İsa Hüseynov

Vikipediyada bu ad-soyadlı digər şəxslər haqqında da məqalələr var; bax: İsa Hüseynov (dəqiqləşdirmə).

İsa Muğanna (tam adı: İsa Mustafa oğlu Hüseynov; 12 iyun 1928, Muğanlı, Qazax qəzası – 1 aprel 2014, Bakı) — Azərbaycanlı yazıçı, ssenarist və kinoredaktor, Azərbaycan SSR xalq yazıçısı (1988), Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi (1976).

İsa Muğanna
İsa Mustafa oğlu Hüseynov
Doğum adı	İsa Hüseynov
Təxəllüsü	Muğanna
Doğum tarixi	12 iyun 1928
Doğum yeri	Muğanlı, Qazax qəzası, Azərbaycan SSR, SSRİ
Vəfat tarixi	1 aprel 2014 (85 yaşında)
Vəfat yeri	Bakı, Azərbaycan
Vəfat səbəbi	Xroniki ürək çatışmazlığı
Dəfn yeri	Fəxri Xiyaban
Vətəndaşlığı	SSRİ→ Azərbaycan
Milliyyəti	azərbaycanlı
Uşağı	Sevinc Muğanna
Təhsili	Azərbaycan Dövlət Universiteti Maksim Qorki adına Ədəbiyyat İnstitutu
Fəaliyyəti	yazıçı, ssenarist, baş redaktor
Fəaliyyət illəri	1949-cu ildən
Mükafatları	1988 1998 1978
İsa Muğanna Vikimənbədə

Həyatı

İsa Hüseynov (İsa Muğanna) 1928-ci ildə Qazax qəzasının Muğanlı kəndində dünyaya gəlib.

Atası Mustafa məktəb müəllimi olub. Orta məktəbi bitirdikdən sonra N.Nərimanov adına Tibb Universitetinə daxil olsa da (1945) 4 ay sonra kəndə qayıdıb. Sonradan Azərbaycan Dövlət Universitetinin Filologiya fakültəsinə daxil olub. 1952-ci ildə Moskvadakı M.Qorki adına Ədəbiyyat İnstitutunu bitirib.

Azərnəşrdə Ədəbiyyat şöbəsinin redaktoru (1952–1954), "Literaturnıy Azerbaydjan" qəzetində nəsr şöbəsinin müdiri (1960–1964), C.Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyasında baş redaktor (1964–1968), redaktor (1968–1974), Ssenari şurası üzvü (1974–1979), Azərbaycan SSR Dövlət Kinemotoqrafiya Komitəsində baş redaktor (1979) vəzifələrində çalışıb.

Yaradıcılığı

1948-ci ildən ədəbi fəaliyyətə başlamış İsa Muğannanın "Anadil oxuyan yerdə" yazısı ilk dəfə 1949-cu ildə "İnqilab və Mədəniyyət" qəzetində çap edilib. 1950-ci illərdən etibarən kitabları nəşr olunub. Ssenariləri əsasında ("26 Bakı Komissarı", "Nəsimi", "Ulduzlar sönmür" , "Tütək səsi" , "Nizami" və s.) filmlər çəkilmiş, əsərləri xarici dillərə tərcümə olunmuşdur. "26 Bakı Komissarı" filmi 1968-ci ildə Ümumittifaq Leninqrad Festivalının ən yaxşı tarixi-inqilabi film mükafatını almışdır.

Mükafatları

• "Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi" fəxri adı — 23 dekabr 1976
• "Qırğızıstan Yazıçılar İttifaqı" diplom və prizi — 1976
• — 1978
• Azərbaycan SSR xalq yazıçısı" fəxri adı — 23 iyun 1988
• — 11 iyun 1998
• Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdü — 11 iyun 2002
• "Nəsimi" mükafatı — 2012

Kitabları

• "Bizim qızlar" pyesi - 1953
• "Dan ulduzu" pyesi - 1955
• "Hekayələr" - 1957
• "Yanar ürək" pyes - 1960.
• "Doğma və yad adamlar" roman -1962.
• "Teleqram" povest - 1963.
• "Yanar ürək" roman - 1965.
• "Tütək səsi" (pyes və hekayələr) - 1965.
• "Pyeslər" 1967.
• "Kollu koxa" - (pyes və hekayələr) - 1969.
• "Ömrümdə izlər" - 1971.
• "Saz" povest - 1971.
• Seçilmiş əsərləri (roman və pyeslər), 1972.
• "Yanar ürək", "Doğma və yad adamla" - 1979.
• "Məhşər" roman - 1979.
• "İdeal" roman - 1985.
• "Türfə" roman - 2009
• "Qəbiristan" roman - 2013
• "Cəhənnəm" roman - 2013
• "GurÜn" roman - 2013
• "İsahəq-Musahəq" roman - 2013
• "İlan dərəsi" (povestlər)

Filmoqrafiya

• Arvadım mənim, uşaqlarım mənim (film, 1978)
• Dəli Kür (film, 1969)
• İyirmialtılar (film, 1966)
• Qərib cinlər diyarında (film, 1977)
• Liderlik missiyası. 1-ci hissə (film, 2008)
• Nəsimi (film, 1973)
• Nizami (film, 1982)
• Od içində (film, 1978)
• Tütək səsi (film, 1975)
• Ulduzlar sönmür (film, 1971)
• Zəlimxan dastanı (film, 2007)

Müsahibə

• "Xalq yazıçısı İsa Hüseynov: "80 yaşdan yekun iyi gəlir" - FOTOSESSİYA" (az.). apa.az. 2008-06-11. 2020-03-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-03-21.
• Ağa Cəfərli. "İsa Hüseynov "Kulis"ə danışır" (az.). kulis.az. 2012-08-27. 2014-09-10 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-03-22.
• Ağa Cəfərli. ""Yoldaş Qorki, məndən yazıçı olacaqmı?"" (az.). kulis.az. 2012-08-28. 2014-09-10 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-03-22.
• Ağa Cəfərli. "İsa Hüseynov: "Düşmənlərim üçün də darıxıram"" (az.). kulis.az. 2012-08-30. 2014-09-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-03-22.
• Ağa Cəfərli. "İsa Hüseynovun Kulis.az-a müsahibəsi: "Düşmənlərim üçün də darıxıram"" (az.). kulis.az. 2014-04-01. 2014-07-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-03-22.

Ölümü

Yazıçı İsa Hüseynov uzun müddət xroniki ürək çatışmazlığından əziyyət çəksə də heç vaxt yataq xəstəsi olmayıb. 2014-cü il 1 aprel tarixində gecəyarısı qəfildən vəfat etmişdir. Dəfn mərasimi xaricdə yaşayan nəvəsinin gəlişi və iştirakı ilə Fəxri Xiyabanda gerçəkləşmişdir.

Xatirəsi

31 may 2018-ci ildə Azərbaycan prezidenti İsa Muğannanın 90 illik yubileyinin keçirilməsi haqqında sərəncam imzalamışdır.

İstinadlar

1. "İsa Muğanna dünyasını dəyişdi" (az.). . 2014-04-01. 2016-03-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-03-21.
2. . ""Çox təəssüf ki, mən hələ indi İsa Muğannanın qızı olduğumu dərk edirəm" - MÜSAHİBƏ" (az.). modern.az. 2019-06-12. 2019-06-16 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-03-21.
3. Ayxan Ayvaz. "İsa Muğannanın qızı od püskürdü: "Bu, atama və bizim ailəyə qarşı təhqirdir!" – Müsahibə" (az.). . 2019-08-21. 2020-03-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-03-21.
4. "İsa Muğannanın qızı: «Mənə Kamal Abdullanın kitablarını oxutdururdu»" (az.). azadliq.org. 2014-04-01. 2016-11-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-03-23.
5. IMDb (ing.). 1990.
6. Азербайджанской ССР кинематография. Кино: Энциклопедический словарь / Гл. ред. С. И. Юткевич; Редкол.: Ю. С. Афанасьев, В. Е. Баскаков, И. В. Вайсфельд и др. — Москва: Советская энциклопедия, 1987. — стр. 13.
7. Azərbaycan Milli Ensiklopediyası: Azərbaycan. Ramiz Məmmədov. Kino. Azərbaycan Milli Ensiklopediyası Elmi Mərkəzi, 2007.- səh. 814.
8. "Muğanna İsa Hüseynov sənədli televiziya filmi 2005 AzTV. Montaj rejissoru YAFƏT XEYİROV". 2016-04-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-08-24.
9. Respublika kino sənəti işçilərinə Azərbaycan SSR fəxri adlarının verilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 23 dekabr 1976-cı il tarixli Fərmanı 2010-12-05 at the Wayback Machine — anl.az saytı
10. "Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdlərinin verilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı" (az.). e-qanun.az. 07.09.2022 tarixində . İstifadə tarixi: 04.10.2023.
11. Şəmil Sadiq. "İsa Muğannanın "Türfə" romanı niyə çap olunmurdu..." (az.). 525.az. 2017-06-12. 2019-01-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-03-21.
12. "İsa Muğannanın həyat yoldaşı yazıçının ölümündən danışıb" (az.). . 2014-04-01. 2020-03-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-03-22.
13. İ.İzzət. "Azərbaycanın tanınmış yazıçısı İsa Muğanna vəfat edib" (az.). trend.az. 2014-04-01. 2020-03-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-03-22.
14. "İsa Hüseynov I Fəxri Xiyabanda dəfn olunacaq - YENİLƏNİB - VİDEO" (az.). . 2014-04-01. 2020-03-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-03-22.
15. "Müasir Azərbaycan ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi, Xalq Yazıçısı İsa Hüseynov son mənzilə yola salınmışdır" (az.). azertag.az. 2014-04-02. 2020-03-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-03-22.
16. "Müasir Azərbaycan ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi, Xalq Yazıçısı İsa Hüseynov son mənzilə yola salınmışdır" (az.). respublica-news.az. 2014-04-03. 2020-03-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-03-22.
17. President.Az. "İsa Muğannanın 90 illik yubileyinin keçirilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı" (az.). President.az. 31.05.2018. 2020-10-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-06-04.

Mənbə

• Azərbaycan Sovet Ədəbiyyatı Tarixi. 2 cilddə. I cild. Bakı: 1967,
• Azərbaycan Sovet Ədəbiyyatı Tarixi. Bakı: 1988,
• Ədəbi Proses-76. Bakı: 1978,
• Sosialist Realizmi müasir mərhələdə. Bakı: 1987,
• Xamis Muradov. Kinofabrikdən başlanan yol. Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. C.Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyası. Aydın Kazımzadə. Bizim "Azərbaycanfilm". 1923–2003-cü illər. Bakı: Mütərcim, 2004.- səh. 4.
• Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. C.Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyası. Aydın Kazımzadə. Bizim "Azərbaycanfilm". 1923–2003-cü illər. Bakı: Mütərcim, 2004.- səh. 272–274.
• "Bədii nəsrimizdə İsa Muğanna zirvəsi" (az.). azertag.az. 2019-06-12. 2020-03-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-03-21.
• . "İsa Muğannanın əsərlərinin estetik miqyası" (az.). kaspi.az. 2017-02-13. 2020-03-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-03-21.
• "Əkrəm Əylisli İsa Muğannanın fəlsəfəsini sərt tənqid etdi (Debat)" (az.). azadliq.org. 2014-04-05. 2020-03-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-03-21.İsa Hüseynov, yoxsa İsa Muğanna?
• Cəlil Cavanşir. ""İsa Hüseynov dünya ədəbiyyatı üçün möcüzədir" DEBAT" (az.). . 2018-04-12. 2018-06-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-03-21.
• Tahir Abbaslı. "BÜTÖV bir "iki" İSA:biri – ədəbiyyatımızda "60-cılar"ın bayraqdarı olmuş HÜSEYNOV, biri – SafAğ YOLlu MUĞANNA..." (az.). medeniyyet.az. 2018-06-13. 2020-03-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-03-21.
• Şəmil Sadiq. ""İsanın iki yazıçısı – Hüseynov və Muğanna" – Şəmil Sadiq" (az.). . 2017-10-10. 2018-01-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-03-21.
• Elnarə Akimova. "Yeniləşən nəsrin İsa Hüseynov mərhələsi - Elnarə AKİMOVA yazır" (az.). edebiyyatqazeti.az. 2019-09-02. 2020-03-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-03-21.
• . "Dördüncü ömrünü yaşayan xalq yazıçısı" (az.). . 2019-07-05. 2020-03-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-03-21.
• . "İsa Muğanna-90" (az.). milliarxiv.gov.az. 2019-01-09. 2020-03- tarixində . İstifadə tarixi: 2020-03-23.
• Nizami Cəfərov. "İsa Muğannanın həqiqəti, yaxud Həqiqətin İsa Muğannası" (az.). 525.az. 2014-01-09. 2020-03-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-03-22.
• . "İsa Hüseynov yaradıcılığında insan problemi" (PDF) (az.). , səh. 421-425. 2020-03- tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2020-03-23.
• Ülvi Babasoy. ""İdeal" romanını "Terra Nostra" ilə müqayisə etmək keçir ürəyimdən" (az.). azadliq.org. 2016-03-01. 2020-03-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-03-24.

Xarici keçidlər

Vikimənbədə Müəllif:İsa Hüseynov Muğanna ilə əlaqəli məlumatlar var.

• "İsa Muğanna (Hüseynov). Roman və povestlər" (az.). azadliq.org. 2011-03-11. 2020-03- tarixində . İstifadə tarixi: 2020-03-23.
• M. Mükərrəmoğlu. "Vaqif Əliyev: İsa Muğanna bütün şüurlu həyatını bədii söz sənətinə həsr edən nadir şəxsiyyətlərdəndir" (az.). . 2018-11-23. 2020-03-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-03-21.
• . ""İsa Hüseynov məni KQB ilə əlaqədə suçladı"" (az.). . 2015-03-28. 2020-03-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-03-21.
• "Azərbaycanın Dostoyevskisi – İsa Muğanna" (az.). . 2017-02-28. 2020-03-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-03-21.
• ""Azərbaycan ədəbiyyatında 3 ən yaxşı roman hansıdır?" SORĞU" (az.). . 2014-02-12. 2014-12-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-03-20.
• "Üç ən yaxşı Azərbaycan romanı məlum oldu 78 NƏFƏRLIK SORĞU" (az.). kulis.az. 2014-02-12. 2018-03-16 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-03-20.
• İsa Həbibbəyli. "İsa Hüseynovdan İsa Muğannaya: Axırıncı əlyazma və bütöv dünya" (az.). . 2015-04-01. 2019-09-10 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-03-22.
• . "Günəşin mərkəzindəki "Ey OdƏr" planeti: İsa Muğanna ilə virtual müsahibə" (az.). . 2019-06-12. 2019-08-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-03-23.
• . "Jurnalistlər İsa Muğannadan nə oxuyub? – SORĞU" (az.). modern.az. 2014-04-02. 2020-03-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-03-23.
• "İsa Muğannanın anadan olmasının 90 illiyi qeyd ediləcək" (az.). . 2018-11-19. 2020-03-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-03-23.
• Aydın Xan (Əbilov). "İsa Muğanna: ustad ömrünün ədəbi-əbədi yazısı" (az.). anl.az/Ədəbiyyat qəzeti, səh. 4-5. 2014-05-09. 2019-09-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-03-23.
• "Yazıçı İsa Hüseynov (Muğanna) fotolarda" (az.). azadliq.org. 2014-04-01. 2020-03-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-03-23.
• Sabiq rəsmi veb-saytı 2011-02-02 at the Wayback Machine