Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Baş nazir — hökumətin başçısı. Bir sıra ölkələrdə bu dövlət postu adlanır. (Fransızca-le premier—birinci) — birinci, baş nazir. Dövlət başçısı postunun hökumət başçısı postundan ayrı olduğu ölkələrdə hökumət başçısı.
| İcraedici hakimiyyət |
|---|
Bəzi ölkələrdə baş nazir birbaşa parlament seçkilərində seçilir, bəzilərində dövlət başçısının təqdimatı ilə parlament təsiq edir. Bəzilərində parlamentin təqdimatı ilə dövlət başçısı təsdiq edir.Dualist və parlamentli respublikalarda icra hakimiyyətini Baş nazir həyata keçirir,prezident formal xarakter daşıyır.
Türkiyə, Böyük Britaniya, Fransada Baş nazir, Rusiya Federasiyasında ; Latviyada — nazirlərin prezidenti; Almaniya və Avstriyada — kansler; Bolqarıstanda — nazir - sədr adlanır.
Tarixi
Baş nazir vəzifəsi ilk dəfə XVI — XVII əsrlərdə Qərbi Avropa ölkələrində təsis edilib. Fransada XVI—XVII əsrlərdə baş dövlət naziri vəzifəsi var idi.
Türk dövlətlərində müvafiq olaraq vəzir və baş vəzir vəzifələri var idi. Bu vəzifələrin yaranma tarixi tam öyrənilməyib.
Azərbaycan Respublikasının Baş naziri
Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 109-cu maddəsinə əsasən
 | Azərbaycan Respublikasının Prezidenti: ...4. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin razılığı ilə Azərbaycan Respublikasının Baş nazirini vəzifəyə təyin edir; Azərbaycan Respublikasının Baş nazirini vəzifədən azad edir |  |
Konstitusiyanın 115-ci maddəsinə əsasən:
| | ... Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin tərkibinə Azərbaycan Respublikasının Baş naziri, onun müavinləri, nazirlər və başqa mərkəzi icra hakimiyyəti orqanlarının rəhbərləri daxildirlər. | |
Azərbaycan Respublikası Baş nazirinin təyin edilməsi qaydası
Konstitusiyanın 118-ci maddəsinə əsasən:
| | I. Azərbaycan Respublikasının Baş nazirini Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin razılığı ilə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti təyin edir. ...III. Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi Azərbaycan Respublikasının Baş naziri vəzifəsinə namizədlik haqqında qərarı həmin namizədliyin təqdim edildiyi gündən bir həftədən gec olmayaraq qəbul edir. Göstərilən qayda pozularsa və ya Azərbaycan Respublikası Prezidentinin təqdim etdiyi namizədlərin Azərbaycan Respublikasının Baş naziri vəzifəsinə təyin olunmasına üç dəfə razılıq verilməzsə, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Azərbaycan Respublikasının Baş nazirini Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin razılığı olmadan təyin edə bilər. | |
2016-cı ildə referendumla edilən əlavə və düzəlişlərə əsasən Konstitusiyanın 121-ci maddəsində bunlar nəzərdə tutulub:
| | Azərbaycan Respublikasının Baş naziri, Baş nazirin müavini, nazir, digər mərkəzi icra hakimiyyəti orqanı rəhbəri vəzifəsinə seçkilərdə iştirak etmək hüququna malik olan, ali təhsilli, başqa dövlətlər qarşısında öhdəliyi olmayan Azərbaycan Respublikası vətəndaşı təyin edilir. | |
Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasının 123-cü maddəsinə əsasən Baş nazir toxunulmazdır. Bu toxunulmazlıq hətta səlahiyyət müddəti bitsə belə, Baş nazirin müstəsna hüququdur. Baş nazir səlahiyyəti müddətində gömrük məntəqələrində, postlarda müayinə edilmədən keçmək hüquna malikdir. Baş nazirin şəxsiyyəti toxunulmazdır. Səlahiyyəti müddətində cinayət başında yaxalanma halları istisna olmaqla tutula, saxlanıla, şəxsi müayinə edilə, axtarışa məruz qala bilməz, məhkəmə qaydasında inzibati tənbeh tədbirləri tətbiq edilə bilməz. Cinayət başında yaxalanarsa, ilk növbədə onu yaxalayan Baş Prokurora məlumat verməlidir. Yalnız bundan sonra Baş Prokurorun təqdimatı əsasında Azərbaycan Resbuplikası Prezidenti tərəfindən Baş nazirin toxunulmazlığına xitam verilir.
De-yure olaraq Baş nazir ölkədə AR Prezidentindən və vitse-prezidentərindən sonra dövlətin ən səlahiyyətli şəxsidir. Belə ki,prezident öz vəzifəsini icra edə bilmədikdə, fəaliyyət qabiliyyətini itirdikdə ilk olaraq birinci vitse-prezident, o olmadıqda sonrakı vitse-prezidentlər, o da olmadıqda prezident səlahiyyətlərini Baş nazir icra edir.
Mənbə
- Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası.
- . The History of Government from the Ear liest Times (история правительства с древнейших времён), в 3-х тт. Oxford University Press: , 1997 и 1999.[1]
Bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bas nazir hokumetin bascisi Bir sira olkelerde bu dovlet postu adlanir Fransizca le premier birinci birinci bas nazir Dovlet bascisi postunun hokumet bascisi postundan ayri oldugu olkelerde hokumet bascisi Icraedici hakimiyyetIcraedici hakimiyyet Dovlet bascisi Diktatura Monarx Prezident Hokumet Kansler Bas Nazir Nazirler Kabineti Nazirlik Nazir Parlamentli respublika Siyahilar Qubernator Bezi olkelerde bas nazir birbasa parlament seckilerinde secilir bezilerinde dovlet bascisinin teqdimati ile parlament tesiq edir Bezilerinde parlamentin teqdimati ile dovlet bascisi tesdiq edir Dualist ve parlamentli respublikalarda icra hakimiyyetini Bas nazir heyata kecirir prezident formal xarakter dasiyir Turkiye Boyuk Britaniya Fransada Bas nazir Rusiya Federasiyasinda Latviyada nazirlerin prezidenti Almaniya ve Avstriyada kansler Bolqaristanda nazir sedr adlanir TarixiBas nazir vezifesi ilk defe XVI XVII esrlerde Qerbi Avropa olkelerinde tesis edilib Fransada XVI XVII esrlerde bas dovlet naziri vezifesi var idi Turk dovletlerinde muvafiq olaraq vezir ve bas vezir vezifeleri var idi Bu vezifelerin yaranma tarixi tam oyrenilmeyib Azerbaycan Respublikasinin Bas naziriAzerbaycan Respublikasi Konstitusiyasinin 109 cu maddesine esasen Azerbaycan Respublikasinin Prezidenti 4 Azerbaycan Respublikasi Milli Meclisinin raziligi ile Azerbaycan Respublikasinin Bas nazirini vezifeye teyin edir Azerbaycan Respublikasinin Bas nazirini vezifeden azad edir Konstitusiyanin 115 ci maddesine esasen Azerbaycan Respublikasi Nazirler Kabinetinin terkibine Azerbaycan Respublikasinin Bas naziri onun muavinleri nazirler ve basqa merkezi icra hakimiyyeti orqanlarinin rehberleri daxildirler Azerbaycan Respublikasi Bas nazirinin teyin edilmesi qaydasiKonstitusiyanin 118 ci maddesine esasen I Azerbaycan Respublikasinin Bas nazirini Azerbaycan Respublikasi Milli Meclisinin raziligi ile Azerbaycan Respublikasinin Prezidenti teyin edir III Azerbaycan Respublikasinin Milli Meclisi Azerbaycan Respublikasinin Bas naziri vezifesine namizedlik haqqinda qerari hemin namizedliyin teqdim edildiyi gunden bir hefteden gec olmayaraq qebul edir Gosterilen qayda pozularsa ve ya Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin teqdim etdiyi namizedlerin Azerbaycan Respublikasinin Bas naziri vezifesine teyin olunmasina uc defe raziliq verilmezse Azerbaycan Respublikasinin Prezidenti Azerbaycan Respublikasinin Bas nazirini Azerbaycan Respublikasi Milli Meclisinin raziligi olmadan teyin ede biler 2016 ci ilde referendumla edilen elave ve duzelislere esasen Konstitusiyanin 121 ci maddesinde bunlar nezerde tutulub Azerbaycan Respublikasinin Bas naziri Bas nazirin muavini nazir diger merkezi icra hakimiyyeti orqani rehberi vezifesine seckilerde istirak etmek huququna malik olan ali tehsilli basqa dovletler qarsisinda ohdeliyi olmayan Azerbaycan Respublikasi vetendasi teyin edilir Azerbaycan Respublikasinin Konstitusiyasinin 123 cu maddesine esasen Bas nazir toxunulmazdir Bu toxunulmazliq hetta selahiyyet muddeti bitse bele Bas nazirin mustesna huququdur Bas nazir selahiyyeti muddetinde gomruk menteqelerinde postlarda muayine edilmeden kecmek huquna malikdir Bas nazirin sexsiyyeti toxunulmazdir Selahiyyeti muddetinde cinayet basinda yaxalanma hallari istisna olmaqla tutula saxlanila sexsi muayine edile axtarisa meruz qala bilmez mehkeme qaydasinda inzibati tenbeh tedbirleri tetbiq edile bilmez Cinayet basinda yaxalanarsa ilk novbede onu yaxalayan Bas Prokurora melumat vermelidir Yalniz bundan sonra Bas Prokurorun teqdimati esasinda Azerbaycan Resbuplikasi Prezidenti terefinden Bas nazirin toxunulmazligina xitam verilir De yure olaraq Bas nazir olkede AR Prezidentinden ve vitse prezidenterinden sonra dovletin en selahiyyetli sexsidir Bele ki prezident oz vezifesini icra ede bilmedikde fealiyyet qabiliyyetini itirdikde ilk olaraq birinci vitse prezident o olmadiqda sonraki vitse prezidentler o da olmadiqda prezident selahiyyetlerini Bas nazir icra edir MenbeAzerbaycan Respublikasinin Konstitusiyasi The History of Government from the Ear liest Times istoriya pravitelstva s drevnejshih vremyon v 3 h tt Oxford University Press 1997 i 1999 1 BaxHokumet Xalq Prezident Dovlet Siyasi partiya Cemiyyet