Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalənin şübhə doğurur. |
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Bu məqalədə yalnız ilkin və ya onunla əlaqəli mənbələrdən istifadə olunur. Məlumatlar müstəqil ikinci mənbələrə əsaslanmalıdır, əks halda məqalənin neytrallığı və ya əhəmiyyəti ilə bağlı şübhələr yarana, bunun nəticəsində də silinə bilər. Məqaləyə istinad və mənbələr əlavə etməklə onu təkmilləşdirə bilərsiniz. |
Bu məqaləni lazımdır. |
Həcc (ərəb. حَجّ) – İslam dinin sütunlarından biri. Qurani-Kərimdə qeyd olunur: "Camaatı Həccə çağır ki, piyada ya dəvələrin üstündə uzaq yerlərdən sənin yanına gəlsinlər."
Həccin hökmləri
Həcc Allahın evini ziyarət etmək və orada göstəriş verilən əməlləri yerinə yetirməkdir. Qurani-Kərimdə həccin vacib olduğu insanlar barəsində buyurulur: "Allah-taala bu evin ziyarətini Həccə getməyə qüdrəti olan şəxslərə vacib etmişdir.". Ümumiyyətlə quran və hədislərdə həccin ömrü boyu aşağıda göstərilən şərtlərə malik olan müsəlmana bir dəfə vacib olması qeyd olunur:
1. Hədd-büluğa çatmış olsun.
2. Aqil və azad olsun.
3. Həccə getməsi vasitəsilə tərk edilməsi şəriətdə həccdən daha böyük olan haram bir işi etmək məcburiyyətində qalmamalı və ya həccdən daha mühüm olan vacib bir əməli tərk etmək məcburiyyətində qalmamalıdır. Amma əgər bu halda həccə getsə, günah etməsinə baxmayaraq, həcci səhih olur.
4. Müstəti olsun.
Özünə məxsus evi olmadan ehtiyacını ödəməkdə çətinliyə düşən bir şəxsə, həcc, yalnız evin puluna sahib olduğu təqdirdə, vacibdir.
Məkkəyə gedə bilən qadın, qayıdandan sonra özünün malı olmasa və əri də məsələn, fəqir olub onun xərcini verə bilməsə və çətinliklə yaşamağa məcbur olsa, həcc ona vacib deyildir.
Yol azuqəsi və miniyi olmayan bir şəxsə, başqa birisi "sən həccə get, sənin həcc səfərində olduğun müddətdə sənin və ailənin tə`minatını mən ödəyəcəyəm" deyərsə, onun bu sözünə əmin oluna bilərsə, həcc ona vacib olar.
Bir şəxsə həccə getməsi üçün, həccə gediş-qayıdış məsrəflərini və bu müddət ərzində ailəsinin yaşayışını təmin edəcək qədər mal bağışlanarsa, hərçənd borclu olsa və həccdən qayıtdıqdan sonra yaşayışını təmin edəcək qədər malı olmasa da, həcc ona vacib olar. Amma əgər həcc günləri onun qazanc və iş günləri ilə eyni günlərə təsadüf olunarsa, belə ki, həccə getdiyi təqdirdə borcunu vaxtında qaytara bilməzsə və ilin digər günlərində məişət xərclərini, təmin edə bilməzsə, ona həcc vacib deyildir.
Əgər Məkkəyə gedib-gəlmə müddətində gedib-gəlməsinin və ailəsinin xərcini ona verib, ona "həccə get" desələr, lakin onun mülkü etməsələr, əgər geri almayacaqlarına xatircəm olarsa, həcc ona vacib olar.
Əgər bir şəxsə həccə kifayət edəcək qədər mal verilsə və Məkkə yolunda malı verənə xidmət etməsini şərt edərlərsə, həcc o şəxsə vacib olmaz.
Əgər birinə bir miqdar pul versələr və həcc ona vacib olsa, həccə getsə və gələndən sonra özündə mal tapsa, ona artıq həcc vacib deyil.
Ticarət üçün, məsələn; Cəddəyə qədər gedib orada bir miqdar mal əldə etsə, istədiyi təqdirdə, oradan Məkkəyə getməyə müstəti olarsa, həcc etməlidir. Bu şəkildə həcc etdikdən sonra vətənindən Məkkəyə gedəcək qədər malı olsa belə, ona artıq həcc vacib olmaz.
Əgər insan başqasının tərəfindən şəxsən özü həcc ziyarəti etməyə əcir olsa, belə ki, özü gedə bilməsə və başqasını öz tərəfindən göndərmək istəsə, gərək onu əcir tutmuş şəxsdən icazə alsın.
Əgər bir şəxs müstəti olsa və Məkkəyə getsə və göstərilmiş müəyyən vaxtda və çatmasa, belə ki, əgər sonrakı illərdə müstəti olmasa, həcc ona vacib deyil, lakin əgər qabaqkı illər müstəti olub və həccə getməyibsə, bu halda əgər zəhmət olsa belə, gərək həccə getsin.
Əgər müstəti olan bir şəxs həccə getməsə və sonra qocalığına, ya xəstəliyinə, ya zəifliyinə görə həccə gedə bilməsə və bundan sonra həccə getməsinə ümidi olmasa, gərək başqasını öz tərəfindən həccə göndərsin. Sonradan əgər qüdrəti olsa, özü də həccə getsin. Həmçinin birinci ildə həccə getməyə çatan qədər malı olduğu halda qocalıq, xəstəlik və ya gücsüzlük üzündən həccə gedə bilməzsə və sonradan müqtədir olmasından da ümidsiz olsa, hökm eynidir. Bu təqdirlərin hamısında öz tərəfindən naib tutulan şəxs kişidirsə, onun naibinin "sərurə", yəni ilk dəfə həccə gedən şəxs olması müstəhəbb ehtiyatdır.
Başqası tərəfindən həccə getməyə əcir olunmuş şəxs, gərək onun tərəfindən nisa təvafını da yerinə yetirsin və əgər yerinə yetirməsə, qadın o əcirə haram olur.
Əgər nisa təvafını düzgün yerinə yetirməsə, ya unutsa, belə ki, bir neçə gündən sonra yadına düşsə və yarı yoldan qayıdıb yerinə yetirsə səhihdir, amma əgər qayıtmaq onun üçün çətin olsa, özünə naib tuta bilər.
Ümumiyyətlə həcc vaxtı ehramda olan vaxtı kişiyə öz arvadı haram olur. Bu barədə Allah buyurur: "Həccin müəyyən ayları vardır. Bu aylarda Həcci yerinə yetirən kəs (bilsin ki) Həcc əsnasında bir yatağa baş qoymaq, günah və münaqişə etmək olmaz.". İslamın qollarının bəzilərində bu hətta nisa təvafı yerinə yetirilib qurtarıncaya qədər davam edir.
Həcc ziyarəti
Quranda qeyd olunur: "Həcci və ümrəni Allah üçün kamil yerinə yetirin". Həcc ziyarəti üçün xüsusi günlər vardır. Ümumiyyətlə, ziyarət miqat adlanan 5 yerdən birində ehram bağlanma ilə başlayır. Azərbaycanlı zəvvarlar əsasən Mədinə yaxınlığında yerləşən ehram paltarı geyinirlər.
Birinci ehram ümreyi-təməttö üçündür.
Bundan sonra Məkkə şəhərinə köç edib, əvvəlcə Kəbəni 7 dəfə təvaf edib, təvaf namazı qılınır, sonra isə və dağları arasında 7 dəfə səy edilir. Bundan sonra təqsir edib ümreyi-təməttönü yekunlaşdırıb ehramdan çıxırsan. Bu əməllər Zihiccə ayının 9-u gecəsinə qədər yekunlaşmalıdır.
Zihiccə ayının 9-u . Buna qədər Həcci-təməttö üçün ehram geyilir. Zəvvarlar zilhiccə ayının 9-u günorta azanından şam azanına qədər vüquf edirlər. Şam azanından sonra isə çölünə köç edirlər. Burada hər bir zəvvar böyük, orta və kiçik əqəbələrə atmaq üçün ən azı 49 ədəd noxud böyüklüyündə daş yığır. Zihiccənin 10-u Müzdəlifə çölündə sübh azanından gün çıxana qədər vüqüf edib, Minaya köç edirlər. Həmin gün Minada Böyük cəmərəyə 7 daş atıb, qurban kəsir və həlq etdirirlər. Bundan sonra ehram paltarından çıxırlar.
Daha sonra isə zilhiccənin 11-i növbə ilə kiçik, orta, böyük cəmərənin hər birinə 7 daş atılır. zilhiccənin 12-i də bu əməl günorta azanına qədər təkrar olunur. Azandan sonra zəvvarlar yenidən Məkkəyə köç edirlər. Daha sonra Kəbəni təvaf edib, təvaf namazı qılır, və arasında səy edib namaz qılırlar.
Bütün bunlardan sonra isə Nisə təvafı yerinə yetirilir.
Müstəhəbdir ki, Məkkəni tərk etmədən öncə vida təvafı yerinə yetirilsin.
Müqəddəs yolçuluq — həcc
Məqbul olan həccin qarşılığı cənnətdən başqa bir şey deyildir. (Hədisi-şərif)
Həcc ilin müəyyən günlərində müəyyən yerləri, müəyyən üsullarla ziyarət etməkdir. Bu ziyarət həcc niyyəti ilə ehrama girib, Ərafatda vəqfədə olmaq və Kəbəni təvaf etməkdən ibarətdir. Ehram həccin şərti, vəqfə və təvaf isə onun rüknləridir (əsasları).
İstər kişi, istərsə də qadın olsun, həccin şərtlərini daşıyan, yəni sağlamlıq və sərvət baxımından həcc etmə imkanına sahib olan hər müsəlmanın ömründə bir dəfə həccə getməsi fərzdir. İmkan ələ keçincə, gecikdirilmədən yerinə yetirilməsi gərəkdir.
Həccin fərz olmasının şərtləri
Bir şəxsə həcc ibadətinin fərz ola bilməsi üçün aşağıdakı şərtlər vacibdir.
- Müsəlman olmaq
- Yetkinlik çağına girmək
- Ağıllı olmaq
- Azad olmaq
- Əsas ehtiyaclarına və evinə dönüncəyə qədər ailə fərdlərinə yetəcək, yol və vasitə məsrəflərini ödəyəcək qədər pula sahib olmaq.
HƏCCİN RÜKNLƏRİ
1. ƏRƏFAT VƏQFƏSİ
Ərəfat vəqfəsi edilməzsə, həcc səhih olmaz. Bu Məkkənin təxminən 25 km cənub-şərqində yerləşən və haram bölgəsi xaricində qalan, sərhədləri işarələnmiş olan bölgəsində yerinə yetirilir. Həcc əsnasında Ərəfata çıxmayan zəvvarın Həcci səhih olmaz. Çünki hədisdə də buyuruldugu kimi: "Həcc Ərəfatdır!".
Vəqfənin səhih olmasının şərtləri bunlardır:
- Həcc etmək niyyəti ilə ehramlı olmaq.
- Vəqfəni Ərəfat hüdudları içində və Ərəfə günü zəval vaxtından (zöhr namazının giriş vaxtı) bayram səhəri ""ə, yəni dan yerinin ağarmasına (səhər namazının giriş vaxtı) qədərki zaman içində yerinə yetirmək.
2. ZİYARƏT TƏVAFI
Ziyarət tavafı edilmədən də həcc ibadəti tamam olmaz. Təvaf Həcərül-əsvədin olduğu küncdən və ya eyni sırada başlayaraq, Kəbənin ətrafında saat əqrəbinin əksi istiqamətində yeddi dəfə dönməkdir. Hər dəfə dönməyə "şavt" deyilir və 7 şavt bir təvaf sayılır. Təvafın səhih olmasının şərtləri bunlardır:
- Təvaf vaxtında edilməlidir. Ziyarət tavafına "ifada təvafı" da deyilir. Ziyarət tavafının vaxtı bayramın ilk günü fəcri-sadiqdən etibarən başlayır. İlk vaxtından etibarən ömrün sonuna qədər edilə bilərsə də, bayramın üçüncü günü günəş batana qədər edilməsi daha fəzilətlidir.
- Niyyət
- Şavtların çoxu edilməlidir. Hənəfi məzhəbinə görə, şavtlardan ən azı dördünü etmək təvafın səhih ola bilməsinin bir şərtidir.
Həccin vacibləri
Həccin rükn və şərtləri ilə yanaşı bir də vacibləri vardır. Bunların tərki ilə həcc olmaz. Fəqət, üzrsüz tərk edilməsi təhrimən (harama yaxın) məkruhdur. Bu vaciblər beşdir:
1. təpələri arasındakı səy
Kəbənin şərq tərəfində olan Səfa-Mərvə təpələri arasında Səfadan başlayaraq Mərvədə tamamlamaq üzrə dörd gediş, üç gəliş, cəmi 7 dəfə gedib-gəlməkdən ibarətdir. Səfadan Mərvəyə hər fedişə və Mərvədən Səfaya hər dönüşə "bir şavt" deyilir.
- Səyi ehrama girdikdən sonra etmək.
- Həcc səyini həcc ayları başlandıqdan sonra etmək.
- Mötəbər bir təvafın ardınca edilməsi.
- Şavtların çox hissəsinin, yəni ən azı dördünün edilmiş olması.
- Səyə Səfa təpəsindən başlamaq.
2. Müzdəlifədə vəqfə
Həccdə Ərəfə gününü bayram gününə bağlayan gecəni Mina ilə Ərəfat arasında Hərəm hedudları içərisində, Müzdəlifə bölgəsində keçirmək sünnət, Qurban bayramının birinci günü fəcr-i sadiqdən günəşin doğuşuna qədər orada vəqfədə durmaq isə vacibdir.
Vəqfənin səhih olmasının şərtləri:
- Həcc niyyəti ilə ehramlı olmaq.
- Ərafat vəqfəsini yerinə yetirmiş olmaq.
- Bəlli olan məkanda, yəni Müzdəlifə hüdudları içində etmək. Məşari-Haram yaxınlığında etmək sünnətdir.
- Müəyyən zaman içərisində etmək.
3. Şeytan daşlama
Həcc edənlərin bayram günlərində Minada birinci gün yalnız Əqəbə cəmrəsinə, digər günlərdə sırayla Kiçik, Orta və Əqəbə cəmrəsinə öncədən hazırlanmış olan xüsusidaşları atmalarıdır. Şeytan daşlama günləri bayramın birinci günü fəcr-i sadiqdən dördüncü günü günəş batıncaya qədər keçən müddətdir.
Şeytan daşlamağın səhih olmasının şərtləri:
- Cəmrələrə daşlar əl ilə atılır.
- Atılan şeylər daş, qurumuş palçıq və bu kimi təyəmmüm edilməsi caiz olan bir maddə olmalıdır.
- Daşların hər birisi ayrı-ayrı atılmalıdır.
- Daşlar müəyyən edilmiş yerlərə atılmalıdır, yəni daşlardan hörülmüş sütuna və ya çevrəsindəki hovuzun içinə düşməlidir.
- Daşların atılması lazım olan yerə daş atanın şəxsən atması nəticəsində hədəfə çatmalıdır.
- Daş atmağa gücü çatan daşları şəxsən özü atmalıdır.
- Daşlar təyin olunmuş vaxtlarda atılmalıdır.
4. Saçları dibdən qırxdırmaq və ya qısaltmaq
5. Vida təvafı
Harəm bölgəsi hüdudları çərçivəsində yaşamayan, uzaqlardan gəlmiş ziyarətçilərin məmləkətlərinə dönməzdən əvvəl etdikləri təvafdır.
Mənbə
- Müxtəsər Elmihal. İslamın beş təməl şərtinin qısa izahı Osman Bilgen
İstinadlar
- Həcc surəsi, 27
- Ali-İmran surəsi, 97
- Bəqərə surəsi, 197
- Bəqərə surəsi, 196
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqalenin neytralligi subhe dogurur Meqalede teref tutma ve ya pislemek meqsedi dasiyan ve dogrulugu subut edilmeyen fikirlerin oldugu iddia edilir Xahis olunur bu mesele ile elaqedar istirak edesiniz Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Bu meqalede yalniz ilkin ve ya onunla elaqeli menbelerden istifade olunur Melumatlar musteqil ikinci menbelere esaslanmalidir eks halda meqalenin neytralligi ve ya ehemiyyeti ile bagli subheler yarana bunun neticesinde de siline biler Meqaleye etibarli istinad ve menbeler elave etmekle onu tekmillesdire bilersiniz Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Hecc ereb ح ج Islam dinin sutunlarindan biri Qurani Kerimde qeyd olunur Camaati Hecce cagir ki piyada ya develerin ustunde uzaq yerlerden senin yanina gelsinler Heccin hokmleriHecc Allahin evini ziyaret etmek ve orada gosteris verilen emelleri yerine yetirmekdir Qurani Kerimde heccin vacib oldugu insanlar baresinde buyurulur Allah taala bu evin ziyaretini Hecce getmeye qudreti olan sexslere vacib etmisdir Umumiyyetle quran ve hedislerde heccin omru boyu asagida gosterilen sertlere malik olan muselmana bir defe vacib olmasi qeyd olunur 1 Hedd buluga catmis olsun 2 Aqil ve azad olsun 3 Hecce getmesi vasitesile terk edilmesi serietde heccden daha boyuk olan haram bir isi etmek mecburiyyetinde qalmamali ve ya heccden daha muhum olan vacib bir emeli terk etmek mecburiyyetinde qalmamalidir Amma eger bu halda hecce getse gunah etmesine baxmayaraq hecci sehih olur 4 Musteti olsun Ozune mexsus evi olmadan ehtiyacini odemekde cetinliye dusen bir sexse hecc yalniz evin puluna sahib oldugu teqdirde vacibdir Mekkeye gede bilen qadin qayidandan sonra ozunun mali olmasa ve eri de meselen feqir olub onun xercini vere bilmese ve cetinlikle yasamaga mecbur olsa hecc ona vacib deyildir Yol azuqesi ve miniyi olmayan bir sexse basqa birisi sen hecce get senin hecc seferinde oldugun muddetde senin ve ailenin te minatini men odeyeceyem deyerse onun bu sozune emin oluna bilerse hecc ona vacib olar Bir sexse hecce getmesi ucun hecce gedis qayidis mesreflerini ve bu muddet erzinde ailesinin yasayisini temin edecek qeder mal bagislanarsa hercend borclu olsa ve heccden qayitdiqdan sonra yasayisini temin edecek qeder mali olmasa da hecc ona vacib olar Amma eger hecc gunleri onun qazanc ve is gunleri ile eyni gunlere tesaduf olunarsa bele ki hecce getdiyi teqdirde borcunu vaxtinda qaytara bilmezse ve ilin diger gunlerinde meiset xerclerini temin ede bilmezse ona hecc vacib deyildir Eger Mekkeye gedib gelme muddetinde gedib gelmesinin ve ailesinin xercini ona verib ona hecce get deseler lakin onun mulku etmeseler eger geri almayacaqlarina xatircem olarsa hecc ona vacib olar Eger bir sexse hecce kifayet edecek qeder mal verilse ve Mekke yolunda mali verene xidmet etmesini sert ederlerse hecc o sexse vacib olmaz Eger birine bir miqdar pul verseler ve hecc ona vacib olsa hecce getse ve gelenden sonra ozunde mal tapsa ona artiq hecc vacib deyil Ticaret ucun meselen Ceddeye qeder gedib orada bir miqdar mal elde etse istediyi teqdirde oradan Mekkeye getmeye musteti olarsa hecc etmelidir Bu sekilde hecc etdikden sonra veteninden Mekkeye gedecek qeder mali olsa bele ona artiq hecc vacib olmaz Eger insan basqasinin terefinden sexsen ozu hecc ziyareti etmeye ecir olsa bele ki ozu gede bilmese ve basqasini oz terefinden gondermek istese gerek onu ecir tutmus sexsden icaze alsin Eger bir sexs musteti olsa ve Mekkeye getse ve gosterilmis mueyyen vaxtda ve catmasa bele ki eger sonraki illerde musteti olmasa hecc ona vacib deyil lakin eger qabaqki iller musteti olub ve hecce getmeyibse bu halda eger zehmet olsa bele gerek hecce getsin Eger musteti olan bir sexs hecce getmese ve sonra qocaligina ya xesteliyine ya zeifliyine gore hecce gede bilmese ve bundan sonra hecce getmesine umidi olmasa gerek basqasini oz terefinden hecce gondersin Sonradan eger qudreti olsa ozu de hecce getsin Hemcinin birinci ilde hecce getmeye catan qeder mali oldugu halda qocaliq xestelik ve ya gucsuzluk uzunden hecce gede bilmezse ve sonradan muqtedir olmasindan da umidsiz olsa hokm eynidir Bu teqdirlerin hamisinda oz terefinden naib tutulan sexs kisidirse onun naibinin serure yeni ilk defe hecce geden sexs olmasi mustehebb ehtiyatdir Basqasi terefinden hecce getmeye ecir olunmus sexs gerek onun terefinden nisa tevafini da yerine yetirsin ve eger yerine yetirmese qadin o ecire haram olur Eger nisa tevafini duzgun yerine yetirmese ya unutsa bele ki bir nece gunden sonra yadina dusse ve yari yoldan qayidib yerine yetirse sehihdir amma eger qayitmaq onun ucun cetin olsa ozune naib tuta biler Umumiyyetle hecc vaxti ehramda olan vaxti kisiye oz arvadi haram olur Bu barede Allah buyurur Heccin mueyyen aylari vardir Bu aylarda Hecci yerine yetiren kes bilsin ki Hecc esnasinda bir yataga bas qoymaq gunah ve munaqise etmek olmaz Islamin qollarinin bezilerinde bu hetta nisa tevafi yerine yetirilib qurtarincaya qeder davam edir Hecc ziyaretiQuranda qeyd olunur Hecci ve umreni Allah ucun kamil yerine yetirin Hecc ziyareti ucun xususi gunler vardir Umumiyyetle ziyaret miqat adlanan 5 yerden birinde ehram baglanma ile baslayir Azerbaycanli zevvarlar esasen Medine yaxinliginda yerlesen ehram paltari geyinirler Birinci ehram umreyi temetto ucundur Bundan sonra Mekke seherine koc edib evvelce Kebeni 7 defe tevaf edib tevaf namazi qilinir sonra ise ve daglari arasinda 7 defe sey edilir Bundan sonra teqsir edib umreyi temettonu yekunlasdirib ehramdan cixirsan Bu emeller Zihicce ayinin 9 u gecesine qeder yekunlasmalidir Zihicce ayinin 9 u Buna qeder Hecci temetto ucun ehram geyilir Zevvarlar zilhicce ayinin 9 u gunorta azanindan sam azanina qeder vuquf edirler Sam azanindan sonra ise colune koc edirler Burada her bir zevvar boyuk orta ve kicik eqebelere atmaq ucun en azi 49 eded noxud boyukluyunde das yigir Zihiccenin 10 u Muzdelife colunde subh azanindan gun cixana qeder vuquf edib Minaya koc edirler Hemin gun Minada Boyuk cemereye 7 das atib qurban kesir ve helq etdirirler Bundan sonra ehram paltarindan cixirlar Daha sonra ise zilhiccenin 11 i novbe ile kicik orta boyuk cemerenin her birine 7 das atilir zilhiccenin 12 i de bu emel gunorta azanina qeder tekrar olunur Azandan sonra zevvarlar yeniden Mekkeye koc edirler Daha sonra Kebeni tevaf edib tevaf namazi qilir ve arasinda sey edib namaz qilirlar Butun bunlardan sonra ise Nise tevafi yerine yetirilir Mustehebdir ki Mekkeni terk etmeden once vida tevafi yerine yetirilsin Muqeddes yolculuq heccMeqbul olan heccin qarsiligi cennetden basqa bir sey deyildir Hedisi serif Hecc ilin mueyyen gunlerinde mueyyen yerleri mueyyen usullarla ziyaret etmekdir Bu ziyaret hecc niyyeti ile ehrama girib Erafatda veqfede olmaq ve Kebeni tevaf etmekden ibaretdir Ehram heccin serti veqfe ve tevaf ise onun ruknleridir esaslari Ister kisi isterse de qadin olsun heccin sertlerini dasiyan yeni saglamliq ve servet baximindan hecc etme imkanina sahib olan her muselmanin omrunde bir defe hecce getmesi ferzdir Imkan ele kecince gecikdirilmeden yerine yetirilmesi gerekdir Heccin ferz olmasinin sertleriBir sexse hecc ibadetinin ferz ola bilmesi ucun asagidaki sertler vacibdir Muselman olmaq Yetkinlik cagina girmek Agilli olmaq Azad olmaq Esas ehtiyaclarina ve evine donunceye qeder aile ferdlerine yetecek yol ve vasite mesreflerini odeyecek qeder pula sahib olmaq HECCIN RUKNLERI 1 EREFAT VEQFESI Erefat veqfesi edilmezse hecc sehih olmaz Bu Mekkenin texminen 25 km cenub serqinde yerlesen ve haram bolgesi xaricinde qalan serhedleri isarelenmis olan bolgesinde yerine yetirilir Hecc esnasinda Erefata cixmayan zevvarin Hecci sehih olmaz Cunki hedisde de buyuruldugu kimi Hecc Erefatdir Veqfenin sehih olmasinin sertleri bunlardir Hecc etmek niyyeti ile ehramli olmaq Veqfeni Erefat hududlari icinde ve Erefe gunu zeval vaxtindan zohr namazinin giris vaxti bayram seheri e yeni dan yerinin agarmasina seher namazinin giris vaxti qederki zaman icinde yerine yetirmek 2 ZIYARET TEVAFI Ziyaret tavafi edilmeden de hecc ibadeti tamam olmaz Tevaf Hecerul esvedin oldugu kuncden ve ya eyni sirada baslayaraq Kebenin etrafinda saat eqrebinin eksi istiqametinde yeddi defe donmekdir Her defe donmeye savt deyilir ve 7 savt bir tevaf sayilir Tevafin sehih olmasinin sertleri bunlardir Tevaf vaxtinda edilmelidir Ziyaret tavafina ifada tevafi da deyilir Ziyaret tavafinin vaxti bayramin ilk gunu fecri sadiqden etibaren baslayir Ilk vaxtindan etibaren omrun sonuna qeder edile bilerse de bayramin ucuncu gunu gunes batana qeder edilmesi daha feziletlidir NiyyetSavtlarin coxu edilmelidir Henefi mezhebine gore savtlardan en azi dordunu etmek tevafin sehih ola bilmesinin bir sertidir Heccin vacibleri Heccin rukn ve sertleri ile yanasi bir de vacibleri vardir Bunlarin terki ile hecc olmaz Feqet uzrsuz terk edilmesi tehrimen harama yaxin mekruhdur Bu vacibler besdir 1 tepeleri arasindaki sey Kebenin serq terefinde olan Sefa Merve tepeleri arasinda Sefadan baslayaraq Mervede tamamlamaq uzre dord gedis uc gelis cemi 7 defe gedib gelmekden ibaretdir Sefadan Merveye her fedise ve Merveden Sefaya her donuse bir savt deyilir Seyi ehrama girdikden sonra etmek Hecc seyini hecc aylari baslandiqdan sonra etmek Moteber bir tevafin ardinca edilmesi Savtlarin cox hissesinin yeni en azi dordunun edilmis olmasi Seye Sefa tepesinden baslamaq 2 Muzdelifede veqfe Heccde Erefe gununu bayram gunune baglayan geceni Mina ile Erefat arasinda Herem hedudlari icerisinde Muzdelife bolgesinde kecirmek sunnet Qurban bayraminin birinci gunu fecr i sadiqden gunesin dogusuna qeder orada veqfede durmaq ise vacibdir Veqfenin sehih olmasinin sertleri Hecc niyyeti ile ehramli olmaq Erafat veqfesini yerine yetirmis olmaq Belli olan mekanda yeni Muzdelife hududlari icinde etmek Mesari Haram yaxinliginda etmek sunnetdir Mueyyen zaman icerisinde etmek 3 Seytan daslama Hecc edenlerin bayram gunlerinde Minada birinci gun yalniz Eqebe cemresine diger gunlerde sirayla Kicik Orta ve Eqebe cemresine onceden hazirlanmis olan xususidaslari atmalaridir Seytan daslama gunleri bayramin birinci gunu fecr i sadiqden dorduncu gunu gunes batincaya qeder kecen muddetdir Seytan daslamagin sehih olmasinin sertleri Cemrelere daslar el ile atilir Atilan seyler das qurumus palciq ve bu kimi teyemmum edilmesi caiz olan bir madde olmalidir Daslarin her birisi ayri ayri atilmalidir Daslar mueyyen edilmis yerlere atilmalidir yeni daslardan horulmus sutuna ve ya cevresindeki hovuzun icine dusmelidir Daslarin atilmasi lazim olan yere das atanin sexsen atmasi neticesinde hedefe catmalidir Das atmaga gucu catan daslari sexsen ozu atmalidir Daslar teyin olunmus vaxtlarda atilmalidir 4 Saclari dibden qirxdirmaq ve ya qisaltmaq 5 Vida tevafi Harem bolgesi hududlari cercivesinde yasamayan uzaqlardan gelmis ziyaretcilerin memleketlerine donmezden evvel etdikleri tevafdir MenbeMuxteser Elmihal Islamin bes temel sertinin qisa izahi Osman BilgenIstinadlarHecc suresi 27 Ali Imran suresi 97 Beqere suresi 197 Beqere suresi 196