroamerikalilar Amerika Birlesmis Statlarindaki etnik azliqlarin en boyuk hissesini teskil edir 1964 cu ilde Con Kennedi Medeni Huquqlar haqqinda Qanun hazirlamisdir ancaq bu qanunu imzalaya bilmemisdir cunki sui qesde meruz qalmisdir Bu qanunu Lindon Conson 1964 cu ilde imzalamisdir Qanunun sertlerine gore Afroamerikalilar Qaraderililer ile agderililer arasinda hec bir politik siyasi ekonomik iqtisadi ve huquqi ferq qoyulmayacaqdir Amerika zencileriSayi 36 4 mln dur 2000 Ingilis dilinin Amerika variantinda ve cenub zencilerinin dialektinde Black English danisirlar Dindarlarinin ekseriyyeti xristiandir muselmanlar ve iudaistler de var 17 19 cu esrlerde Simali Amerikaya getirilmis afrikali qullarin nesilleridir Mustemlekecilik dovrunde evvel medeni sonra ise ictimai assimilyasiya prosesi baslamisdir Qadagalara baxmayaraq zencilerin ag amerikalilar ve hindilerle nikahlari neticesinde artiq 19 cu esrin ortalarinda azad zencilerin 1 3 i qullarin ise 10 i mulat idi 20 ci esrin 30 cu illerinde mulatlar amerikalilarin 75 ni teskil edirdiler Vetendas muharibesinden 1861 1865 sonra quldarligin legvi ABS de ehali arasindaki berabersizliye resmen son qoydu Lakin 1890 1910 illerde Amerikanin cenub statlarinda qebul olunmus konstitusiyalar irqi ayri seckiliyi qanunilesdirdi Birinci dunya muharibesi 1914 1918 illerinde Amerikanin seherlere cenubdan Afroamerikalilarin 90 burada yasayirdi simala ve qerbe kocmesi suretlendi Neticede Afroamerikalilar olkenin en cox urbanizasiyaya meruz qalmis etnoirqi birliyine cevrildiler 20 ci esrin 60 ci illerinde Afroamerikalilar irqi ayri seckiliyi qadagan eden bir sira qanunun qebuluna nail oldular Folklorda ve musiqi medeniyyetinde Afrika enenelerinin tesiri qalmaqdadir Hemcinin baxAfroamerikali usaqlarin timsah yemi kimi tesvir edilmesiIstinadlar The Black Population 2010 PDF Census 2021 01 08 tarixinde PDF Istifade tarixi 11 aprel 2020 web archive org 12 oktyabr 2007 Archived from the original on 2007 10 12 Istifade tarixi 11 aprel 2020 Xarici kecidlerAfroamerikalilarin haqqlarinin qorunmasi haqqinda qanun ABS ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin