Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Vyetnam (vietnamca. Việt Nam) rəsmi olaraq Vyetnam Sosialist Respublikası (VSR) Cənub-Şərqi Asiyanın şərq hissəsində yerləşən sahəsi 331,212 kvadrat kilometr olan bir ölkədir və 99 milyon əhalisi onu dünyanın ən sıx 5-ci ölkəsi edir. Vyetnam şimaldan Çinlə, qərbdə Laos və Kamboca ilə quru sərhədlərini bölüşür. Siam körfəzi vasitəsilə Tailandla, Cənubi Çin dənizi vasitəsilə Filippin, İndoneziya və Malayziya ilə dəniz sərhəddini bölüşür. Paytaxtı Hanoi (vyet. Hà Nội) və ən böyük şəhəri Ho Chi Minhdir (vyet. Hố Chí Minh) (ümumiyyətlə keçmiş adı Sayqon ilə xatırladır).
| Vietnam Sosialsist Respublikası | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam (Vietnamca) | |||||
| |||||
| ’'Độc lập - Tự do - Hạnh phúc “Müstəqillik - Azadlıq - Xoşbəxtlik” | |||||
| Himn: Tiến Quân Ca | |||||
 | |||||
| Tarixi | |||||
| • Fransadan müstəqillik | 1945 | ||||
| Rəsmi dilləri | |||||
| Paytaxt | Hanoy | ||||
| İdarəetmə forması | bir partiyalı unitar sosialist respublika | ||||
| Prezident | |||||
| Baş nazir | |||||
| Sahəsi | Dünyada 66-cı | ||||
| • Ümumi | 331,212 km² km² | ||||
| • Su sahəsi (%) | 1,3 | ||||
| Əhalisi | |||||
| • Əhali | 95,000,000 nəfər (15-ci) | ||||
| • Sıxlıq | 276,03 nəf./km² (46-cı) | ||||
| İnternet domeni | .vn | ||||
| VN | |||||
| BOK kodu | VIE | ||||
| Telefon kodu | +84 | ||||
| Saat qurşaqları | | ||||
| Nəqliyyatın yönü | sağ[d] | ||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
Əhali
2018-ci ildə Vyetnamın əhali sayısı təxminən 95,5 milyon idi.
Din
Vyetnamda müxtəlif dini inanclar mövcuddur. Burada əsasən buddizm, konfusiyalıq və daosizm geniş yayılıb. Bu dinlər vyetnamlılar və burada yaşayan çinlilər arasında daha geniş vüsət alıb. Buddizmdən bir sıra təriqətlər yaranıb. Sinkreq sektalar arasında kao-day sektası yeni yaranıb-1926-cı ildə. Bu təriqət özündə buddizmi, konfusiyalığı, daosizmi və xristianlığı sintez edir. Bu təriqətin ardıcılları 2 milyon nəfərdir və ölkənin cənub rayonlarında məskunlaşıblar. Ölkənin cənubunda yerləşən digər bir sektanın – xoa-xao- tərəfdarları (1,5 mln. nəfər) da kifayət qədər çoxdurlar. XVI əsrdən başlayaraq missionerlərin fəaliyyəti nəticəsində ölkəyə xristianlıq daxil olmağa başladı. Hal-hazırda Vyetnamda əksəriyyəti katolik (3 mln-dan çox) olan xeyli sayda xristian yaşayır. Ölkədə bir sıra protestant təşkilatlar, o cümlədən Vyetnam Yevangelist kilsəsi (50 min nəfər tərəfdarı var), xristian və missioner alyansı, yeddinci günün adventistləri və baptistlər fəaliyyət göstərir. Tyamların bir hissəsi və malaylar islamın sünnü məzhəbinə mənsubdurlar. Tyamların üçdə iki hissəsi özlərinin qədim brahman inanclarını qoruyub saxamışlar. Ölkənin daxili rayonlarında bəzi xalqları arasında qəbilə kultu hələ də qalmaqdadır. Son illərdə vyetnamda ateistləri sayı sürətlə artır. 1 aprel 1999-cu il siyahıya almasına əsasən əhalisi 76.323.173 nəfər olmuşdur . Vyetnamın əksər əhalisini vyetlər və 50-dən çox azsaylı xalqlar təşkil edir. Bunlar: txay, txo, nunq, mionq, tiyam, kxmer, xaray, edə və başqalarıdır.
Siyasət
Vyetnam Sosialist Respublikasında tək qanuni partiya iqtidardakı Vyetnam Kommunist Partiyasıdır. 1975-ci ildəki konstitusiyanın dəyişdirilməsi ilə 1992-ci ilin aprel ayında yeni konstitusiya qəbul edildi. Kommunist partiyanın inzibati anlayışı rəhbərliyin, siyasətin bütün vahidlərində yenidən tətbiq olundu.
Bunlar Vyetnam Anayurd Cəbhəsi işçilərini və biznesmen ticarət birliklərini əhatə edir. Hər nə qədər əyalət ictimai rəhbərliyi sosialist olsa belə, onun tətbiqi, 1990-cı illərdən bəri azalaraq davam edən ideoloji təsiri altındadır. Vyetnam Prezident adi halda əyalət başçısı olsa belə normalda Vyetnam ordusunun başkomandiridir. Bundan başqa Milli Müdafiə və Təhlükəsizlik vəzifəsindədir. Vyetnam Baş naziri Nuyan Tan Dun, hökumətin başçısıdır. Bundan başqa 3 köməkçi nazirdən ibarət Nazirlər Kabinetinin və 26 nazirin başçısıdır.
Gəzməli-görməli yerlər
Paytaxt Hanoy bir çox tarixi və arxitektura binaları, Budda məbədi və s. ilə turistləri cəlb edir. Vyetnam turizminin incisi Halonq (əjdaha) körfəzi hesab olunur. Körfəzi çoxları dünyanın səkkizinci möcüzəsi hesab edir. 1500 kvadrat kilometrlik dəniz ərazisində 1600-dək qəribə formada ada və qayalar səpələnib. Qışda orta temperatur +18–20, yayda +25 dərəcədən yuxarı olur. Çoxlu sayda meymunlar saxlanan Meymunlar adasına da gedə bilərsiniz. Şəhər bazarında ağ mərcanlar, balıqqulağı və dəniz mirvarisindən dekor və bəzək əşyaları satılır. Nyaçanq Vyetnamın məşhur turizm və kurort mərkəzidir. Axırıncı imperator Bao Pay burada özünün möhtəşəm yay sarayını tikdirib. Sarayda heyrətamiz okeanariumu olan Okeanologiya İnstitutu fəaliyyət göstərir. Teynin şəhərində bir çox dinləri — buddizmi, daosizmi, xristianlığı, islamı özündə birləşdirən kaodaizmin əsas ziyarətgahı olan "Ulu məbəd" — Kaoday yerləşir. Yeri gəlmişkən, buddist məbədlərinə ayaqqabı ilə girmək, çıxarkən arxanızı məbədə çevirmək olmaz. Məbədin ətrafında isə saat istiqamətində dolanmaq, çəkiliş üçün pul ödəmək və icazə almaq lazımdır. Ən çox turist cəlb edən yerlərdən biri də dağ kurortu Dalatdır. Kurort sərin iqlimi, həmişəyaşıl meşələri, mənzərəli gölləri və çayları ilə tanınır. Vyetnamın ən məşhur şəhərlərindən biri — Xoşiminin küçələri bazar, mağaza, kafe mərkəzidir. Vyetnamın mağaza və bazarlarında ən aşağı qiymətlərlə yerli malları — təbii ipəkdən və nadir ağaclardan, sədəf və gümüşdən, daş, sümük və metaldan hazırlanmış məhsullar ala bilərsiniz. Paytaxt Hanoyda və ölkənin ikinci böyük şəhəri olan Xoşimində Avropa malları satılan çoxlu sayda ticarət mərkəzləri də fəaliyyət göstərir. Vyetnamda hər zövqə uyğun əyləncə tapmaq olar — fillərlə gəzintidən, ilanlı restoranlardan, timsah qoruğundan kazino və gecə klublarına kimi.
Turistlərin diqqətini cəlb edən bayramlar
Ölkədə keçirilən çoxsaylı bayramlar həm Vyetnam xalqının qədim adət-ənənələri və inancları, həm də daha sonralar baş verən tarixi hadisələrlə bağlıdır. Tet bayramı ay təqviminə əsasən hesablanır və baharın əvvəli hesab olunur. Bayramın gəlişinə bir neçə gün qalmış park və bağçalarda güllər əkilir. Xanımlar yapışqan düyüdən piroq bişirirlər. Bayram üçün uşaqlara əlvan rənglərdən, gənc qızlara zərif rəngli ipəkdən, orta yaşlı qadınlara bənövşəyi rəngli parçadan paltarlar tikilir. Gənclər küçə və meydanlarda bər-bəzəkli kağız və karton əjdahalar gəzdirirlər.
29 iyun — Buddanın doğum günü qeyd olunur. Budda məbədində rahiblər dini ayinlər yerinə yetirirlər. Bundan başqa, ölkənin tarixi-siyasi həyatı ilə bağlı (Qələbə günü — Sayqonun (indiki Xoşimin) azad edilməsi (30 aprel), Uşaqlar günü (1 iyun) və s. bayramlar da turistlərin diqqətini cəlb edir.
Mətbəx
Böyük şəhərlərdə hər zövqə və cibə uyğun restoran tapmaq mümkündür. Vyetnam mətbəxi qeyri-adiliyi və zərif dadıyla fərqlənir. Nə Çin, nə Koreya, nə də yapon mətbəxinə oxşayır. Eyni zamanda bütün Asiyada olduğu kimi, burada da mətbəxin əsasını düyü, əriştə və ədviyyatlar təşkil edir. Nanə, keşniş, balıq sousu, istiot, sarımsaq Vyetnam yeməklərinə özünəməxsus ətir verir. Acı olmayan zərif ədviyyatlar, yağdan minimal dərəcədə istifadə, düyü yeməklərinin, tərəvəzlərin, dəniz məhsullarının rəngarəngliyi Vyetnam mətbəxini həm dadlı, həm də orqanizm üçün faydalı edir. Uzun illər Fransanın müstəmləkəsi olmuş ölkədə fransız mətbəxinin ənənələri geniş yayılıb. Ölkə həmçinin fransızların qəhvəyə olan məhəbbətini də mənimsəyib.
Vyetnam mətbəxi öz müxtəlifliyinə görə çox fərqlənir. Deyilənə görə, 500-ə yaxın milli yemək nümunəsi var. Düyü nişastasından və meyvələrdən hazırlanmış şirin desertlər də burada çox populyardır. Bəzi yeməklərin hazırlanmasında avropalılar üçün çox qəribə görünən inqrediyentlərdən, məsələn, ilanlar, qurbağalar, hörümçəklərdən istifadə edilir. Vyetnam mətbəxinin əsasını müxtəlif tərəvəz və ölkədə çox məşhur olan balıqla bəzədilmiş ağ düyü təşkil edir. Vyetnamlılar özləri mətbəxlərini belə xarakterizə edirlər: "Xoşagəlməz iylə müşayiət olunan mükəmməl dad". Milli mətbəx Vyetnamın regionlarına görə çox fərqlənir. Şimal daha çox məşhur şorbası, qızardılmış əti, dəniz məhsulları ilə tanınır. Cənubda ədviyyatlardan çox istifadə olunur. Yerli əhaliyə gəlincə, vyetnamlılar çox zəngin mədəniyyətə malik sülhsevər bir xalqdır və bu xüsusiyyətləri ilə turistləri daha çox cəlb edirlər.
Həmçinin bax
İstinadlar
- 5.3 // Constitution of Vietnam (2001).
- http://chartsbin.com/view/edr.
- "Vyetnam Mərkəzi Statistika Ofisi". 2012-11-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2009-04-24.
- "Vyetnam Mədəniyyəti". 2021-09-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-01-14.
- "Arxivlənmiş surət". 2022-03-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-12-06.
Xarici keçidlər
 | Vyetnam ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vyetnam vietnamca Việt Nam resmi olaraq Vyetnam Sosialist Respublikasi VSR Cenub Serqi Asiyanin serq hissesinde yerlesen sahesi 331 212 kvadrat kilometr olan bir olkedir ve 99 milyon ehalisi onu dunyanin en six 5 ci olkesi edir Vyetnam simaldan Cinle qerbde Laos ve Kamboca ile quru serhedlerini bolusur Siam korfezi vasitesile Tailandla Cenubi Cin denizi vasitesile Filippin Indoneziya ve Malayziya ile deniz serheddini bolusur Paytaxti Hanoi vyet Ha Nội ve en boyuk seheri Ho Chi Minhdir vyet Hố Chi Minh umumiyyetle kecmis adi Sayqon ile xatirladir Vietnam Sosialsist RespublikasiCộng hoa Xa hội chủ nghĩa Việt Nam Vietnamca Bayraq Gerb Độc lập Tự do Hạnh phuc Musteqillik Azadliq Xosbextlik Himn Tiến Quan CaTarixi Fransadan musteqillik 1945Resmi dilleri Vyetnam diliPaytaxt HanoyIdareetme formasi bir partiyali unitar sosialist respublikaPrezidentBas nazirSahesi Dunyada 66 ci Umumi 331 212 km km Su sahesi 1 3Ehalisi Ehali 95 000 000 nefer 15 ci Sixliq 276 03 nef km 46 ci Internet domeni vnVNBOK kodu VIETelefon kodu 84Saat qursaqlari UTC 07 00Neqliyyatin yonu sag d Vikianbarda elaqeli mediafayllarEhali2018 ci ilde Vyetnamin ehali sayisi texminen 95 5 milyon idi Din Vyetnamda muxtelif dini inanclar movcuddur Burada esasen buddizm konfusiyaliq ve daosizm genis yayilib Bu dinler vyetnamlilar ve burada yasayan cinliler arasinda daha genis vuset alib Buddizmden bir sira teriqetler yaranib Sinkreq sektalar arasinda kao day sektasi yeni yaranib 1926 ci ilde Bu teriqet ozunde buddizmi konfusiyaligi daosizmi ve xristianligi sintez edir Bu teriqetin ardicillari 2 milyon neferdir ve olkenin cenub rayonlarinda meskunlasiblar Olkenin cenubunda yerlesen diger bir sektanin xoa xao terefdarlari 1 5 mln nefer da kifayet qeder coxdurlar XVI esrden baslayaraq missionerlerin fealiyyeti neticesinde olkeye xristianliq daxil olmaga basladi Hal hazirda Vyetnamda ekseriyyeti katolik 3 mln dan cox olan xeyli sayda xristian yasayir Olkede bir sira protestant teskilatlar o cumleden Vyetnam Yevangelist kilsesi 50 min nefer terefdari var xristian ve missioner alyansi yeddinci gunun adventistleri ve baptistler fealiyyet gosterir Tyamlarin bir hissesi ve malaylar islamin sunnu mezhebine mensubdurlar Tyamlarin ucde iki hissesi ozlerinin qedim brahman inanclarini qoruyub saxamislar Olkenin daxili rayonlarinda bezi xalqlari arasinda qebile kultu hele de qalmaqdadir Son illerde vyetnamda ateistleri sayi suretle artir 1 aprel 1999 cu il siyahiya almasina esasen ehalisi 76 323 173 nefer olmusdur Vyetnamin ekser ehalisini vyetler ve 50 den cox azsayli xalqlar teskil edir Bunlar txay txo nunq mionq tiyam kxmer xaray ede ve basqalaridir SiyasetVyetnam Sosialist Respublikasinda tek qanuni partiya iqtidardaki Vyetnam Kommunist Partiyasidir 1975 ci ildeki konstitusiyanin deyisdirilmesi ile 1992 ci ilin aprel ayinda yeni konstitusiya qebul edildi Kommunist partiyanin inzibati anlayisi rehberliyin siyasetin butun vahidlerinde yeniden tetbiq olundu Bunlar Vyetnam Anayurd Cebhesi iscilerini ve biznesmen ticaret birliklerini ehate edir Her ne qeder eyalet ictimai rehberliyi sosialist olsa bele onun tetbiqi 1990 ci illerden beri azalaraq davam eden ideoloji tesiri altindadir Vyetnam Prezident adi halda eyalet bascisi olsa bele normalda Vyetnam ordusunun baskomandiridir Bundan basqa Milli Mudafie ve Tehlukesizlik vezifesindedir Vyetnam Bas naziri Nuyan Tan Dun hokumetin bascisidir Bundan basqa 3 komekci nazirden ibaret Nazirler Kabinetinin ve 26 nazirin bascisidir Gezmeli gormeli yerlerPaytaxt Hanoy bir cox tarixi ve arxitektura binalari Budda mebedi ve s ile turistleri celb edir Vyetnam turizminin incisi Halonq ejdaha korfezi hesab olunur Korfezi coxlari dunyanin sekkizinci mocuzesi hesab edir 1500 kvadrat kilometrlik deniz erazisinde 1600 dek qeribe formada ada ve qayalar sepelenib Qisda orta temperatur 18 20 yayda 25 dereceden yuxari olur Coxlu sayda meymunlar saxlanan Meymunlar adasina da gede bilersiniz Seher bazarinda ag mercanlar baliqqulagi ve deniz mirvarisinden dekor ve bezek esyalari satilir Nyacanq Vyetnamin meshur turizm ve kurort merkezidir Axirinci imperator Bao Pay burada ozunun mohtesem yay sarayini tikdirib Sarayda heyretamiz okeanariumu olan Okeanologiya Institutu fealiyyet gosterir Teynin seherinde bir cox dinleri buddizmi daosizmi xristianligi islami ozunde birlesdiren kaodaizmin esas ziyaretgahi olan Ulu mebed Kaoday yerlesir Yeri gelmisken buddist mebedlerine ayaqqabi ile girmek cixarken arxanizi mebede cevirmek olmaz Mebedin etrafinda ise saat istiqametinde dolanmaq cekilis ucun pul odemek ve icaze almaq lazimdir En cox turist celb eden yerlerden biri de dag kurortu Dalatdir Kurort serin iqlimi hemiseyasil meseleri menzereli golleri ve caylari ile taninir Vyetnamin en meshur seherlerinden biri Xosiminin kuceleri bazar magaza kafe merkezidir Vyetnamin magaza ve bazarlarinda en asagi qiymetlerle yerli mallari tebii ipekden ve nadir agaclardan sedef ve gumusden das sumuk ve metaldan hazirlanmis mehsullar ala bilersiniz Paytaxt Hanoyda ve olkenin ikinci boyuk seheri olan Xosiminde Avropa mallari satilan coxlu sayda ticaret merkezleri de fealiyyet gosterir Vyetnamda her zovqe uygun eylence tapmaq olar fillerle gezintiden ilanli restoranlardan timsah qorugundan kazino ve gece klublarina kimi Turistlerin diqqetini celb eden bayramlarOlkede kecirilen coxsayli bayramlar hem Vyetnam xalqinin qedim adet eneneleri ve inanclari hem de daha sonralar bas veren tarixi hadiselerle baglidir Tet bayrami ay teqvimine esasen hesablanir ve baharin evveli hesab olunur Bayramin gelisine bir nece gun qalmis park ve bagcalarda guller ekilir Xanimlar yapisqan duyuden piroq bisirirler Bayram ucun usaqlara elvan renglerden genc qizlara zerif rengli ipekden orta yasli qadinlara benovseyi rengli parcadan paltarlar tikilir Gencler kuce ve meydanlarda ber bezekli kagiz ve karton ejdahalar gezdirirler 29 iyun Buddanin dogum gunu qeyd olunur Budda mebedinde rahibler dini ayinler yerine yetirirler Bundan basqa olkenin tarixi siyasi heyati ile bagli Qelebe gunu Sayqonun indiki Xosimin azad edilmesi 30 aprel Usaqlar gunu 1 iyun ve s bayramlar da turistlerin diqqetini celb edir MetbexBoyuk seherlerde her zovqe ve cibe uygun restoran tapmaq mumkundur Vyetnam metbexi qeyri adiliyi ve zerif dadiyla ferqlenir Ne Cin ne Koreya ne de yapon metbexine oxsayir Eyni zamanda butun Asiyada oldugu kimi burada da metbexin esasini duyu eriste ve edviyyatlar teskil edir Nane kesnis baliq sousu istiot sarimsaq Vyetnam yemeklerine ozunemexsus etir verir Aci olmayan zerif edviyyatlar yagdan minimal derecede istifade duyu yemeklerinin terevezlerin deniz mehsullarinin rengarengliyi Vyetnam metbexini hem dadli hem de orqanizm ucun faydali edir Uzun iller Fransanin mustemlekesi olmus olkede fransiz metbexinin eneneleri genis yayilib Olke hemcinin fransizlarin qehveye olan mehebbetini de menimseyib Vyetnam metbexi oz muxtelifliyine gore cox ferqlenir Deyilene gore 500 e yaxin milli yemek numunesi var Duyu nisastasindan ve meyvelerden hazirlanmis sirin desertler de burada cox populyardir Bezi yemeklerin hazirlanmasinda avropalilar ucun cox qeribe gorunen inqrediyentlerden meselen ilanlar qurbagalar horumceklerden istifade edilir Vyetnam metbexinin esasini muxtelif terevez ve olkede cox meshur olan baliqla bezedilmis ag duyu teskil edir Vyetnamlilar ozleri metbexlerini bele xarakterize edirler Xosagelmez iyle musayiet olunan mukemmel dad Milli metbex Vyetnamin regionlarina gore cox ferqlenir Simal daha cox meshur sorbasi qizardilmis eti deniz mehsullari ile taninir Cenubda edviyyatlardan cox istifade olunur Yerli ehaliye gelince vyetnamlilar cox zengin medeniyyete malik sulhsever bir xalqdir ve bu xususiyyetleri ile turistleri daha cox celb edirler Hemcinin baxVyetnamda rabite Senaye ve Ticaret Nazirliyi Vyetnam Kend Teserrufati ve Kend Inkisaf Nazirliyi Vyetnam Vyetnam Sosial ve Humanitar Elmler UniversitetiIstinadlar5 3 Constitution of Vietnam 2001 http chartsbin com view edr Vyetnam Merkezi Statistika Ofisi 2012 11 13 tarixinde Istifade tarixi 2009 04 24 Vyetnam Medeniyyeti 2021 09 20 tarixinde Istifade tarixi 2013 01 14 Arxivlenmis suret 2022 03 21 tarixinde Istifade tarixi 2020 12 06 Xarici kecidler Vyetnam ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin