islam islam Tarixiimanın şərtləriTövhid Mələklər Kitablar Peyğəmbərlər Məad Axirət Qəza ve Talehislamın beş şərtiKəlmeyi

İmanın şərtləri

Tövhid • Mələklər
Kitablar • Peyğəmbərlər
Məad • Axirət
Qəza ve Taleh

İslamın beş şərti

Kəlmeyi-şəhadət • Namaz
Oruc • Həcc
Zəkat

Əşərilər • Matüridilər • Qədərilər (Mötəzililər) • Cəbrilər • Mürcilər • Cəhmiyyə • Müşəbbihilər • Sələfilər

Fiqh məzhəbləri

Sünnilər:
Hənəfilər • Malikilər • Şafiilər • Hənbəlilər
Yox olmuş məzhəblər:
Zahirilər • Auzailər • Leysilər • Səvrilər • Cəririlər

Şiələr:
İmamilər (Cəfərilər (Əxbarilər • Üsulilər • Şeyxilər) • Ələvilər • Ənsarilər • Qızılbaşlar) • Zeydilər •
İsmaililər (Qərmətilər • Xaşxaşilər • Fəthilər • Xəttabilər) • Vaqifiyyə • Rafizilər (Batinilər) • Qeysanilər • Xürrəmilər • Baziğiyyə • Qurabiyyə
Xaricilər:
Mühakkimə • Əcrədilər (Meymunilər • Səələbilər) • Əzraqilər • Bəyhəsilər • İbadilər • Nəcdatilər • Süfrilər

Həmçinin bax

Sufilər • Yəsəvilik • Nəqşibəndilik • Sührəvərdilik • Xəlvətilik • Səfəvilik • Bayramilik • Bəktaşilik • Cəlvətilik • Cərrahilik • Çiştiyyə • Ehqaqiyə • Gülşənilik • Hürufilik • Kübravilik • Məlamətilik • Mövləvilik • Nemətullahiyyə • Nöqtəvilik • Qələndərilik • Qadiriyyə • Rahmaniyyə • Rifailik • Rövşənilər • Sənusilər • Şaziliyyə • Zahidiyyə • Nüseyrilər • Druzlar • İslam fəlsəfəsi

Cəmmiyyə — İslamda tarixi şiə məzhəbi. 800-ci illər ətrafında aktiv olmuşlar. Cəmmilər Əlinin tanrı, Məhəmmədin isə onun elçisi olduğuna inanırdılar. Qrupun adı ərəbcə "dhamm" felindən gəlir, onu "qınamaq, mühakimə etmək" kimi tərcümə etmək olunur. Ehtimal olunurdu ki, Məhəmmədi Əliyə deyil, insanları ona tabe olmağa çağırmağa başladığına görə qınayırlar.

İnancları

inancları:

Əlinin ilahiliyinə.
Əlinin Məhəmmədi özünə peyğəmbər təyin etməsnə.
Məhəmmədin insanları Əliyə yox, ona tabe olmağa çağırmağa başlaması. Bunun üçün Cəmmilər Məhəmmədi (s.a.v) şiddətlə tənqid etdilər.
Cəmmilərdən bəziləri Əli deyil, Məhəmmədin Allah olduğuna inanırdılar. Bəziləri Əlini, bəziləri Məhəmmədi önə qoyurdular.
Məhəmmədi də, Əlini də tanrı hesab edənlər də var idi, onları bərabər hesab edirdilər.
Cəmmilərin bir hissəsi peyğəmbər ailəsinin, yəni Məhəmməd, Əli, Fatimə, Həsən və Hüseynin bir şəxs olduğuna və ya ruhun eyni vaxtda onun bir neçə üzvünə (o cümlədən Fatimə də daxil olmaqla) nazil olduğuna inanırdılar.) və o, əslində qadın deyil, kişi idi.

Mənbə

Suffering in the Mu’tazilite theology: ‘Abd al-J̆abbār’s teaching on pain …, by Margaretha T. Heemskerk, pg.28, and 209
[https://archive.org/stream/910_shia/910_shia_djvu.txt An Introduction to Shi’i Islam: The History and Doctrines of Twelver Shi’ism, by Moojan Momen
"Forthcoming, by Jalal Toufic, pg.3, Footnote 3" (PDF). 2008-08-20 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2023-06-06. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)
Documents of The Right Word, by Hakikat Kitapevi, pg.66

[1] Suffering in the Mu’tazilite theology: ‘Abd al-J̆abbār’s teaching on pain …, by Margaretha T. Heemskerk, pg.28, and 209

[2] [https://archive.org/stream/910_shia/910_shia_djvu.txt An Introduction to Shi’i Islam: The History and Doctrines of Twelver Shi’ism, by Moojan Momen

[3] "Forthcoming, by Jalal Toufic, pg.3, Footnote 3" (PDF). 2008-08-20 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2023-06-06. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)

[4] Documents of The Right Word, by Hakikat Kitapevi, pg.66