Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Əzraqilər — VII əsrin sonlarında yaranmış İslamın xaricilər hərəkatının ifrat qolunun davamçıları. Təriqətin banisi Əbu Rəşid Nafi ibn əl-Əzraqdır.
Tarix
Hənifənin oğulları Xaricilərin ən güclüsü və sayca çox olan qolu olmuşdur. Abdullah ibn Zübeyr və Əməvilərdən ilk zərbəni onlar almışdılar. Abdullah ibn Zübeyrin və Əməvilərin sərkərdələri Nafinin başçılıq etdiyi xariclərlə on doqquz il vuruşdular. Nafi döyüş meydanında öldürülmüşdür. Ondan sonra hərəkata oğlu Ubeydullah başçılıq edir. Daha sonra rəhbərlik Qətər b. El-Fucaeyə keçir. Qətərin dövründə Əməvilər adından Xariclərə qarşı vuruşan şəxs Əməvilərin Əl-Muhalləb ibn Əbi Sufra adlı dahi sərkərdəsi idi. Mühəlləb bu hərəkətindən əvvəl Xariciləri bir-birinə qarşı qoyur və sonra onlarla müharibəyə başlayırdı. Bu səbəbdən də Qətər dövründə xəricilər tədricən zəifləyirlər. Çünki onlar öz aralarında razılığa gələ bilmirdilər və döyüş meydanlarında ixtilafları üzündən pis nəticələrə məruz qalırdılar. Digər tərəfdən bütün müsəlmanlar onlara qarşı çıxırdılar. Sonra digər qruplara qarşı çox amansız və sərt davranmırdılar.
Xaricilər Mühalləbin və ondan sonra gələn sərkərdələrin dövründə daim məğlub olurdular və sonda onların effektivliyi tamamilə itirilir.
İnancları
Əzraqilərin dediyinə görə, Əli bin Əbu Talibi öldürən Əbdürrəhman ibn Mülcəm yaxşı bir iş görüb. O, inancının gərəyini yerinə yetirib.
Əzraqilər digər xarici məzhəblərindən fərqləndirən əsas prinsiplər bunlardır:
a) Onlara qarşı çıxanların təkcə kafir deyil, həm də müşrik olduqlarına, cəhənnəmdə əbədi qalacaqlarına və qanlarının halal olduğuna inanırdılar.
b) Onlara qarşı çıxanların vətəni onlar üçün "Darul hərb"dir. Orada halal olan hər şey Darul-Hərbdə halaldır. Məsələn: Onlara görə kişiləri öldürmək, qadınları əsir götürmək, müxaliflərini qul etmək, müharibədən qalanları öldürmək halaldır.
c) Əzraqilər fikirlərindən biri belədir. Onlara qarşı çıxanların övladlarının əbədi olaraq cəhənnəmdə qalacağını deyirlər. Yəni onların fikrincə, müxaliflərinin kafir olmasına səbəb olan günahlar onların övladlarına da sirayət edir və onları cəhənnəmə yazır.
d) Onların digər fiqhi baxışları belədir: Zinakarın "daşqalaq" cəzasını qəbul etmirlər. Quranda zina edən kişini və ya qadını çubuqla döyməkdən başqa cəza olmadığını, buna görə də Quranda daşqalaq edilərək öldürülmə cəzasının qeyd edilmədiyini və bu cəzanın hədislə sübuta yetirilmədiyini iddia edirlər.
d) Bunlara əsasən, böhtan cəzası yalnız iffətli qadınlara böhtan atanlara şamil edilir. Bu cəza namuslu kişilərə böhtan atanlara şamil edilmir. Çünki "Əzraqilər" bu ayəni mənbə kimi götürür: "İffətli qadınları zina etməkdə ittiham edib sonra öz iddialarını təsdiqləmək üçün dörd şahid gətirə bilməyənlərə səksən şallaq vurun. Onların şəhadətini əbədi olaraq qəbul etmə. "Onların özləri günahkardırlar".
"Bu ayədə namuslu kişiləri zina etməkdə ittiham edənlərin cəzası qeyd olunmur" deyirdilər.
e) Əzraqilər inanırdılar ki, peyğəmbərlər kiçik və böyük günahlar edə bilərlər.
Göründüyü kimi, Əzraqilər ilə bağlı bu son baxış onların digər baxışları ilə ziddiyyət təşkil edir. Çünki onlar bir tərəfdən böyük günah edən hər kəsin kafir olduğunu iddia edir, digər tərəfdən də peyğəmbərlərin də böyük günahlar edə biləcəyini qəbul edirlər. Bunlara əsasən, peyğəmbər bəzən küfr edib sonra tövbə edə bilər. "Əzraqilər" bu fikri aşağıdakı ayədən götürdüyünü iddia edir: "Ey Məhəmməd, biz sənə açıq-aşkar bir fəth bəxş etdik." "Allah bu fəthi sizə keçmiş və gələcək günahlarınızı bağışlamaq, sizə olan nemətini tamamlamaq, sizi düz yola yönəltmək və əzəmətli bir zəfərlə qalib etmək üçün bəxş etdi".
Əzraqi imamları
- Nafi ibn əl-Əzraq əl-Hənəfi əl-Hənzəli (684–685)
- Ubeydullah ibn əl-Mahuz (685–686)
- Zübeyr ibn əl-Mahuz (686–687/688)
- Qətər ibn əl-Fuca (687/688–698/699)
- Əbd-Rəbbih əl-Kəbir (697–698)
İstinadlar
Mənbə
- . Die religiös-politischen Oppositionsparteien im alten Islam (alman). Berlin: Weidmannsche buchhandlung. 1901. OCLC 453206240.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Islam Islam TarixiImanin sertleriTovhid Melekler Kitablar Peygemberler Mead Axiret Qeza ve TalehIslamin bes sertiKelmeyi sehadet Namaz Oruc Hecc ZekatEseriler Maturidiler Qederiler Motezililer Cebriler Murciler Cehmiyye Musebbihiler SelefilerFiqh mezhebleriSunniler Henefiler Malikiler Safiiler Henbeliler Yox olmus mezhebler Zahiriler Auzailer Leysiler Sevriler Ceririler Sieler Imamiler Ceferiler Exbariler Usuliler Seyxiler Eleviler Ensariler Qizilbaslar Zeydiler Ismaililer Qermetiler Xasxasiler Fethiler Xettabiler Vaqifiyye Rafiziler Batiniler Qeysaniler Xurremiler Bazigiyye Qurabiyye Xariciler Muhakkime Ecrediler Meymuniler Seelebiler Ezraqiler Beyhesiler Ibadiler Necdatiler SufrilerHemcinin baxSufiler Yesevilik Neqsibendilik Suhreverdilik Xelvetilik Sefevilik Bayramilik Bektasilik Celvetilik Cerrahilik Cistiyye Ehqaqiye Gulsenilik Hurufilik Kubravilik Melametilik Movlevilik Nemetullahiyye Noqtevilik Qelenderilik Qadiriyye Rahmaniyye Rifailik Rovseniler Senusiler Saziliyye Zahidiyye Nuseyriler Druzlar Islam felsefesi Ezraqiler VII esrin sonlarinda yaranmis Islamin xariciler herekatinin ifrat qolunun davamcilari Teriqetin banisi Ebu Resid Nafi ibn el Ezraqdir TarixHenifenin ogullari Xaricilerin en guclusu ve sayca cox olan qolu olmusdur Abdullah ibn Zubeyr ve Emevilerden ilk zerbeni onlar almisdilar Abdullah ibn Zubeyrin ve Emevilerin serkerdeleri Nafinin basciliq etdiyi xariclerle on doqquz il vurusdular Nafi doyus meydaninda oldurulmusdur Ondan sonra herekata oglu Ubeydullah basciliq edir Daha sonra rehberlik Qeter b El Fucaeye kecir Qeterin dovrunde Emeviler adindan Xariclere qarsi vurusan sexs Emevilerin El Muhalleb ibn Ebi Sufra adli dahi serkerdesi idi Muhelleb bu hereketinden evvel Xaricileri bir birine qarsi qoyur ve sonra onlarla muharibeye baslayirdi Bu sebebden de Qeter dovrunde xericiler tedricen zeifleyirler Cunki onlar oz aralarinda raziliga gele bilmirdiler ve doyus meydanlarinda ixtilaflari uzunden pis neticelere meruz qalirdilar Diger terefden butun muselmanlar onlara qarsi cixirdilar Sonra diger qruplara qarsi cox amansiz ve sert davranmirdilar Xariciler Muhallebin ve ondan sonra gelen serkerdelerin dovrunde daim meglub olurdular ve sonda onlarin effektivliyi tamamile itirilir InanclariEzraqilerin dediyine gore Eli bin Ebu Talibi olduren Ebdurrehman ibn Mulcem yaxsi bir is gorub O inancinin gereyini yerine yetirib Ezraqiler diger xarici mezheblerinden ferqlendiren esas prinsipler bunlardir a Onlara qarsi cixanlarin tekce kafir deyil hem de musrik olduqlarina cehennemde ebedi qalacaqlarina ve qanlarinin halal olduguna inanirdilar b Onlara qarsi cixanlarin veteni onlar ucun Darul herb dir Orada halal olan her sey Darul Herbde halaldir Meselen Onlara gore kisileri oldurmek qadinlari esir goturmek muxaliflerini qul etmek muharibeden qalanlari oldurmek halaldir c Ezraqiler fikirlerinden biri beledir Onlara qarsi cixanlarin ovladlarinin ebedi olaraq cehennemde qalacagini deyirler Yeni onlarin fikrince muxaliflerinin kafir olmasina sebeb olan gunahlar onlarin ovladlarina da sirayet edir ve onlari cehenneme yazir d Onlarin diger fiqhi baxislari beledir Zinakarin dasqalaq cezasini qebul etmirler Quranda zina eden kisini ve ya qadini cubuqla doymekden basqa ceza olmadigini buna gore de Quranda dasqalaq edilerek oldurulme cezasinin qeyd edilmediyini ve bu cezanin hedisle subuta yetirilmediyini iddia edirler d Bunlara esasen bohtan cezasi yalniz iffetli qadinlara bohtan atanlara samil edilir Bu ceza namuslu kisilere bohtan atanlara samil edilmir Cunki Ezraqiler bu ayeni menbe kimi goturur Iffetli qadinlari zina etmekde ittiham edib sonra oz iddialarini tesdiqlemek ucun dord sahid getire bilmeyenlere seksen sallaq vurun Onlarin sehadetini ebedi olaraq qebul etme Onlarin ozleri gunahkardirlar Bu ayede namuslu kisileri zina etmekde ittiham edenlerin cezasi qeyd olunmur deyirdiler e Ezraqiler inanirdilar ki peygemberler kicik ve boyuk gunahlar ede bilerler Gorunduyu kimi Ezraqiler ile bagli bu son baxis onlarin diger baxislari ile ziddiyyet teskil edir Cunki onlar bir terefden boyuk gunah eden her kesin kafir oldugunu iddia edir diger terefden de peygemberlerin de boyuk gunahlar ede bileceyini qebul edirler Bunlara esasen peygember bezen kufr edib sonra tovbe ede biler Ezraqiler bu fikri asagidaki ayeden goturduyunu iddia edir Ey Mehemmed biz sene aciq askar bir feth bexs etdik Allah bu fethi size kecmis ve gelecek gunahlarinizi bagislamaq size olan nemetini tamamlamaq sizi duz yola yoneltmek ve ezemetli bir zeferle qalib etmek ucun bexs etdi Ezraqi imamlariNafi ibn el Ezraq el Henefi el Henzeli 684 685 Ubeydullah ibn el Mahuz 685 686 Zubeyr ibn el Mahuz 686 687 688 Qeter ibn el Fuca 687 688 698 699 Ebd Rebbih el Kebir 697 698 IstinadlarAli zade 2007 Gogiberidze 2009Menbe Die religios politischen Oppositionsparteien im alten Islam alman Berlin Weidmannsche buchhandlung 1901 OCLC 453206240