Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Pentaqramma (pentalfa, pentaqeron;yun. πεντάγραμμονπέντε — "beş" γράμμα — "şeytan, xətt") — düzgün beşbucaqlının təpə nöqtələrinin birləşdirilməsi ilə alınmış fiqur; düzgün beşbucaqlının diaqonalları ilə yaradılmış fiqur; hər tərəfi bərabəryanlı üçbucaqlardan təşkil olunmuş be
şbucaqlı.
Pentaqramma düzgün beşbucaqlıdır. Bu beşbucaqlının, tərəfləri kəsişmə nöqtələrinə qədər uzadılmışdır və bu uzantılar bərabəryanlı üçbucaqlar yaradır. Bu tip, düzgün beşbucaqlının ulduz şəkilli formasıdır.
Tarix
Pentaqramma adətən vikka, magiya, satanizm və masonlar ilə əlaqələndirilən beş guşəli ulduzdur. Pentaqramma dini simvol kimi uzun və mürəkkəb tarixə malikdir. Qədim Babilistanda mağaraların divarlarına çəkilən beş guşəli ulduz Venera planetinin səmada hərəkətinin meydana gətirdiyi ulduz formasından (ilahə İştarın gizli simvolu) qaynaqlanır. Simvol müxtəlif dövrlərdə müxtəlif mədəniyyətlər tərəfindən mənimsənilmişdi. Yunanlar pentaqrammanı pentalfa adlandırırdılar, onlar pentaqrammanın sehirli qüvvəyə malik olduğuna inanırdılar.
Pentaqrammanın ilk nümunələri daş dövrü mağaralarına həkk olunan kobud diaqramalar idi. Alimlər onların dini əhəmiyyətə malik olduğuna inanırlar, lakin erkən insanlara məxsus ulduz formasının mənası sirr olaraq qalır. Növbəti sivilizasiyalarda o, müxtəlif, xüsusilə, astronomik və dini mənalar kəsb etməyə başlamışdı. Pentaqrammalar Şumer mətnlərdə istiqamətləri qeyd etmək və o vaxt məlum olan beş planeti təmsil etmək üçün istifadə edilmişdi. Daha sonra o, Venera planetinin və ilahə İştarın rəmzi olmuşdu.
Yunan riyaziyyatçısı və filosofu Pifaqorun fikrincə, bədənin və qədim yunanlarda ruhun beş bölgüsü olduğuna görə, beş "insanın rəqəmi"dir. Pifaqora görə pentaqrammanın beş nöqtəsinın hər biri insan bədənini təşkil edən beş elementi təmsil edir: od, su, hava, torpaq və ruh (enerji, maye, nəfəs, materiya və təfəkkür; həmçinin maye, qaz, cisim, plazma və ruh). Pifaqorçular sağlamlıq ilahəsi Higeyaya görə pentaklı müqəddəs hesab edirdilər, onun adı (HGIEiA) yunanca elementlər — su, torpaq, ruh, od və havanın anaqraması idi. Bu spesifik simvolizm əsrlərcə davam etmiş və müxtəlif mədəniyyətlərin ilahiyyatına əhəmiyyətli dərəcədə təsir göstərmişdir. İlk xristianlar pentaqrammanı İsanın yaralarının rəmzi kimi üzərlərində daşıyırdılar.
Pifaqorçuların bir çox ideyasını qəbul edən yəhudi kabbalistik ənənəsində pentaqramma saf arxetipik təmsil edən Həyat ağacında beş ali sefirotu təcəssüm edir: ədalət, mərhəmət, müdriklik, fəhm, ali əzəmət.
Orta əsrlərdə xristianlar pentaqrammadan İsanın beş yarasını simvolizə etmək üçün istifadə etmişdilər. Orta əsrlər dövründə pentaqramma həmçinin insan bədəninin proporsiyalarını da təmsil edirdi. Orta Əsrlər və intibah (Renessans) dövründə, adətən pentaqrammadan küpəgirən qarılara və cinlərə qarşı talisman kimi istifadə edilirdi. İyirminci əsrdən etibarən pentaqramma yanlışlıqla satanizm ilə əlaqələndirilməyə başlandı.
Müxtəlif mədəniyyətlərdə
Beşguşəli ulduz və ya pentaqramma, bəşər tarixində ən güclü təsirə malik simvollardan biridir. Mayyalılardan tutmuş Hindistan, Çin, Yunanıstan və Misirə qədər demək olar ki, hər bir qədim mədəniyyətdə mühüm əhəmiyyət kəsb etmişdi. Pentaqramma neolit dövrünə aid mağaraların divarlarında da aşkarlanmışdı. Müqəddəs kitablarda, xüsusilə, Tövratda pentaqrammaya aid zəngin məlumatlar vardır. Bir zamanlar pentaqramma Yerusəlim (Qüds) şəhərinin rəsmi möhürü olmuşdu.
Vikkan/paqan folklorunda pentaqramma beş elementi – hava, su, od, torpaq və ruhu simvolizə edir. Ruhun qələbəsini, onun daha üstün məfhum olduğunu bildirmək üçün vikkan pentaqramması başıyuxarı təsvir edilir. Müasir satanik pentaqramma isə əksinə, başıaşağı təsvir edilir və bu da insanın ölüm üzərindəki qələbəsini və dünyəvi mükafatlandırmanı təcəssüm etdirir. Buna baxmayaraq, bəzi vikkanlar müxtəlif məqsədlər üçün tərsinə çevrilmiş (satanik) pentaqrammadan istifadə edirlər. Dairəyə alınmış pantaqramma həmçinin pentakl da adlanır.
Pentaqramma Süleyman möhürünə istinadən Mərakeş (1915-ci ildə qəbul edilib) və Efiopiya (1996-cı ildə qəbul edilib) milli bayraqları üzərində təsvir olunub.
Xristianlıqda
Pentaqramma və xristianlıq arasında əlaqələr var. O, xaçdan əvvəl erkən xristianların bəzək əşyası və amulet kimi istifadə etdikləri əsas emblem idi. Pentaqramma İsa Məsihin beş yarasını təcəssüm edirdi. O, həmçinin gizli qnostik bidətçiliyin ifadəsi idi – sirr ilahəsi, qadın başlanğıcı sayılan İsida yaxud Veneranın simvolu. Bu simvolun ən məşhur nümunəsi cəngavər hekayələri ilə maskalanmış kabbalistik və qnostik təlimlərdən ibarət "Müqəddəs Qədəh axtarışı" romanlar seriyasında özünə yer tapmışdır.
Vikka və paqanizmdə
Hal-hazırda pentaqrammadan dini rəmz kimi ən çox vikkan, neopaqan və satanist qruplar istifadə edir. Əksər vikkan və neopaqan ənənələrində onun simvolik mənası XIX əsr okkultizminə dayanır. Bu ənənələrin bir çoxunda pentaqramma bəşəriyyətin Yer kürəsi ilə yaxud ruh və insan bədəni ilə birliyini simvolizə edir.
Satanizmdə
Pentaklın satanizm emblemi kimi qəbul edilməsi XX əsrin ikinci yarısına təsadüf edir, yəni, olduqca yenidir. Satanistlərə görə bu simvol materiyanın və şəxsi istəklərin din üzərində — yerin xəyali cənnət vədləri üzərindəki qələbəsini təcəssüm etdirməklə "qara magiyanı" təmsil edir.
Keçi Orta Əsrlərdə adətən rəqs edən və keçi sürən vəziyyətdə təsvir edilmiş ifritələrin davranışı haqqında xurafat ilə əlaqəlidir. Bu kontekstdə keçi cinsi azğınlıq simvolu olaraq qəbul edilir. Buna görə də keçi cinsi və dini tabuların rədd edilməsinin rəmzi kimi müasir satanistlərlə əlaqələndirilir.
Masonluq və ABŞ tarixində
Masonluq və onunla əlaqədar digər ənənələrdə pentaqramma "alovlu ulduz" adlandırılırdı. Masonluğun alleqorik simvolika sistemində Pifaqor həndəsəsi xüsusi vurğulanır. Təbii ki, pentaqramma Pifaqor rəmzlərinin başında gəldiyinə görə, mason simvollarında pentaqrammaya rast gəlmək təəccüblü deyil.
Pentaqramma, həmçinin erkən ABŞ hökumətinin simvolizmində mühüm rol oynayır. ABŞ-nin əsasını qoyan banilər mason olmuşdular və onlar üçün bu simvol mühüm əhəmiyyət kəsb edirdi. Beş guşəli ulduz ABŞ bayrağı, gerbi (böyük möhür) və valyutasında özünə yer tapmışdır. Hətta Ağ ev nəhəng pentaqrammanın təpə nöqtəsində yerləşir.
Həmçinin bax
Mənbə
- Symbol dictionary — The Pentagram in Depth
İstinadlar
- Allman, G. J., Greek Geometry From Thales to Euclid (1889), p.26.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Pentaqramma pentalfa pentaqeron yun pentagrammon pente bes gramma seytan xett duzgun besbucaqlinin tepe noqtelerinin birlesdirilmesi ile alinmis fiqur duzgun besbucaqlinin diaqonallari ile yaradilmis fiqur her terefi beraberyanli ucbucaqlardan teskil olunmus bePentaqramma sbucaqli Pentaqramma duzgun besbucaqlidir Bu besbucaqlinin terefleri kesisme noqtelerine qeder uzadilmisdir ve bu uzantilar beraberyanli ucbucaqlar yaradir Bu tip duzgun besbucaqlinin ulduz sekilli formasidir TarixInsan bedeni ve pentaqramma Pentaqramma adeten vikka magiya satanizm ve masonlar ile elaqelendirilen bes guseli ulduzdur Pentaqramma dini simvol kimi uzun ve murekkeb tarixe malikdir Qedim Babilistanda magaralarin divarlarina cekilen bes guseli ulduz Venera planetinin semada hereketinin meydana getirdiyi ulduz formasindan ilahe Istarin gizli simvolu qaynaqlanir Simvol muxtelif dovrlerde muxtelif medeniyyetler terefinden menimsenilmisdi Yunanlar pentaqrammani pentalfa adlandirirdilar onlar pentaqrammanin sehirli quvveye malik olduguna inanirdilar Pentaqrammanin ilk numuneleri das dovru magaralarina hekk olunan kobud diaqramalar idi Alimler onlarin dini ehemiyyete malik olduguna inanirlar lakin erken insanlara mexsus ulduz formasinin menasi sirr olaraq qalir Novbeti sivilizasiyalarda o muxtelif xususile astronomik ve dini menalar kesb etmeye baslamisdi Pentaqrammalar Sumer metnlerde istiqametleri qeyd etmek ve o vaxt melum olan bes planeti temsil etmek ucun istifade edilmisdi Daha sonra o Venera planetinin ve ilahe Istarin remzi olmusdu Pifaqorcularin Higeya pentaqrammasi Yunan riyaziyyatcisi ve filosofu Pifaqorun fikrince bedenin ve qedim yunanlarda ruhun bes bolgusu olduguna gore bes insanin reqemi dir Pifaqora gore pentaqrammanin bes noqtesinin her biri insan bedenini teskil eden bes elementi temsil edir od su hava torpaq ve ruh enerji maye nefes materiya ve tefekkur hemcinin maye qaz cisim plazma ve ruh Pifaqorcular saglamliq ilahesi Higeyaya gore pentakli muqeddes hesab edirdiler onun adi HGIEiA yunanca elementler su torpaq ruh od ve havanin anaqramasi idi Bu spesifik simvolizm esrlerce davam etmis ve muxtelif medeniyyetlerin ilahiyyatina ehemiyyetli derecede tesir gostermisdir Ilk xristianlar pentaqrammani Isanin yaralarinin remzi kimi uzerlerinde dasiyirdilar Pifaqorcularin bir cox ideyasini qebul eden yehudi kabbalistik enenesinde pentaqramma saf arxetipik temsil eden Heyat agacinda bes ali sefirotu tecessum edir edalet merhemet mudriklik fehm ali ezemet Orta esrlerde xristianlar pentaqrammadan Isanin bes yarasini simvolize etmek ucun istifade etmisdiler Orta esrler dovrunde pentaqramma hemcinin insan bedeninin proporsiyalarini da temsil edirdi Orta Esrler ve intibah Renessans dovrunde adeten pentaqrammadan kupegiren qarilara ve cinlere qarsi talisman kimi istifade edilirdi Iyirminci esrden etibaren pentaqramma yanlisliqla satanizm ile elaqelendirilmeye baslandi Muxtelif medeniyyetlerdeTipik neopaqan pentaqrammasi Besguseli ulduz ve ya pentaqramma beser tarixinde en guclu tesire malik simvollardan biridir Mayyalilardan tutmus Hindistan Cin Yunanistan ve Misire qeder demek olar ki her bir qedim medeniyyetde muhum ehemiyyet kesb etmisdi Pentaqramma neolit dovrune aid magaralarin divarlarinda da askarlanmisdi Muqeddes kitablarda xususile Tovratda pentaqrammaya aid zengin melumatlar vardir Bir zamanlar pentaqramma Yeruselim Quds seherinin resmi mohuru olmusdu Vikkan paqan folklorunda pentaqramma bes elementi hava su od torpaq ve ruhu simvolize edir Ruhun qelebesini onun daha ustun mefhum oldugunu bildirmek ucun vikkan pentaqrammasi basiyuxari tesvir edilir Muasir satanik pentaqramma ise eksine basiasagi tesvir edilir ve bu da insanin olum uzerindeki qelebesini ve dunyevi mukafatlandirmani tecessum etdirir Buna baxmayaraq bezi vikkanlar muxtelif meqsedler ucun tersine cevrilmis satanik pentaqrammadan istifade edirler Daireye alinmis pantaqramma hemcinin pentakl da adlanir Pentaqramma Suleyman mohurune istinaden Merakes 1915 ci ilde qebul edilib ve Efiopiya 1996 ci ilde qebul edilib milli bayraqlari uzerinde tesvir olunub Xristianliqda Pentaqramma ve xristianliq arasinda elaqeler var O xacdan evvel erken xristianlarin bezek esyasi ve amulet kimi istifade etdikleri esas emblem idi Pentaqramma Isa Mesihin bes yarasini tecessum edirdi O hemcinin gizli qnostik bidetciliyin ifadesi idi sirr ilahesi qadin baslangici sayilan Isida yaxud Veneranin simvolu Bu simvolun en meshur numunesi cengaver hekayeleri ile maskalanmis kabbalistik ve qnostik telimlerden ibaret Muqeddes Qedeh axtarisi romanlar seriyasinda ozune yer tapmisdir Vikka ve paqanizmde Keci basi tesvir edilmis satanist pentaqramma La Clef de la Magie Noire Stanislas de Quaita 1897 Hal hazirda pentaqrammadan dini remz kimi en cox vikkan neopaqan ve satanist qruplar istifade edir Ekser vikkan ve neopaqan enenelerinde onun simvolik menasi XIX esr okkultizmine dayanir Bu enenelerin bir coxunda pentaqramma beseriyyetin Yer kuresi ile yaxud ruh ve insan bedeni ile birliyini simvolize edir Satanizmde Pentaklin satanizm emblemi kimi qebul edilmesi XX esrin ikinci yarisina tesaduf edir yeni olduqca yenidir Satanistlere gore bu simvol materiyanin ve sexsi isteklerin din uzerinde yerin xeyali cennet vedleri uzerindeki qelebesini tecessum etdirmekle qara magiyani temsil edir Keci Orta Esrlerde adeten reqs eden ve keci suren veziyyetde tesvir edilmis ifritelerin davranisi haqqinda xurafat ile elaqelidir Bu kontekstde keci cinsi azginliq simvolu olaraq qebul edilir Buna gore de keci cinsi ve dini tabularin redd edilmesinin remzi kimi muasir satanistlerle elaqelendirilir Masonluq ve ABS tarixinde Masonluq ve onunla elaqedar diger enenelerde pentaqramma alovlu ulduz adlandirilirdi Masonlugun alleqorik simvolika sisteminde Pifaqor hendesesi xususi vurgulanir Tebii ki pentaqramma Pifaqor remzlerinin basinda geldiyine gore mason simvollarinda pentaqrammaya rast gelmek teeccublu deyil Pentaqramma hemcinin erken ABS hokumetinin simvolizminde muhum rol oynayir ABS nin esasini qoyan baniler mason olmusdular ve onlar ucun bu simvol muhum ehemiyyet kesb edirdi Bes guseli ulduz ABS bayragi gerbi boyuk mohur ve valyutasinda ozune yer tapmisdir Hetta Ag ev neheng pentaqrammanin tepe noqtesinde yerlesir Hemcinin baxUcbucaq Kvadrat Romb Okkultizm QnostisizmMenbeSymbol dictionary The Pentagram in DepthIstinadlarAllman G J Greek Geometry From Thales to Euclid 1889 p 26