Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Roman — və epik növün ən irihəcmli janrı.
XII-XIII əsrlərdə ispan, italyan, fransız dillərində yazılmış hər bir nəsr əsərinə roman deyilirdi.
İzahı
"Roman" sözü fransız, ispan, italyan və s. dillərinin daxil olduğu roman dil qrupunun adı ilə bağlıdır. Bu dillərdə təhkiyə üsulu ilə qələmə alınan hər hansı bədii əsər XII-XIII əsrlərdə roman adlandırılsa da, sonralar roman xüsusi janr kimi formalaşmışdır. Roman epik növün həcm etibarilə ən böyük janrdır. Romanda təsvir edilən hadisələr və surətlər povestlə müqayisədə xeyli çoxdur. Hekayə və povestdə yazıçı, adətən, qəhrəmanın həyatının müəyyən bir mərhələsini təsvir etdiyi halda, romanda yazıçı qəhrəmanı dinamik inkişafda göstərmək, bəzən onun bütün ömür yoluna nəzər salmaq imkanı qazanır. Silsilə təşkil edən iki hissəli roman dilogiya, silsilə təşkil edən üç hissəli roman trilogiya adlanır. Mehdi Hüseynin "Abşeron" və "Qara daşlar" romanları birlikdə dilogiya təşkil edir. Məmməd Səid Ordubadinin "Gizli Bakı", "Döyüşən şəhər" və "Dünya dəyişir" romanları isə trilogiya sayılır.
Dogiliya və trilogiyalarm hər hissəsi müstəqil roman sayılır və hər birinin də, bir qayda olaraq, öz müstəqil adı olur. Sadəcə, bu müstəqil romanları az-çox eyni mövzu və eyni obrazlar birləşdirir.
Azərbaycan ədəbiyyatında M.S.Ordubadi, Ə.Əbülhəsən, S.Rəhimov, M.İbrahimov, M.Hüseyn, İ.Əfəndiyev, İ.Şıxlı, Anar, Elçin roman nümunələrini yaratmışlar.
Roman, əsasən, nəsrlə yazılır. Lakin nəzmlə yazılan romanlar da vardır. Bunlara mənzum roman deyilir. Romanın mövzu baxımından müxtəlif növləri var: tarixi, macəra, ailə-məişət, fəlsəfi və s.
Tarixi romanlar
Tarixi şəxsiyyətlərlə, onların həyat və fəaliyyətinin təsviri ilə bağlı olan romanlara tarixi roman deyilir. M.S. Ordubadinin Cənubi Azərbaycandakı inqilabi hərəkatdan bəhs edən "Dumanlı Təbriz", Yusif Vəzir Çəmənzəminlinin Molla Pənah Vaqifdən bəhs edən "İki od arasında" (və yaxud "Qan içində"), İsa Hüseynovun İmadəddin Nəsimidən bəhs edən "Məhşər" əsərləri tarixi roman nümunələridir.
Qəhrəmanlann duyğu və düşüncələrinin, daxili hiss-həyəcanlarının ifadəsinə geniş yer verən, hadisələri qəhrəmanların davranışında əks etdirən romanlar psixoloji romanlar adlanır. Yusif Səmədoğlunun "Qətl günü" əsəri psixoloji romandır.
İndi bütün dünyada, əsasən, nəsrlə yazılmış irihəcmli, vahid çoxşaxəli, müəllif tərəfindən müəyyənləşdirilmiş ideya üzrə inkişaf etdirilib öz həllinə gətirilən bədii nəsr əsərinə roman deyilir.
Romanın növləri
Antiroman
Antiroman – formal məzmun xüsusiyyətlərinə görə roman janrının qəbul olunmuş quruluşuna uyğun gəlməyən irihəcmli nəsr əsərlərinin şərti adı. İfadəni fransız yazıçısı Ş. Sorel parodiya tərzində yazılmış “Dəlisov çoban” (1627–28) romanında yarımsərlövhə kimi işlətmişdir. Anlayışın əhatə dairəsi dəyişkən və şərtidir. Dar mənada N. Sarrotun “Naməlum kişi portreti”(1948) əsərindən sonra fransız ədəbiyyatında geniş yayılmış “yeni roman” anlamında işlədilir. J.P.Sartr romana yazdığı müqəddimədə V.V.Nabokovun, İ.Vonun, qismən də A.Jidin əsərləri kimi, onu da antiroman anlayışına aid etmişdir. Daha geniş mənada 20-ci əsrin 1-ci yarısında “yeni roman”ın yaranmasına təsir etmiş modernist nəsri də antiromana aid etmək olar.
İstinadlar
- "Roman haqqında". 2022-08-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-07-28.
- Azərbaycan Milli Ensiklopediyası (25 cilddə). 1-ci cild: A – Argelander (25 000 nüs.). Bakı: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi. 2009. səh. 550. ISBN .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Roman deqiqlesdirme Roman ve epik novun en irihecmli janri XII XIII esrlerde ispan italyan fransiz dillerinde yazilmis her bir nesr eserine roman deyilirdi Izahi Roman sozu fransiz ispan italyan ve s dillerinin daxil oldugu roman dil qrupunun adi ile baglidir Bu dillerde tehkiye usulu ile qeleme alinan her hansi bedii eser XII XIII esrlerde roman adlandirilsa da sonralar roman xususi janr kimi formalasmisdir Roman epik novun hecm etibarile en boyuk janrdir Romanda tesvir edilen hadiseler ve suretler povestle muqayisede xeyli coxdur Hekaye ve povestde yazici adeten qehremanin heyatinin mueyyen bir merhelesini tesvir etdiyi halda romanda yazici qehremani dinamik inkisafda gostermek bezen onun butun omur yoluna nezer salmaq imkani qazanir Silsile teskil eden iki hisseli roman dilogiya silsile teskil eden uc hisseli roman trilogiya adlanir Mehdi Huseynin Abseron ve Qara daslar romanlari birlikde dilogiya teskil edir Memmed Seid Ordubadinin Gizli Baki Doyusen seher ve Dunya deyisir romanlari ise trilogiya sayilir Dogiliya ve trilogiyalarm her hissesi musteqil roman sayilir ve her birinin de bir qayda olaraq oz musteqil adi olur Sadece bu musteqil romanlari az cox eyni movzu ve eyni obrazlar birlesdirir Azerbaycan edebiyyatinda M S Ordubadi E Ebulhesen S Rehimov M Ibrahimov M Huseyn I Efendiyev I Sixli Anar Elcin roman numunelerini yaratmislar Roman esasen nesrle yazilir Lakin nezmle yazilan romanlar da vardir Bunlara menzum roman deyilir Romanin movzu baximindan muxtelif novleri var tarixi macera aile meiset felsefi ve s Tarixi romanlarTarixi sexsiyyetlerle onlarin heyat ve fealiyyetinin tesviri ile bagli olan romanlara tarixi roman deyilir M S Ordubadinin Cenubi Azerbaycandaki inqilabi herekatdan behs eden Dumanli Tebriz Yusif Vezir Cemenzeminlinin Molla Penah Vaqifden behs eden Iki od arasinda ve yaxud Qan icinde Isa Huseynovun Imadeddin Nesimiden behs eden Mehser eserleri tarixi roman numuneleridir Qehremanlann duygu ve dusuncelerinin daxili hiss heyecanlarinin ifadesine genis yer veren hadiseleri qehremanlarin davranisinda eks etdiren romanlar psixoloji romanlar adlanir Yusif Semedoglunun Qetl gunu eseri psixoloji romandir Indi butun dunyada esasen nesrle yazilmis irihecmli vahid coxsaxeli muellif terefinden mueyyenlesdirilmis ideya uzre inkisaf etdirilib oz helline getirilen bedii nesr eserine roman deyilir Romanin novleriDilogiya Trilogiya Epopeya Menzum romanAntiromanAntiroman formal mezmun xususiyyetlerine gore roman janrinin qebul olunmus qurulusuna uygun gelmeyen irihecmli nesr eserlerinin serti adi Ifadeni fransiz yazicisi S Sorel parodiya terzinde yazilmis Delisov coban 1627 28 romaninda yarimserlovhe kimi isletmisdir Anlayisin ehate dairesi deyisken ve sertidir Dar menada N Sarrotun Namelum kisi portreti 1948 eserinden sonra fransiz edebiyyatinda genis yayilmis yeni roman anlaminda isledilir J P Sartr romana yazdigi muqeddimede V V Nabokovun I Vonun qismen de A Jidin eserleri kimi onu da antiroman anlayisina aid etmisdir Daha genis menada 20 ci esrin 1 ci yarisinda yeni roman in yaranmasina tesir etmis modernist nesri de antiromana aid etmek olar Istinadlar Roman haqqinda 2022 08 30 tarixinde Istifade tarixi 2013 07 28 Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi 25 cildde 1 ci cild A Argelander 25 000 nus Baki Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi Elmi Merkezi 2009 seh 550 ISBN 978 9952 441 02 4